Y gymuned yn dod i gefnogi nythfa adar enwog

Mae’r gymuned wedi bod yn hynod gefnogol eleni o’r adar sydd dan fygythiad.

Mae Gwasanaethau Cefn Gwlad Sir Ddinbych, Grŵp Môr-wenoliaid Bach Gogledd Cymru a gwirfoddolwyr eraill yn edrych ar ôl nythfa 2025 ar Dwyni Tywod Gronant.

Mae’r safle yn croesawu’r adar yr holl ffordd o arfordir gorllewinol Affrica. Codwyd ffens derfyn 3.5km a ffens drydan 3km ar hyd y traeth i warchod yr adar rhag ymosodiadau ar y tir. Bydd y ddwy ffens yn cael eu tynnu ar ddiwedd y tymor i sicrhau polisi dim olion yn yr ardal sydd hefyd yn Safle o Ddiddordeb Gwyddonol Arbennig (SoDdGA).

Y llynedd, cofnodwyd 166 o barau bridio a chyfanswm o 158 o gywion bach, a oedd ychydig yn fwy na nifer y cywion a gafwyd yn nhymor 2023.

Mae’r ganolfan ymwelwyr a’r guddfan wrth ymyl y nythfa wedi galluogi pobl i wylio’r adar o bellter diogel.

Y tymor hwn mae’r nythfa wedi cael dau ymweliad gan ddisgyblion Ysgol y Llys ac ymweliadau gan Glwb Rhedeg Prestatyn a Gŵyl Gerdded Prestatyn.

Eglurodd Claudia Smith, Ceidwad Arfordir Gogledd Sir Ddinbych: “Mae cael cefnogaeth leol i’r nythfa yn wych. Mae pawb wedi bod yn gefnogol a brwdfrydig iawn ar eu hymweliadau, ac eisiau clywed mwy am y gwaith rydym ni’n ei wneud i ddiogelu’r adar bach yma.

“Mae’r nythfa yn ased pwysig iawn i Sir Ddinbych a Chymru er mwyn i’r môr-wenoliaid bach ffynnu a goroesi a chael dyfodol disglair, ac mae cael cefnogaeth y gymuned yn helpu i amlygu cyfraniad y safle at ddiogelu’r adar yma.”

Datblygiadau gyda’r sinema, a chyhoeddi enw newydd

Wrth i Sinemâu Merlin roi bywyd newydd i'r sinema sydd ar gau ar hyn o bryd yn y Rhyl, maen nhw wedi cadarnhau y bydd yn ailagor o dan yr enw newydd Sinema'r Strand, yn amodol ar gwblhau trefniadau prydles gyda Chyngor Sir Ddinbych.

Mae gwaith eisoes ar y gweill y tu ôl i'r llenni, ac mae’r union ddyddiad ailagor dal i’w gadarnhau. Mae datblygiadau’n symud ymlaen, ond mae'r tîm yn oedi cyn cadarnhau’r dyddiad agor penodol eto.

“Mae'n brosiect cyffrous, a byddem wrth ein bodd yn agor mewn pryd ar gyfer rhestr ffilmiau'r hydref,” dywedodd Geoff Greaves MBE, y Rheolwr Gyfarwyddwr, “ond mae'n bwysig i ni ein bod yn cael hyn yn iawn a pheidio â rhuthro pethau. Dylem gael syniad da o’r dyddiad agor yn fuan.”

Bydd Sinema’r Strand yn y Rhyl yn gweithredu ochr yn ochr â’i chwaer sinema ym Mhrestatyn, Sinema Scala sydd eisoes yn rhan o grŵp sinemâu annibynnol Merlin Cinemas.

Ategodd Arweinydd Cyngor Sir Dinbych, y Cynghorydd Jason McLellan, “Mae mor gyffrous gweld busnes arall ar fin agor ar y prom yn y Rhyl. Yn dilyn llwyddiant ysgubol agoriad Marchnad y Frenhines, bydd hwn yn atyniad arall i drigolion ac ymwelwyr fel ei gilydd a bydd yn gatalydd ar gyfer adfywio ein tref glan môr. Rydym mor falch bod Merlin Cinemas wedi camu i’r adwy ac mae hyn yn dystiolaeth pellach o hyder y sector preifat yn nyfodol y Rhyl. Pan fydd Sinema’r Strand yn agor, rwy’n annog trigolion i’w gefnogi yn ogystal â chyfleusterau hamdden eraill y dref – mae angen i bawb gefnogi ein busnesau 

i sicrhau eu llwyddiant parhaus.”

Dechreuodd Merlin Cinemas ei thaith 35 mlynedd yn ôl gydag un sgrin ym Mhenzance, Cernyw, ac mae bellach yn gweithredu dros 20 o sinemâu ledled y DU. Yn adnabyddus am achub ac adfer lleoliadau hanesyddol a modern fel ei gilydd, mae Merlin wedi ymrwymo i sicrhau bod ymweld â’r sinema yn fforddiadwy, yn hygyrch, ac yn hudolus i gymunedau lleol.

Cadwch lygad ar eu gwefan a’u cyfryngau cymdeithasol am y wybodaeth ddiweddaraf am ddyddiad agor ac am gyfleoedd recriwtio ar merlincinemas.co.uk

Disgybl yn gorffen yr Ysgol Gynradd heb fethu’r un diwrnod

Mae disgybl Blwyddyn 6 yn Ysgol Esgob Morgan, Renesmai, wedi llwyddo i gyflawni presenoldeb 100% trwy gydol ei thaith trwy’r ysgol gynradd, o’r Dosbarth Derbyn yn Ysgol Gynradd Wirfoddol Llanelwy gerllaw, yr holl ffordd i Flwyddyn 6 yn Ysgol Esgob Morgan.

Tim Redgrave (Pennaeth), Renesmai (Disgybl), Cynghorydd Diane King (Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd) a Geraint Davies, (Pennaeth Addysg Cyngor Sir Ddinbych)

Mae’r record arbennig hon yn dyst i ymrwymiad Renesmai i’w haddysg, ac i ymroddiad ei mam, Olivia. Er ei bod yn byw chwe milltir o’r ysgol, llwyddodd Olivia i sicrhau bod Renesmai yn y dosbarth bob dydd. Hyd yn oed yn ystod cyfnodau pan fu’r bysiau ar streic, daeth i’r ysgol ar feic, gyda Renesmai a’i chwaer iau mewn trelar ar y cefn, ym mhob tywydd.

Dywedodd Tim Redgrave, Pennaeth:

“Rydym yn hynod o falch o Renesmai. Mae ei hagwedd at bob rhan o fywyd ysgol heb ei hail. Mae hi’n barod i roi cynnig ar unrhyw beth a phopeth a rhoi o’i gorau bob tro. Rwy’n cydnabod yn llwyr nad yw pob plentyn yn gallu cyflawni 100% o ran presenoldeb – mae llawer yn wynebu heriau meddygol neu bersonol, ac rydym bob amser yn trin achosion o’r fath â gofal a dealltwriaeth.

Fodd bynnag, ni ddylai hynny ein hatal rhag dathlu pan fo disgybl yn cyflawni rhywbeth wirioneddol arbennig fel hyn.”

Yng Nghymru, mae achosion o beidio â methu’r un diwrnod trwy gydol y cyfnod yn yr ysgol gynradd yn brin. Cyfradd presenoldeb cyfartalog yn yr ysgol gynradd yn ystod 2023 – 2024 oedd 92.1% ac roedd tua 1 o bob 4 o ddisgyblion yn absennol yn aml gan olygu eu bod wedi methu o leiaf 10% o sesiynau yn yr ysgol. Mae hyn yn golygu bod record berffaith Renesmai hyd yn oed yn fwy arbennig.

Ychwanegodd Mr Redgrave:

“Yr hyn y mae Renesmai a’i mam wedi’i ddangos yw pŵer dyfalbarhad, cysondeb a gwerth addysg. Mae’n enghraifft wych o gadernid ac rydym yn falch o’i gydnabod.”

Er mwyn nodi’r garreg filltir hon, cafodd hi ymweliad a thystysgrif gan Geraint Davies, Pennaeth Addysg Cyngor Sir Ddinbych a’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd, a ddywedodd:

“Dyma gyflawniad anhygoel a phrin, sy’n dyst i ymroddiad ac ymrwymiad Renesmai a’i theulu i ddysgu.

Hoffwn eu llongyfarch nhw am y cyflawniad gwych hwn.”

Cynnal digwyddiad Lles yr Haf yn y Rhyl

Cynhelir sesiwn alw heibio anffurfiol gan y Tîm Atal Digartrefedd y Cyngor yn y Ganolfan ASK yn y Rhyl ar 7 Awst, gyda’r nod o hyrwyddo rhai o’r gwasanaethau a’r gefnogaeth allweddol sydd ar gael i drigolion Sir Ddinbych. 

Bydd nifer o sefydliadau a gwasanaethau cefnogi yn bresennol yn ystod y dydd, gan gynnwys gwasanaethau cymorth CSDd a gwasanaethau sy’n ymdrin â’r testunau; Digartrefedd, iechyd meddwl, Gwasanaethau Ieuenctid Gorllewin y Rhyl, Intuitive Thinking Skills ar gyfer dibyniaeth a Gofal Cymdeithasol i Oedolion. 

Bydd cyfle hefyd i nifer o ddinasyddion sydd wedi derbyn, neu’n parhau i dderbyn cefnogaeth gan y gwasanaethau i rannu eu straeon gyda’r gymuned, gan rannu straeon go iawn y rhai sydd wedi defnyddio gwasanaethau cymunedol.

Cynhelir y digwyddiad o 10:30am - 2:00pm, a bydd yn rhoi cyfle i’r cyhoedd gwrdd â’r gwasanaethau wyneb yn wyneb, os ydynt angen eu cymorth yn awr, neu yn y dyfodol.

Ynghyd â thynnu sylw at y gwasanaethau sydd ar gael, bydd tocyn Raffl am ddim i bob dinesydd sy’n mynychu a bydd lluniaeth ar gael. Bydd stondin grefftau mewn cydweithrediad â Phrosiect STEP a Byddin yr Iachawdwriaeth.

Meddai’r Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau, y Cynghorydd Rhys Thomas: 

“Mae hwn yn gyfle gwych i bobl ddod draw a dysgu am y gefnogaeth sydd ar gael iddynt a chlywed am brofiadau y rhai sydd wedi derbyn cymorth a chefnogaeth gan wasanaethau yn Sir Ddinbych. 

Efallai bod rhai’n chwilio am gefnogaeth, ond yn ansicr o ran ble i fynd neu sut i’w ganfod. Y gobaith yw y bydd y digwyddiad yn gymorth i gyfeirio’r unigolion hynny at y gwasanaeth cefnogi priodol.

Ynghyd â nifer o wasanaethau ar gael i sgwrsio ar y diwrnod, mae tocyn raffl am ddim i bawb sy’n mynychu hefyd.” 

Tyfu cymorth i löyn byw prin

Mae cenhedlaeth newydd o goed sydd dan fygythiad yn paratoi i helpu i gefnogi glöyn byw prin. 

Mae tîm bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych wedi meithrin cnwd mawr o lwyfenni llydanddail ym Mhlanhigfa Goed Tarddiad Lleol, Llanelwy.

Mae Llwyfenni Llydanddail dan fygythiad yn sgil clefyd llwyfen yr Isalmaen, a bu’n rhaid torri nifer o goed yn sgil effaith y clefyd hwn, sydd wedi lleihau twf a lledaeniad coed iau.

Mae dros 1,800 o lwyfenni llydanddail wedi’u tyfu gan y tîm ar y safle o hadau a gasglwyd o Barc Gwledig Loggerheads y llynedd i helpu’r goeden atgyfodi yn Sir Ddinbych. Yn y pen draw, bydd y rhain yn cael eu plannu yn natblygiad Gwarchodfa Natur Green Gates ger y blanhigfa goed.

Ariennir y gwaith hwn a phrosiectau eraill ar y safle i ddiogelu rhywogaethau coed a blodau gwyllt lleol gan Lywodraeth Cymru drwy’r grant Lleoedd Lleol ar gyfer Natur fel rhan o waith y Cyngor â’r Bartneriaeth Natur Leol. 

Mae’r llwyfenni llydanddail yn blanhigion bwyd larfaol pwysig i’r Brithribin Gwyn, a gofnodwyd yn Loggerheads ychydig o flynyddoedd yn ôl, ond mae bellach yn brin iawn yn y sir.

Mae ar y glöyn byw hwn angen blagur blodau’r llwyfenni llydanddail fel bwyd i oroesi.

Eglurodd Sam Brown, Cynorthwyydd y Blanhigfa Goed:  “Rydym yn falch iawn ein bod wedi gallu tyfu bron i 2,000 o lwyfenni llydanddail yma yn y blanhigfa gan fod dyfodol y goeden wedi bod dan fygythiad yn sgil clefyd llwyfen yr Isalmaen ac amharodrwydd i ailblannu’r goeden.

“Mae’r goeden hon yn darparu bwyd i löyn byw prin iawn a bydd nifer yn cael eu plannu yng Ngwarchodfa Natur Green Gates, a bydd hyn yn mynd yn bell iawn i annog y Brithribin Gwyn i ffynnu eto.  

“Dim ond llwyfenni llydanddail ifanc sy’n ddigon hen i flodeuo y mae’r gloÿnnod byw eu hangen i roi bwyd iddynt a bydd y cnwd cyntaf hwn sydd gennym yn berffaith i fodloni’r gofyniad hwn.”

“Mae mor bwysig dadwneud y dirywiad hwn i goed a chynefinoedd a grëwyd gan newid yn yr hinsawdd a gweithredoedd pobl.  Mae’r llwyfenni llydanddail yn enghraifft berffaith gan fod planhigion a choed i gyd yn gwneud eu rhan i ddarparu ffynhonnell bwyd hanfodol i bryfed ac anifeiliaid.  Os bydd llai ohonynt yn Sir Ddinbych, bydd ein natur leol mewn mwy o berygl.”

Sir Ddinbych yn ymuno â Rhwydwaith Byd-eang Cymunedau sy'n Gyfeillgar i Oed Sefydliad Iechyd y Byd

Mewn partneriaeth â Rhwydwaith Heneiddio’n Dda Sir Ddinbych, mae cais diweddar Cyngor Sir Ddinbych i ymuno â Rhwydwaith Byd-eang Cymunedau sy’n Gyfeillgar i Oed Sefydliad Iechyd y Byd wedi cael ei gymeradwyo.

Mae'r Aelodaeth hon yn caniatáu hawl i rannu gwybodaeth a rhwydweithio gyda chymuned fyd-eang a chefnogaeth gan rwydwaith byd-eang sydd wedi ymrwymo i feithrin amgylcheddau sy'n gyfeillgar i oed.

Lluniwyd y cais gan bartneriaid Heneiddio'n Dda Sir Ddinbych ac fe'i llywiwyd gan adborth gan bobl hŷn ar hyd a lled Sir Ddinbych.

Mae Cyngor Sir Dinbych, a'i bartner yn y Rhwydwaith Heneiddio'n Dda, Age Connects, hefyd wedi cael eu cydnabod gan y Ganolfan Heneiddio'n Well fel cyflogwyr sy'n gyfeillgar i oed.

Mae llofnodi’r Addewid Cyflogwr sy’n Gyfeillgar i Oed yn gynharach eleni, yn cadarnhau safbwynt y Cyngor ar ei bolisi ar gyfer pobl hŷn a’u gwerthoedd a’u hawliau.

Meddai Ann Lloyd, Pennaeth Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd:

“Rwyf wrth fy modd bod ein cais wedi cael ei gymeradwyo a hoffwn ddiolch i bawb a gymerodd ran am eu cyfraniad. Dyma waith partneriaeth ar ei orau yn wir. Fel aelod o'r Rhwydwaith Byd-eang o Gymunedau sy'n Gyfeillgar i Oed, gallwn ddysgu a rhannu profiadau gydag aelodau eraill ledled y byd a dysgu oddi wrthyn nhw yn Sir Ddinbych.

Hoffwn annog cyflogwyr eraill yn Sir Ddinbych i ymuno â’r addewid Cyflogwr sy’n Gyfeillgar i Oed, gan gydnabod y sgiliau, y profiad a’r wybodaeth y gall pobl hŷn eu cynnig i’r gweithle.”

Meddai’r Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae pawb yn haeddu mynd yn hŷn mewn cymuned sy’n gynhwysol, yn ddeallus ac yn gefnogol, a dyna sy’n gwneud gwaith ein Rhwydwaith Heneiddio’n Dda yn Sir Ddinbych mor amhrisiadwy.

Mae cael eich derbyn i Rwydwaith Byd-eang Cymunedau sy'n Gyfeillgar i Oed Sefydliad Iechyd y Byd yn gamp anhygoel i Sir Ddinbych a'i bartneriaid. Mae'n adlewyrchu ein hymrwymiad i sicrhau y gallwn fyw'n dda, cadw mewn cysylltiad, a theimlo'n werthfawr yn ein cymunedau wrth i ni heneiddio.

Ni fyddai hyn wedi bod yn bosibl heb ymroddiad llwyr y Cadeirydd, yr Is-gadeirydd, a phawb sy'n gysylltiedig ar draws ein sefydliadau partner. Dim ond y dechrau yw'r cyflawniad hwn. Gyda'n gilydd, fel rhwydwaith cryf, byddwn yn parhau i gyflawni ein huchelgeisiau a nodir yn ein cynllun gweithredu, a gymeradwywyd gan WHO.”

Parcio yng Nghefn Gwlad Llangollen dros wyliau'r haf

Bydd swyddogion y Cyngor yn monitro parcio yn Rhaeadr y Bedol, Llangollen, a’r ardal gyfagos dros wyliau’r haf.

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn annog rhai sy’n ymweld â’r gyrchfan boblogaidd i barcio’n gyfrifol dros yr haf ac ystyried cynllunio ymlaen llaw i ymweld ag atyniadau eraill sydd ar gael ar draws Dyffryn Dyfrdwy, os bydd yr ardal yn brysur.

Mae llawer o baratoadau wedi’u gwneud eisoes i reoli cynnydd yn nifer yr ymwelwyr:

• Bydd ceidwaid cefn gwlad ychwanegol o gwmpas i reoli’r ardal a darparu cymorth a gwybodaeth i ymwelwyr.
• Bydd swyddogion gorfodi sifil hefyd yn monitro’r safle a’r ardal gyfagos, yn enwedig yn ystod yr adegau a ragwelir brysuraf.
• Mae ffensys wedi’u gosod ger mynedfa maes parcio Rhaeadr y Bedol er mwyn atal pobl rhag parcio ar yr ymylon glaswellt a rhwystro traffig arall.
• Mae arwyddion ymwybyddiaeth yn amlwg ar y safle gan gynghori gyrwyr i barcio’n gyfrifol.
• Bydd y Cyngor yn cysylltu â phartneriaid hefyd gan gynnwys Heddlu Gogledd Cymru er mwyn monitro unrhyw gynnydd o ran materion traffig yn y safle.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol dros Ddatblygu Lleol a Chynllunio ar Gabinet Sir Ddinbych: “Rydym am i ymwelwyr fwynhau Rhaeadr y Bedol a’r ardaloedd cyfagos ond byddem yn argymell yn gryf iddynt gofio bod cyfyngiadau parcio yn bwysig o ran diogelwch y ffyrdd a sicrhau bod cyfle teg i bawb gael lle i barcio. Mae angen i yrrwyr fod yn ymwybodol wrth ymweld y gall swyddogion gorfodi sifil roi Rhybudd Talu Cosb i unrhyw un nad ydynt yn cydymffurfio â’r rheoliadau parcio.

“Mae ein ceidwaid yn gweithio yn Rhaeadr y Bedol i ddarparu cyngor ac arweiniad i ymwelwyr sy’n dod i’r safle a byddwn yn gofyn i’r cyhoedd hefyd barchu’r rôl maen nhw yno i’w gwneud.

“Cynlluniwch eich diwrnod ymlaen llaw, a gwnewch yn siŵr eich bod wedi cynllunio dewisiadau eraill i ymweld â nhw ac o ran parcio os na fydd modd i chi ymweld â’ch dewis cyntaf o leoliad. Mae digonedd o atyniadau i ymweld â nhw yn Nyffryn Dyfrdwy.”

Ysgol yn Rhuddlan i dderbyn mwy o ofod mewn ystafelloedd dosbarth

Mae Ysgol y Castell yn Rhuddlan yn barod i dderbyn gwaith uwchraddio i bedair ystafell ddosbarth, yn ogystal â gwaith gwella ynni i’r safle, diolch i gynlluniau a gymeradwywyd yn ddiweddar.

Ysgol y Castell

Bydd estyniad i bedair ystafell ddosbarth, a gwaith gwella ynni cychwynnol yn cael eu cynnal yn rhan gyntaf y prosiect, sydd ar y gweill yn ystod yr haf.

Mae gwaith lleihau ynni pellach wedi’i gynllunio ar gyfer ail ran y gwaith.

Bydd yr estyniadau’n darparu 16 metr sgwâr o ofod i 4 ystafell ddosbarth, gan greu estyniad o 64 metr sgwâr at ddefnydd disgyblion, a byddwn yn gweld cyfleusterau dysgu newydd yn cael eu hychwanegu ar yr un pryd.

Ystafelloedd Dosbarth

Mae’r contract adeiladu wedi cael ei ddyfarnu i Brynbuild ac mae disgwyl i’r gwaith ddechrau ar y safle yn ystod yr haf.

Disgwylir i’r cam cyntaf gael ei gwblhau yn ystod gaeaf 2026.

Dywedodd Pennaeth Ysgol y Castell, Sara Tate:

“Rydym wrth ein bodd bod yr estyniad yn dechrau. Mae’r prosiect hwn yn adlewyrchu ein hymrwymiad i ddarparu’r gorau i bob disgyblion, nawr ac yn y dyfodol.

Bydd y lle ychwanegol yn cefnogi ein cymuned ysgol sy’n tyfu ac yn gwella’r amgylchedd dysgu ar gyfer cenedlaethau i ddod.”

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol dros Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Rwy’n falch bod y cyllid wedi cael ei gymeradwyo ar gyfer y cynllun hir ddisgwyliedig a fydd yn darparu gofod ychwanegol a chyfleusterau newydd ar gyfer yr ysgol.

Yn sgil agosatrwydd yr ysgol at safle Heneb Gofrestredig, bydd y gwaith archeolegol gofynnol hefyd yn rhoi cyfle unigryw i ddisgyblion ddysgu mwy am hanes yr ardal leol.”

Mae cam cyntaf y prosiect hwn wedi derbyn arian cyfatebol o 65% gan Lywodraeth Cymru drwy’r Rhaglen Cymunedau Dysgu Cynaliadwy. 

Mae 35% o’r cyllid gweddillol wedi dod yn bennaf gan gyfraniad y datblygwr a ddarperir gan ddatblygiad tai Tirionfa yn Rhuddlan.

Lleisiau plant mewn Fforymau Cynghorau Ysgolion

Wedi’u cynnal dros ddau ddiwrnod, aeth 19 o Gynghorau Ysgolion i ddigwyddiadau, gweithdai a Siambr Cyngor Sir Ddinbych ar gyfer Fforymau Cynghorau Ysgolion, gan gyflwyno gwaith eu cyngor ysgol yn ystod y flwyddyn ysgol ddiwethaf.

Plant yn cwrdd â'r Cynghorydd Arwel Roberts (Cadeirydd y Cyngor) ac y Cynghorydd Diane King (Aelod Arweiniol Plant, Cymunedau a Theuluoedd) a Rocio Cifuentes (Comisiynydd Plant Cymru).

Wedi’i gynnal yn Ysgol Uwchradd Dinbych, aeth 14 ysgol i’r Fforwm Cynghorau Ysgolion Cynradd, gyda chynrychiolwyr o gynghorau ysgolion Ysgol Christchurch, Ysgol Carreg Emlyn, Ysgol Gymraeg Henllan ac Ysgol Clawdd Offa yn cyflwyno eu gwaith. 

Cafodd y Fforwm Cynghorau Ysgolion Uwchradd ei gynnal yn Neuadd y Sir, Rhuthun a chafodd disgyblion Ysgol Uwchradd y Rhyl, Ysgol Dinas Bran, Ysgol Santes Ffraid, Ysgol Uwchradd Dinbych ac Ysgol Uwchradd Prestatyn gyfle i ymweld â Siambr y Cyngor a chwrdd â Chadeirydd y Cyngor, y Cynghorydd Arwel Roberts, ac Aelod Arweiniol Plant, Cymunedau a Theuluoedd, y Cynghorydd Diane King.

Rhannodd y disgyblion y gwaith gwych maen nhw wedi bod yn ei wneud yn ystod y flwyddyn ysgol, ac fe gawson nhw hefyd gyfle i ddysgu am brosesau democrataidd y Cyngor, system ficroffonau’r Siambr a’r system bleidleisio electronig.

Plant yn dysgu am y system bleidleisio electronig a microffonau’r Siambr.

Yn ystod y digwyddiadau, rhoddodd Rocio Cifuentes, Comisiynydd Plant Cymru, a Sophie Williams gyflwyniadau ar hawliau plant.

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Yn Sir Ddinbych, rydym ni’n dychmygu cymunedau ble mae pobl ifanc yn cymryd rhan weithredol yn y penderfyniadau sy’n siapio eu bywydau. 

Mae’n hollbwysig bod ganddyn nhw lefydd diogel ac agored i rannu profiadau a dylanwadu ar bolisïau ar faterion o bwys. Mae digwyddiadau fel y Fforymau Cynghorau Ysgolion yn helpu disgyblion i ddysgu am y prosesau democrataidd sy’n effeithio ar eu bywydau bob dydd.

