Sesiynau Pwyntiau Siarad yn cefnogi dros 1,100 o drigolion mewn blwyddyn

Mae Pwyntiau Siarad ym mhob un o Lyfrgelloedd Sir Ddinbych ac maent yn ffordd hawdd a chyfleus i drigolion Sir Ddinbych ddarganfod pa gymorth a chefnogaeth sydd ar gael iddynt yn eu hardal. Darperir y gwasanaeth Llyw-wyr Cymunedol gan y Groes Goch Brydeinig mewn partneriaeth â Chyngor Sir Ddinbych ac yn ochr yn ochr â phartneriaid allweddol.

Jeff, Llyw-wyr Cymunedol

Mae ystadegau diweddar yn dangos bod y sesiynau wedi darparu cyngor ac arweiniad i dros 1,130 o drigolion Sir Ddinbych rhwng mis Ebrill 2024 a mis Mawrth 2025.

Fe wnaeth y 391 o sesiynau Pwyntiau Siarad a gynhaliwyd yn ystod y cyfnod hwn hefyd gael 100% o adborth cadarnhaol gan y rhai a lenwodd ffurflen ar ôl sesiwn, ac roedd yr adborth yn dweud eu bod yn fodlon iawn â’r wybodaeth, y cyngor a’r cymorth roeddent yn ei gael.

Mae’r cymorth mae’r gwasanaeth Pwyntiau Siarad yn ei gynnig drwy’r Llyw-wyr Cymunedol yn eang, a gall amrywio o ddarparu cyngor yn unig, i atgyfeirio i gael rhagor o gymorth perthnasol a chefnogaeth a chymorth â thai.

Yn ystod y cyfnod hwn, fe wnaeth Llyw-wyr Cymunedol hefyd ddarparu 140 o sesiynau gyda sefydliadau mewnol ac allanol i drigolion Sir Ddinbych.

Dyma leoliadau ac amseroedd Pwyntiau Siarad ar hyn o bryd:

Bob dydd Llun (heblaw gwyliau banc) – Llyfrgell Llanelwy, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Mawrth – Llyfrgell y Rhyl a Llyfrgell Rhuthun, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Mercher – Llyfrgell Dinbych a Llyfrgell Corwen, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Iau – Llyfrgell Llangollen, 10:00am–12.30pm

Bob dydd Gwener (heblaw gwyliau banc) – Llyfrgell Prestatyn a Llyfrgell Rhuddlan, 10:00am–12.30pm 

Dywedodd Ann Lloyd, Pennaeth Gofal Cymdeithasol i Oedolion a Digartrefedd:

“Rydyn ni’n falch o’r effaith mae Pwyntiau Siarad yn ei chael i sicrhau bod cymunedau’n datblygu’n gynaliadwy yn seiliedig ar eu cryfderau a’u potensial. Mae Pwyntiau Siarad yn rhoi cyfle i unigolion sydd naill ai’n cael anawsterau eu hunain, neu'n gofalu neu’n pryderu am rywun arall, i gael sgwrs wyneb yn wyneb sy’n canolbwyntio ar beth sy’n bwysig iddyn nhw i wella eu hiechyd a’u lles. 

Mae Pwyntiau Siarad hefyd yn rhoi cyfle i staff rwydweithio a dysgu am y pethau sydd ar gael o fewn eu hardal leol er mwyn helpu i gefnogi dinasyddion Sir Ddinbych. Rydym ni eisiau gweld Pwyntiau Siarad yn parhau i ddatblygu, gan ganiatáu i’n cymunedau weithio gyda ni i ddarparu gofal cymdeithasol, gyda phobl leol yn helpu’r naill a’r llall."

Dywedodd y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae Pwyntiau Siarad yn sesiynau defnyddiol a chyfeillgar am ddim sy’n cael eu cynnal bob diwrnod o’r wythnos ar gyfer ein trigolion sy’n teimlo eu bod angen help llaw. Nid oes angen archebu, dim ond dod i’r sesiwn.

