Natur ar garreg y drws yn eich cymuned

Mae safleoedd natur newydd yn dod yn fyw yng nghanol cymunedau Sir Ddinbych wrth i’r dyddiau ddod yn gynhesach ac yn hirach.

Yn 2024 cafodd pedair ardal natur gymunedol newydd eu creu ar draws y sir i ddarparu cynefinoedd cryfach ar gyfer natur a lle i gymunedau lleol fwynhau hyfrydwch yr awyr agored.

Mae’n hawdd iawn dod o hyd i’r rhain i gyd wrth fynd am dro ac yma fe gewch gipolwg ar yr hyn sydd gan bob safle i’w gynnig i’r rhai sy’n hoff o fyd natur.

Fe dorchodd disgyblion Ysgol Henllan eu llewys i helpu i greu darn o hanes byd natur ar gyfer eu pentref.

Yn nythu ar dir y tu ôl i Ffordd Meifod, cafodd ardal Natur Gymunedol Henllan ei chreu gyda chymorth y disgyblion ochr yn ochr â cheidwaid Gwasanaeth Cefn Gwlad Sir Ddinbych.

Fe fu’r disgyblion yn brysur yn palu gan helpu i blannu dros 1,700 o goed ar y safle. Hefyd cafodd llwybrau troed newydd eu creu, pwll, dolydd blodau gwyllt, man hamdden ac ardal bicnic, lloches i drychfilod (hynny yw “banc gwenyn”) ac ystafell ddosbarth awyr agored.

Mae ceidwaid cefn gwlad hefyd yn defnyddio techneg unigryw ar y safle i ddiogelu a chryfhau’r coed sy’n tyfu.

Defnyddiwyd cnu yn lle tomwellt o amgylch y coed gan ei fod yn cynnig ffordd fwy eco-gyfeillgar a charbon niwtral o gefnogi’r gwaith yn Henllan. Gallwch weld ardaloedd wedi eu gorchuddio gyda chnu o hyd sy’n helpu i ryddhau nitrogen i’r pridd gan ei fod yn pydru ac yn cadw lleithder yn dda yn y pridd o amgylch y coed.

I lawr y ffordd ar gyrion Llanelwy mae ardal natur gymunedol arall yn tyfu’n gryf.

O ganlyniad i gefnogaeth timau ieuenctid clwb pêl-droed y ddinas a Grŵp Gofal Elwy, mae Ardal Natur Gymunedol Glan Elwy yn gartref i bron i 2,000 o goed ar y safle. Mae’r ardal yn darparu ardaloedd cynefin cryfach i natur elwa ohonynt yn ogystal ag ardaloedd cymunedol i drigolion hen ac ifanc eu mwynhau a dysgu gan fywyd gwyllt lleol.

Mae’r ardal wedi ei lleoli ar hyd Afon Elwy a gallwch archwilio bywyd gwyllt yr ardal drwy gamu ar y llwyfan gwylio wrth y tir, mae yna lawer o anifeiliaid yn byw yma y gallwch gael cipolwg arnynt.

Fe helpodd Ysgol Bryn Hedydd Y Rhyl i roi bywyd newydd i Ardal Natur Gymunedol Llys Brenig.

Mae’r ardal wedi ei lleoli ger Ffordd Parc Elan ac fe helpodd y disgyblion, gyda chymorth y ceidwaid cefn gwlad, i blannu 1,885 o goed, cymysgedd o’r rhywogaethau llydanddail cynhenid sy’n briodol ar gyfer yr amodau lleol.

Roedd y perl hwn yng nghanol cymuned brysur hefyd yn cynnwys creu pwll a gwlyptir i gefnogi bywyd gwyllt, gosod ffensys newydd o amgylch y pwll ac o amgylch ffiniau’r safle a chreu llwybrau troed a gosod meinciau er mwyn galluogi pobl leol i gysylltu â natur ar garreg y drws.

Wrth ymweld heddiw fe allech chi weld cyfeillion pluog sydd eisoes yn mwynhau’r ardal newydd.

Ac mae ardal natur gymunedol fach gyda chalon fawr i’w gweld y tu allan i Glocaenog.

Yn Ardal Natur Gymunedol Clocaenog cafodd 18 o goed o wahanol rywogaethau eu plannu ar y safle, gyda phedair coeden ffrwythau a gwrychoedd terfyn.

Roedd gwaith arall ar y tir yn cynnwys gosod llwybr troed, ffensys a giât mynediad, dwy fainc, un bwrdd picnic a chreu ardal bwll, gan ei wneud y lle perffaith i wylio’r bywyd gwyllt yn mynd heibio yr haf hwn, yn arbennig gan fod blodau gwyllt lliwgar a blannwyd yn dechrau ymddangos.

Mae’r gwaith ar Ardaloedd Natur Cymunedol yn ystod 2024 a 2025 ochr yn ochr â gwaith creu coetiroedd mewn ysgolion ar hyd a lled y sir wedi cael cyllid o grant gwerth £800,000 gan Lywodraeth y DU drwy Gronfa Ffyniant Gyffredin y DU.

Caiff yr holl ardaloedd natur cymunedol eu datblygu i greu cynefin cryfach sy’n llawn rhywogaethau i natur elwa ohonynt yn ogystal ag ardal i ddisgyblion ysgol lleol a phreswylwyr ei fwynhau ac i ddysgu am y bywyd gwyllt sy’n ymweld â’r tir.

Mae’r ardaloedd hyn hefyd yn dod â manteision eraill gan gynnwys gwella ansawdd yr aer, oeri gwres trefol a chyfleoedd i gefnogi lles corfforol a meddyliol.