Hoffaf ddiolch i bob ysgol a ddaeth i’r fforymau, ac am eu gwaith caled yn ystod y flwyddyn ysgol.” 

Meddai Rocio Cifuentes, Comisiynydd Plant Cymru:

“Mae cael llais mewn penderfyniadau yn hawl dan Gonfensiwn y Cenhedloedd Unedig ar Hawliau'r Plentyn ac yn elfen allweddol o’r Dull Hawliau’r Plentyn.

Roedd yn bleser gen i fynd i’r fforymau i gwrdd â’r bobl ifanc a darganfod sut maen nhw wedi bod yn arfer yr hawl honno yn eu hysgolion a’u cymunedau.”

Rhoi hwb i effeithlonrwydd ynni solar mewn ysgol yn y Rhyl

Mae isadeiledd ynni solar ychwanegol yn gwella effeithlonrwydd ynni mewn ysgol yn y Rhyl. 

Mae gwaith wedi’i gwblhau yn Ysgol Uwchradd y Rhyl i osod paneli ffotofoltaig ychwanegol ar do’r adeilad, gan helpu i leihau dibyniaeth ar ynni’r grid cenedlaethol, costau hirdymor ac allyriadau carbon o’r safle.

Mae’r cyfan yn rhan o waith parhaus Tîm Ynni Cyngor Sir Ddinbych i leihau defnydd a chostau ynni mewn adeiladau sy’n cael eu cynnal gan yr awdurdod lleol. 

Mae'r tîm wedi rheoli prosiectau ar draws adeiladau’r Cyngor yn cynnwys ysgolion, er mwyn helpu i wella effeithlonrwydd ynni adeiladau, lleihau allyriadau carbon a chostau defnyddio dros y tymor hwy hefyd.

Yn gyntaf, fe wnaethant asesu Ysgol Uwchradd y Rhyl i ganfod pa feysydd o ran defnydd ynni y gellid eu gwella er mwyn cynyddu effeithlonrwydd.

Gyda chefnogaeth gan Wasanaethau Plant ac Addysg y Cyngor, cafodd y system solar ffotofoltaig 40kw bresennol ar do’r ysgol ei chynyddu i system solar ffotofoltaig 95kw.

Bydd y paneli ffotofoltaig newydd, ochr yn ochr â’r rhai presennol, yn helpu i ddefnyddio ynni o’r haul i bweru’r safle, gan leihau’r pwysau ar y system grid lleol a helpu i leihau allyriadau carbon ar y safle.

Bydd pob cilowat a gynhyrchir gan y paneli ffotofoltaig ac a ddefnyddir gan yr ysgol yn arbed tua 22 ceiniog.

Disgwylir i’r gwaith o osod y paneli solar ffotofoltaig ychwanegol arbed 42,320kWh, mwy na 10 tunnell o allyriadau carbon a thros £11,749.00 y flwyddyn mewn llai o gostau ynni, gan dalu’n ôl yr hyn sydd wedi cael ei fuddsoddi mewn cyfnod byr o amser.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Mae ein Tîm Ynni’n ddiolchgar iawn i Ysgol Uwchradd y Rhyl am ganiatáu i ni gynnal y gwaith ychwanegol hwn i helpu’r ysgol i leihau defnydd ynni a gostwng costau hirdymor, gan hefyd greu amgylchedd dysgu a lles brafiach i gefnogi disgyblion a staff.

“Dyma ddarn pwysig o waith sy’n cefnogi ein hymdrech barhaus i leihau defnydd ynni a chostau a gostwng olion troed carbon ar draws ein hystâd adeiladau, ac mae’n wych gweld yr ysgol a’n Tîm Ynni yn cydweithio i gyflawni hyn.”

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd: “Bydd y gwaith hwn o gymorth i ddefnydd ynni cyffredinol Ysgol Uwchradd y Rhyl ac mae’n gam ymlaen tuag at gynyddu’r gallu i gynhyrchu ynni adnewyddadwy yn ein hadeiladau addysgol. 

Mae’r gwaith o’u gosod yn ymdrech ar y cyd rhwng ein tîm Addysg ac Ynni, sy’n cydweithio i helpu i leihau costau ynni hirdymor ac allyriadau ar yr un pryd.”

Cynllunio prosiectau i helpu iechyd pawb

Mae ardal chwarae hygyrch i blant a Llwybr Cerdded Lles yn mynd i ddod i Ddinbych Isaf.

Mae adran Gwasanaethau Stryd Cyngor Sir Ddinbych yn rhoi bywyd i ddau brosiect newydd ar gyfer yr ardal ar ôl cyflwyno cais llwyddiannus drwy Gynllun Swm Cymudol Mannau Agored Hamdden Cyhoeddus.

Fe fydd y prosiect yn darparu ardal chwarae hygyrch yn Ardal Chwarae Plant Dinbych Isaf, Dinbych.

Y nod yw prynu a gosod offer chwarae cynhwysol a synhwyraidd i blant mewn ardal chwarae, i fod o fudd i blant o bob oed a gallu.

Fe fydd yr ail brosiect yn datblygu Llwybr Cerdded Lles ar draws Dinbych Isaf mewn i Ganol Dinbych.

Fe fydd meinciau cyfeillgarwch yn cael eu prynu a’u gosod  a bydd byrddau gwybodaeth yn cael eu gosod mewn lleoliadau strategol i greu llwybr cerdded lles yn Ninbych, i fod o fudd i bob aelod o’r cyhoedd.

Mae’r ddau brosiect hefyd wedi cael eu dylunio i wella profiad i ymwelwyr mewn lleoliadau pwysig, sy’n ganolog i Sir Ddinbych ac annog pobl i ymfalchïo yn eu mannau gwyrdd, gan wella dealltwriaeth am werth bioamrywiaeth a chadwraeth yr ardaloedd yma a’u gwneud yn hygyrch i bob oed. 

Mae disgwyl i’r gwaith ddechrau ar y Llwybr Cerdded Lles dros yr wythnosau nesaf a bydd y cynllun gwella Ardal Chwarae Parc Isaf yn cychwyn ym mis Medi.

Meddai Cydlynydd Ardal Gwasanaethau Stryd, Neil Jones: “Rydym ni’n falch ein bod wedi gallu cael y cyllid yma gan y bydd y ddau brosiect yma’n cefnogi cymunedau Dinbych Isaf ac yn helpu iechyd a lles pobl o bob oed.”

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant Cyngor Sir Ddinbych: “Dyma ddau brosiect gwych i Ddinbych a’r dalgylch ac maent yn wych i gefnogi iechyd preswylwyr o bob oedran, ochr yn ochr â thynnu sylw at y bioamrywiaeth gwych sydd o amgylch y cymunedau.”

Lleihau'r perygl o danau gwyllt yng nghefn gwlad

Gofynnir i bobl sy’n ymweld â chefn gwlad Sir Ddinbych chwarae eu rhan i leihau'r risg o danau gwyllt yn y Sir.

O ystyried y tywydd sych diweddar, mae Cyngor Sir Ddinbych a Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy yn rhoi cyngor i bobl ar sut i atal tanau gwyllt rhag lledu pan fyddant allan yng nghefn gwlad.

Er mwyn sicrhau diogelwch pawb a chadw ein tirlun hardd, mae Tirlun Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy yn annog holl ymwelwyr a’r rhai sy’n gwersylla mewn safleoedd poblogaidd megis Moel Famau, Loggerheads a Rhaeadr y Bedol i amnewid eu barbeciw am bicnic.

Mae’r defnydd o farbeciw, stôf wersylla neu danau gwersyll ar y rhostiroedd hyn yn achosi risg tân eithafol ac maent wedi’u gwahardd yn llym.

Bydd ceidwaid cefn gwlad y Cyngor ynghyd â Gwasanaeth Tân ac Achub Gogledd Cymru yn ymweld â safleoedd allweddol dros yr haf i hysbysu ymwelwyr yn uniongyrchol am y peryglon posibl o farbeciw a thanau cefn gwlad.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:  

“Rydym eisiau i bob ymwelydd gael profiad llawn o harddwch Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, fodd bynnag, mae ein rhostiroedd yn hynod o fregus ar hyn o bryd yn sgil y tywydd cynnes yn ddiweddar.

“Trwy wneud y dewis syml i fwynhau picnic a gadael y fflamau agored adref, mae ymwelwyr yn chwarae rhan hanfodol o gadw ein safleoedd yn ddiogel er mwynhad i bawb.

“Mae effaith tanau gwyllt ar y rhostiroedd yn mynd tu hwnt i’r fflamau uniongyrchol. Gall adael creithiau ar ein tirlun am flynyddol, rhyddhau carbon niweidiol, ac yn yr achosion mwyaf eithafol, peryglu bywydau.

“Hoffwn gydnabod gwaith caled ein ceidwaid Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, sydd yn gosod arwyddion perygl tân ac yn ymgysylltu gydag ymwelwyr i amlygu’r peryglon hyn.”

Gwyliwch fideo byr am beth i'w osgoi:

Planhigfa yn tywallt cymorth i helpu byd natur dyfrol

Mae gwaith ar y gweill i amddiffyn planhigion sy’n hoff o ddŵr

Mae tîm Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych yn troi eu llaw at blanhigion o fath gwahanol ar gyfer prosiect newydd ym Mhlanhigfa Goed y Cyngor yn Llanelwy.

Mae’r safle’n tyfu miloedd o goed a blodau gwyllt ar hyn o bryd sydd i gyd yn tarddu o’r sir yn lleol er mwyn eu dychwelyd i roi hwb i fyd natur Sir Ddinbych. Llywodraeth Cymru sydd yn ariannu’r prosiect drwy gynllun Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles Partneriaethau Natur Lleol Cymru.

Yn y blanhigfa mae creulys y dŵr yn cael ei dyfu mewn cynwysyddion llawn dŵr ar hyn o bryd ar gyfer prosiect sy’n arwain mewn ymdrech i roi hwb i blanhigion dyfrol lleol mewn pyllau ledled y sir.

Mae creulys y dŵr yn ddelfrydol ar gyfer pyllau gan ei fod yn gallu gwella ansawdd dŵr a darparu cynefin defnyddiol i rywogaethau megis madfallod i ddodwy eu hwyau, yn ogystal â rhoi hwb i fioamrywiaeth mewn ffyrdd eraill.  

Yn yr un modd, mewn dau bwll datblygedig y tu hwnt i’r blanhigfa, mae crafanc ddŵr gyffredin hefyd yn tyfu. Mae’r planhigyn hefyd yn ocsigeneiddio a chynnig lloches, gan ffurfio rhan o ecosystem ffyniannus.

Eglurodd y Swyddog Bioamrywiaeth, Evie Challinor: “Mae planhigion dyfrol yn chwarae rôl yr un mor bwysig i amddiffyn byd natur lleol â’n blodau gwyllt yn y sir. Rydyn ni wedi dechrau tyfu creulys y dŵr yn y blanhigfa gyda’r bwriad o gynhyrchu digon o ddeunydd brodorol, o darddiad lleol, i ni allu plannu’n well mewn pyllau a allai fod angen help llaw.”

“Rydym hefyd yn bwriadu olrhain unrhyw byllau sydd â phoblogaeth dda o blanhigion brodorol y gallwn o bosibl gasglu ohonynt, felly mae unrhyw un sydd â’u pyllau eu hunain, gyda phlanhigion dyfrol heb eu plannu, o ddiddordeb i’r tîm.

Ychwanegodd:  “Wrth gyflawni’r gwaith hwn, rydym yr un mor hapus i gael cysylltiadau ar gyfer pobl sydd eisiau cyngor am eu pyllau ag yr ydym i adeiladu rhwydwaith cydweithredol fel y gall pobl gyfnewid arferion gorau.”

Gall unrhyw un sydd â diddordeb mewn cefnogi’r prosiect hwn neu ganfod mwy e-bostio Evie yn biodiversity@denbighshire.gov.uk

Ehangu'r Tîm Gofal a Chymorth a'r Gwasanaeth Gofal Ail-alluogi yn y sir

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn llawn cyffro i fod yn ehangu ei Dîm Gofal a Chymorth ym maes Gofal Cymdeithasol Oedolion drwy recriwtio naw o Ofalwyr Gofal a Chymorth newydd a fydd yn gweithio ledled y sir.

Nod Sir Ddinbych yw sicrhau Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol cynaliadwy ar gyfer y dyfodol a lliniaru ar rywfaint o’r gwasgfeydd ariannol y mae’r Cyngor yn ei wynebu.

Wedi cynnal ymgyrch recriwtio lwyddiannus yn gynharach eleni a phenodi saith o Weithiwr Cefnogi Ail-alluogi, mae’r Cyngor yn chwilio am aelodau eraill o staff i ymuno â’r tîm cyfeillgar a chefnogol.

Bydd y staff newydd yn cefnogi pobl y mae angen cymorth arnynt i adennill sgiliau i wneud gweithgareddau beunyddiol fel ymolchi, coginio prydau bwyd, gwisgo, symud o amgylch y cartref a mynd allan.

Gall fod ar bobl angen cymorth am amryw resymau, gan gynnwys adfer wedi bod yn sâl neu ddod adref o’r ysbyty. Gall y gefnogaeth hon bara cyn lleied ag wythnos neu ddwy ond gellir ei chynnig am hyd at chwe wythnos os oes angen. Yn ogystal â hynny, mae’r tîm yn cynnig cymorth hirdymor yn y cartref yn ôl yr angen.

Meddai Darylanne, Uwch-weithiwr Gofal a Chymorth yn y Cyngor:

“Mae ein timau’n cefnogi pobl sydd angen cymorth ar ôl bod yn yr ysbyty, neu efallai ar ôl bod yn sâl.

Rydyn ni’n darparu cerbyd pwrpasol i aelodau’r tîm fel nad oes rhaid iddyn nhw ddefnyddio eu cerbydau personol wrth deithio o le i le. Darperir hyfforddiant trylwyr a digonedd o gefnogaeth i staff i'w helpu yn eu swyddi.”

Meddai Ann Lloyd, Pennaeth Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd:

“Ar ôl llwyddiant y gwaith ehangu ddechrau’r flwyddyn, rydyn ni’n awr yn bwriadu i ychwanegu naw o weithwyr at ein tîm.

Mae ein timau’n gofalu am bobl ar hyd a lled y Sir bob dydd yn eu cartrefi eu hunain, sy’n golygu y gall preswylwyr fyw’n gyfforddus yn eu cartrefi eu hunain am gyfnod hirach.

Mae ehangu fel hyn yn ein helpu i gyflawni ein hamcanion gofal cymdeithasol ehangach a bydd yn golygu mwy o ofal i breswylwyr yn eu cartrefi eu hunain.”

Dywedodd y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae ein timau ar gael i bobl sydd newydd gyrraedd adref o’r ysbyty neu ar ôl cael triniaeth ac sydd angen pecyn cymorth wrth ddod i arfer â bywyd o ddydd i ddydd unwaith eto.

Mae’r gefnogaeth hon yn helpu i wneud y newid ychydig yn haws, ac mae ein tîm wrth law i helpu pobl i ailddysgu'r sgiliau sydd eu hangen arnynt, yn eu cartref eu hunain.

Mae ein tîm yn gwneud gwaith anhygoel ledled y Sir ac rwy’n edrych ymlaen at groesawu mwy o weithwyr Gofal a Chymorth i’n tîm.”

I gael gwybod mwy am y cyfleoedd cyffrous hyn a gweithio ym maes Gofal Cymdeithasol, ewch i’n gwefan yma.

Gwasanaeth Cefn Gwlad yn cynnal teithiau cerdded natur ym Mhrestatyn

Bydd Tîm Cefn Gwlad y Cyngor yn cynnal cyfres o deithiau cerdded o amgylch Parc Natur Morfa Prestatyn.

Bydd y teithiau cerdded, sy’n cael eu cynnal yn y parc, yn ymgynghoriad anffurfiol gyda thrigolion ac yn gyfle i breswylwyr ddysgu mwy am y safle 60 erw yng nghanol Prestatyn, yn ogystal â’r cyllid gan Lywodraeth y DU yn ddiweddar.

Yn 2025, cadarnhaodd Llywodraeth y DU eu bwriad i ddarparu bron i £20 miliwn o gyllid grant ar gyfer saith prosiect cyfalaf i wella balchder bro a’r amgylchedd naturiol yn y Rhyl, Prestatyn a Dinbych.

Mae’r cyllid wedi’i ddyfarnu'n arbennig ar gyfer y prosiectau llwyddiannus sydd wedi’u cynnwys yn Nyffryn Clwyd ac nid oes modd ei ddefnyddio ar gyfer prosiectau eraill.

Bwriad y prosiect ym Mharc Natur Morfa Prestatyn fydd gwneud y safle’n fwy hygyrch trwy greu rhwydwaith o lwybrau hygyrch ar gyfer cerddwyr a beicwyr drwy’r coetir a’r gwlyptir. Bydd creu’r llwybr pren uwch ben y ddaear yn caniatáu i ymwelwyr werthfawrogi harddwch y gwlyptir heb amharu arno.

Un o elfennau eraill y prosiect fydd creu terfyn o amgylch y gwlyptir cyfan er mwyn gallu rheoli’r ardal trwy bori cadwriaethol gyda gwartheg Galloway rhesog.

Bydd y gwartheg yn pori’r llystyfiant mwyaf a chryfaf, a fydd yn helpu i atal y gwlyptir rhag tyfu’n wyllt â phrysgwydd ac yn annog bioamrywiaeth. Bydd hynny yn ei dro yn sicrhau digonedd o gynefin i famaliaid bach, adar sy'n nythu, pryfed peillio ac amrywiaeth eang o rywogaethau di-asgwrn cefn.

Dyma ddyddiadau ac amseroedd y teithiau cerdded natur:

• 3pm–4pm – dydd Iau 17 Gorffennaf
• 6pm–7pm – dydd Iau 17 Gorffennaf
• 10am–11am – dydd Gwener 18 Gorffennaf
• 1pm–2pm – dydd Gwener 18 Gorffennaf

Man Cyfarfod: Maes Parcio Coed Y Morfa Car Park (Cyfeirnod Grid : SJ 058 823), Côd post: LL19 8AJ.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, yr Arweinydd ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Bydd y teithiau cerdded yma’n gyfle gwych i deuluoedd a rhai sy’n hoff o natur gael mwynhau’r awyr agored mewn man sydd yng nghanol Prestatyn a dysgu mwy am y gwlyptir.

“Bydd y cyllid ar gyfer y prosiect hwn i wella hygyrchedd y safle’n sicrhau bod ymwelwyr yn gallu parhau i fwynhau’r parc natur yn y dyfodol”.

I gael y wybodaeth ddiweddaraf am gynnydd y prosiectau Balchder Bro a’r Amgylchedd Naturiol yn y Rhyl, Prestatyn a Dinbych, cofrestrwch i dderbyn y newyddlen.

I gael rhagor o wybodaeth am brosiectau sydd wedi’u hariannu gan Lywodraeth y DU, ewch i’n gwefan.

Gwobrau Trysor Cudd Croeso Cymru i Garchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre

Mae dau o atyniadau treftadaeth poblogaidd Sir Ddinbych, sef Carchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre, wedi ennill gwobr ‘Trysor Cudd’ 2025.

Caiff y gwobrau ‘Trysor Cudd’ eu dyfarnu bob blwyddyn gan Croeso Cymru i ddathlu mannau nad ydyn nhw o reidrwydd yn rhan o’r atyniadau twristaidd arferol, ond sydd werth teithio ychydig allan o’r ffordd i’w gweld, diolch i’r ymweliadau bythgofiadwy y maen nhw’n eu cynnig.

Mae Carchar Rhuthun yn cynnig profiad unigryw i ymwelwyr o garchar Oes Fictoria, lle cewch chi archwilio bywyd y tu ôl i fariau cell yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg a dysgu am hanesion carcharorion enwog fel Coch Bach y Bala, y cyfeirir ato fel Houdini Cymru. Caiff ymwelwyr â Nantclwyd y Dre gamu drwy dros 500 mlynedd o hanes, o’r canol oesoedd i gyfnod yr Ail Ryfel Byd, a chrwydro’r gerddi hyfryd.

Yn llawn llwybrau a gweithgareddau rhyngweithiol sy’n gadael i ymwelwyr o bob oed ddysgu am eu straeon, mae hanes unigryw’r ddau atyniad yn dod yn fyw drwy deithiau tywys llafar, arddangosfeydd hynod ddiddorol a seinweddau y gallwch chi ymgolli ynddyn nhw.

Meddai Carly Davies, y Prif Swyddog Treftadaeth:

“Rydym yn hynod falch bod Carchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre wedi llwyddo i gael statws Trysor Cudd eto eleni. Rydym wastad yn chwilio am ffyrdd newydd a chyffrous o ddod â hanes ein hatyniadau hanesyddol yn fyw, felly mae’n hyfryd cael y gydnabyddiaeth hon gan Croeso Cymru.”

Ychwanegodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae’n wych bod Carchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre wedi cael eu cydnabod fel Trysorau Cudd gan Croeso Cymru. Mae’r safleoedd hyn yn cynnig taith wirioneddol gynhwysol drwy ein treftadaeth leol, ac yn rhan hanfodol o rannu straeon unigryw Sir Ddinbych.

“Mae Rhuthun yn dref llawn hanes, a gobeithio y bydd y gwobrau diweddar hyn yn atgyfnerthu’r ffaith ei fod yn lle gwych i bobl leol ac ymwelwyr ymweld ag ef.”

I gael rhagor o wybodaeth am Garchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre, gan gynnwys yr oriau agor a’r digwyddiadau sydd ar y gweill, ewch i’n gwefan neu cysylltwch â’r tîm yn heritage@denbighshire.gov.uk. 

Archwilio'r awyr agored a gwella lles, un cam ar y tro

Mae pobl ifanc yn Sir Ddinbych yn cael eu hannog i ymuno â chyfres newydd o Deithiau Lles am ddim, wedi’u cynllunio i helpu i gysylltu gyda phobl eraill, mynd allan i’r awyr agored a theimlo’n well, wrth ddarganfod rhai o lwybrau cerdded mwyaf hardd y sir.

Tîm Barod yn Sir Ddinbych yn Gweithio, mewn partneriaeth â Ramblers Cymru sy’n rhedeg y teithiau cerdded wythnosol. Maen nhw’n cynnig ffordd gyfeillgar ac anffurfiol i bobl ifanc rhwng 18 a 25 oed roi hwb i’w hiechyd corfforol a meddyliol, wrth archwilio byd natur mewn cwmni da.

Mae staff Barod a Ramblers Cymru yn cefnogi’r sesiynau gan arwain teithiau cerdded ar hyd amrywiaeth o lwybrau lleol a helpu cyfranogwyr i ddysgu sgiliau awyr agored defnyddiol, fel canfod eu ffordd. Y grŵp fydd yn mynychu bob wythnos fydd yn penderfynu ar lwybrau, nid dim ond crwydro trwy’r Rhyl yw’r bwriad, ond cyfle i gynllunio llwybrau cyffrous ymhellach i ffwrdd.

Mae’r rhaglen yn helpu i fynd i’r afael ag unigrwydd ac arwahanrwydd cymdeithasol hefyd, sy’n bethau mae llawer o bobl ifanc yn eu hwynebu, yn enwedig os ydynt yn treulio llawer o amser ar eu pen eu hunain neu adref.

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Mae’r prosiect partneriaeth hwn yn enghraifft wych o sut gallwn ni gydweithio i gefnogi pobl ifanc mewn ffordd ystyrlon a chynhwysol. Nid dim ond cerdded sy’n bwysig, mae’r cysylltiad, hyder a lles yn bwysig hefyd. Byddwn i’n annog unrhyw berson ifanc sy’n teimlo’n rhwystredig neu’n unig i roi cynnig arni.”

Mae’r teithiau cerdded ar agor i unrhyw breswylwyr yn Sir Ddinbych rhwng 18 a 25 oed, waeth beth yw eu lefel ffitrwydd na’u cefndir. Nid oes pwysau i siarad am waith neu chwilio am swydd. Ond gall sgyrsiau anffurfiol agor drysau at gyfleoedd newydd weithiau, neu helpu pobl i deimlo'n barod i edrych ar eu camau nesaf pan fo’r amser yn iawn.

Meddai Tina Foulkes, Rheolwr Sir Ddinbych yn Gweithio: 

“Rydym yn cydnabod yr effaith gadarnhaol all mynd allan i’r awyr agored ei chael ar les meddyliol a dylai teithiau cerdded fod yn amgylchedd diogel a chefnogol i bobl ifanc ffynnu ynddo.

“Rydym hefyd yn deall nad oes gan bawb offer, dillad neu esgidiau cerdded addas, yn enwedig ar gyfer llwybrau mwy gwledig, felly rydym yn gweithio i helpu i oresgyn y rhwystrau hyn trwy ddarparu offer addas i bawb sydd ei angen er mwyn cymryd rhan. Mae’n golygu meithrin hyder a chymuned.”

Meddai Olivia Evans o Ramblers Cymru: “Rydw i’n gyffrous iawn am y bartneriaeth hon gyda Sir Ddinbych yn Gweithio a rhaglen Barod.

Mae’n gyfuniad perffaith o dimau i roi mynediad i bobl ifanc i’r awyr agored. Gyda nodau uchelgeisiol o gael rhai grwpiau allan i’r mynyddoedd, does wybod i le gallai’r teithiau hyn ein harwain!”

Cynhelir teithiau cerdded lles bob prynhawn Iau am 3.30pm, gan ddechrau o Lyfrgell Y Rhyl. Bydd cludiant a chymorth gydag offer ar gael pan fo angen.