Mae’r Llyw-wyr Cymunedol bob tro’n barod i sgwrsio a chefnogi ac maent yn gallu helpu gydag amrywiaeth eang o bethau.”

Prif Weithredwr y Cyngor, Graham Boase, yn cyhoeddi ei ymddeoliad

Wedi bron i 40 mlynedd yn gweithio mewn llywodraeth leol, mae Prif Weithredwr Cyngor Sir Ddinbych yn ymddeol.

Bydd Graham Boase, sydd wedi bod yn Brif Weithredwr ar y Cyngor dros y pedair blynedd diwethaf ond sydd wedi gweithio i'r Sir ers ei sefydlu ym 1996, yn camu i lawr fel Prif Weithredwr ddiwedd mis Ionawr 2026.

Wedi cymhwyso fel Cynlluniwr Tref, bu Mr Boase yn Gyfarwyddwr Economi a'r Parth Cyhoeddus ac yn Bennaeth Cynllunio a Diogelu'r Cyhoedd yn Sir Ddinbych. Cyn hynny, bu'n gweithio i ddwy Fwrdeistref yn Llundain.

Wrth gyhoeddi ei ymddeoliad, dywedodd Mr Boase, “Mae wedi bod yn bleser ac yn fraint bod yn Brif Weithredwr ar Gyngor a sir mor wych ac er fy mod yn dal i fwynhau'r rôl yn enfawr, yn dilyn cyfnod o fyfyrio, rwyf wedi dod i'r penderfyniad mai nawr yw'r amser i mi baratoi ar gyfer dyfodol gwahanol i ffwrdd o'r gwaith.

“Rwy’n parhau yn gwbl ymroddedig a byddaf yn canolbwyntio ar fy nyletswyddau am weddill fy amser gyda'r Cyngor a bydd y saith mis nesaf yn rhoi cyfle i recriwtio olynydd ac i sicrhau cyfnod trosglwyddo byr. Bydd hefyd yn rhoi amser i'r Prif Weithredwr newydd ymsefydlu cyn yr etholiadau Llywodraeth Leol nesaf yn 2027.

“Hoffwn ddiolch i gydweithwyr a Chynghorwyr fel ei gilydd, o’r gorffennol i’r rhai presennol, am y cymorth, y gefnogaeth a'r cyfeillgarwch drwy gydol fy amser yn Sir Ddinbych – mae’n golygu cymaint i mi. Er fod tristwch wrth adael fy rôl, rwy'n hynod falch o fod wedi gweithio yma am y 30 mlynedd diwethaf a byddaf bob amser yn cadw llygad ar yr hyn sy'n digwydd yn Sir Ddinbych.”

Yn ymateb i gyhoeddiad Mr Boase, dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych, “Hoffwn ddiolch i Graham am ei holl waith caled a’i ymroddiad mewn nifer o swyddi dros y blynyddoedd gyda Chyngor Sir Ddinbych, ac wrth gwrs, yn fwyaf diweddar yn ei rôl fel Prif Weithredwr.

“Yn y swydd hon mae wedi arwain yr awdurdod yn fedrus trwy gyfnod hynod heriol. Mae Graham wedi rhoi cefnogaeth cyson i mi ac rydym wedi gweithio’n dda gyda’n gilydd – byddaf yn colli’r berthynas waith honno. Er ei bod yn drist clywed ei fod yn gadael y Cyngor, rwy’n deall ei fod yn benderfyniad personol a hoffwn ddymuno’r gorau iddo ar gyfer y dyfodol.

“Edrychaf ymlaen at weithio gydag ef dros y misoedd nesaf wrth i ni ddechrau ar y broses o benodi Prif Weithredwr newydd i arwain yr awdurdod i’r dyfodol.”

Diweddariad Gorffennaf – Gwaith cynnal a chadw ffyrdd

Mae ein tîm Priffyrdd wrthi’n cwblhau gwaith cynnal a chadw ar draws y sir.