Nid oes angen cadw lle, a chynghorir pawb sy’n mynychu i wisgo’n addas ar gyfer y tywydd. Mae croeso i ffrindiau ymuno â ni.

I gael rhagor o wybodaeth, gall preswylwyr ffonio 01745 331438 / 07342 070635 neu fynd i wefan Sir Ddinbych yn Gweithio.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cael ei ariannu’n rhannol drwy Raglen Cymunedau am Waith a Mwy Llywodraeth Cymru, sy’n cefnogi’r bobl sy’n wynebu’r anfantais fwyaf yn y farchnad lafur i oresgyn y rhwystrau sy’n eu hatal rhag cael gwaith.

Ariennir Sir Ddinbych yn Gweithio yn rhannol gan Lywodraeth y DU.

Diwrnod Agored Nantclwyd y Dre yn Denu Torfeydd

Scott Kelly a Stephen Lacey

Daeth nifer dda o bobl i ddiwrnod agored Nantclwyd y Dre ar gyfer y Cynllun Gerddi Cenedlaethol unwaith eto.

Daeth garddwyr o bob cwr o’r gogledd a thu hwnt i grwydro gerddi ffurfiol a gwyllt helaeth y tŷ hanesyddol. Yn eu plith oedd y garddwr a’r awdur enwog, Stephen Lacey.

Fe wnaeth cyn gyflwynydd ‘Gardeners’ World’ y BBC ganmol y gerddi, sy’n cael gofal gan wirfoddolwyr brwd a dywedodd eu bod wedi creu argraff arno a’u bod yn llawn o liw ac yn cael gofal da iawn.

Ynghyd â’r blodau tymhorol a’r bwa rhosod eiconig, sydd wedi dychwelyd yn odidog ar ôl cael ei symud rai blynyddoedd yn ôl er mwyn caniatáu gwaith trwsio i’r waliau cyfagos, bu ymwelwyr â diwrnod agored eleni yn mwynhau gweld y coed ffrwythau brodorol, teithiau â’r Garddwr Scott, a’r llwybr newydd ar gyfer 2025 i weld planhigion meddyginiaethol.

Dywedodd Scott Kelly, Prif Arddwr yn Nantclwyd y Dre:

“Ychwanegodd ymweliad Stephen uchafbwynt arbennig i’r diwrnod, ac roedd ei eiriau caredig yn hyfryd i’w clywed. Rydym yn lwcus o gael tîm brwd o wirfoddolwyr yn yr ardd sy’n gwneud gwahaniaeth mawr i’r gerddi trwy gydol y flwyddyn ac mae’n wych bod rhywun mor uchel ei barch ym myd garddwriaeth yn cydnabod eu gwaith caled.”

Meddai’r Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae ein gwirfoddolwyr yn rhan hanfodol o’r tîm ac rydym yn hynod o falch ohonynt. Mae eu hymrwymiad a’u brwdfrydedd yn helpu i ddod â bywyd i erddi Nantclwyd y Dre mewn ffordd ganmoladwy ac mae’n wych clywed sylwadau mor gadarnhaol gan Stephen Lacey.

“Roedd yn ddiwrnod hynod o lwyddiannus i ddathlu garddwriaeth a threftadaeth yn y tŷ a gerddi hanesyddol”.

Mae modd ymweld â gerddi Nantclwyd y Dre yn ystod ei oriau agor arferol (dydd Iau - dydd Sadwrn, 10:30am-4.30pm, mynediad olaf am 3.30pm). Mae prisiau mynediad yn berthnasol. Ewch i’r wefan i drefnu eich ymweliad.

Ehangu Gwasanaeth Gofal Ail-alluogi a’r Tîm Gofal a Chymorth yn y sir

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn llawn cyffro i fod yn ehangu ei Dîm Gofal a Chymorth ym maes Gofal Cymdeithasol Oedolion drwy recriwtio naw o Ofalwyr Gofal a Chymorth newydd a fydd yn gweithio ledled y sir.

Nod Sir Ddinbych yw sicrhau Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol cynaliadwy ar gyfer y dyfodol a lliniaru ar rywfaint o’r gwasgfeydd ariannol y mae’r Cyngor yn ei wynebu.

Wedi cynnal ymgyrch recriwtio lwyddiannus yn gynharach eleni a phenodi saith o Weithiwr Cefnogi Ail-alluogi, mae’r Cyngor yn chwilio am ragor o aelodau staff i ymuno â’r tîm cyfeillgar a chefnogol.

Bydd y staff newydd yn cefnogi pobl y mae angen cymorth arnynt i adennill sgiliau i wneud gweithgareddau beunyddiol fel ymolchi, coginio prydau bwyd, gwisgo, symud o amgylch y cartref a mynd allan.

Gall fod ar bobl angen cymorth am amryw resymau, gan gynnwys adfer wedi bod yn sâl neu ddod adref o’r ysbyty. Gall y gefnogaeth hon bara cyn lleied ag wythnos neu ddwy ond gellir ei chynnig am hyd at chwe wythnos os oes angen. Yn ogystal â hynny, mae’r tîm yn cynnig cymorth hirdymor yn y cartref yn ôl yr angen.

Meddai Darylanne, Uwch-weithiwr Gofal a Chymorth yn y Cyngor:

“Mae ein timau’n cefnogi pobl sydd angen cymorth ar ôl bod yn yr ysbyty, neu efallai ar ôl bod yn sâl.

Rydyn ni’n darparu cerbyd pwrpasol i aelodau’r tîm fel nad oes rhaid iddyn nhw ddefnyddio eu cerbydau personol wrth deithio o le i le. Darperir hyfforddiant trylwyr a digonedd o gefnogaeth i staff i'w helpu yn eu swyddi.”

Meddai Ann Lloyd, Pennaeth Gwasanaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd:

“Ar ôl llwyddiant y gwaith ehangu ddechrau’r flwyddyn, rydyn ni’n awr yn bwriadu i ychwanegu naw o Weithwyr Gofal a Chymorth at ein tîm.

Mae ein timau’n gofalu am bobl ar hyd a lled y Sir bob dydd yn eu cartrefi eu hunain, sy’n golygu y gall preswylwyr fyw’n gyfforddus yn eu cartrefi eu hunain am gyfnod hirach.

Mae ehangu fel hyn yn ein helpu i gyflawni ein hamcanion gofal cymdeithasol ehangach a bydd yn golygu mwy o ofal i breswylwyr yn eu cartrefi eu hunain.”

Dywedodd y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae ein timau ar gael i bobl sydd newydd gyrraedd adref o’r ysbyty neu ar ôl cael triniaeth ac sydd angen pecyn cymorth wrth ddod i arfer â bywyd o ddydd i ddydd unwaith eto.

Mae’r gefnogaeth hon yn helpu i wneud y newid ychydig yn haws, ac mae ein tîm wrth law i helpu pobl i ailddysgu'r sgiliau sydd eu hangen arnynt, yn eu cartref eu hunain.

Mae ein tîm yn gwneud gwaith anhygoel ledled y Sir ac rwy’n edrych ymlaen at groesawu mwy o weithwyr Gofal a Chymorth i’n tîm.”

I gael gwybod mwy am y cyfleoedd cyffrous hyn a gweithio ym maes Gofal Cymdeithasol, ewch i’n gwefan yma.

Digwyddiadau cyffrous ym Marchnad y Frenhines ar y penwythnos agoriadol

I ddathlu’r agoriad mawr, ddydd Iau 10 Gorffennaf, bydd adeilad newydd Marchnad y Frenhines yn y Rhyl yn cynnal penwythnos llawn dop o ddigwyddiadau ac adloniant rhad ac am ddim, a fydd yn dechrau ar y diwrnod agoriadol, ddydd Iau 10 Gorffennaf, ac yn mynd tan ddydd Sul 13 Gorffennaf.

Marchnad y Frenhines o'r awyr

Bydd y Farchnad ar agor rhwng 10am-10pm bob dydd ar gyfer y penwythnos agoriadol, gyda gwerthwyr yn arddangos eu bwyd a diod blasus drwy’r penwythnos.

Gwerthwyr bwyd

Bydd amrywiaeth o adloniant rhad ac am ddim yn cael ei gynnal drwy gydol y penwythnos. Bydd y noson agoriadol yn cynnig noson o gerddoriaeth gan Mike Andrew fel Robbie Williams a’r artistiaid lleol Sarah Price a Marney Bailey o 7pm.

Nos Wener bydd y gerddoriaeth yn parhau gyda pherfformiadau byw gan y cantorion talentog lleol Jess Pallett, Joseph Leo, a Chris Fletcher o 7pm ymlaen.

Gan symud ymlaen i’r penwythnos, bydd Tabitha yn perfformio fel Whitney ar y dydd Sadwrn, a fydd yn canu amrywiaeth o ganeuon mwyaf poblogaidd Whitney Houston o 8pm ymlaen gydag ail set o ganeuon soul a motown i ddilyn.

I gloi digwyddiadau’r penwythnos agoriadol, bydd disgo ar gyfer y teulu yn cael ei gynnal ar y dydd Sul, yn cynnwys DJ Paul Maffia, a fydd yn digwydd rhwng 2pm a 5pm.

Bydd y Farchnad hefyd yn dangos Rowndiau Terfynol Wimbledon drwy gydol y penwythnos.

Ardal y bar

Mae’r datblygiad newydd yn cynnwys 16 o unedau bwyd a manwerthu unigol, bar dwy ochr a gofod digwyddiadau mawr.  Bydd ardal tu allan y Farchnad yn cynnwys decin wedi’i godi a’i orchuddio a fydd yn rhoi lle i ymwelwyr fwyta tu allan.

Dywedodd Jayne Bryant AS, Ysgrifennydd y Cabinet dros Lywodraeth Leol a Thai:

“Mae Marchnad y Frenhines wedi elwa o oddeutu £6.5m o gefnogaeth gan Lywodraeth Cymru drwy gyllid Trawsnewid Trefi, ac mae’n falch iawn gen i weld y datblygiad yn y Farchnad, sef safle allweddol yn y broses o ailddatblygu canol tref y Rhyl.

“Mae’r safle bywiog newydd hwn yn cynnig amrywiaeth o siopau bwyd a manwerthu, ardal ddigwyddiadau a lle i fwyta y tu allan. Bydd yn creu swyddi, yn cynnyddu nifer yr ymwelwyr, ac yn rhoi bywyd newydd i ganol y dref.”

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Gan ddechrau ar y diwrnod agoriadol, mae rhestr anhygoel o ddigwyddiadau ac adloniant rhad ac am ddim wedi’i threfnu ar gyfer y penwythnos agoriadol ym Marchnad y Frenhines. 

Mae’r safle wedi bod yn nodwedd annatod o’r Rhyl ers 1902, ac rydym yn edrych ymlaen yn ofnadwy at y bennod ddiweddaraf hon, ac i agor drysau’r Farchnad i’r cyhoedd.”

Meddai Andrew Burnett, Cyfarwyddwr o Midland Events (Rhyl) Ltd:

“Rydym yn falch iawn o’r hyn sydd ar gael ar gyfer y penwythnos agoriadol.  Mae gennym amrywiaeth dda o adloniant cyffrous ac am ddim, a fydd yn ategu at yr hyn sydd gan ein gwerthwyr i’w gynnig.

Edrychwn ymlaen at agor y drysau ar 10 Gorffennaf a gwahodd y cyhoedd i ddathlu’r penwythnos agoriadol gyda ni.”

Am y wybodaeth ddiweddaraf am Farchnad y Frenhines, dilynwch Farchnad y Frenhines y Rhyl ar y cyfryngau cymdeithasol.

Mae prosiect Marchnad y Frenhines wedi cael cyllid gan Lywodraeth Cymru, yn bennaf trwy ei Raglen Trawsnewid Trefi.

Mae’r prosiect wedi cael cyllid gan Gronfa Ffyniant Gyffredin Llywodraeth y DU.

Mae hefyd wedi cael cyllid gan Lywodraeth y DU trwy’r Rhaglen Balchder Bro a’r Amgylchedd Naturiol: Y Rhyl, Prestatyn a Dinbych.

Ariennir y prosiect hefyd gan Gyngor Sir Ddinbych.

Y diweddaraf am y gwelliannau i’r Parth Cyhoeddus ar Sgwâr Sant Pedr

Mae Cyngor Sir Dinbych yn rhannu’r wybodaeth ddiweddaraf am y gwelliannau i'r parth cyhoeddus yn Sgwâr Sant Pedr yn Rhuthun.

Yn 2023, gwnaeth Llywodraeth y DU gadarnhau eu bwriad i roi £10.95 miliwn o gyllid grant i 10 o brosiectau cyfalaf sydd â’r nod o ddiogelu treftadaeth, lles a chymunedau gwledig unigryw Rhuthun.

Mae’r cyllid wedi’i ddyfarnu'n arbennig ar gyfer y prosiectau llwyddiannus sydd wedi’u cynnwys yng Ngorllewin Clwyd ac ni ellir ei ddefnyddio ar gyfer prosiectau eraill.

Bydd y gwaith arfaethedig yn ceisio ehangu’r posibiliadau ar gyfer cynnal digwyddiadau ac adfywio adeiladau a thirnodau hanesyddol i gefnogi hunaniaeth leol, gan hyrwyddo balchder mewn lle a rhoi hwb i ddelwedd y dref ar yr un pryd.

Gall y Cyngor gadarnhau na fydd ei waith gwella arfaethedig i’r parth cyhoeddus yn Sgwâr Sant Pedr yn Rhuthun, sydd i fod i ddechrau yng ngwanwyn 2026, yn effeithio ar Ŵyl Rhuthun na digwyddiad Drysau Agored Cadw yn 2026.

Yn dilyn trafodaethau â Phwyllgor yr Ŵyl a budd-ddeiliaid eraill, mae'r Cyngor wedi gwrando ar bryderon ynghylch oedi posibl i'r cynllun a'r effaith y gallai hyn ei chael ar Ŵyl Rhuthun a digwyddiad Drysau Agored yn benodol.

Mewn ymateb i hyn, mae'r Cyngor wrthi'n datblygu amserlen adeiladu sy'n blaenoriaethu hyblygrwydd ac yn lleihau unrhyw darfu.

I sicrhau y gall digwyddiadau fynd rhagddynt yn rhwydd a heb rwystr, mae’r Cyngor yn cynnig bod gwaith ar y ffyrdd ochr o amgylch y sgwâr yn cael ei gwblhau yn gyntaf, a threfnwyd i’r prif waith gwella i Sgwâr Sant Pedr ei hun ddechrau ar ôl Gŵyl Rhuthun o fis Gorffennaf 2026 ymlaen.

Bydd mynediad i gerddwyr hefyd yn parhau ar agor i leoliadau sy'n cymryd rhan yn nigwyddiad Drysau Agored ym mis Medi 2026.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

"Rydym ni’n cydnabod pa mor hanfodol yw Gŵyl Rhuthun a digwyddiadau eraill yn Rhuthun i fusnesau lleol a'r gymuned ehangach, yn ddiwylliannol ac yn economaidd. Maen nhw'n cynyddu refeniw a nifer yr ymwelwr sy’n ymweld â’r dref yn sylweddol, ac yr ydym ni wedi ymrwymo i wneud popeth o fewn ein gallu i gefnogi eu llwyddiant parhaus."

“Mae’r ymrwymiad hwn i Ŵyl Rhuthun yn rhan o ymdrechion ehangach y Cyngor i gefnogi busnesau lleol drwy gydol cyfnod adeiladu’r cynllun ac mae cyfres o fesurau’n cael eu datblygu ar hyn o bryd i helpu i leihau unrhyw effaith yn sgil y gwaith adeiladu”.

I gael rhagor o wybodaeth am y prosiect ewch i’n gwefan.

Nodi Diwrnod Gweithwyr y GIG, Gofal Cymdeithasol a’r Rheng Flaen 2025

I nodi Diwrnod Gweithwyr y GIG, Gofal Cymdeithasol a’r Rheng Flaen, mae Cyngor Sir Ddinbych yn codi baner arbennig yn ei swyddfeydd yn Neuadd y Sir yn Rhuthun.

Mewn seremoni codi’r faner a gynhaliwyd ar 4 Gorffennaf, codwyd y faner yn uchel i gydnabod cyfraniad staff y GIG, gofal cymdeithasol a’r rheng flaen. 

Mae 5 Gorffennaf yn ddiwrnod cenedlaethol i ddiolch i’r holl staff rheng flaen a gweithwyr hanfodol.

Dywedodd y Cynghorydd Arwel Roberts, Cadeirydd y Cyngor:

“Mae codi’r faner hon yn dangos ein gwerthfawrogiad ar draws y sir i’r staff sy’n gweithio’n ddiflino i helpu’r rhai sydd ei angen fwyaf. 

Mae’n anrhydedd go iawn cael cydnabod y rhai sy’n darparu gwasanaethau rheng flaen hanfodol bob dydd i rai o’r unigolion mwyaf diamddiffyn yn ein cymunedau yma yn Sir Ddinbych.

Boed law neu hindda, mae’r bobl anhygoel hyn yna i’n trigolion, felly heddiw rydym yma iddyn nhw, i ddangos ein diolch a’n gwerthfawrogiad am eu gwaith gwych.”

Meddai’r Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae'r digwyddiad hwn yn symbol gweladwy o'n parch a'n gwerthfawrogiad dwfn i'n staff rheng flaen a'r gwaith amhrisiadwy maen nhw'n ei wneud ledled Sir Ddinbych bob dydd.

Rydym yn codi’r faner hon yn uchel ac yn falch fel arwydd o ddiolch i’r rhai sy’n helpu ac yn cefnogi unigolion ar hyd a lled y sir bob dydd.” 

Cyhoeddi rhaglenni mawr i gynnal a chadw priffyrdd

Mae Cyngor Sir Ddinbych wedi datgelu pa ffyrdd a fydd yn elwa ar waith cynnal a chadw mawr wedi’i ariannu gan Lywodraeth Cymru.

Bydd y gwaith yn digwydd dros ddwy flynedd mewn 57 o fannau ledled y sir ac ariennir y rhaglen drwy’r Fenter Benthyca Llywodraeth Leol.

Mae’r rhaglen honno’n cynnwys cynlluniau ar gyfer 2025/26 a 2026/27 ac mae Llywodraeth Cymru wedi dyrannu cyfanswm o £4,780,699 ar gyfer hynny.

Bydd Cyngor Sir Ddinbych yn neilltuo’r cyllid ar gyfer gwella wyneb y ffordd ar rannau penodol o rwydwaith ffyrdd cerbydau’r sir.

Bwriedir buddsoddi’n helaeth i wella wyneb y ffordd ar yr A525 ym Mwlch Nant y Garth, yr A547 ar Ffordd Abergele ger Rhuddlan a ffordd Tŷ Newydd yn y Rhyl.

Dyma’r rhestr gyflawn o’r ffyrdd lle cynhelir y gwaith, a fydd yn cynnwys rhoi wyneb newydd arnynt a gwaith ysgubo a draenio:

• Betws Gwerfyl Goch – o gyffordd Minffordd i Dyddyn Bach
• Betws Gwerfyl Goch – o Dyddyn Bach i’r pentref
• Bodfari – o gyffordd yr A541 i gyffordd Glascoed
• Bontuchel – o Bontuchel i gyffordd Ysgeibion
• Bryneglwys - A5104 (o’r gyffordd â’r A494 i Dan y Bidwal)
• Carrog - B5437 o’r rheilffordd i’r gyffordd â’r A5t
• Clawddnewydd - B5105 Pool Park i Fryn Moel
• Dinbych - o oleuadau Townsend i gyffordd Lôn Pendref
• Dinbych – A543 Ffordd Rhuthun (o gyffordd Rhodfa Clwyd i gylchfan Parc Myddleton)
• Dinbych – Lôn Llewelyn (o gyffordd yr A543 i gyffordd yr B5382)
• Derwen - cyffordd Park Lodge i gyffordd Sarnat Gwyn
• Dyserth - o gyffordd Dincolyn i ffin y sir ym Mia Hall
• Dyserth – Thomas Avenue
• Eryrys - o gyffordd yr B5430 i Bant y Gwylanod
• Hendrerwydd – o gyffordd Plas Coch Bach i Blas isaf
• Henllan – o Blas Dolben i ffin y sir
• Henllan - Lôn y Sipsiwn, Ffordd Henllan
• Llandegla - o gyffordd yr A542 i groesffordd y Crown
• Llandegla - A542 o Dafarn Dywyrch i Ponderosa
• Llandrillo - B4401 Ffordd Llandrillo
• Llandyrnog - o gylchfan yr B5429 i groesffordd Groes Efa
• Llanfair Dyffryn Clwyd - A525 Ffordd Wrecsam (o’r pentref i The Nook)
• Llanfair Dyffryn Clwyd – y lôn o Bentre Coch i Gae Gwyn
• Llangollen – A542 Ffordd yr Abaty (o Oakleigh i gyffordd Pont Llangollen)
• Llangollen – Heol y Dderwen
• Llanrhaeadr – rhwng Talyrnau Cottage a chyffordd yr A525
• Melin y Wig - Hafotty Newydd i Ben y Bryniau
• Nantglyn - Ffordd yr Ysgol o Frongoed i ffin y sir
• Peniel - Tan y Garth i Ddyffryn Rhewl
• Pentrecelyn – A525 Nant y Garth
• Pentrecelyn - cyffordd Derwen Llanerch i gyffordd Llidiart Fawr
• Pentredwr - o’r A542 i’r White Hart
• Prestatyn – Bishopswood Road
• Prestatyn – Ffordd Isa (y gyffordd â Ffordd Penrhwylfa)
• Prestatyn – Ffordd Las
• Prestatyn – Gronant Road (o’r rhan wledig hyd y datblygiad o dai)
• Prestatyn – Gronant Road (trefol)
• Prion – o gyffordd yr B4501 i Dan y Garth
• Prion – Pen y Groes i Lewesog Lodge
• Prion – rhwng Prion Isaf a’r pentref
• Prion – o Dŷ Cerrig i gyffordd Dyffryn Rhewl
• Rhuallt – Llys y Delyn i Fryn Mawr
• Rhuddlan – Abergele Straights (o gylchfan KFC i gylchfan Borth)
• Y Rhyl – Derwen Drive
• Y Rhyl – Gamlin Street
• Y Rhyl – Pont H
• Y Rhyl – Ffordd Tynewydd (Ffordd yr Arfordir gan gynnwys y Bont Reilffordd)
• Rhuthun – Church Walks
• Rhuthun – Stryd Mwrog (o gylchfan yr A494 i’r Eglwys)
• Rhuthun – Ffordd Wynnstay
• Llanelwy - Cwrt Ashly
• Llanelwy – Sarn Lane
• Llanelwy – Y Ro (gyferbyn â’r Talardy)
• Llanelwy – Ffordd Dinbych Uchaf (rhwng HM Stanley a Bryn Asaph Cottage)
• Llanelwy – Ffordd Wigfair
• Tremeirchion - Glyn Ganol i Gefn Du

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Gwyddom yn iawn fod cyflwr y rhwydwaith ffyrdd yn Sir Ddinbych yn bwnc llosg ymysg ein pobl leol ac rydyn ni’n eithriadol o ddiolchgar i Lywodraeth Cymru am y cyllid ychwanegol hwn a fydd yn ein galluogi i wneud mwy drwy’r rhaglen i wella ffyrdd ar hyd a lled y sir.

Mae ein swyddogion Priffyrdd wedi gweithio’n galed i lunio’r rhaglen i gynnal a chadw ffyrdd yn y sir gyda’r nod o roi gwell profiad i drigolion lleol ac ymwelwyr wrth yrru yn Sir Ddinbych.”

Ychwanegodd: “Bydd y Cyngor yn cyhoeddi mwy o wybodaeth ar gyfryngau cymdeithasol ac yn y wasg leol ynglŷn â phryd yn union y bydd y gwaith yn digwydd, felly cadwch olwg am y newyddion. Hoffwn hefyd ddiolch i bobl leol am eu cefnogaeth a’u hamynedd wrth inni weithio ein ffordd drwy’r rhestr o gynlluniau.”

Cynnydd da ar brosiect hydrotherapi ysgol yn y Rhyl

Mae gwaith ar y prosiect pwll Hydrotherapi yn Ysgol Tir Morfa yn y Rhyl yn gwneud cynnydd cyflym, gyda disgwyl i’r prosiect gael ei gwblhau yn yr Hydref.

Prosiect Pwll Hydrotherapi, Ysgol Tir Morfa

Bydd y prosiect, sydd wedi’i ddylunio gan dîm pensaernïaeth mewnol y Cyngor, ac wedi dechrau yn gynharach yn y flwyddyn, yn dod a darpariaeth Hydrotherapi o’r radd flaenaf i’r ysgol, y cyntaf o’i fath yn Sir Ddinbych.

Bydd Pwll Hydrotherapi arbenigol 19 troedfedd yn cael ei osod yn y cyfleuster newydd ar dir yr ysgol, mewn adeilad ar ei ben ei hun.

Mae’r prif strwythur craidd bellach wedi’i gwblhau, gyda’r gwaith yn canolbwyntio ar y to a’r inswleiddiad erbyn hyn. Bydd y pwll ei hun yn cael ei osod yn ddiweddarach yn yr haf.

Unwaith y caiff ei gwblhau, bydd yr adeilad yn cynnwys paneli solar ac inswleiddiad effeithlon o ran ynni, gan helpu’r cyfleuster i leihau ei ôl-troed carbon a lleihau costau ynni ar yr un pryd. Bydd yr adeilad hefyd yn cael ei wresogi gan wres o dan y llawr.