Rydym yn gyfrifol am gynnal a chadw 1,400 cilomedr o ffyrdd yn Sir Ddinbych. Mae ein timoedd yn cwblhau rhaglen waith rheolaidd i gynnal a gwella ein ffyrdd, sy’n amrywio o drwsio tyllau yn y ffyrdd i brosiectau ail wynebu ffyrdd.

Mae’n bosibl y bydd angen cau ffyrdd er mwyn cwblhau gwaith trwsio, draenio a gwaith cefnogol arall.

Mae rhestr isod o waith Priffyrdd mis Gorffennaf:

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth, “Mae ein timoedd Priffyrdd yn gweithio gydol y flwyddyn i gynnal a chadw’r ffyrdd ar draws y sir. Hoffwn ddiolch i drigolion am eu hamynedd y mis hwn wrth i ni gwblhau’r gwaith pwysig yma.”

Gall dyddiadau gwaith newid oherwydd y tywydd neu ffactorau allanol eraill.

Am yr holl wybodaeth am waith ar draws ffyrdd Sir Ddinbych, gan gynnwys gwasanaethau eraill y Cyngor a chwmnïau cyfleustodau, ewch i'r ddolen hon am ragor o wybodaeth.

Galw am Gymorth i Fynd i’r Afael â Fandaliaeth mewn Gardd Gymunedol

Mae tîm Natur Er Budd Iechyd y cyngor yn galw am gymorth pobl leol wrth fynd i’r afael â fandaliaeth yng ngardd gymunedol Corwen.

Mewn wythnosau diweddar, mae swyddogion Natur Er Budd Iechyd wedi sylwi ar fwy o fandaliaeth ac ymddygiad gwrthgymdeithasol yn yr ardd gymunedol yng Nghorwen.

Mae’r ardd yn annwyl iawn i bobl leol ac mae criw o wirfoddolwyr yn gweithio’n galed i’w chynnal a’i chadw, ond achosodd rhywun ddifrod sylweddol yno’n ddiweddar.

Bu’r fandaliaid yn codi llysiau a blodau a blannwyd gan wirfoddolwyr o’u gwreiddiau, torri gwydr a gwasgaru’r darnau mân dros y gwelyau planhigion a pherlysiau a difrodi’r isadeiledd, sydd wedi creu peryglon i bobl eraill sy’n ymweld â’r ardd.

Meddai Chloe Webster, Ceidwad Cefn Gwlad gyda’r rhaglen Natur Er Budd Iechyd:

“Mae’r ardd yn fwy na lle i dyfu bwyd – mae’n rhywle y gall pobl fynd i gysylltu, dysgu a gofalu am eu lles.

“Mae’n dorcalonnus gweld y fandaliaeth sydd wedi digwydd, ond gwyddom fod y lle yma’n annwyl iawn i’r gymuned. Rydyn ni’n gofyn i bawb ein helpu i’w warchod.”

Dywedodd y Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Mae’n drist clywed am y fandaliaeth a ddigwyddodd yn ddiweddar yn yr ardd gymunedol yng Nghorwen. Mae’r man cymunedol yma’n rhywle i bobl fynd i deimlo’n ddiogel a mwynhau naws y fro.

“Nid yn unig bod yr ymddygiad a welwyd yn ddiweddar yn dangos diffyg parch at waith caled pobl yn y gymuned, ond mae hefyd yn creu perygl mawr i deuluoedd, plant a phobl eraill sy’n defnyddio’r ardd.

“Mae eich cefnogaeth chi’n hanfodol i’n helpu i warchod yr ardd a sicrhau ei bod yn ddiogel ac yn groesawgar i bawb. Rydym yn annog y cyhoedd i fod yn wyliadwrus a rhoi gwybod am unrhyw ymddygiad amheus neu ddinistriol.”

Os oes gennych unrhyw wybodaeth, neu os hoffech chi gymryd rhan mewn gofalu am yr ardd, mae croeso ichi gysylltu â ni ar naturerbuddiechyd@sirddinbych.gov.uk neu 01824 712757.

Anrhydeddu Gwirfoddolwyr Natur Er Budd Iechyd yng Ngwobrau Gwirfoddolwyr

Cynhaliodd Cyngor Gwasanaethau Gwirfoddol Sir Ddinbych seremoni wobrwyo arbennig i gydnabod cyfraniadau ardderchog gwirfoddolwyr ledled y sir.

Mae’r tîm Natur Er Budd Iechyd yn falch o gyhoeddi fod pedwar o’i wirfoddolwyr diwyd ymysg yr enillwyr ac wedi ennill gwobrau mewn tri o’r wyth o gategorïau: Arweinydd Tîm, Gwirfoddolwr Ifanc a Hyrwyddo Diwylliant a Threftadaeth Cymru.

Yr enillwyr oedd:

• Vera Arrowsmith – Arweinydd Tîm
• Zen Hoppe – Arweinydd Tîm
• Cai Scott – Gwirfoddolwr Ifanc
• Myfanwy Lloyd Evans – Hyrwyddo Diwylliant a Threftadaeth Cymru

Cynllun cydweithredol yw Natur Er Budd Iechyd, sy’n cysylltu pobl a chymunedau â byd natur er mwyn hybu eu hiechyd a’u lles. Gwirfoddolwyr sydd wrth wraidd y rhaglen ac maent yn chwarae rhan hollbwysig wrth sicrhau bod y prosiect yn dod â chymaint o fudd â phosib i’n cymunedau yn Sir Ddinbych.

Yn ne’r sir, mae Myfanwy a Cai wedi cael effaith aruthrol. Mae Myfanwy’n wybodus iawn am arddwriaeth ac yn frwd dros y Gymraeg a bu hynny’n gaffaeliad yng Ngardd Gymunedol Conwy, lle mae ei natur dwymgalon a’i balchder mewn diwylliant yn hwb mawr i’r man cymunedol prysur hwn. Gwirfoddolwr ifanc ac uchelgeisiol yw Cai, ac mae wedi datblygu o gyfranogwr i arweinydd – gan gychwyn ei fusnes gwaith coed ei hun a bellach yn cynnal sesiynau naddu pren ar gyfer y rhaglen.

Vera a Zen sy’n arwain y grŵp Cerdded Nordig poblogaidd sy’n mynd am dro bob dydd Iau yn Loggerheads. Maent wedi cydweithio â Natur Er Budd Iechyd ers tro bellach, ac wedi cymhwyso fel hyfforddwyr Cerdded Nordig drwy’r rhaglen. Mae eu harweinyddiaeth a’u hymroddiad yn sicrhau bod y grŵp yn cadw’n weithgar a chroesawgar, gan alluogi’r cyfranogwyr i elwa ar fuddion ymarfer corff yn yr awyr agored i’w hiechyd corfforol a meddyliol.

Meddai Charlotte o’r tîm Natur Er Budd Iechyd:

“Rydyn ni’n eithriadol o falch o Vera, Zen, Cai a Myfanwy. Mae eu hymrwymiad, eu creadigrwydd a’u hysbryd cymunedol yn ymgorffori popeth y bwriadwn ei wneud drwy’r rhaglen. Maen nhw’n llawn haeddu’r gwobrau hyn am eu gwaith caled a’r effaith gadarnhaol maent yn ei chael ar fywydau pobl eraill.”

Ychwanegodd y Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Mae’r gwirfoddolwyr oll yn esiampl wych o’r ffordd y gall gweithredu’n lleol greu newid parhaol. Nid yn unig bod eu gwaith â Natur Er Budd Iechyd yn hybu lles pobl ond mae hefyd yn atgyfnerthu ein cymunedau a’n cysylltiad â byd natur. Rydyn ni’n falch o glodfori eu llwyddiant a’r gwahaniaeth maent yn ei wneud ledled Sir Ddinbych.”

I gael mwy o wybodaeth ynglŷn â Natur Er Budd Iechyd, cliciwch yma.