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Rwyf yn frwdfrydig iawn o weld y prosiect yn gwneud cymaint o gynnydd.

Dyma fydd y cyntaf o’i fath yn Sir Ddinbych a bydd yn dod a darpariaeth werthfawr iawn i’r ysgol ar ardal ehangach.

Mae’r gwaith yn datblygu’n gyflym, ac rwy’n edrych ymlaen at ei weld yn agor yn yr Hydref.”

Meddai Susan Roberts, Pennaeth Ysgol Tir Morfa:

“Rydym yn gyffrous iawn i weld faint o gynnydd sydd wedi’i wneud ar y prosiect Pwll Hydrotherapi.

Mae’r disgyblion yn gyffrous i allu cael mynediad at y cyfleuster hydrotherapi gwych hwn, a fydd yn cynnig amrywiaeth o gyfleoedd gwych iddynt, gan gefnogi eu datblygiad corfforol a lles.”

Ariennir y prosiect hwn gan yr ysgol drwy eu gweithgareddau codi arian, yn ogystal â chyllid grant Anghenion Dysgu Ychwanegol Llywodraeth Cymru.

Digwyddiad i ddathlu Partneriaeth TCC newydd

Wedi'i gynnal yn ystod wythnos Ymwybyddiaeth Ymddygiad Gwrthgymdeithasol, dathlwyd lansiad swyddogol y bartneriaeth TCC newydd yn Neuadd y Dref, y Rhyl.

Yn gyfaddawd rhwng Cyngor Sir Dinbych, Cyngor Bwrdeistref Sirol Conwy, Heddlu Gogledd Cymru a chynghorau tref Dinbych, Prestatyn, Rhuddlan a'r Rhyl, mae'r bartneriaeth yn anelu at wneud strydoedd Sir Dinbych yn fwy diogel trwy uwchraddio camerâu cylch cyfyng fannau cyhoeddus sydd eisoes yn bodoli.

Ar ôl sicrhau £278,000 Gronfa Ffyniant Cyffredin Llywodraeth y DU i i brynu nifer o gamerâu Chwyddo-Panio-Gogwyddo (PTZ) a chamerâu statig i'w gosod yn Rhuddlan, Prestatyn a'r Rhyl, a dau gamera symudol arall i ddarparu opsiwn dros dro mewn ardaloedd sy'n dangos cyfradd uwch o ymddygiad gwrthgymdeithasol, bydd y bartneriaeth newydd hefyd yn elwa o system fonitro adweithiol 24 awr arobryn trwy ystafell reoli CCTV ganolog yng Nghonwy a fydd yn cysylltu'n uniongyrchol â Heddlu Gogledd Cymru.

I Orllewin y Rhyl, mae hyn yn cefnogi'r fenter bartneriaeth Prosiect Adnewyddu sydd wedi bod ar waith ers haf 2024. Bydd ychwanegu'r camerâu TCC newydd yn cyfrannu at atal troseddau sy'n digwydd dro ar ôl tro ac adeiladu gwydnwch o fewn y gymuned.

Meddai llefarydd ar ran y Cyngor Tref:

“Mae cyflwyno darpariaeth TCC ychwanegol yn fantais fawr i’n cymunedau, a bydd yn adnodd pwerus i atal gweithgarwch troseddol, gwella diogelwch y cyhoedd a darparu tystiolaeth hanfodol ar gyfer ymchwiliadau. Mae’r bartneriaeth newydd yn enghraifft wych o gydweithio rhwng Cynghorau Sir, Tref a Chymuned lleol i sicrhau bod y gymuned leol yn lle mwy diogel.”

Meddai Uwch-arolygydd yr ardal ganolog, Lee Boycott:

“Rwy’n croesawu’r buddsoddiad ychwanegol mewn darpariaeth TCC yn ein trefi lleol. Nid yn unig y mae’n adnodd gwerthfawr i atal troseddu a chadw ein cymunedau’n ddiogel, ond gall hefyd fod yn ffynhonnell dystiolaeth werthfawr i ddod â throseddwyr o flaen eu gwell.”

Meddai Comisiynydd Heddlu a Throsedd Gogledd Cymru, Andy Dunbobbin:

“Mae TCC yn adnodd hanfodol wrth geisio atal troseddu ac rwy’n cefnogi awdurdodau lleol a chynghorau cymuned ledled gogledd Cymru yn eu hymdrechion i sicrhau eu bod ar gael ym mhob rhan o’u cymunedau mewn partneriaeth â Heddlu Gogledd Cymru.

“Gall TCC helpu ein timau plismona yn y gymdogaeth drwy ganfod troseddwyr a darparu tystiolaeth. Gall hefyd helpu tawelu meddyliau ein trigolion a’n busnesau lleol, a’r gobaith yw y bydd hynny’n arwain at roi hwb i economïau canol tref.

“O ystyried hyn oll, mae'n gadarnhaol iawn gweld y gwahaniaeth y mae'r buddsoddiad yn Sir Ddinbych yn ei wneud wrth gynyddu'r ddarpariaeth teledu cylch cyfyng yn y Rhyl, Prestatyn, Rhuddlan a Dinbych, ac rwy’n cymeradwyo eu hymdrechion. Edrychaf ymlaen at gael gweld y gwahaniaeth y mae’r cynnydd hwn yn y ddarpariaeth yn ei wneud i bobl yr ardal.”

Meddai’r Cynghorydd Geoff Stewart, Aelod Cabinet y Gymdogaeth, yr Amgylchedd a Gwasanaethau Rheoleiddio Conwy:

“Rwy’n falch iawn o weld ein bod wedi cael y contract i reoli’r gwasanaeth monitro TCC ar ran Partneriaeth TCC Sir Ddinbych.

“Rydym yn falch iawn o’n gwasanaeth TCC di-guro. Mae’r gwasanaeth llwyddiannus yn gweithredu ers 2018 o’n hystafelloedd monitro pwrpasol diogel ym Mae Colwyn, ac mae’n cyrraedd y safonau rhyngwladol uchaf.

“Credaf ei bod yn gwneud synnwyr i’n cymdogion agosaf elwa ar y buddsoddiad hwn, ac edrychaf ymlaen at gydweithio â nhw i dawelu meddyliau trigolion, busnesau ac ymwelwyr ar hyd a lled y ddwy sir.”

Meddai’r Cynghorydd Rhys Thomas, Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau a Chadeirydd Partneriaeth TCC Sir Ddinbych:

“Mae datblygiad y bartneriaeth hon yn rhywbeth i edrych ymlaen ato. Hoffem ddiolch i’r aelodau sy’n rhan o’r bartneriaeth hon am eu cefnogaeth drwy gydol y broses, ac edrychwn ymlaen at barhau i gydweithio â nhw i wneud ein cymunedau’n lleoedd mwy diogel.

“Rhan o wythnos Ymwybyddiaeth Ymddygiad Gwrthgymdeithasol yw tynnu sylw at bryderon ein dinasyddion ac ymddygiad gwrthgymdeithasol ar ein strydoedd ac rydym yn gwybod bod TCC yn chwarae rhan bwysig wrth weithredu fel ataliad mewn gweithgarwch troseddol.

“Rydym yn gobeithio gweld y Bartneriaeth yn datblygu ymhellach i fod yn fwy rhagweithiol ar draws y Sir yn y blynyddoedd nesaf, er mwyn gweld TCC yn cyfrannu mewn modd cadarnhaol i’r gymuned leol.”

I gael rhagor o wybodaeth am y prosiect TCC ewch i’n gwefan.

Prosiect Sir Ddinbych yn ennill gwobr fawreddog

Mae prosiect lles cymunedol arloesol wedi ennill y categori ‘Ymgysylltu Tenantiaid mewn Mentrau/Prosiectau Amgylcheddol’ yng Ngwobrau Arfer Da TPAS Cymru 2025.

Cwblhawyd y prosiect mewn partneriaeth gan Dîm Cydnerthedd Cymunedol Cyngor Sir Dinbych, Actif Gogledd Cymru, Grŵp Cynefin a Gwasanaethau Cefn Gwlad y Cyngor.

Cynhaliwyd y gwobrau cenedlaethol yng Nghaerdydd ar 25 Mehefin, ac roedd y categori newydd hwn yn cydnabod landlord, sefydliad neu grŵp cymunedol sydd wedi llwyddo i ymgysylltu Tenantiaid neu Breswylwyr mewn mentrau sy'n fuddiol i'r amgylchedd, naill ai’n fyd-eang neu'n lleol.

Mae’r prosiect buddugol, Partneriaethau Ffyniannus, Trawsnewid Cymunedau, yn enghraifft wych o sut y gall cydweithio ar synnwyr o le wedi’i arwain gan y gymuned lywio newid ystyrlon.   Drwy bartneriaethau ac ymgysylltu cryf â thenantiaid a’r gymuned yng Nghlawdd Poncen a Dinbych Uchaf, mae’r fenter wedi llwyddo i fynd i’r afael ag anweithgarwch corfforol, arwahanrwydd cymdeithasol ac anghydraddoldebau iechyd.

Wrth roi adborth am y cais buddugol, dywedodd y beirniaid:

“Roedd y prosiect yma’n sefyll allan. Drwy dewis ardaloedd fel Dinbych Uchaf a Chlawdd Poncen, sy'n wynebu amddifadedd uchel, mae’n dangos ymrwymiad cryf i gynhwysiant yn y gymuned. O grwpiau ieuenctid i denantiaid tai cymdeithasol, roedd gan bawb lais, ac roedd yn amlwg eu bod yn cael eu clywed.”

“Gallwch weld a theimlo'r trawsnewidiad. Mae caeau nad oedd yn cael eu defnyddio'n llawn bellach yn berllannau, trac beics, gyda meinciau, a llwybrau ffitrwydd oll wedi'u cynllunio gyda thrigolion. Mae llai o ymddygiad gwrthgymdeithasol, ac mae pobl yn cymryd perchnogaeth o’r ardaloedd hyn. Mae hwn yn engrhaifft dda iawn o ymgysylltu cymunedol.”

“…y dangosyddion perfformiad allweddol - y cynllun, sut maen nhw wedi'i gyflawni ac yn olaf fel mae’r cais yn adlewyrchu'r trawsnewidiad gwirioneddol. Roeddwn i wir yn ei hoffi.”

Meddai Nerys Price-Jones, Cyfarwyddwr Pobl, Grŵp Cynefin: "Mae’r prosiect hwn yn amlygu pŵer cydweithredu a gweithredu dan arweiniad y gymuned wrth greu mannau mwy gwyrdd a chysylltiedig.

Mae’r wobr yn dyst i’r angerdd, creadigrwydd ac ymrwymiad ein staff a’n partneriaid. Dyma brosiectau sydd wir yn gwneud gwahaniaeth i’n cymunedau a’n hamgylchedd.”

Dywedodd y Cynghorydd Rhys Thomas, Aelod Arweiniol dros Dai a Chymunedau:

“Hoffwn longyfarch pawb fu’n rhan o’r prosiect gwych hwn am eu cydnabyddiaeth haeddiannol wrth ennill gwobr TPAS Cymru.

“Mae llwyddiant prosiect Actif Sir Ddinbych yn seiliedig ar bartneriaeth, amlygir hyn gan y ffaith bod y ddau Gydlynydd Actif ym mhob ardal yn cael eu cyflogi gan sefydliadau gwahanol, sy’n adlewyrchu ymddiriedaeth a dealltwriaeth o gryfderau unigryw bob cymuned.

“Rydym wrth ein bodd ein bod wedi ennill ac yn falch o arddangos pŵer trawsnewid dan arweiniad y gymuned.

“Mae’r llwyddiant hwn yn dathlu model arloesol y prosiect fel un y gellid ei efelychu mewn cymunedau eraill ledled Cymru.”

Gallwch ddarllen mwy am y prosiect yn Llais y Sir.

Ariannwyd y prosiectau hyn gan Gronfa Ffyniant a Rennir Llywodraeth y DU trwy Actif Gogledd Cymru a’r rhaglen Natur er Iechyd.

Partneriaid y Prosiect:

• Cyngor Sir Ddinbych - Tai, Gwasanaethau Ieuenctid, Cadernid Cymunedol, Gwasanaethau Cefn Gwlad
• Actif Gogledd Cymru
• Hwb Dinbych Grŵp Cynefin
• Tirwedd Genedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy - Rhaglen Natur er Budd Iechyd
• Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) - Tîm Iechyd Cyhoeddus
• Hamdden Sir Ddinbych Cyf - Tîm Chwaraeon Cymunedol

Fideo o’r uchafbwyntiau:

Prosiect Clawdd Poncen
Prosiect Dinbych Uchaf

Canfod tegeirian hardd mewn dôl blodau gwyllt yn Ninbych

Mae tegeirian yn dwyllodrus o gryf diolch i brosiect bioamrywiaeth cefnogol.

Mae Tegeirianau Gwenynog ar gynnydd mewn dôl blodau gwyllt yn Ninbych am y tro cyntaf gan dîm Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych. 

Darganfuwyd y tegeirianau newydd gan y tîm yn ystod arolwg o ddolydd lleol yn yr ardal er mwyn asesu sut roedd rhywogaethau yn ffynnu yn ystod y tymor tyfu.

Mae ein Prosiect Dolydd Blodau Gwyllt yn helpu ac yn amddiffyn natur lleol ac yn cefnogi lles cymunedol ar draws y Sir.  Llywodraeth Cymru sydd yn ariannu’r prosiect drwy gynllun Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles Partneriaethau Natur Lleol Cymru.

Yn ystod tymor 2024, cofnodwyd 297 o wahanol rywogaethau o flodau gwyllt ar y safleoedd hyn a chyfanswm o 5,269 o flodau unigol, llawer iawn mwy nag sy’n tyfu mewn caeau lle torrir y gwair yn gyson.

Gwelwyd tegeirianau’n tyfu am y tro cyntaf erioed mewn nifer o ddolydd blodau gwyllt ledled y sir.

Mae atgyfodiad y tegeirianau yma’n parhau yn 2025 yn sgil gwaith y prosiect. 

Meddai Liam Blazey, Uwch-swyddog Bioamrywiaeth: “Fe wnaethom ni ddarganfod tegeirianau gwenynog mewn dôl yn Ninbych yn ddiweddar, mae’r tegeirianau bychan yma’n edrych fel gwenyn yn gorffwys, mae ganddynt fymryn o flew ac maent hyd yn oed yn cynhyrchu arogl sy’n debyg i wenynen fenywaidd, gan greu’r twyll perffaith i ddenu gwenyn gwrywaidd i beillio yn y ddôl yma! 

“Yn ogystal â hynny, mae’n wych i ddenu ystod o loÿnnod byw a gwyfynod a fydd wir yn rhoi hwb i weithgaredd y ddôl yma hefyd.

“Rydym ni’n darganfod bod tegeirianau yn parhau i atgyfodi ym mhob un o’n dolydd ar gyfer 2025, rydym ni hefyd wedi lleoli llawer o degeirianau pigfain ar draws ein safleoedd ac mae’r tîm wedi canfod tegeirian brych cyffredin ym Modelwyddan.”

“Dim ond mewn safleoedd arfordirol yr arferai tegeirianau pigfain gael eu canfod yn 2023, ond y llynedd, fe welsom ni un yn Rhuthun ac rydym ni bellach wedi canfod mwy yn fewndirol sy’n dangos bod y dolydd sydd gennym yn gweithio fel ffordd i drychfilod ac anifeiliaid ar draws y sir i helpu i ailboblogi’r safleoedd yma drwy gario hadau o un i’r llall.”

“Mae tegeirianau yn cynhyrchu hadau sy’n eithriadol o fach (hefyd yn cael eu galw’n hadau llwch). Mae’n rhaid i’r hadau yma ddod i gysylltiad gyda math arbennig o ffyngau mycorhisol a fydd yn helpu hadau’r tegeirian i egino a’i gynorthwyo i dyfu’n fuan.  Mae pob tegeirian yn tueddu i gael ffwng mycorhisol penodol y mae’n paru ag o, felly oni bai bod amodau’r pridd yn iawn ar gyfer y ffwng, ni fyddwn ni’n cael tegeirianau.  Mae gweld y planhigion bach yma ar y safle yn nodi ein bod yn anelu i’r cyfeiriad cywir, ac mae’r dolydd yn parhau ar eu siwrnai tuag at adferiad.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Mae’n wych bod hyn wedi cael ei ganfod ar y safle yn Ninbych ac mae’n dangos wrth i’n dolydd aeddfedu maen nhw’n dod yn rhan hollbwysig yn darparu cefnogaeth ar gyfer natur sydd wedi dioddef oherwydd effaith newid hinsawdd.

“Wrth i fwy o flodau gwyllt megis tegeirianau ddychwelyd i safleoedd, byddant yn helpu i ychwanegu amrywiaeth a lliw yn ein safleoedd i’r gymuned ei fwynhau, ynghyd â’r peillwyr sydd mewn perygl, sy’n helpu i roi bwyd ar ein byrddau.”

Grant nawr ar agor i helpu gyda chostau ysgol

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn annog rhieni a gwarcheidwaid cymwys i beidio â cholli’r cyfle i gael hyd at £200 drwy Grant Hanfodion Ysgol Llywodraeth Cymru. Mae’n bosibl rŵan gwneud cais am y grant ar gyfer blwyddyn ysgol 2025-2026.

Gall y Grant Hanfodion Ysgol helpu gyda chostau gwisg ysgol, gan gynnwys esgidiau, dillad ac offer chwaraeon ar gyfer gweithgareddau ar ôl ysgol, gweithgareddau ysgol megis dysgu canu offeryn cerdd neu hanfodion ar gyfer yr ystafell ddosbarth, gan gynnwys pinnau ysgrifennu, pensiliau a bagiau yn ogystal â gliniaduron a chyfrifiaduron. Gellir defnyddio’r grant hefyd tuag at gost gwisgoedd ar gyfer gweithgareddau ehangach megis y Sgowtiaid a’r Geidiaid ac offer ar gyfer Gwobr Dug Caeredin.

Gall plant o deuluoedd sydd ar incymau is sy’n derbyn budd-dal penodol hawlio £125 y flwyddyn i helpu gyda chostau ysgol. Mae hyn yn cynnwys yr holl ddysgwyr yn y dosbarth derbyn neu flwyddyn 1 i flwyddyn 11 (ac eithrio blwyddyn 7). Oherwydd y costau ychwanegol y gall teuluoedd eu hwynebu pan fydd eu plant yn dechrau yn yr ysgol uwchradd, mae £200 ar gael i ddisgyblion cymwys a fydd yn dechrau ym mlwyddyn 7. 

Dywedodd Geraint Davies, Pennaeth Addysg, Cyngor Sir Ddinbych:

“Mae’r Grant Hanfodion Ysgol, yn helpu i ostwng y baich ariannol ar deuluoedd wrth brynu gwisg ysgol ac offer, gan alluogi’r plant i fynd i’r ysgol a chymryd rhan mewn gweithgareddau ar yr un lefel â’u cyfoedion.

Hyd yn oed os yw eich plentyn eisoes yn cael Prydau Ysgol am ddim, sydd ar gael i holl blant Ysgolion Cynradd, mae angen i chi wneud cais am y Grant Hanfodion Ysgol er hynny. 

Mae’n hynod bwysig bod rhieni a gwarcheidwaid plant sy'n mynd o flwyddyn 6 i 7 yn gwneud cais am Brydau Ysgol Am Ddim a'r Grant Hanfodion Ysgol gan y bydd y cynnig Amddiffyn wrth Bontio yn dod i ben i’r plant hyn. Rydyn ni'n gwybod bod sicrwydd o bryd o fwyd iach bob dydd yn helpu gyda chanolbwyntio a dysgu yn yr ystafell ddosbarth a gwella iechyd a lles.”

Mae’r ffenestr ymgeisio ar gyfer cyllid eleni yn agor ar 1 Gorffennaf ac yn cau ar 31 Mai 2026. Gall teuluoedd sy’n gymwys ar gyfer Prydau Ysgol am Ddim, yn ogystal â’r Grant Hanfodion Ysgol, ddefnyddio’r un ffurflen gais ar-lein i ymgeisio am y ddau. Mae Cyngor Sir Ddinbych yn cysylltu’n rhagweithiol ag aelwydydd i roi gwybod iddynt a ydynt yn gymwys. Nid oes angen i unrhyw un sydd eisoes wedi gwneud cais, i wneud cais eto.

Os yw eich plentyn yn mynd i ysgol yn Sir Ddinbych, gallwch wneud cais ar-lein am grant trwy fynd i: www.denbighshire.gov.uk/cy/addysg-ac-ysgolion/grantiau-ac-ariannu/grant-hanfodion-ysgol.aspx.

Helpwch i siapio dyfodol Y Rhyl – Dweud eich dweud

Mae newidiadau mawr ar y gweill yn y Rhyl, gyda £20 miliwn o gyllid adfywio i’w fuddsoddi dros y 10 mlynedd nesaf. Mae Bwrdd Cymdogaeth Y Rhyl wedi cael ei sefydlu er mwyn arwain y gwaith cyffrous, gan ddod â thrigolion lleol, busnesau, ymwelwyr, grwpiau gwirfoddol a lleisiau’r gymuned ynghyd er mwyn siapio gweledigaeth newydd feiddgar ar gyfer y dref.

Mae nhw eisiau clywed eich barn chi.

Cliciwch ar y ddolen i gwblhau arolwg byr >>> https://www.surveymonkey.com/r/EinRhyl

Sialens Ddarllen Yr Haf ‘Gardd o Straeon’ 2025

Mae Llyfrgelloedd Sir Ddinbych yn gwahodd teuluoedd ar draws Sir Ddinbych i gymryd rhan yn Sialens Ddarllen yr Haf 2025 Yr Asiantaeth Ddarllen, gan annog plant i archwilio’r cysylltiad hudolus rhwng adrodd hanes a’r byd naturiol, gan mai thema eleni ydi:  Gardd o Straeon - Anturiaethau mewn Natur a’r Awyr Agored.

Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn gwahodd plant 4-11 mlwydd oed i fynd i’w llyfrgell leol, darganfod llyfrau newydd, mwynhau haf yn llawn hwyl, dychymyg ac ysbrydoliaeth yn yr awyr agored.

Yn cynnwys darluniadau hardd gan yr artist sydd wedi ennill gwobrau, Dapo Adeola, mae Gardd o Straeon yn cynnig byd o straeon, creaduriaid ac anturiaethau sy’n seiliedig ar natur i ddarllenwyr ifanc.  Gall plant gasglu pecynnau gweithgareddau am ddim, cymryd rhan mewn digwyddiadau ar thema natur, a benthyg llyfrau penodol - y cyfan wedi eu dylunio i’w cadw’n chwilfrydig, yn weithgar, ac pharhau i ddarllen dros wyliau’r haf.

Meddai Deborah Owen, Prif Lyfrgellydd Cyngor Sir Ddinbych: 

“Rydym ni’n edrych ymlaen yn fawr at groesawu plant a theuluoedd yn ôl ar gyfer Sialens Ddarllen yr Haf eleni.  Mae’n ffordd wych o sbarduno cariad at ddarllen tra’n annog meddyliau ifanc i archwilio natur a chreadigrwydd.  Allwn ni ddim aros i weld ein llyfrgell yn cael ei drawsnewid i Ardd o Straeon yr haf hwn!”

Meddai’r Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth yng Nghyngor Sir Ddinbych:

“Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn ffordd wych o ysbrydoli plant i ddarllen er mwynhad, tra’n dathlu harddwch y byd naturiol. Mae ein llyfrgelloedd yn chwarae rhan hollbwysig yn cefnogi llythrennedd a chreadigrwydd, ac mae thema eleni, Gardd o Straeon, yn dod â’r cyfan ynghyd mewn ffordd gyffrous a chreadigol. Buaswn yn annog teuluoedd ar draws Sir Ddinbych i ymuno a manteisio ar bopeth sydd gan eu llyfrgell leol i’w gynnig yr haf hwn.

Bellach yn ei 26ain flwyddyn, mae Sialens Ddarllen yr Haf yn cael ei ddarparu mewn partneriaeth gyda llyfrgelloedd cyhoeddus, ac mae’n rhad ac am ddim i ymuno.  Yn 2024, fe gyrhaeddodd y Sialens bron i 600,000 o blant, gan ysbrydoli dros 100,000 aelod newydd i ymuno â llyfrgell ar draws y DU.

I ddysgu sut i ymuno yn yr hwyl, ewch i’ch llyfrgell leol neu ewch i www.summerreadingchallenge.org.uk.

@readingagency

#SialensDdarllenYrHaf #GarddOStraeon

Pwyntiau Siarad yn cefnogi dros 1,100 o drigolion mewn blwyddyn

Mae Pwyntiau Siarad ym mhob un o Lyfrgelloedd Sir Ddinbych ac maent yn ffordd hawdd a chyfleus i drigolion Sir Ddinbych ddarganfod pa gymorth a chefnogaeth sydd ar gael iddynt yn eu hardal. Darperir y gwasanaeth Llyw-wyr Cymunedol gan y Groes Goch Brydeinig mewn partneriaeth â Chyngor Sir Ddinbych ac yn ochr yn ochr â phartneriaid allweddol.

Jeff, Llyw-wyr Cymunedol

Mae ystadegau diweddar yn dangos bod y sesiynau wedi darparu cyngor ac arweiniad i dros 1,130 o drigolion Sir Ddinbych rhwng mis Ebrill 2024 a mis Mawrth 2025.

Fe wnaeth y 391 o sesiynau Pwyntiau Siarad a gynhaliwyd yn ystod y cyfnod hwn hefyd gael 100% o adborth cadarnhaol gan y rhai a lenwodd ffurflen ar ôl sesiwn, ac roedd yr adborth yn dweud eu bod yn fodlon iawn â’r wybodaeth, y cyngor a’r cymorth roeddent yn ei gael.

Mae’r cymorth mae’r gwasanaeth Pwyntiau Siarad yn ei gynnig drwy’r Llyw-wyr Cymunedol yn eang, a gall amrywio o ddarparu cyngor yn unig, i atgyfeirio i gael rhagor o gymorth perthnasol a chefnogaeth a chymorth â thai.

Yn ystod y cyfnod hwn, fe wnaeth Llyw-wyr Cymunedol hefyd ddarparu 140 o sesiynau gyda sefydliadau mewnol ac allanol i drigolion Sir Ddinbych.

Dyma leoliadau ac amseroedd Pwyntiau Siarad ar hyn o bryd:

Bob dydd Llun (heblaw gwyliau banc) – Llyfrgell Llanelwy, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Mawrth – Llyfrgell y Rhyl a Llyfrgell Rhuthun, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Mercher – Llyfrgell Dinbych a Llyfrgell Corwen, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Iau – Llyfrgell Llangollen, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Gwener (heblaw gwyliau banc) – Llyfrgell Prestatyn a Llyfrgell Rhuddlan, 10:00am–12.30pm 

Dywedodd Ann Lloyd, Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd:

“Rydyn ni’n falch o’r effaith mae Pwyntiau Siarad yn ei chael i sicrhau bod cymunedau’n datblygu’n gynaliadwy yn seiliedig ar eu cryfderau a’u potensial. Mae Pwyntiau Siarad yn rhoi cyfle i unigolion sydd naill ai’n cael anawsterau eu hunain, neu'n gofalu neu’n pryderu am rywun arall, i gael sgwrs wyneb yn wyneb sy’n canolbwyntio ar beth sy’n bwysig iddyn nhw i wella eu hiechyd a’u lles. 

Mae Pwyntiau Siarad hefyd yn rhoi cyfle i staff rwydweithio a dysgu am y pethau sydd ar gael o fewn eu hardal leol er mwyn helpu i gefnogi dinasyddion Sir Ddinbych. Rydym ni eisiau gweld Pwyntiau Siarad yn parhau i ddatblygu, gan ganiatáu i’n cymunedau weithio gyda ni i ddarparu gofal cymdeithasol, gyda phobl leol yn helpu’r naill a’r llall."

Dywedodd y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae Pwyntiau Siarad yn sesiynau defnyddiol a chyfeillgar am ddim sy’n cael eu cynnal bob diwrnod o’r wythnos ar gyfer ein trigolion sy’n teimlo eu bod angen help llaw. Nid oes angen archebu, dim ond dod i’r sesiwn.

Mae’r Llyw-wyr Cymunedol bob tro’n barod i sgwrsio a chefnogi ac maent yn gallu helpu gydag amrywiaeth eang o bethau.”

Diweddariad Gorffennaf – Gwaith cynnal a chadw ffyrdd

Mae ein tîm Priffyrdd wrthi’n cwblhau gwaith cynnal a chadw ar draws y sir.

Rydym yn gyfrifol am gynnal a chadw 1,400 cilomedr o ffyrdd yn Sir Ddinbych. Mae ein timoedd yn cwblhau rhaglen waith rheolaidd i gynnal a gwella ein ffyrdd, sy’n amrywio o drwsio tyllau yn y ffyrdd i brosiectau ail wynebu ffyrdd.

Mae’n bosibl y bydd angen cau ffyrdd er mwyn cwblhau gwaith trwsio, draenio a gwaith cefnogol arall.

Mae rhestr isod o waith Priffyrdd mis Gorffennaf:

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth, “Mae ein timoedd Priffyrdd yn gweithio gydol y flwyddyn i gynnal a chadw’r ffyrdd ar draws y sir. Hoffwn ddiolch i drigolion am eu hamynedd y mis hwn wrth i ni gwblhau’r gwaith pwysig yma.”

Gall dyddiadau gwaith newid oherwydd y tywydd neu ffactorau allanol eraill.

Am yr holl wybodaeth am waith ar draws ffyrdd Sir Ddinbych, gan gynnwys gwasanaethau eraill y Cyngor a chwmnïau cyfleustodau, ewch i'r ddolen hon am ragor o wybodaeth.

Murlun newydd yn dod i’r Rhyl

Mae artistiaid wrthi’n rhoi’r cyffyrddiadau olaf i furlun trawiadol newydd fydd yn ymddangos ar hyd amddiffynfeydd arfordirol y Rhyl – teyrnged weledol bwerus i adfywio parhaus y dref.

Dan arweiniad yr artist a’r hwylusydd Ffion Pritchard, estynwyd gwahoddiad i bobl greadigol o bob cwr o Sir Ddinbych i gyfrannu at ymgyrch Ein Rhyl.

Wedi’i gefnogi gan Fwrdd Cymdogaeth y Rhyl – cydweithfa annibynnol sy’n cynnwys trigolion, perchnogion busnesau, gwleidyddion, swyddogion y cyngor, sefydliadau llawr gwlad a Balfour Beatty, nod y murlun yw arddangos calon a threftadaeth y dref glan môr, gan adael etifeddiaeth barhaol i genedlaethau’r dyfodol.

“Mae’r ymateb wedi bod yn anhygoel,” meddai Ffion, o Fangor.

“’Da ni wedi gweithio gydag ystod eang o grwpiau cymunedol anhygoel ac wedi gweld faint o greadigrwydd a balchder sydd yma.

“O bobl ifanc i drigolion hŷn, mae gan bawb rywbeth gwerthfawr i’w rannu. Mae’r prosiect wedi dod â phobl ynghyd mewn ffordd bwerus, sy’n caniatáu iddyn nhw fynegi eu gweledigaeth o’r Rhyl – beth mae’n ei olygu iddyn nhw, y gorffennol a’r dyfodol. Mae wedi bod yn bleser gallu helpu i arwain y broses honno.”

Bydd y murlun yn ymestyn dros hyd at 60 o unedau ac yn cael ei argraffu ar ddeunyddiau gwydn fel alwminiwm.

Ochr yn ochr â'r prif osodiad, mae gweithdai gydag ysgolion lleol, grwpiau ieuenctid a theuluoedd wedi helpu i lunio murlun bywiog sy'n adlewyrchu gorffennol, presennol a dyfodol y Rhyl.

Dywedodd Craig Sparrow, Cadeirydd Bwrdd Cymdogaeth y Rhyl: “Rydym yn hynod ddiolchgar am yr ymroddiad a'r creadigrwydd sydd wedi mynd i'r prosiect hwn. Mae wedi bod yn wych gweld y gymuned yn dod at ei gilydd, o grwpiau’r trydydd sector i artistiaid unigol, mae pawb wedi chwarae rhan.

“Mae prosiectau fel hyn yn dangos faint o dalent sydd yn y Rhyl, a sut y gall celf helpu i fynegi ein hanesion mewn ffordd ystyrlon a pharhaol. Rwy'n edrych ymlaen yn fawr at weld y murlun gorffenedig.

“Fe fydd yn rhywbeth y gallwn fod yn falch ohono ac yn arddangos y gorau o'r Rhyl, i drigolion ac ymwelwyr.”

Mae cyfranogwyr wedi cynnwys Ysgol Tir Morfa, Prosiect Pobl Ifanc Gorllewin y Rhyl, Ieuenctid LHDT Viva Cymru, Brighter Futures, Willow Collective, Ysgol Bryn Hedydd, a theuluoedd drwy weithdai yn llyfrgell y dref. Bydd y prosiect yn cael ei gwblhau fis Awst.

Gan weithio ar ran Cyngor Sir Dinbych, roedd ailddatblygiad Balfour Beatty o Barêd y Dwyrain yn cynnwys cael gwared ar yr hen bromenâd a'r morgloddiau, lledu a chodi'r promenâd newydd i wella mynediad i gerddwyr a beicwyr, ac adeiladu wal gynnal concrit i leihau'r risg o lifogydd — gan amddiffyn dros 600 o eiddo yng Nghanol y Rhyl.

Natur ar garreg y drws yn eich cymuned

Mae safleoedd natur newydd yn dod yn fyw yng nghanol cymunedau Sir Ddinbych wrth i’r dyddiau ddod yn gynhesach ac yn hirach.

Yn 2024 cafodd pedair ardal natur gymunedol newydd eu creu ar draws y sir i ddarparu cynefinoedd cryfach ar gyfer natur a lle i gymunedau lleol fwynhau hyfrydwch yr awyr agored.

Mae’n hawdd iawn dod o hyd i’r rhain i gyd wrth fynd am dro ac yma fe gewch gipolwg ar yr hyn sydd gan bob safle i’w gynnig i’r rhai sy’n hoff o fyd natur.

Fe dorchodd disgyblion Ysgol Henllan eu llewys i helpu i greu darn o hanes byd natur ar gyfer eu pentref.

Yn nythu ar dir y tu ôl i Ffordd Meifod, cafodd ardal Natur Gymunedol Henllan ei chreu gyda chymorth y disgyblion ochr yn ochr â cheidwaid Gwasanaeth Cefn Gwlad Sir Ddinbych.

Fe fu’r disgyblion yn brysur yn palu gan helpu i blannu dros 1,700 o goed ar y safle. Hefyd cafodd llwybrau troed newydd eu creu, pwll, dolydd blodau gwyllt, man hamdden ac ardal bicnic, lloches i drychfilod (hynny yw “banc gwenyn”) ac ystafell ddosbarth awyr agored.

Mae ceidwaid cefn gwlad hefyd yn defnyddio techneg unigryw ar y safle i ddiogelu a chryfhau’r coed sy’n tyfu.

Defnyddiwyd cnu yn lle tomwellt o amgylch y coed gan ei fod yn cynnig ffordd fwy eco-gyfeillgar a charbon niwtral o gefnogi’r gwaith yn Henllan. Gallwch weld ardaloedd wedi eu gorchuddio gyda chnu o hyd sy’n helpu i ryddhau nitrogen i’r pridd gan ei fod yn pydru ac yn cadw lleithder yn dda yn y pridd o amgylch y coed.

I lawr y ffordd ar gyrion Llanelwy mae ardal natur gymunedol arall yn tyfu’n gryf.

O ganlyniad i gefnogaeth timau ieuenctid clwb pêl-droed y ddinas a Grŵp Gofal Elwy, mae Ardal Natur Gymunedol Glan Elwy yn gartref i bron i 2,000 o goed ar y safle. Mae’r ardal yn darparu ardaloedd cynefin cryfach i natur elwa ohonynt yn ogystal ag ardaloedd cymunedol i drigolion hen ac ifanc eu mwynhau a dysgu gan fywyd gwyllt lleol.

Mae’r ardal wedi ei lleoli ar hyd Afon Elwy a gallwch archwilio bywyd gwyllt yr ardal drwy gamu ar y llwyfan gwylio wrth y tir, mae yna lawer o anifeiliaid yn byw yma y gallwch gael cipolwg arnynt.

Fe helpodd Ysgol Bryn Hedydd Y Rhyl i roi bywyd newydd i Ardal Natur Gymunedol Llys Brenig.

Mae’r ardal wedi ei lleoli ger Ffordd Parc Elan ac fe helpodd y disgyblion, gyda chymorth y ceidwaid cefn gwlad, i blannu 1,885 o goed, cymysgedd o’r rhywogaethau llydanddail cynhenid sy’n briodol ar gyfer yr amodau lleol.

Roedd y perl hwn yng nghanol cymuned brysur hefyd yn cynnwys creu pwll a gwlyptir i gefnogi bywyd gwyllt, gosod ffensys newydd o amgylch y pwll ac o amgylch ffiniau’r safle a chreu llwybrau troed a gosod meinciau er mwyn galluogi pobl leol i gysylltu â natur ar garreg y drws.

Wrth ymweld heddiw fe allech chi weld cyfeillion pluog sydd eisoes yn mwynhau’r ardal newydd.

Ac mae ardal natur gymunedol fach gyda chalon fawr i’w gweld y tu allan i Glocaenog.

Yn Ardal Natur Gymunedol Clocaenog cafodd 18 o goed o wahanol rywogaethau eu plannu ar y safle, gyda phedair coeden ffrwythau a gwrychoedd terfyn.

Roedd gwaith arall ar y tir yn cynnwys gosod llwybr troed, ffensys a giât mynediad, dwy fainc, un bwrdd picnic a chreu ardal bwll, gan ei wneud y lle perffaith i wylio’r bywyd gwyllt yn mynd heibio yr haf hwn, yn arbennig gan fod blodau gwyllt lliwgar a blannwyd yn dechrau ymddangos.

Mae’r gwaith ar Ardaloedd Natur Cymunedol yn ystod 2024 a 2025 ochr yn ochr â gwaith creu coetiroedd mewn ysgolion ar hyd a lled y sir wedi cael cyllid o grant gwerth £800,000 gan Lywodraeth y DU drwy Gronfa Ffyniant Gyffredin y DU.

Caiff yr holl ardaloedd natur cymunedol eu datblygu i greu cynefin cryfach sy’n llawn rhywogaethau i natur elwa ohonynt yn ogystal ag ardal i ddisgyblion ysgol lleol a phreswylwyr ei fwynhau ac i ddysgu am y bywyd gwyllt sy’n ymweld â’r tir.

Mae’r ardaloedd hyn hefyd yn dod â manteision eraill gan gynnwys gwella ansawdd yr aer, oeri gwres trefol a chyfleoedd i gefnogi lles corfforol a meddyliol.

Hyfforddiant Cerbydau Trydan mewnol yn hwb i effeithlonrwydd

Mae rhaglen fewnol o hyfforddiant i yrwyr yn helpu cannoedd o aelodau staff i groesawu cerbydau nad ydyn nhw’n defnyddio tanwydd ffosil.

Mae rhaglen hyfforddiant Fflyd Cerbydau Trydan Cyngor Sir Ddinbych wedi hyfforddi dros 500 o aelodau staff hyd yma.

Mae fflyd y Cyngor yn parhau i gael ei thrawsnewid i ddefnyddio cerbydau nad ydyn nhw’n gollwng unrhyw allyriadau drwy’r beipen fwg, er mwyn helpu lleihau allyriadau carbon i fynd i’r afael â’r argyfwng Hinsawdd a Natur a gyhoeddwyd gan yr awdurdod lleol yn 2019.

O’i gymharu â holl awdurdodau lleol Cymru, mae gan y Cyngor un o’r cyfrannau uchaf o gerbydau heb allyriadau (ZEVs) fel canran o’u fflyd, sef dros 20 y cant.

I gefnogi’r trawsnewid, lluniodd y Tîm Fflyd becyn hyfforddiant Cerbydau Trydan i holl aelodau staff y Cyngor a fyddai angen defnyddio cerbydau trydan yn ystod oriau gwaith, er mwyn eu helpu i yrru’r cerbydau’n ddiogel ac yn effeithlon.

Mae’r hyfforddiant mewnol yn cynnwys:

• Sut i ddefnyddio’r isadeiledd gwefru Cerbydau Trydan yn ddiogel ac yn effeithlon
• Defnydd effeithlon o systemau brecio atgynhyrchiol
• Dewis y ‘dull gyrru’ cywir ar gyfer amrywiol amodau / llwythi

Mae yna bedair lefel o gymhwyster ar gael i’r staff (mae’r hyfforddiant wedi cael ardystiad CBTM 1877):

• Lefel 1 Efydd – Ceir a faniau bychain
• Lefel 2 Arian – Fel lefel 1 + LGVs fel cerbydau ailgylchu gwastraff
• Lefel 3 Aur – Fel lefel 2 + Bysiau a Pheiriannau
• Lefel 4 Platinwm – Fel lefel 3 + Cymhwyster hyfforddwr

Eglurodd Martin Griffiths, Swyddog Arweiniol Symudedd y Fflyd, Cyngor Sir Ddinbych: “Fel rhan o strategaeth Newid Hinsawdd ac Adfer Natur y Cyngor, rydym wedi ymrwymo i leihau allyriadau carbon ar draws yr awdurdod lleol, sy’n cynnwys ein Fflyd.

“Wrth i’n cerbydau sy’n defnyddio tanwydd ffosil gyrraedd diwedd eu hoes, rydym wedi bod yn cyflwyno rhai trydan, gyda chefnogaeth sylweddol gan adrannau Llywodraethau Cymru a’r DU, er mwyn ein helpu i gwtogi ar yr allyriadau a gynhyrchir yn ogystal â lleihau ein costau hirdymor o ran milltiroedd a chynnal a chadw ar draws yr holl wasanaethau y mae ein Fflyd yn eu cyflenwi.”

Meddai David Baker, Uwch Swyddog Hyfforddi ac Asesu Gyrwyr,  “Rhan allweddol o hyn yw helpu staff i ddysgu mwy am effeithiau cadarnhaol Cerbydau Trydan ar deithio a’r amgylchedd a’u hyfforddi i wneud y mwyaf o’r offer hyn.

“Mae ein hyfforddwr mewnol yn eu helpu i ddeall sut mae brecio atgynhyrchiol yn gweithio er mwyn ehangu amrediad a thraul gonfensiynol ar freciau arferol. Maen nhw’n edrych ar sut i yrru’n fwy llyfn er mwyn peidio â chyflymu’n galed, sy’n effeithio perfformiad y batri.

“Gall yr elfennau eraill a addysgir gynnwys sut i gynllunio taith er mwyn defnyddio’r cerbyd yn effeithiol, dod i arfer â throrym sydyn y cerbydau er mwyn gyrru’n ddiogel, a bod yn fwy ymwybodol o’u hamgylchiadau yn sgil distawrwydd Cerbydau Trydan.

“I bob pwrpas, mae’r hyfforddiant yn helpu’r aelodau staff i wneud y mwyaf o allu’r ceir hyn er mwyn eu gwneud yn fwy effeithlon a lleihau costau hirdymor. Mae hefyd yn helpu aelodau staff unigol i wneud eu penderfyniadau eu hunain ynglŷn â defnyddio cerbydau trydan yn eu bywyd personol.”

Mae llwyddiant hyfforddiant Cerbydau Trydan mewnol y Tîm Fflyd wedi dal sylw awdurdodau lleol eraill Cymru sy’n ceisio lleihau allyriadau carbon eu cerbydau eu hunain.

Ychwanegodd Martin: “Rydym yn rhannu ein harferion da a’n profiadau gyda Chynghorau a Chyrff Sector Cyhoeddus eraill Cymru er mwyn eu helpu hwythau i bontio i ddefnyddio cerbydau heb allyriadau.

 “Mae gallu cynnal yr hyfforddiant yn fewnol a dysgu o brofiadau ein staff o ddefnyddio Cerbydau Trydan wedi bod yn fantais fawr i’n helpu i drefnu ein fflyd i fynd i’r afael ag allyriadau carbon yn y dyfodol.”

Rhyfeddodau naturiolwr yn helpu i warchod natur y sir

Mae gwaith ar y gweill ar draws y sir i wrthdroi effaith newid hinsawdd a gwaith dyn ar ein natur a’n hamgylchedd.  Ac mae syrffiwr brwd a anwyd yn Ne Affrica a chyfaill angerddol y byd naturiol yn arwain y gad i roi gobaith i fywyd gwyllt Sir Ddinbych unwaith eto.

Mae Llais y Sir yn eistedd i lawr gyda’r Uwch Swyddog Bioamrywiaeth, Liam Blazey, i ganfod beth sy’n tanio’r angerdd i durio’n ddwfn i gefnogi’r natur sydd gennym ar draws y sir. 

Wedi’i eni a’i fagu ar arfordir dwyreiniol De Affrica, mae Liam yn cyfaddef bod ei dad, a oedd yn naturiaethwr angerddol ei hun, wedi dylanwadu ar ei brofiadau cynnar gyda’r byd naturiol.  

Eglurodd: “Cafodd ef argraff fawr arnaf, pan oeddwn yn ifanc a’r holl gerdded a gwersylla yr oeddem yn arfer ei wneud yn yr awyr agored.  Yna, yn fy arddegau cynnar, dechreuais syrffio a threuliais lawer o amser allan ar y dŵr yn syrffio, roeddwn yn ffodus iawn i fyw yn un o’r ardaloedd mwyaf bioamrywiol ar y blaned, wedi’i amgylchynu gan fywyd gwyllt anhygoel.”  

Fe wnaeth digwyddiad unigryw, lle y bu iddo gyfarfod anifail llai, wirioneddol helpu Liam i ddangos pa mor amrywiol a rhyfeddol y gall y byd naturiol fod.

“Dysgais i werthfawrogi anifeiliaid mewn ffordd wahanol ar ôl cyfarfod rhywfaint o grancod ymfudol.  Roeddem yn byw ar foryd a oedd yn ffinio â’r cefnfor ac weithiau roeddem yn gweld y crancod yn brwydro yn erbyn ei gilydd am eu cregyn.

“Ar ôl ychydig roeddech yn sylwi nad y rhai mawr oedd bob amser yn ennill, roedd y rhai llai yn fwy ymosodol.  Unwaith iddynt gael cragen eu gwrthwynebwr byddant yn dringo i mewn iddi i weld a oedd hi’n ffitio. Os nad oedd yn ffitio, byddant yn ei llenwi gyda thywod i’w gwneud yn llai ar y tu mewn. Os byddai’n rhy fach, byddant yn tywallt rhywfaint o’r tywod allan ohoni.  Roedd hyn i gyd yn cael ei wneud drwy gylchdroi’r gragen unai’n glocwedd neu’r wrthglocwedd. Roeddent yn fanwl gywir iawn yn eu gweithredoedd, roedd yn rhyfeddol!

Ychwanegodd: “Wrth eu gwylio, sylweddolais fod lefel llawer dyfnach i’r hyn yr ydym yn ei weld.  Fe wnaeth i mi sylweddoli o oedran ifanc bod gan bopeth sy’n byw ar y blaned hon fywyd bach diddorol ei hun a’r mwyaf yr ydych yn edrych arno, y mwyaf rhyfeddol y mae’n mynd.  Mae hyn yn wir am bob rhywogaeth.

Bu i ryfeddodau’r byd naturiol aros gyda Liam o’i arddegau cynnar, trwy swyddi yn cynnwys gweithio fel gof arian a gwerthu eitemau electronig tan iddo gael ei dynnu tuag at hyfforddi mewn Bioamrywiaeth yn ystod ei 30au cynnar, ac nid yw wedi edrych yn ôl ers hynny. 

Yn dilyn hyn, galwodd llanw’r DU am y syrffiwr brwd a oedd hefyd yn fedrus iawn mewn siapio byrddau. 

Eglurodd Liam:  “Yn ôl adref, roeddwn i’n arfer ail-siapio hen fyrddau syrffio wedi torri ac roeddwn yn bwriadu mynd i Japan i geisio sefydlu busnes yn creu byrddau syrffio, ond nid oeddwn yn gallu siarad Japaneg felly penderfynais nad oedd fy Saesneg yn rhy ddrwg…  Penderfynais symud i Dorset ac roeddwn wrth fy modd â phobl y sir, dyna lle wnes i gyfarfod fy ngwraig.

Gan raddio fel Meddyg, roedd lleoliad cyntaf gwraig Liam yng Ngogledd Cymru a bu i’r cwpwl groesawu byd naturiol Eryri cyn i Liam symud i gefnogi natur ar draws Sir Ddinbych. 

Yn siarad am symud i’w swydd bresennol, dywedodd Liam:   “Hon yw’r swydd orau i mi ei chael erioed.  Mae wedi bod yn rhywbeth yr wyf wedi bod eisiau ei wneud drwy gydol fy mywyd ac mae’n braf gallu gwella’r natur mewn ardal lle bydd fy mhlant yn tyfu fyny, rwy’n ddiolchgar o gael y cyfle i’w wneud.”

Mae gwarchod ein natur rhag effeithiau newid hinsawdd byd-eang wedi dod yn fwy pwysig yn y byd modern gyda llawer o bobl yn camu fyny i geisio gwneud gwahaniaeth, yn union fel y mae Liam wedi’i wneud. 

Gan edrych yn ôl ar ei yrfa hyd yma, dywedodd Liam:  “Ewch amdani, does dim gwahaniaeth os ydych yn eich 30au, 40au neu hyd yn oed yn eich 50au, gallwch newid eich llwybr gyrfa.  Ni allaf ei argymell ddigon, hwn yw’r peth gorau i mi ei wneud erioed.  Mae’r boddhad swydd yn uchel iawn.

Ychwanegodd: “Efallai fy mod yn arogli fel madarch ac yn dod adref gyda phryfed rhyfedd yn cropian arnaf ond mae’n werth hynny.  Mae gennyf ddau o blant yr wyf yn mynd â nhw allan gyda mi ac rwy’n gweld y mwynhad yn eu llygaid pan fyddaf yn mynd â nhw i ddôl yr ydym wedi’i chreu ein hunain.  Mae’n arbennig iawn, felly fy nghyngor i yw ewch amdani!”

Crwydro un o berlau Rhuddlan

Mae’r dyddiau cynhesach yn peri i natur ledled y sir flodeuo, ac mae digonedd o leoedd gwych i fynd gyda’r teulu i gael gweld hyn drosoch eich hun.

Yn Rhuddlan mae yna ardal sy’n llawn bywyd a natur ar gyfer pobl o bob oedran, gyda golygfeydd godidog o Gastell Rhuddlan yn ogystal.

Mae Llais y Sir yn mynd â chi o gwmpas Gwarchodfa Natur Rhuddlan, darn o dir bywiog yn llawn bywyd gwyllt a rhyfeddol, diolch i bartneriaeth gymunedol wych.