Planhigfa’n meithrin gloÿnnod byw

Mae hi’n Wythnos Genedlaethol Pryfetach, ac mae ein Planhigfa Goed yn Llanelwy yn gwneud ei rhan tu mewn a thu allan i helpu preswylwyr bach natur.

Mae’r blanhigfa goed yn tyfu miloedd o flodau gwyllt bob blwyddyn ynghyd â miloedd o goed. Mae ein blodau gwyllt yn helpu i ddychwelyd cynefinoedd dolydd i beillwyr megis gwenyn, sydd eu hangen i oroesi.

Ond tu allan, ar diroedd y blanhigfa, yr ardaloedd sy’n cael eu goruchwylio gan Dîm Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych, mae poblogaeth y gloÿnnod byw yn ffynnu.

Mae poblogaeth o lindys glöyn byw peunog yn mwynhau’r danadl poethion, gan nythu yn y dail o amgylch y safle.

Bydd Glöyn Byw Peunog benywaidd yn dodwy ei hwyau mewn clystyrau ar ddail Danadl Cyffredin, sef bwyd eu lindys.

Bydd y lindys yn deor rhwng mis Mai a Mehefin, ac wrth iddynt dyfu, maent yn symud ymlaen i blanhigion eraill. Ar ôl iddynt dyfu maent yn troi’n ddu gyda smotiau gwyn. Pan maent yn barod i chwilera, bydd pob lindys yn canfod ardal addas i ffurfio crysalis.

Bydd Gloÿnnod Byw Peunog oren-goch gyda smotiau du a glas yn ymddangos rhwng mis Mehefin ac Awst.

Meddai Liam Blazey, Uwch-swyddog Bioamrywiaeth: “Mae’n wych gweld, yn ogystal â’r gwaith rydym yn ei wneud yn y blanhigfa, mae’r cynefinoedd rydym yn cadw llygad arnynt o amgylch y safle wir yn helpu’r byd natur sydd gennym yma yn Sir Ddinbych."

Ychwanegodd: “Yn ogystal â’r Gloÿnnod Byw Peunog, mae gennym nifer o rywogaethau o was y neidr yn ffynnu yn y pyllau dŵr a greon ni ger twneli’r blanhigfa, ac mae’n wych gweld y safle yn ystod Wythnos Genedlaethol Pryfetach yn symud ymlaen i warchod preswylwyr lleiaf byd natur.”

Cyhoeddi enwau’r gwerthwyr ar gyfer gofod newydd Marchnad y Frenhines

Mae'r lleoedd gwag yn llenwi’n gyflym ar safle newydd Marchnad y Frenhines wrth i’r dyddiad agor ar 10 Gorffennaf nesáu. Mae 12 o werthwyr wedi cofrestru i weithredu yno o’r diwrnod lansio ar hyn o bryd, gyda’r stondinau bwyd poeth i gyd wedi’u llenwi, ac ychydig iawn o leoedd ar ôl yn y stondinau bwyd oer/manwerthu. 

Mynediad West Parade

Bydd y gwerthwyr unigol, a fydd yn gweithio o gyfleuster newydd Marchnad y Frenhines, yn rhan hanfodol o lansio’r lleoliad pan fydd yn agor.

Mae’r rhestr o werthwyr bwyd poeth yn cynnwys cymysgedd o fwydydd a blasau o ansawdd, gan ddod â blas unigryw i ganol y Rhyl o’r diwrnod lansio. O bitsas wedi’u pobi ar garreg i brydau Caribïaidd, bydd y Farchnad yn cynnig dewis eang o fwydydd poeth ar gyfer ymwelwyr.

Y gwerthwyr bwyd poeth yw:

• Bad Burgers and Dirty Dogs, a fydd yn cynnig amrywiaeth o fyrgers ‘smash’ a chŵn poeth gourmet gydag amrywiaeth o lenwadau ynghyd â sglodion llwythog ac amrywiaeth o ddiodydd meddal.

• Bydd Go Greek yn cynhyrchu bwyd Groegaidd fel gyros, souvlaki, sglodion, halloumi, pwdinau Groegaidd gan gynnwys y gacen oren nefolaidd. Bydd ystod lawn o fwyd Groegaidd traddodiadol ar gael.