Mae staff Cefn Gwlad wedi bod yn gweithio’n agos ers 2011 gyda Grŵp Ymgynghorol Rheoli Gwarchodfa Natur Rhuddlan i ddiogelu a datblygu’r tir sydd wrth ymyl y brif ffordd o Ruddlan i Lanelwy.

Wrth gyrraedd y maes parcio bach gyferbyn â’r fynedfa i Aldi wrth y goleuadau traffig, gellwch gerdded i’r warchodfa natur mewn dim o dro. Mae prif lwybr, a rennir gyda beicwyr, yn mynd â chi drwy galon y warchodfa natur, ond mae yna lwybrau llai i’w mwynhau hefyd.

Mae’r gangen gyntaf ar ochr dde’r llwybr yn eich arwain i lawr ychydig risiau drwy ardal goediog at ddyfroedd y warchodfa, lle, os ydych chi’n lwcus, gellwch wylio elyrch, hwyaid neu grehyrod, hyd yn oed, yn mwynhau’r ardal o blatfform pren yn edrych dros y dŵr.

Wrth grwydro’n ôl i lawr y prif lwybr gellwch ganfod y mentrau mae’r bartneriaeth wedi eu datblygu dros y blynyddoedd ar gyfer cymuned Rhuddlan ac ymwelwyr.

Mae llwybrau bach yn rhoi’r cyfle i chi gael cerdded drwy ddwy ddôl blodau gwylltion, sy’n llawn blodau amrywiol ac yn ferw o liwiau, a’r cyfan yn helpu i gynnal bywyd gwyllt lleol y warchodfa.

Mae tri phwll bywyd gwyllt i gyd ar y safle sy’n llawn bywyd, a mwy na 300 metr o wrychoedd yn darparu cynefin pwysig i lawer o anifeiliaid.

Wrth gerdded drwy’r warchodfa mae’n bosibl y byddwch hefyd yn sylwi ar fwy na 6,000 o goed yn siglo yn yr awel – y cyfan wedi eu plannu gan y bartneriaeth – ynghyd â pherllan o rywogaethau treftadaeth.

Dewiswch ddiwrnod heulog i ymweld ac mae gennych ddwy ardal bicnic yn y warchodfa natur i ymlacio a chael cip ar y bywyd gwyllt yn mwynhau’r ardal yn ogystal.

Os dewiswch yr amser cywir yn ystod yr haf i fynd yno, mae yna hefyd ardal berffaith ar gyfer y rheiny sydd â diddordeb ym mywydau pryfed. Mae gan y warchodfa ei phwll trochi ei hun, lle gellwch gael cip ar fywyd prysur gwas y neidr.

Un nodwedd unigryw i’r warchodfa natur yw’r Ardd Synhwyraidd; bu’r Grŵp Dementia lleol a grŵp y warchodfa natur yn gweithio gyda staff y Gwasanaeth Cefn Gwlad wrth ddatblygu’r ardal hon. Gyda’i gilydd maent wedi creu llecyn sy’n addas ar gyfer pobl â dementia, gyda nodweddion synhwyraidd, coed, blodau gwylltion a nodweddion tirwedd hanesyddol megis waliau sychion a gwrychoedd wedi eu plygu, ynghyd â seddi coed derw Cymreig traddodiadol i bobl gael eistedd a mwynhau’r ardal.

Mae’r warchodfa natur wedi ennill nifer o wobrau Cymru yn ei Blodau, ac mae’n hollol hygyrch i bawb.

Mae’r ffordd y mae bywyd gwyllt lleol wedi mabwysiadu’r warchodfa hon – sydd wedi ei chynllunio’n arbennig – wedi mynd y tu hwnt i’r holl ddisgwyliadau, ac mae hynny’n cynnwys rhywogaethau eiconig megis dyfrgwn a llygod pengrwn y dŵr, sy’n digwydd bod yn rhai o’r mamaliaid sy’n prinhau gyflymaf yn y DU.

Ewch i weld atyniadau Sir Ddinbych yn eich cerbyd trydan

Mae’r gwanwyn yma a’r haf ar ddod, a mwy o olau dydd yn creu cyfle perffaith i grwydro a gweld y gorau sydd gan Sir Ddinbych i’w gynnig.

Wrth deithio mewn cerbyd yn yr oes fodern, gallech fod yn defnyddio injan hybrid neu fodur trydan i’ch helpu i gyrraedd llefydd gyda llai o effaith ar ein hinsawdd.

Ers i bwyntiau gwefru cyhoeddus cyntaf Cyngor Sir Ddinbych ar gyfer cerbydau trydan gael eu gosod yn haf 2022, mae dros 1.5 miliwn o filltiroedd o deithio wedi’u darparu drwy fwy na 22,000 o sesiynau gwefru.

Ar gyfer perchnogion cerbydau trydan sy’n byw yn lleol a thu hwnt, mae Llais y Sir yn mynd â chi ar wibdaith o amgylch pwyntiau gwefru cerbydau trydan cyhoeddus y Cyngor i’ch helpu i gynllunio eich taith o amgylch yr ardal i weld y golygfeydd.

Mae’r rhwydwaith cerbydau trydan yn cynnig cyfle ardderchog i deithio o amgylch Sir Ddinbych yn mwynhau’r holl atyniadau sydd gan y sir i’w cynnig wrth wefru eich cerbyd ar un o’r safleoedd.

Eisiau blas ar deithio hen ffasiwn ar Reilffordd Llangollen? Gallwch gychwyn y profiad ym maes parcio Lôn Las yng Nghorwen, wrth orsaf y dref, lle mae pum pwynt gwefru cerbydau trydan i chi eu defnyddio, cyn mwynhau taith i’r oes o’r blaen i fyny ac i lawr y lein a chrwydro trefi Corwen a Llangollen tra mae’r car yn gwefru.

Wrth ddod at y rheilffordd o Langollen, mae pwyntiau gwefru ar gael ym maes parcio Heol y Farchnad a hefyd ym maes parcio’r Pafiliwn. Bydd y lleoliadau cyfleus yma hefyd yn rhoi amser i chi weld atyniadau fel Glanfa Llangollen, llwybr at Gastell Dinas Brân neu fwynhau’r golygfeydd o Afon Dyfrdwy’n llifo trwy ganol y dref.

Wrth neidio i’r car a gyrru draw i Ruthun, fel ddewch o hyd i bwyntiau gwefru ym maes parcio Cae Ddôl, sy’n eich rhoi chi o fewn tafliad carreg i ddysgu am Garchar Rhuthun a’i holl hanes, a gyda rhyw bum munud o gerdded, gallwch gyrraedd tŷ hanesyddol Nantclwyd y Dre.

Os ydych chi’n un am gelf a chrefft, mae cyfleusterau gwefru hefyd ar gael i’r cyhoedd yng Nghanolfan Grefft Rhuthun, er mwyn i chi allu pori drwy bopeth mae’r ganolfan yn ei gynnig wrth bweru’r car at y daith nesaf.

Draw yn Ninbych, mae pwyntiau gwefru ar Lôn y Post, sy’n rhoi cyfle perffaith i chi weld adfeilion Castell Dinbych sy’n dal i daflu ei gysgod dros y dref.

Heb fod ymhell, yn Llanelwy, mae maes parcio’r Lawnt Fowlio yn y ddinas, sy’n fan cychwyn gwych i fwynhau taith gerdded hardd ar hyd Afon Elwy neu i fynd i ryfeddu at bensaernïaeth hyfryd yr Eglwys Gadeiriol.

Gan deithio am yr arfordir, yn y Rhyl mae’r lle delfrydol i wefru eich cerbyd. Mae nifer o bwyntiau gwefru ym maes parcio Gorllewin Stryd Cinmel, gan gynnwys rhai cyflym. Oddi yma, gallwch gerdded trwy ganol y dref at y promenâd i fwynhau tywod euraidd y traeth, neu droi at ardal yr harbwr a’r Llyn Morol lle mae rheilffordd fechan hynaf y byd. Mae cyfleusterau gwefru hefyd ar gael ym maes parcio Ffordd Morley.

Ac yn olaf, wrth deithio i Brestatyn fel welwch chi bwyntiau gwefru (gan gynnwys rhai cyflym) ym meysydd parcio Rhodfa Rhedyn a Rhodfa’r Brenin, sy’n rhoi amser i chi fwynhau canol tref Prestatyn neu, os ydych chi’n teimlo’n ddewr, fynd am dro i lawr at lan y môr i fwynhau’r atyniadau sydd yno.

Mae’r rhwydwaith cyhoeddus gwefru cerbydau trydan yn rhan o gamau gweithredu cyffredinol y Cyngor i fynd i’r afael â newid hinsawdd yn dilyn datgan Argyfwng Hinsawdd ac Ecolegol yn 2019 drwy leihau ôl-troed carbon y sir.

I weld mwy o wybodaeth am y lleoliadau yma, ewch i'n gwefan.

Darganfod trysorau natur Y Rhyl

A oeddech chi’n gwybod fod yna nifer o leoliadau natur ar hyd a lled Y Rhyl lle gallwch chi fynd ati i’w harchwilio?

O’r arfordir i’r dref mae yna ardaloedd sy’n llawn bywyd gwyllt yn blodeuo a golygfeydd i’w darganfod a all hefyd ddarparu lle gwych ar gyfer gweithgarwch corfforol.

Mae Llais y Sir yn mynd â chi ar wibdaith o amgylch yr ardaloedd natur yn Y Rhyl gan ddangos yr hyn sydd ganddynt i’w gynnig.

Yn nwyrain Y Rhyl mae gwarchodfa natur ifanc sydd o fewn cyrraedd i’r gymuned leol. Cafodd Gwarchodfa Natur Maes Gwilym ei chreu fel rhan o brosiect creu coetiroedd y Cyngor. Mae yna dros 2,500 o goed yn tyfu ar y safle a chafodd y coetir presennol ei hybu er mwyn gwella’r cynefin ar gyfer byd natur.

Cafodd llwybrau a fydd yn mynd â chi i’r warchodfa eu hadeiladu gan ddefnyddio deunydd wedi’i ailgylchu a’u gorffen gyda llwch calchfaen.

Elfen arbennig yng ngwarchodfa natur Maes Gwilym yw’r ardal o wlyptir sy’n cynnwys pwll bywyd gwyllt byrhoedlog, sydd wedi ei ddylunio i ddal lefel isel o ddŵr gan ddarparu cynefin gwych i nifer o rywogaethau.

Gallwch hefyd alw heibio’r guddfan adar ar y safle sy’n galluogi ymwelwyr i fwynhau’r bywyd gwyllt yn yr ardal, sy’n cynnwys nifer o rywogaethau adar ar y rhestr goch a’r rhestr oren.

Mae gwrychoedd sydd wedi eu plannu yn tyfu’n gryf ar y safle ochr yn ochr â dolydd blodau gwyllt lliwgar. Wrth gerdded o amgylch fe allwch fanteisio ar yr ardaloedd eistedd sydd wedi eu cyflwyno yn yr ardal.

Plannwyd gwrychoedd hefyd sy’n annog dolydd blodau gwyllt presennol a rhai newydd. Cyflwynwyd ardaloedd eistedd a gosodwyd ffensys a gatiau newydd yn lle’r rhai a oedd wedi’u difrodi.

I fyny’r ffordd mae Safle Natur Cymunedol newydd Llys Brenig, sy’n nythu yn Ystâd Park View. Cafodd ei greu yn 2024 a phlannwyd 1,885 o goed ar y safle yn ogystal â chreu pwll a gwlyptir er budd bywyd gwyllt lleol, gosodwyd ffensys newydd o amgylch y pwll a ffiniau’r safle a chrëwyd llwybrau a gosodwyd meinciau i alluogi preswylwyr lleol i gysylltu â byd natur ar garreg y drws.

Mae’n ardal fach wych i ymweld â hi ar ddiwrnod heulog, mae’n bosibl y gwelwch un neu ddau o gyfeillion pluog sydd wedi ymgartrefu yn y pyllau ar y safle.

Mae Gwarchodfa Natur Parc Bruton yn cynnig cyfle da i ymestyn eich coesau ar daith gylchol neu drwy archwilio’r llwybrau gan dorri drwy’r tiroedd tra’n mwynhau golygfeydd gwych o Fryniau Clwyd.

Fe welwch dirwedd amrywiol yn cynnwys coetir, gwrychoedd, dolydd blodau gwyllt a hyd yn oed coed ffrwythau wrth archwilio’r trysor hwn ac ochr yn ochr â’r planhigion a’r coed amrywiol cadwch lygad am y bywyd gwyllt lleol.

Gellir dod o hyd i daith gylchol wych arall i brofi natur wrth ymweld â Gwarchodfa Natur Pwll Brickfield.

Mae ceidwaid cefn gwlad a gwirfoddolwyr a gefnogwyd gan Natur er budd Iechyd wedi cyflawni gwaith sydd wedi arwain at agor perllan gymunedol a phwll gyda llwybr newydd a phont yn arwain at y safle hwn yng nghornel dawel y warchodfa.

Mae’r tîm wedi gwneud gwelliannau i’r llwybrau, wedi symud hen goed marw ac wedi tacluso’r golygfannau o amgylch y prif ddyfroedd.

Ac mae’n bosibl y gwelwch famal sy’n brin yn y DU wrth gerdded gan fod ardaloedd hefyd wedi eu gwella o amgylch y warchodfa natur i annog mwy o lygod pengrwn y dŵr i ymgartrefu ar y safle.

Yr haf hwn bydd mwy o liw i’w weld yn yr ardal ger y llwybr beicio yn arwain i’r warchodfa natur o ochr Ysgol Tir Morfa.

Yn ystod yr hydref a’r gaeaf cafodd gwaith ei wneud i glirio’r mieri. Fe symudwyd coed marw i alluogi mwy o olau i ddod i’r ardal i gefnogi’r natur sy’n goroesi, fe blannwyd coed pisgwydd a chymysgedd o’r gribell felen, gorudd a heuwyd cymysgedd o hadau blodau gwyllt y coetir i gefnogi peillwyr.

Yn well na dim i fwynhau’r golygfeydd o’r bywyd gwyllt ar y dyfroedd mae golygfannau newydd wedi eu hagor ar hyd y llwybr cylchol, gyda rhai yn cynnwys clwydi cyll sydd newydd eu creu fel ffensys, sy’n galluogi ymwelwyr i werthfawrogi bywyd ym Mhwll Brickfield.

I ble mae gwastraff bwyd yn mynd?

Beth sydd gan ychydig dros 600 o eliffantod Affricanaidd gwrywaidd i’w wneud gydag ailgylchu bwyd yn y sir?

Wel, dyna gyfanswm pwysau’r bwyd a anfonwyd i gael ei ailgylchu diolch i ymdrechion preswylwyr rhwng mis Ebrill 2024 a mis Mawrth 2025. 

I roi syniad arall i chi, mae’r swm a gafodd ei fagio a’i ailgylchu gan gymunedau Sir Ddinbych yn ystod y cyfnod hwn gyfystyr â saith awyren Airbus A380 llawn yn sefyll ochr yn ochr â thair awyren A320 oedd wedi cyrraedd eu capasiti pwysau. 

Fe ailgylchodd preswylwyr 4,204 tunnell ar gyfer y cyfnod, sef cynnydd o 588 tunnell o wastraff bwyd o 2024 i 2025.

Mae’r gwastraff yn cael ei gasglu o dros 47,000 eiddo ac yn cael ei gynnwys mewn tua 73,000 o gasgliadau yr wythnos ar draws pob ffrwd gwastraff yn y Sir.

Mae’r gwastraff a gasglwyd yn y bagiau bioddiraddadwy arbennig sy’n cael eu darparu gennym ni yn cynnwys eitemau o geginau a byrddau bwyd megis aelwydydd

• Bagiau te wedi’u defnyddio
• Gwaddodion coffi
• Plisgyn wyau
• Ffrwythau
• Croen llysiau
• Cig a physgod amrwd ac wedi’u coginio, gan gynnwys esgyrn
• Crafion platiau neu fwyd dros ben nad oes modd ei gadw’n ddiogel er mwyn ei fwyta yn nes ymlaen
• Bwyd nad yw’n ddiogel i’w fwyta mwyach

Ac yn sgil ymdrechion pawb, mae’r eitemau yma, drwy beidio â llenwi ein safleoedd tirlenwi gwerthfawr, yn cefnogi ein cymunedau. 

Wedi’i gasglu o’n Gorsaf Wastraff yn Ninbych, mae’r holl fagiau ailgylchu bwyd yn cael eu cludo i gyfleuster sy’n cael ei redeg gan Biogen ger Rhuallt. 

Mae’r bwyd yn mynd drwy broses o’r enw Treulio Anaerobig sydd yn helpu i leihau bio-nwy a bio-wrtaith. Mae hyn yn digwydd mewn tanc di-ocsigen sydd wedi’i selio o’r enw treuliwr anaerobig.

Caiff bio-nwy yn y ffatri ei ddal a’i ddefnyddio i bweru peiriannau nwy effeithlon gan gynhyrchu trydan adnewyddadwy i gefnogi’r grid. Mae hyn hefyd yn helpu i fynd i’r afael â newid hinsawdd gan fod nwy sy’n cael ei ryddhau gan y bwyd yn cael ei ddal mewn amgylchedd sydd wedi’i reoli yn hytrach na’i adael i gronni dros safleoedd tirlenwi agored. 

Mae’r bio-wrtaith sy’n weddill yn cael ei roi yn ôl yn y tir i dyfu mwy o gnydau i gynhyrchu mwy o fwyd ar gyfer byrddau bwyd teuluoedd. 

Gan ddiolch i breswylwyr am eu hymdrechion ailgylchu bwyd, meddai Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd, Priffyrdd a Chludiant:  “Mae ein preswylwyr wedi bod yn wych erioed yn ailgylchu bwyd, ond dyma ymdrech aruthrol ganddyn nhw sy’n gwneud cymaint o wahaniaeth cadarnhaol i’n hamgylchedd. Gall pawb sydd wedi crafu eu platiau mewn i’r cadis fod yn falch o’u hunain am helpu i roi rhywbeth cadarnhaol yn ôl i’n hamgylchedd drwy gefnogi’r broses ailgylchu y mae’n holl wastraff bwyd yn mynd drwyddo.”

I gael rhagor o wybodaeth am ailgylchu yn Sir Ddinbych, ewch i https://www.sirddinbych.gov.uk/cy/biniau-ac-ailgylchu/biniau-ailgylchu.aspx

Dynodiad bryniau yn siapio atgofion gyrfa ar gyfer cefnogwr awyr agored

Yn haf 1895, derbyniodd dirlun trawiadol oedd yn sefyll yn dalog uwchben Dyffryn Clwyd ddynodiad arbennig iawn.

Dynodwyd Bryniau Clwyd fel Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol (a enwir erbyn hyn yn Tirweddau Cenedlaethol) gan helpu i gadw ei dirwedd amrywiol gyda Thŵr y Jiwbilî enwog yn goron ar ben Moel Famau.

Wedi’i arwain i ddechrau gan dîm bychan ym Mharc Gwledig Loggerheads, mae’r tîm wedi tyfu i addasu i reoli Dyffryn Dyfrdwy hefyd yn 2011 yn y dynodiad.

Ar noswyl pen-blwydd AHNE Bryniau Clwyd yn 40, rydym yn siarad â Swyddog Arweiniol Tirweddau Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, Howard Sutcliffe a oedd yn rhan o’r tîm gwreiddiol oedd â’r dasg o symud y dynodiad pwysig ymlaen.

Wedi’i eni a’i fagu yn Blackpool, dechreuodd siwrnai Howard tuag at ddarparu help llaw i gefn gwlad, diolch i ddewisiadau bywyd ei chwaer.

Eglurodd: “Roedd gan fy mam a fy nhad siopau ar lan y môr yn Blackpool, yn gwerthu popeth o hetiau Kiss Me Quick i gardiau post. Roedd fy nhad hefyd yn werthwr llyfrau cyfanwerthol ac roedd gennym siop bapur ar Bier y Gogledd.

“Y peth mwyaf a ddigwyddodd i ni oedd fy chwaer yn priodi ffarmwr yn Swydd Gaerloyw, ac roeddwn yn treulio mwyafrif o fy ngwyliau haf a’r Pasg yno. Ysgogodd fy niddordeb mewn cefn gwlad, dyna lle ddechreuais ddysgu.

Bu bron i Howard fynd i goleg amaethyddol yn dilyn ei amser ar y fferm, ond penderfynodd funud olaf i ddewis Gradd mewn Daearyddiaeth a Hanes.

“O fewn hynny roedd cwrs Bioamrywiaeth a oedd yn ddiddorol ar y pryd. Fe gyflawnom lawer o astudiaethau yn y Gogledd Orllewin, rwyf bob amser wedi mwynhau Ardal y Llynnoedd, Forest of Bowland ac Arnside a Silverdale yw’r ardaloedd y buaswn yn crwydro gyda Mam a Dad.”

Ar ôl cwblhau swyddi tymhorol gyda Pharc Cenedlaethol Ardal y Llynnoedd, cyfnod fel archwilydd prif bibellau nwy, dechreuodd Howard dynnu tuag at Fryniau Clwyd ar ôl gweithio gyda Chyngor Swydd Gaer yng Nghoedwig Delemere.

Eglurodd: Fe ddois ar draws (i Loggerheads) i fod yn Warden AHNE ar y pryd, rydym yn eu galw yn geidwaid erbyn hyn, roedd hynny’n ôl ym 1986.

“Bryd hynny roedd yn golygu chwilio am brosiectau ac roedd bob amser yn cael ei gefnogi gan Gyfoeth Naturiol Cymru. Roedd gennym Loggerheads a Moel Famau a oedd yn safle eang o 2,500 erw, ond y prif brosiectau yn y dyddiau cynnar hynny oedd cymunedau a hefyd gosod arwyddion Llwybr Cenedlaethol Clawdd Offa.

“O hynny, fe edrychom ar hawliau tramwy o Loggerheads a Moel Famau, gan geisio gweithio ar hamdden a mynediad gan mai dyna oedd canolbwynt y Llywodraethau ar y pryd er mwyn cael pobl i fynd allan.

Fel twf cyson byd natur, fe dyfodd rôl y warden hefyd wrth i’r dynodiad agor mwy o gyfleoedd iddo ddatblygu ei yrfa.

Dywedodd Howard: “Yn y dyddiau cynnar roeddwn yn berson ymarferol, yn mynd allan i weithio gyda’r gwirfoddolwyr a’r perchnogion tir. Roeddent bob amser yn dda. Rwyf yn dal i weld rhai o’r ffermwyr a’r gwirfoddolwyr yr oeddwn yn gweithio â nhw yn y dyddiau cynnar hynny, ac mae perthynas yn parhau, sydd yn wych.

“I ddechrau, nid oeddwn eisiau gweithio fy hun i fyny, roeddwn yn mwynhau’r pethau ymarferol a mynd allan, roeddwn yn gwerthfawrogi fy Land Rover, offer a threlars a gwneud pethau felly drwy’r dydd.

“Ond gyda’r byd yn newid roedd contractwyr yn dod i mewn, rydym wedi bod yn lwcus iawn yn y gwasanaethau cefn gwlad, rydym bob amser yn gwybod bod grantiau yn dod i mewn, felly mae incwm ychwanegol wedi bod yn dod i mewn o gyrff allanol amrywiol er mwyn helpu gyda’r gwaith angenrheidiol, gan fy ngalluogi i gymryd cyfleoedd eraill a oedd yn codi yn y sefydliad.”

Mae cefnogi Cynghorau Cymuned gyda mannau gwyrdd, helpu i gaffael mwy o dir i dyfu natur leol, creu teithiau cerdded cylchol i enwi ond y rhai, wedi helpu Howard i gael amrywiaeth yn ei yrfa.

“Mae cael y portffolio tir yn rhoi’r gallu i chi weithredu, os ydych yn berchen ar y tir, mae’n newid popeth,” eglurodd.

“Rwy’n meddwl bod y Ddeddf Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy, sydd wedi creu mynediad agored i amryw o leoliadau, gallwch bellach gerdded i fannau penodol gyda’r rhyddid yn gwybod nad ydych yn tresmasu.”

I’r bobl ifanc sydd yn hoff o gefn gwlad ac efallai’n ystyried dilyn llwybr y ceidwaid dros y blynyddoedd ar hyd Bryniau Clwyd, mae Howard yn cynnig y cyngor hwn.

“Mae’n gyngor syml iawn, arhoswch mewn addysg cyhyd â phosibl. Fe arhosais i nes i mi gael fy ngradd, ac fe wnaeth y radd fy helpu i chwilio am bethau eraill. Rydw i’n meddwl fod addysg yn allweddol i bopeth, gallwch gael angerdd a diddordebau tu allan a gwylio adar neu gerdded, ond mae cael gradd yn rhywbeth cadarnhaol iawn.

“Mae nifer o bethau eraill amrywiol ar y cyd, gallwch fod yn aelod o Uned Cadetiaid y Fyddin, neu Sgowtiaid neu Archwiliwr.  Mae’r holl bethau hynny’n ychwanegu, ac yn ddefnyddiol iawn i ddangos eich bod yn unigolyn sydd eisiau cyflawni pethau, ac i ryw raddau, yn caru’r awyr agored hefyd.”

Gan gofio’r blynyddoedd gyda Bryniau Clwyd yn ei olwg, meddai Howard: “Mae uchafbwyntiau amrywiol, gallaf gofio ar ôl y cyfweliad a cherdded i lawr y llwybr yn Loggerheads. Rwy’n cofio cerdded i lawr ger yr afon a meddwl, waw pe bawn i’n gallu rheoli hwn, byddai hynny’n anhygoel.

“Yn y pen draw, mae’n dirwedd sy’n amrywiol iawn, ac rydych yn tyfu i’w garu a dweud y gwir.”

Cariad at natur yn arwain at yrfa yn y sector cefn gwlad

Mae cariad diddiwedd un dyn at natur wedi ei helpu i ddiogelu a meithrin coed a phlanhigion lleol Sir Ddinbych. 

Cafodd Llais y Sir sgwrs gyda’n Cynorthwyydd Planhigfa Goed, Sam Brown i ddysgu sut mae ei arferion diogelu natur dros y blynyddoedd wedi arwain at yrfa yn y sector awyr agored.

Ganed Sam yn Ysbyty Maelor Wrecsam, ac fe’i magwyd yn Acrefair, pentref bychan hanner ffordd rhwng Llangollen a Wrecsam.

Mae’n cofio ei fam a’i dad yn ei helpu i ddysgu am bwysigrwydd yr awyr agored yn fachgen ifanc. 

Meddai: “Mae fy rhieni wedi fy magu i garu natur, arferwn fynd i leoliadau’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, gwarchodfeydd yr RSPB, Erddig (sydd ar garreg drws i ni), Castell y Waun, a Pharc Gwledig Tŷ Mawr.  Roeddwn wrth fy modd yn crwydro a cherdded yn fy esgidiau glaw ar benwythnosau ac ar ôl ysgol… datblygodd fy nghariad at natur yn gynnar iawn yn fy mywyd.

“Roeddwn yn geidwad iau ym Mharc Gwledig Tŷ Mawr gyda Chyngor Wrecsam, roeddent yn ei gynnal fel clwb mewn ffordd, dechreuais pan oeddwn i’n 8 oed a daliais i fynd nes yr oeddwn i’n 15 oed.  Roeddwn yn gwneud hyn ar ôl ysgol, felly byddwn yn newid o’m gwisg ysgol, yn mynd i lawr yno yn fy esgidiau glaw erbyn 4 o’r gloch, ac yn cymryd rhan mewn gweithgareddau gyda nhw.”

Datblygodd Sam ei sgiliau cefn gwlad fel ceidwad iau drwy garthu’r anifeiliaid, rhwydo mewn pyllau ac arolygu gloÿnnod byw yn y parc.

“Roeddwn wrth fy modd yn gwneud hyn, a datblygais rai gwerthoedd proffesiynol, fel sut i ofalu am yr anifeiliaid, bod yn gyfeillgar a sgwrsio â phobl, a dilyn hyfforddiant hefyd, megis cwrs diogelwch afonydd.

Yn yr ysgol, derbyniodd Sam ddiagnosis o Ddyspracsia wrth astudio, ond fe wnaeth ei gariad tuag at natur ei helpu drwy hyn. 

Eglurodd: “Roeddwn i’n mwynhau’r ysgol, ond doeddwn i ddim yn academaidd iawn, roeddwn yn aml yn edrych drwy’r ffenest yn gwylio’r adar a’r colomennod tu allan.  Roedd gennyf lawer mwy o ddiddordeb yn hynny na’r gwersi. 

“Ond roedd rhai o’r athrawon, gan gynnwys Miss Mills, fy athrawes wyddoniaeth, wedi sylwi ar hyn rywbryd.  Pan oedd pawb arall yn gwneud tasgau gwyddonol ymarferol, gofynnodd i mi a’m ffrindiau fynd allan i gynnal arolwg adar ar gaeau’r ysgol.  Cynhaliodd glwb garddio ar ôl ysgol hefyd, lle cawsom wneud pob mathau o bethau.”

Roedd Sam yn ystyried ei opsiynau ar ôl gorffen yr ysgol gan gynnwys gyrfa mewn Mecaneg neu Fioleg Môr, a oedd wedi bod ar ei feddwl ers yr oedd yn fachgen ifanc, ond roedd ei gariad at natur a’r cefn gwlad yn parhau i fod yn sbardun enfawr yn y cefndir.  

“Roeddwn hefyd wrth fy modd â pheirianneg a cheir, ond nid oedd gennyf sgiliau mathemateg da, felly roeddwn i’n teimlo efallai y byddai hynny wedi bod yn anodd i mi.”

Fodd bynnag, roedd ei gariad at natur yn parhau, a chyfaddefodd Sam ei fod wedi cymryd y camau cyntaf tuag at yr yrfa mae’n ei fwynhau heddiw’n sydyn iawn. 

Eglurodd: “Roeddem yn pori drwy’r cyrsiau yng Ngholeg Cambria, a dois o hyd i gwrs yng Ngholeg Llysfasi, sef Rheoli Cefn Gwlad, ac roedd Coedwigaeth a Chadwraeth yn opsiwn arall i mi hefyd.”

Cymerodd Sam ran mewn diwrnod agored yn y coleg yn gwneud rhywfaint o waith, ac roedd wrth ei fodd.  Ymunodd â cham Lefel 2 o’r cwrs a threuliodd dair blynedd yn y coleg yn gweithio i gyflawni Lefel 3.

“Cwrddais â phobl wych, ac rwy’n dal i gysylltu â nhw o bryd i’w gilydd.  Hyd heddiw, rwy’n dal i weithio gyda rhai ohonyn nhw hefyd.  Mi wnes i wirioneddol fwynhau fy amser yn y coleg.  Teimlaf fod y tiwtoriaid wedi fy ysbrydoli, ac roeddent bob amser yn barod i helpu. 

Roedd un o’i diwtoriaid yn fotanegydd, ac fe helpodd Sam i ddatblygu ei wybodaeth am blanhigion, a dysgodd sgiliau gweithio mewn cefn gwlad gan diwtor arall. 

“Pan orffennais i yn y Coleg, roeddwn rhwng dau feddwl i fynd i’r Brifysgol neu beidio, roeddwn i’n teimlo’n rhy ifanc, er bod y mwyafrif o bobl yr un oed â mi’n mynd… doeddwn i ddim yn teimlo’n barod i symud i ffwrdd o’m cartref.”

Cyfaddefodd Sam ei fod wedi chwarae â’r syniad o fynd i Brifysgol Aberystwyth neu John Moores yn Lerpwl i astudio Bioleg Môr, ond drwy ei ddiddordeb parhaus mewn natur a chefn gwlad, cafodd gyfle gwych, ac nid yw wedi edrych yn ôl ers hynny. 

“Mynychais gyfweliad am swydd fel ceidwad cefn gwlad yn nhîm Dyffryn Dyfrdwy, ni lwyddais i gael y swydd hon, ond cefais fy rhoi ar y rhestr o geidwaid wrth gefn.  Byddwn yn gweithio diwrnod gyda nhw yma ac acw yn ystod cyfnodau prysur yn plannu coed a phethau felly, felly cefais brofiad da gyda nhw.

“Roeddwn i’n gwybod fy mod yn caru’r tir, a’r bobl a’r pethau ar y tir.  Sylwais fy mod yn caru coed; mae Dyspracsia yn achosi i bobl i ddatblygu obsesiwn dros bethau.  Roeddwn i’n gallu cofio’r rhywogaethau coed brodorol yn syth, a dois i adnabod y blodau gwyllt yn dda iawn hefyd.  O oedran ifanc, roeddwn yn gwybod yng nghefn fy meddwl mai dyma’r oeddwn i wirioneddol eisiau ei wneud.”

Mae Sam yn Gristion, ac mae ei ffydd bob amser wedi bod yn bwysig iddo, ac mae natur, ynghyd â’i gredoau, yn sbardun enfawr ar gyfer ei ymrwymiad a’i waith. 

“Rwy’n angerddol iawn am natur… Rwy’n Gristion, rwy’n credu mai Duw sydd wedi creu natur a’i fod yn haeddu parch, yr anifeiliaid, a’r planhigion.  Mae’n adnodd gwych ar gyfer ein hiechyd ysbrydol, a’n iechyd cyffredinol, ac mae angen i ni gydnabod hynny a deall fod y Ddaear yn adnodd gwerthfawr, ac rwy’n awyddus i edrych ar ei hôl.”

Datblygodd Sam i fod yn arddwr angerddol pan adawodd y coleg gan dyfu planhigion gartref, ac mae’n cyfaddef mai yn ei ardd y mae hapusaf.

Treuliodd Sam gyfnod fel warden yn gofalu am aderyn prin yn nythfa’r Môr-wenoliaid Bach yng Ngronant hefyd.

“Cefais amser da iawn â’r Môr-wenoliaid Bach.  “Roeddwn wrth fy modd yn gofalu amdanynt, roeddent yn anifeiliaid hyfryd.”

Gan ddilyn ei ddyletswyddau fel warden, derbyniodd Sam ei swydd bresennol fel Cynorthwyydd Planhigfa Goed ym mis Medi 2023, ac mae wedi bod yn brysur yn defnyddio ei sgiliau i hybu planhigion lleol a phoblogaeth goed y sir ers hynny. 

“Rwyf wedi cael modd i fyw. Mae’n hyfryd cael cyfle i ddefnyddio fy sgiliau a mwynhau gwneud gwahaniaeth i rywbeth sydd mor agos at fy nghalon.”

Dyma ei gyngor i unrhyw un sy’n awyddus i ddilyn yn ei olion traed: 

“Byddwn yn argymell i bawb achub ar bob cyfle i wirfoddoli.  Ble bynnag yr ydych chi’n byw yn y sir, bydd gennych Ymddiriedolaeth Natur neu leoliad Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn lleol, yn ogystal â gwasanaeth cefn gwlad y Cyngor lleol a allai fod yn cynnig cyfleoedd i wirfoddoli.

“Hefyd, fel gwirfoddolwr, rydych yn dangos parodrwydd i wirfoddoli.  Rwyf wedi dysgu gymaint drwy wirfoddoli.  Teimlaf fy mod wedi dysgu mwy drwy wirfoddoli nag y gwnes i mewn unrhyw ran arall o’m haddysg.  Felly mae gwirfoddoli’n bwysig, ac wrth gwrs… yr ymrwymiad a’r penderfyniad i ddal ati.”  

Athrawon ar daith elusennol i Affrica

Yn ddiweddar, fe wnaeth tair athrawes adael Sir Ddinbych i fynd draw i dde cyfandir Affrica wrth iddynt gychwyn ar daith i gefnogi plant ag anghenion ychwanegol mewn pentref pellennig yn y mynyddoedd.

Mae Rachel Costeloe, Tina Hughes, a Kathryn Packer yn athrawon cymwysedig sy’n gweithio i dîm cynhwysiant Cyngor Sir Ddinbych ac fe aethant ar daith 8,000 o filltiroedd o Sir Ddinbych i Lesotho, gwlad a’i ffiniau yn gyfan gwbl o fewn gwlad De Affrica, yn gynharach eleni.

Rachel Costeloe, Tina Hughes, a Kathryn Packer

Fe aeth y tair athrawes ar y daith yn eu hamser sbâr ar gyfer yr elusen ‘One Day’.

Yn rhan o griw o wirfoddolwyr yn gweithio ar gyfer yr elusen, bu’r tair athrawes yn helpu plant amddifad, a rhai ag anghenion dysgu ychwanegol sydd angen lefel o ofal sy’n anodd ei darparu yn lleol heb gymorth. Yn ystod eu pythefnos yno, bu Rachel, Tina a Kathryn yn darparu hyfforddiant i ysgol leol a dwy ysgol arbennig. Fe wnaethant hefyd gynnal rhaglen gefnogaeth i’r gymuned, yn darparu cymorth i rai oedd yn agored i niwed a rhai oedd ag anghenion dysgu ychwanegol.

Wrth ymweld ag un o’r ysgolion arbennig, fe wnaethant weithio mewn partneriaeth â’r 'Lesotho Sport and Recreation Commission’ a darparu gweithgareddau chwarae a chwaraeon, yn cynnwys chwarae synhwyraidd. 

Gan fod Lesotho wedi’i gefeillio â Chymru, fe wnaeth y tîm gynnal diwrnod diwylliannol, lle bu’r tair yn cynnal Eisteddfod fechan oedd yn cynnwys dawnsio gwerin a dawnsio i gerddoriaeth gyfoes gan y band Candelas. 

Dywedodd Rachel Costeloe, Athrawes Ymgynghorol Anghenion Dysgu Ychwanegol:

“Rydw i’n teimlo’n freintiedig iawn o fod wedi cael bod yn rhan o’r tîm. Fe wnes i ddarparu hyfforddiant trawma i’r athrawon yn yr ysgolion pan aethom ni yno, ac i rieni cartref y plant amddifad. 

Alla’ i ddim diolch digon i fy nheulu a fy ffrindiau am eu holl gefnogaeth.

Mae’r holl brofiad wedi newid fy mywyd i ac rydw i’n cynllunio fy nhaith nesaf i Lesotho yn barod, a’r tro yma, fe fyddaf yn mynd â fy merch gyda mi.”

Dywedodd Tina Hughes, Athrawes Ymgynghorol Anghenion Dysgu Ychwanegol:

“Roedden ni’n ffodus iawn o gael ymweld â dwy ysgol arbennig tra oeddem ni yno – un yn Butha-Buthe a’r llall yn Leribe.

Fe fuom ni’n gweithio gydag academi chwaraeon Lesotho a rhai o’r chwaraewyr rygbi rhyngwladol i hyrwyddo sesiynau chwaraeon anabledd.

Fe fuom ni hefyd yn gweithio gyda staff addysgu, yn darparu hyfforddiant ac yn rhannu technegau ar ddatblygu cyfathrebu gan ddefnyddio byrddau craidd.”

Dywedodd Kathryn Packer, Athrawes Allgymorth Cefnogi Ymddygiad:

“Fe wnes i fynd â’r wybodaeth a’r adnoddau sydd gen i i Lesotho i ddarparu hyfforddiant 6 bricsen i’r athrawon, y plant a rhieni’r cartref.

Mae’r gemau a’r gweithgareddau’n canolbwyntio ar y cof, sgiliau motor, datrys problemau, creadigrwydd a hyblygrwydd gwybyddol.

Roedd yn brofiad anhygoel, yn fraint ac yn bleser.”

Ers dychwelyd adref, mae’r cydweithwyr wedi parhau i gefnogi’r achos o bell, ond mae ganddynt eu tair gynlluniau i ddychwelyd i Lesotho yn y dyfodol, i barhau i gefnogi’r gwaith sy’n cael ei wneud yno.

Diweddariad Awst – Gwaith cynnal a chadw ffyrdd

Mae ein tîm Priffyrdd wrthi’n cwblhau gwaith cynnal a chadw ar draws y sir.

Rydym yn gyfrifol am gynnal a chadw 1,400 cilomedr o ffyrdd yn Sir Ddinbych. Mae ein timoedd yn cwblhau rhaglen waith rheolaidd i gynnal a gwella ein ffyrdd, sy’n amrywio o drwsio tyllau yn y ffyrdd i brosiectau ail wynebu ffyrdd.

Mae’n bosibl y bydd angen cau ffyrdd er mwyn cwblhau gwaith trwsio, draenio a gwaith cefnogol arall.

Isod mae rhestr o waith Priffyrdd ar gyfer mis Awst:

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth, "Mae ein timau Priffyrdd yn gweithio'n rheolaidd drwy gydol y flwyddyn i gynnal a chadw'r ffyrdd ledled y sir. Hoffwn ddiolch i drigolion am eu hamynedd a'u cefnogaeth y mis hwn wrth i ni gwblhau'r gwaith pwysig hwn."

Gall dyddiadau gwaith newid oherwydd y tywydd neu ffactorau allanol eraill.

Mwy o ardaloedd i dderbyn cymorth Dechrau’n Deg yn Sir Ddinbych

Mae mwy o ardaloedd yn Sir Ddinbych am dderbyn cymorth drwy gynllun gofal plant Dechrau’n Deg.

Mae’r ardaloedd ychwanegol yn cynnwys y Rhyl, Prestatyn, Gallt Melyd, Rhuddlan, Dyserth, Dinbych, Corwen, Llangollen, Llandrillo a Llanfair DC, ac mae’n berthnasol i deuluoedd sydd â phlentyn a gafodd ei ben-blwydd yn 2 oed rhwng 1 Medi 2024 a 31 Awst 2025.

Mae ehangu’r cynllun yn golygu y bydd teuluoedd yn yr ardaloedd newydd yn gymwys am 12 awr a hanner o ofal plant wedi’i ariannu yn ystod tymor yr ysgol. Gyda mwy o leoliadau yn cynnig Gofal Plant Dechrau'n Deg wedi'i ariannu, a chodau post newydd yn cael eu hychwanegu'n rheolaidd, anogir teuluoedd i wirio eu cod post gan ddefnyddio'r gwiriwr cod post ar y wefan.

Mae Dechrau’n Deg Sir Ddinbych yn rhaglen a ariennir gan Lywodraeth Cymru. Nod y rhaglen yw helpu plant i gael y cychwyn gorau posibl mewn bywyd er mwyn eu twf a’u datblygiad yn y dyfodol.

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Bydd yr ehangiad diweddaraf hwn i gynllun Dechrau’n Deg yn golygu y bydd mwy o deuluoedd Sir Dinbych bellach yn gallu cael mynediad at ddarpariaeth gofal plant am ddim. Mae’r cymorth hwn o fudd mawr i rieni a theuluoedd.

Gall preswylwyr yn yr ardaloedd newydd wirio a yw eu cod post yn gymwys gyda’r gwiriwr cod post.”

Am fwy o wybodaeth, ewch i: https://www.denbighshire.gov.uk/cy/gofal-plant-a-rhianta/teuluoedd-yn-gyntaf-a-dechraun-deg/dechraun-deg.aspx

Yr Artist Matthew Wood yn Rhoddi Paentiad i Nantclwyd y Dre

Yn dilyn ei arddangosfa ddiweddar, mae’r artist Matthew Wood wedi rhoddi paentiad i’r tŷ hanesyddol i nodi diwedd ei gyfnod preswyl yn 2025.

Mae’r gwaith celf, fersiwn llai o baentiad lamp olew poblogaidd Wood, yn darlunio cyntedd o’r 1940au yn Nantclwyd y Dre. Yn cynnwys golau ysgafn yn disgyn ar draws hen lamp olew trwy ffenestr wydr gywrain yn y cefndir, mae’r darn yn cynnwys moment hardd yn hanes y tŷ.

Mae’r paentiad wedi dod yn ganolbwynt i arddangosfa ddiweddar Wood o dros 20 o waith penodol i’r safle a grëwyd yn ystod ei gyfnod preswyl.

Derbyniodd y Rheolwr Safle, Kate Thomson y paentiad ar ran yr atyniad treftadaeth poblogaidd, gan ddweud:

“Rydym wrth ein boddau i dderbyn y rhodd hwn gan Matthew. Mae ei baentiad yn dal ysbryd y tŷ yn hardd; y golau, y lliwiau, a manylion gofalus y ffenestr wydr a’r cyntedd sydd yn olygfa y mae’r ymwelwyr yn ei weld gyntaf wrth ymweld. Bydd yn gofarwydd o’i amser yma y gall ymwelwyr ei fwynhau am flynyddoedd i ddod.”

Dywedodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae’n wych derbyn y paentiad hwn yn dilyn cyfnod preswyl Matthew yn Nantclwyd y Dre. Roedd y gweithdai a’r arddangosfa a gynhaliwyd yn llwyddiant ysgubol ac mae wedi bod yn wych cynnal digwyddiadau fel y rhain yn un o’n safleoedd treftadaeth”.

Roedd cyfnod preswyl Wood yn cynnwys arddangosfa lwyddiannus (Ebrill-Mehefin 2025), a oedd yn dangos ei gasgliad newydd wedi’i ysbrydoli gan bensaernïaeth ac awyrgylch y tŷ, yn ogystal â chyfres o weithdai i fyfyrwyr a’r cyhoedd. Bydd y rhodd yn dod yn rhan o gasgliad parhaol yn Nantclwyd y Dre.

Helpwch i siapio dyfodol Y Rhyl – Dweud eich dweud

Mae newidiadau mawr ar y gweill yn y Rhyl, gyda £20 miliwn o gyllid adfywio i’w fuddsoddi dros y 10 mlynedd nesaf.

Mae Bwrdd Cymdogaeth Y Rhyl wedi cael ei sefydlu er mwyn arwain y gwaith cyffrous, gan ddod â thrigolion lleol, busnesau, ymwelwyr, grwpiau gwirfoddol a lleisiau’r gymuned ynghyd er mwyn siapio gweledigaeth newydd feiddgar ar gyfer y dref.

Mae nhw eisiau clywed eich barn chi. Cliciwch ar y ddolen i gwblhau arolwg byr >>> https://www.surveymonkey.com/r/EinRhyl

Ysgawen yn cefnogi tyfiant iau

Mae un o hoelion wyth yr haf yn tyfu braich amddiffynnol dros safle sydd wedi ymrwymo i warchod coed a blodau gwyllt.

Mae dros 1,000 o goed ysgaw yn tyfu’n gryf eleni ym Mhlanhigfa Goed Cyngor Sir Ddinbych, gan osod y sylfaen i warchod tir lleol rhag pethau drwg.

Yn ôl yr hanes, mae plannu ysgawen ger eich cartref yn ddigon i gadw’r diafol draw ac mae ysgawen unig ar ffin y blanhigfa yn Llanelwy yn gwarchod drwy ei phlanhigion bach newydd. 

Yn hanesyddol, defnyddiwyd yr ysgawen, oedd yn ffynhonnell llifynnau, i wneud y patrwm ar frethyn Harris.

Cymerodd Dîm Bioamrywiaeth y Cyngor doriadau o’r goeden, buont yn brysur yn gweithio yn y blanhigfa ac o ganlyniad, maent wedi gwarchod llinach yr hen ysgawen sy’n gwylio dros y safle. 

Bydd llawer o’r coed ysgaw newydd yn cael eu plannu yng Ngwarchodfa Natur Green Gates, wrth ymyl y Blanhigfa Goed. Bydd y blodau ar y coed yn helpu i roi gwerth hyd at 60 mlynedd o neithdar i bryfed a bydd yr aeron yn fwyd i adar a mamaliaid.

Gall amrywiaeth o lindys gwyfynod fwydo ar ddail y coed yn cynnwys gloÿnnod cynffon gwennol, y gwyfyn dot, y gwyfyn smotiau gwyn a’r gwyfyn mannog llwydfelyn.

Meddai Sam Brown, Cynorthwyydd y Blanhigfa Goed:  “Mae gan yr ysgawen hanes cyfoethog o ran natur a phobl ac mae wedi bod yn wych tyfu cymaint o goed â’r hyn sydd gennym yma yn y blanhigfa. Mae’r goeden yn gymaint o gefnogaeth i ystod eang o natur ac mae’n braf meddwl bod yr un hŷn ar ein safle wedi helpu i roi cymaint o goed newydd i ni i’n helpu i ddod â phositifrwydd i’r natur a gwneud eu cartref ar Warchodfa Green Gates a safleoedd eraill yn y sir.”

Digwyddiad bioamrywiaeth yn meithrin diddordeb mewn natur

Ymunoedd dros 150 o bobl mewn digwyddiadau i ddathlu Wythnos Blodau Gwyllt 2025 yn ddiweddar pan fu cyfle i ddysgu am sut mae ein Prosiect Dolydd Blodau Gwyllt yn helpu i atal dirywiad cynefinoedd ac yn darparu mwy o gefnogaeth i rywogaethau blodau lleol, pryfed a mamaliaid sydd eu hangen ar gyfer bwyd.
Diolch i'r holl drigolion a ddaeth i'r digwyddiadau a gobeithio eich bod hefyd wedi dysgu sut mae'r dolydd hyn yn eich helpu chi, trwy oeri'r ddaear, darparu amddiffynfeydd naturiol rhag llifogydd a chefnogi'r peillwyr sy'n helpu i ddod â bwyd i fyrddau pawb.

Cylchlythyr Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych

Cymerwch olwg ar yr hyn sydd i ddod ym mis Mehefin, gan gynnwys ein chynnig arbennig mynediad am ddim i dadau ar draws ein safleoedd treftadaeth yn ystod penwythnos Sul y Tadau!

NEWDDLEN | Mehefin (cliciwch i ddarllen)

Gerddi Nantclwyd y Dre

Awydd dysgu rhywbeth newydd?

Mae’r cynllun Llysgennad Twristiaeth Sir Ddinbych, yn gwrs hyfforddiant ar-lein am ddim i wella eich gwybodaeth am y sector twristiaeth yn Sir Ddinbych.

Mae 14 modiwl i ddewis ohonynt ar amrywiaeth o themâu gan gynnwys cerdded, becio. bwyd, celfyddydau, arfordir, hanes a thwristiaeth gynaliadwy.

Gwyliwch ein ffilm fer sy’n sôn am y cwrs.

Ewch i www.llysgennad.cymru a chychwyn arni heddiw.

Darganfod Sir Ddinbych...

Eisiau darganfod mwy o Sir Ddinbych?

Beth am gael ysbrydoliaeth o'n mapiau cerdded a beicio am syniadau newydd o leoedd i ymweld â nhw.

Am fwy o ysbrydoliaeth ar weithgareddau yn Sir Ddinbych a'r cyffiniau ewch i - https://www.northeastwales.wales/cy/ 

Dyfrgwn wedi’u gweld mewn afon yn Llanelwy

Mae anifail dŵr wedi cael ei olrhain yn un o afonydd Sir Ddinbych.

Mae ein tîm Bioamrywiaeth wedi lansio cyfres o arolygon i ganfod sut mae Dyfrgwn yn ffynnu ledled y sir.

Mae dyfrgwn yn rhywogaeth a ddiogelir yn y DU ac mae angen rhoi blaenoriaeth i’w cefnogi yn Sir Ddinbych. Gwyddom eu bod yn hoff o systemau dŵr fel afonydd, ffosydd, nentydd, pyllau a hyd yn oed aberoedd ac ardaloedd arfordirol.

Gwyddom eu bod yn hela am fwyd dan ddŵr ac mai pysgod yw eu prif ymborth.

Wrth gynnal arolygon o’r Afon Elwy ger Llanelwy, ar dir sy’n eiddo i’r ffermwr Samantha Kendrick,mae’r Tîm Bioamrywiaeth wedi dod o hyd i arwyddion o Ddyfrgwn yn byw ar hyd glannau’r afon.

Eglurodd Liam Blazey, Uwch Swyddog Bioamrywiaeth: “Daethom o hyd i arwyddion baw ac olion traed bod dyfrgwn yn defnyddio’r rhan hon o’r Afon Elwy sy’n galonogol iawn.

“Bydd y data a’r canfyddiadau a gasglwn fel tîm yn cael eu hychwanegu at yr Arolwg Dyfrgwn cenedlaethol a byddwn yn dal ymlaen â’r gwaith hwn i ddod o hyd i’r anifail ar draws nifer o safleoedd eraill yn y sir er mwyn cael darlun o sut mae’r anifail yn ffynnu yn Sir Ddinbych.“

Yn y misoedd nesaf, bydd y Tîm Bioamrywiaeth yn cydweithio â'u cyfatebwyr yng Nghyngor Sir y Fflint i gynnal mwy o arolygon dyfrgwn gyda'i gilydd er mwyn cael syniad o sut mae poblogaethau anifeiliaid yn defnyddio dyfrffyrdd ar draws y ddwy sir.

Hysbysiad o Etholiad

Cynhelir etholiadau ar gyfer un cynghorydd sir ac un cynghorydd tref ar gyfer Ward Canol Prestatyn ar ddydd Iau, 17 Gorffennaf.

Mae gwybodaeth lawn ar wefan y Cyngor.

Cylchlythyr Balchder Bro a'r Amgylchedd Naturiol

Rydym yn falch o fod wedi cadarnhau £19.97 miliwn o Rownd 3 o gyn Raglen Ariannu Cronfa Ffyniant Bro Llywodraeth y DU i gefnogi datblygiad 7 prosiect gyda’r bwriad o wella balchder bro a gwella’r amgylchedd. Mae’r arian a sicrhawyd wedi’i ddyrannu ar gyfer y 7 prosiect llwyddiannus hyn yn unig ac nid oes modd eu trosglwyddo i brosiectau neu wasanaethau eraill.

Mae tair prif elfen i’r rhaglen hon a ariennir gan Lywodraeth y DU. Bydd y cyntaf yn canolbwyntio ar wella canol tref Y Rhyl drwy wneud gwelliannau i’r parth cyhoeddus a chynyddu’r ymdeimlad o le a diogelwch. Mae’r ail elfen yn canolbwyntio ar baratoi safle hen Ysbyty Gogledd Cymru ar gyfer camau’r prosiect datblygu yn y dyfodol. I gloi, bydd y drydedd elfen yn gwella’r parth cyhoeddus yng nghanol tref Prestatyn ac mae’n cynnwys rhoi pwrpas newydd i’r daith natur.

I gael y wybodaeth ddiweddaraf am y prosiectau ac i gofrestru ar gyfer y cylchlythyr ewch i'n gwefan.

Helpwch i siapio dyfodol Y Rhyl

Mae newidiadau mawr ar y gweill yn y Rhyl, gyda £20 miliwn o gyllid adfywio i’w fuddsoddi dros y 10 mlynedd nesaf.

Mae Bwrdd Cymdogaeth Y Rhyl wedi cael ei sefydlu er mwyn arwain y gwaith cyffrous, gan ddod â thrigolion lleol, busnesau, ymwelwyr, grwpiau gwirfoddol a lleisiau’r gymuned ynghyd er mwyn siapio gweledigaeth newydd feiddgar ar gyfer y dref.

Mae nhw eisiau clywed eich barn CHI!.

Cliciwch ar y ddolen i gwblhau arolwg byr er mwyn cael mynegi barn >>> https://www.surveymonkey.com/r/EinRhyl

Gallwch ddarllen mwy am waith y Bwrdd a gweld y newyddion ddiweddaraf ar wefan y Cyngor.

Dweud Eich Dweud yn Nyfodol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy

Estynnir gwahoddiad i drigolion, gweithwyr ac ymwelwyr â Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy i chwarae rhan hollbwysig mewn llunio dyfodol un o dirweddau harddaf a mwyaf nodedig y DU yng Ngogledd Cymru.

I ddechrau, gall aelodau’r cyhoedd ychwanegu eu llais at yr hyn y maent yn ei feddwl sy’n gwneud Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy yn arbennig. Bydd y wybodaeth honno’n cael ei defnyddio i benderfynu pa rannau o’r dirwedd genedlaethol gydnabyddedig honno a fydd yn cael sylw a gofal arbennig ychwanegol.

Yn ogystal â hynny, bydd nifer gyfyngedig o bobl yn cael eu dewis i gymryd rhan mewn Panel Dinasyddion - sy’n cynnwys pobl gyffredin sy’n byw ac yn gweithio yn y dirwedd ac yn ymweld â hi - i roi ffocws i dîm a phartneriaid y Dirwedd Genedlaethol am y pum mlynedd nesaf.

Bydd y Panel yn trafod y tair prif thema ganlynol:

• Natur a Defnydd Tir - gan gynnwys adfer natur, newid yn yr hinsawdd a rheoli tir.
• Cymunedau a Gwydn - edrych ar wasanaethau, tai, cyflogaeth a thrafnidiaeth.
• Mwynhad a Lles - gan gynnwys twristiaeth, hamdden a pha fath o economi ymwelwyr sydd orau i’r ardal.

Dwedodd David Shiel, Rheolwr Ardal Tirwedd Genedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy:

“Mae hwn yn brosiect mor gyffrous. Rydym am gael pobl i gymryd rhan er mwyn helpu i lunio sut y gofelir am y dirwedd werthfawr hon a’i gwella ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.

“Pwrpas Tirwedd Genedlaethol yw gwarchod a gwella harddwch naturiol y dirwedd. Ond nid dyna’r cyfan. Rhaid iddi hefyd gefnogi cymunedau ffyniannus, natur wydn a thwristiaeth gynaliadwy. I wneud hynny’n dda, mae angen i ni glywed yn uniongyrchol gan y bobl sy’n adnabod ac yn mwynhau’r ardal orau.

 “P’un a ydych chi’n byw yn yr ardal, yn gweithio yma, neu’n ymwelydd, mae eich llais yn bwysig”.

I gofrestru cliciwch ar y ddolen ganlynol: https://forms.office.com/e/ai86gmyJKv

Y dyddiad cau i gofrestru yw 31 Gorffennaf 2025. Am fwy o wybodaeth cysylltwch â David Shiel ar david.shiel@denbighshire.gov.uk neu galwch 07774 841939.

Parciau Ailgylchu a Gwastraf

Wyddoch chi mai 1.8% o wariant Treth Cyngor sy’n mynd ar wagu biniau ac ailgylchu?

Mae 1.8% o wariant eich Treth Cyngor yn mynd ar wagio biniau ac ailgylchu sy’n cyfateb i £32.89 y flwyddyn (yn seiliedig ar eiddo Band D).

Am hyn, mae’r Cyngor yn casglu oddeutu 73,000 o finiau o fwy na 47,000 o gartrefi bob wythnos ar draws y sir.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

A wyddoch chi fod 1.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ffyrdd ac isadeiledd?

Mae 1.8% o wariant eich Treth Cyngor yn mynd tuag at ffyrdd ac isadeiledd.

O fewn hyn mae’r gwasanaeth yn gyfrifol am 1,419km o briffyrdd (ag eithrio cefnffyrdd), 601 o bontydd priffyrdd a cheuffosydd, 302 o waliau cynnal a 26,000 o geunentydd.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

Llawrlwytho eLyfrau, llyfrau sain, papurau newydd ac yn y blaen

Gallwch chi lawrlwytho eLyfrau, llyfrau sain, cylchgronau digidol a phapurau newydd am ddim gan ddefnyddio ap Borrowbox? Y cyfan sydd ei angen arnoch chi yw eich cerdyn llyfrgell a'ch PIN. Ddim yn aelod o'r llyfrgell? Mae ymuno ar-lein am ddim www.sirddinbych.gov.uk/llyfrgelloedd.  

A wyddoch chi fod gan Sir Ddinbych yn Gweithio tudalennau ar ein gwefan?

Mae gan Sir Ddinbych yn Gweithio dudalennau ar wefan y Cyngor.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yma i helpu preswylwyr 16 oed a hŷn a allai fod yn ei chael yn anodd neu sy’n poeni am arian. P’un ai a ydych chi’n chwilio am waith neu angen cefnogaeth i godi eich hun yn ôl ar eich traed, mae nhw yma i’ch arwain chi tuag at ddyfodol gwell. Ewch i'n gwefan i gael gweld beth sydd gennyn nhw i gynnig.

A wyddoch chi?

Mae 36.7% o'ch Treth Cyngor yn cael ei wario ar ysgolion ac addysg, a 29.8% yn cael ei wario ar ofal cymdeithasol, sy'n golygu bod dros 66% o'ch Treth Cyngor yn mynd ar amddiffyn y mwyaf bregus yn ein cymdeithas.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

A wyddoch chi bod rhan o'ch Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân?

Oeddech chi'n gwybod bod rhan o'ch Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân?

Nid yw'r holl Dreth Cyngor a gesglir yn talu am ddim ond gwasanaethau'r cyngor, mae 2.5% yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân. I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

Prydau ysgol am ddim

Mae pob plentyn oed cynradd yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim drwy'r cynllun Prydau Ysgol Cynradd Cynradd Cyffredinol. Mae hon yn fenter gan Lywodraeth Cymru sydd wedi'i sefydlu i helpu gyda'r costau byw cynyddol. Gallwch ddarganfod rhagor o wybodaeth ar wefan y Cyngor.

Mae Treth y Cyngor yn cynrychioli dim ond 25% o arian y Cyngor

Mae Treth y Cyngor ond yn cyfrif am 25% o gyfanswm cyllid y Cyngor. Pan fyddwch yn talu eich bil Treth y Cyngor blynyddol, mae 1.8% o hwnnw’n talu am gasgliadau gwastraff ac ailgylchu – sy’n cyfateb i £32.89 y flwyddyn (yn seiliedig ar dreth gyngor eiddo Band D o £1,799.48 y flwyddyn). Mae'r rhan fwyaf o wariant Treth y Cyngor yn mynd tuag at y rhai mwyaf agored i niwed mewn cymdeithas - ysgolion ac addysg yw'r gwariant mwyaf sy'n cyfrif am 36.7% tra bod gofal oedolion a gofal cymdeithasol yn cyfrif am 29.8%. Darganfyddwch fwy ar ein gwefan.

Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig sesiynau llesiant yn wythnosol

Fod Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig sesiynau llesiant wythnosol am ddim ledled y sir – gan gynnwys galwadau heibio, teithiau cerdded llesiant, cefnogaeth i bobl ifanc, a gweithgareddau i hybu hyder. Maen nhw ar agor i holl drigolion Sir Ddinbych 16+ oed, ac yn hollol rhad ac am ddim! Edrychwch ar yr amserlen a’r digwyddiadau diweddaraf yma. 

A wyddoch chi bod 29.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ofal cymdeithasol i blant ac oedolion?

Mae 29.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ofal cymdeithasol i blant ac oedolion.

A gyda 36.7% yn mynd i ysgolion ac addysg, mae hyn yn golygu bod dros 66% o’ch Treth Cyngor yn mynd i warchod y mwyaf bregus yn ein cymdeithas.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

Gwasanaeth Ieuenctid Sir Ddinbych

Fod Gwasanaeth Ieuenctid Sir Ddinbych yn agored i bawb 11 i 25 oed. Mae nhw yn cynnig gweithgareddau a chyfleoedd cymdeithasol i ddatblygu diddordebau yn ogystal â helpu a chefnogi unrhyw un sydd ei angen. I ddod o hyd i glwb ieuenctid lleol neu i gael cymorth a chefnogaeth i blant a phobl ifanc, ewch i’n gwefan.

A wyddoch chi fod 0.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at oleuadau stryd?

Mae 0.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at oleuadau stryd.

Am hyn, mae’r Cyngor yn cynnal 11,763 o oleuadau stryd a 1,547 o arwyddion a physt wedi’u goleuo

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

Ffordd Parc Bodnant

Ydych chi wedi galw heibio Ffordd Parc Bodnant yr haf hwn?

Cafodd yr ardal ei datblygu yn ystod 2023 gan dîm Newid Hinsawdd y Cyngor, staff y Gwasanaethau Cefn Gwlad a gwirfoddolwyr. Cafodd bron i 1,500 o goed, gan gynnwys perthi, eu plannu ar y safle.

Cafodd pwll ei ychwanegu i’r safle sydd wedi cael ei ddylunio i ddal lefel isel o ddŵr er mwyn darparu’r amodau gorau i nifer o rywogaethau ffynnu.  Gerllaw’r pwll mae yna ystafell ddosbarth bren awyr agored unigryw sydd wedi cael ei chreu yn lleol. Mae to ystlumod ar yr ystafell er mwyn rhoi lle i’r mamal nosol allu clwydo.

Mae staff Cefn Gwlad hefyd wedi gweithio i wella perllan ym Mharc Bodnant a datblygu dôl blodau gwyllt er mwyn i rywogaethau cynhenid ffynnu ar y safle.

Gwarchodfa Natur Maes Gwilym

Ydych chi wedi ymweld â Gwarchodfa Natur Maes Gwilym, Y Rhyl, yr haf hwn? Cafodd gwarchodfa natur Maes Gwilym ei chreu fel rhan o brosiect creu coetiroedd y Cyngor. Bu gwirfoddolwyr, staff y Cyngor ac aelodau lleol yn plannu 2,500 o goed ar y safle, yn ogystal â gwella’r ardal o goetir.

Crëwyd llwybrau gan ddefnyddio deunydd wedi'i ailgylchu a'u gorffen â llwch calchfaen. Er mwyn adfer yr ardal o wlyptir, cynlluniwyd pwll dŵr ar y safle i gynnwys lefel isel o ddŵr. Pwll bywyd gwyllt dros dro yw hwn ac mae'n darparu'r amodau gorau ar gyfer nifer o rywogaethau.

Mae gwylfa adar hefyd wedi'i sefydlu ar y safle sy'n galluogi ymwelwyr i fwynhau bywyd gwyllt yr ardal, sy'n cynnwys nifer o rywogaethau adar ar y rhestr goch a'r rhestr oren. Plannwyd perthi hefyd sy’n annog dolydd blodau gwyllt presennol a rhai newydd. Cyflwynwyd ardaloedd eistedd a chafodd ffensys a gatiau wedi’u difrodi eu disodli.

Cyhoeddi rhaglenni mawr i gynnal a chadw priffyrdd

Mae Cyngor Sir Ddinbych wedi datgelu pa ffyrdd a fydd yn elwa ar waith cynnal a chadw mawr wedi’i ariannu gan Lywodraeth Cymru. Mwy yma.

Dewch i adnabod ein Tîm Bioamrywiaeth

Mae ein tîm bioamrywiaeth yn gweithio’n galed drwy gydol y flwyddyn ar draws y sir i gefnogi a gwella cynefinoedd ar gyfer natur leol. Gwyliwch i ddysgu mwy am eu rôl bwysig.

Ymgyrch Cŵn ar Dennyn

Rydym yn gofyn i berchnogion cŵn fod yn ofalus o gadw eu cŵn ar dennyn wrth gerdded trwy gefn gwlad. Gwyliwch y fideo isod i glywed gan ffermwr lleol am y gwaith mae'n nhw wedi bod yn ei wneud i gadw eu da byw yn ddiogel.

Ffensys cynaliadwy o ffyn cyll ym Mhwll Brickfield

Ydych chi wedi gweld y ffensys bangorwaith newydd o bren collen ym Mhwll Brickfield yn y Rhyl sy’n gwarchod y golygfannau gwych dros y dŵr? Dyma rywfaint o gefndir a hanes y grefft hon o ffensio a pha mor dda ydyn nhw i natur yn yr ardal.

Gwaith Gorfodaeth Cynllunio yn Llandegla

Yn ddiweddar ymgymerodd Cyngor Sir Ddinbych â gwaith mewn cysylltiad â hysbysiad gorfodi cynllunio yn y Sir.

I gael rhagor o wybodaeth am weithdrefnau cynllunio’r Cyngor ewch i’n gwefan

Coetir cymunedol yn Stryd Llanrhydd, Rhuthun

Dair blynedd ar ôl i'r plannu ddechrau, mae'r coetir cymunedol yn Stryd Llanrhydd, Rhuthun, wedi tyfu i fod yn gynefin cryf i natur leol yn ogystal â lle gwych i drigolion ddod i fwynhau tirwedd sy'n newid yn barhaus.

Plannwyd 800 o goed yn 2022, ochr yn ochr â chreu dolydd blodau gwyllt, pwll bywyd gwyllt newydd ac adeiladu ystafell ddosbarth awyr agored.

Cymerwch olwg ar y wefan isod 👇

Safle Natur Cymunedol Llys Brenig

Ydych chi wedi ymweld â safle Natur Cymunedol Llys Brenig yr haf hwn?  Y llynedd, bu disgyblion Ysgol Bryn Hedydd a gwirfoddolwyr o’r gymuned yn cynorthwyo Ceidwaid Cefn Gwlad Cyngor Sir Ddinbych i blannu 1,885 o goed ar y safle, yn gymysgedd o goed llydanddail cynhenid o fathau sy’n addas i’r ardal. Roedd y prosiect hefyd yn cynnwys creu pwll a gwlyptir er budd bywyd gwyllt, gosod ffensys newydd o amgylch y pwll a ffiniau’r safle a chreu llwybrau a gosod meinciau i alluogi pobl leol i fwynhau byd natur ar garreg y drws.

Safle Natur Cymunedol Henllan

Ydych chi wedi cerdded o amgylch Safle Natur Cymunedol Henllan yr haf hwn? Y llynedd bu disgyblion Ysgol Henllan yn brysur yn helpu’r ceidwaid i blannu dros 2,000 o goed ar y safle. Ar ben hynny, crëwyd llwybrau troed newydd, llyn bach, dolydd blodau gwyllt, man hamdden ac ardal bicnic, lloches i drychfilod (hynny yw, “banc gwenyn”) ac ystafell ddosbarth awyr agored.

Natur Cymunedol Glan Elwy

Ydych chi wedi stopio i edrych ar safle Natur Cymunedol Glan Elwy yr haf hwn?  Y llynedd bu i dimau ieuenctid clwb pêl-droed Llanelwy a Grŵp Gofal Elwy helpu’r ceidwaid cefn gwlad i blannu bron i 2000 o goed ar y safle i helpu natur lleol.

Gwiriad pwysau carafanau am ddim a chyngor ar ddiogelwch

Mae Safonau Masnach Sir Ddinbych a Chonwy yn cynnig sesiynau pwyso a chyngor am ddim ar gyfer carafanau a faniau gwersylla.

Gall preswylwyr sy’n mynd ar wyliau mewn carafán neu fan wersylla wneud yn siŵr nad ydynt yn gorlwytho eu carafán a rhoi eu hunain mewn perygl.

Mae’r sesiynau pwyso a chyngor am ddim ar gyfer carafanau ar gael i drigolion Sir Ddinbych a Chonwy, ac i’r rheini mewn ardaloedd awdurdodau lleol eraill os gallant deithio i’r lleoliad.

Sesiwn gyngor yw hwn, ac ni chymerir unrhyw gamau os canfyddir gorlwytho neu faterion eraill, ond byddwn yn gweithio gyda chi i leihau'r llwyth.

Bydd y gwiriadau pwysau rhad ac am ddim yn cael eu cynnal ar y bont bwyso ar yr A525 rhwng Rhuddlan a Llanelwy ar y dyddiadau a’r amseroedd canlynol:

• Dydd Gwener 18 Gorffennaf (9am - 1pm)
• Dydd Gwener 1 Awst (10am - 2pm)
• Dydd Iau 21 Awst (10am - 3pm)

Nid oes angen apwyntiad ar gyfer y sesiynau yma ac mae croeso i breswylwyr fynychu unrhyw un o’r sesiynau a restrir a darganfod a ydynt o fewn y pwysau cyfreithlon ar gyfer eu cerbydau.

Gellir dod o hyd i'r bont bwyso ar ffordd yr A525 rhwng Rhuddlan a Llanelwy, tua thri chwarter milltir o Ruddlan, a leolir yn y gilfan, bydd arwyddion yn nodi bod y bont bwyso ar waith.

Dywedodd Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Rydym yn annog perchnogion carafanau a faniau gwersylla i gymryd mantais o’r sesiynau pwyso a rhoi cyngor am ddim a gynhelir gan dîm Safonau Masnach Sir Ddinbych ar y cyd â chydweithwyr o Gonwy.

“Mae’n bwysig gwneud yn siŵr nad ydych yn gorlwytho eich cerbyd neu garafán, ac felly yn eich amddiffyn eich hun ac eraill.”

Os oes gennych unrhyw gwestiynau am yr uchod, cysylltwch ag adran Safonau Masnach Sir Ddinbych ar tradingstandards@sirddinbych.gov.uk ewch i'w tudalen Facebook, yn yr un modd cysylltwch â Safonau Masnach Conwy ar trading.standards@conwy.gov.uk

Cefnogi Bioamrywiaeth gyda Diwrnod Natur BIONET yn Nantclwyd y Dre

Mae’r trefniadau ar y gweill ar gyfer Diwrnod Natur blynyddol BIONET yn nhŷ a gerddi hanesyddol Nantclwyd y Dre, yn Rhuthun.

Estynnir gwahoddiad i gadwraethwyr, unigolion sy’n frwdfrydig dros yr amgylchedd ac unrhyw un sy’n mwynhau cymryd rhan ym myd natur i ddigwyddiad rhad ac am ddim a gynhelir ddydd Sul 10 Awst rhwng 11am a 3pm, ar gyfer cwrdd â sefydliadau bywyd gwyllt lleol a mwynhau gweithgareddau llawn hwyl i’r teulu, gan gynnwys paentio wynebau, sesiynau adrodd straeon byw a gweithdai gwehyddu helyg.

Mae Partneriaeth Natur Gogledd Ddwyrain Cymru, BIONET, yn cwmpasu Sir y Fflint, Conwy, Sir Ddinbych a Wrecsam, ac yn gweithio i warchod, diogelu a gwella bioamrywiaeth yn y rhanbarth ar gyfer cenedlaethau’r presennol a’r dyfodol.

Meddai Clare Owen, Swyddog Prosiect BIONET:  “Mae ein Diwrnod Natur blynyddol yn tynnu sylw at y gwaith gwych sy’n digwydd yn yr ardal i annog bioamrywiaeth i ffynnu a goroesi a rhannu hyn gyda’r gymuned leol. 

Ychwanegodd:  “Mae’n gyfle gwych hefyd i blant ddatblygu eu dealltwriaeth o’r amgylchedd lleol, gyda nifer o’r sefydliadau sy’n cymryd rhan yn cynnig ffyrdd llawn hwyl o  ddysgu mwy am y gwaith maent yn ei wneud, ac mae’r gerddi yn Nantclwyd y Dre yn lleoliad hyfryd ar gyfer y diwrnod.”

Bydd Prifysgol Caer, Planhigfa Goed Sir Ddinbych, Gwasanaethau Cefn Gwlad Sir Ddinbych, Ymddiriedolaeth Wiwerod Coch Clocaenog, Cyfeillion y Ddaear Rhuthun, Natur er Budd Iechyd, BTO, Sefydliad Sea Watch, Wild Ground a mwy yn ymuno â BIONET.

Meddai’r Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth Sir Ddinbych:  “Mae Diwrnod Natur Bionet yn ddigwyddiad blynyddol gwych yn Nantclwyd y Dre i bawb o bob oed gael profi sut rydym yn gofalu am ein bywyd gwyllt ar draws y rhanbarth a beth all y cyhoedd ei wneud hefyd i gefnogi.  Rwy’n annog pob teulu i ddod i ymuno â’r gweithgareddau llawn hwyl, rhad ac am ddim ar y diwrnod.”

Ariennir y Diwrnod Natur gan gynllun Partneriaeth Natur Lleol Llywodraeth Cymru drwy’r CGGC.

I gael rhagor o fanylion, ewch i dudalen digwyddiadau Facebook BIONET https://fb.me/e/adedt0Hkl a chofrestru eich diddordeb mewn derbyn nodyn atgoffa wrth i’r digwyddiad agosáu neu drwy anfon e-bost at clare.owen@sirddinbych.gov.uk

Digwyddiadau yr haf gan Sir Ddinbych yn Gweithio

Dydd Mercher, 13 Awst

Sesiwn Wybodaeth Hunangyflogaeth
1pm: Llyfrgell a Siop Un Alwad, Y Rhyl
Yn ystyried dechrau’ch busnes eich hun? Cael y ffeithiau a’r gefnogaeth sydd eu hangen arnoch.

Dydd Mercher, 20 Awst

Blas ar Hunangyflogaeth: Cynlluniau Busnes
1pm: Llyfrgell, Amgueddfa a Siop Un Alwad, Y Rhyl
Dysgwch sut i greu cynllun busnes a chymryd y cam cyntaf tuag at hunangyflogaeth.

Am fwy o wybodaeth ac i archebu lle ewch i'n gwefan.