• Bydd bar nwdls Kumo Ramen yn cynnig prydau nwdls hyfryd gan gynnwys cawliau a nwdls traddodiadol.

• Bydd Kinn Kinn yn cynnig blas o Wlad Thai gydag ystod eang o fwydydd Thai ar gael gan gynnwys y cyris coch a gwyrdd enwog a phad Thai.

• Bydd Little Italy Pizza Rhyl yn cynnig pitsas wedi’u hymestyn â llaw a’u pobi ar garreg, gyda nifer o lenwadau a blasau i’w dewis a’r cyfan wedi’i baratoi’n ffres ar y safle.

• Mae Wrapped and Loaded yn cynnig bara tortillas artisan wedi’u llenwi â llenwadau sy’n uchel mewn protein.

• Bydd Street Pot yn coginio bwyd Caribïaidd gan gynnwys prydau fel cyw iâr jerk, cyri jerk, reis a phys a plantain wedi’u ffrio.

Tuag at fynedfa’r Farchnad ar Rodfa’r Gorllewin bydd ymwelwyr yn cael eu cyfarch dan ddwy uned ffenestr lle bydd:

• Spill The Beans Rhyl yn gweini coffi mâl ffres a dewis o de artisan a diodydd poeth moethus eraill yn ogystal â cacennau a theisennau crwst.

• Pudz ice cream rolls yn gweini rholiau hufen iâ, wafflau a chrempogau ffres gyda llenwadau traddodiadol fel ffrwythau ffres, siocled, hufen a ysgytlaethau ffres poblogaidd.

Yn ogystal â bwyd poeth blasus bydd Marchnad y Frenhines yn cynnig bwyd a diod oer o safon uchel. Y darparwyr sydd wedi cofrestru hyd yma yw:

• Donat DWT, a fydd yn cynnig ystod lawn o doesenni gydag eising a llenwadau moethus.

• Distyllfa Jin Spirit of Rhyl, lle gall ymwelwyr greu jin o wahanol flasau ar y safle.

• Bydd y bar yn cynnig gwasanaeth llawn i’r ardal ddigwyddiadau a’r farchnad a’r enw arno fydd The Spirit of Rhyl, a bydd yn cael ei redeg gan Ddistyllfa Spirit of Wales.

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Rydym yn falch o gyhoeddi enwau’r busnesau a fydd yn dod i safle newydd Marchnad y Frenhines.

Bydd y farchnad yn cynnig ystod eang o ddewisiadau o safon uchel i ymwelwyr, a fydd yn gallu blasu’r rhain o’r diwrnod agored ar 10 Gorffennaf.

Rydym yn gyffrous iawn i wahodd y cyhoedd draw ar y diwrnod agored fel y gallan nhw weld beth sydd gan y cyfleuster gwych hwn i’w gynnig.”

Meddai Andrew Burnett, Cyfarwyddwr o Midlands Events (Rhyl) Limited:

“Rydym yn falch iawn o’r hyn sydd gan y lleoliad newydd i’w gynnig. Mae gennym ystod ardderchog o fanwerthwyr ac rydym yn gyffrous iawn am y rhaglen adloniant yr ydym yn ei rhoi at ei gilydd.

Rydym yn edrych ymlaen yn fawr at agor rŵan a chael croesawu ein holl gwsmeriaid ar y penwythnos agored. Bydd y cyfleuster hwn yn ased go iawn i’r dref yn y dyfodol a bydd yn cynyddu niferoedd ymwelwyr y dref gyfan”.

Mae prosiect Marchnad y Frenhines wedi cael cyllid gan Lywodraeth Cymru, yn bennaf trwy ei Raglen Trawsnewid Trefi.

Mae’r prosiect wedi cael cyllid gan Gronfa Ffyniant Gyffredin Llywodraeth y DU.

Mae hefyd wedi cael cyllid gan Lywodraeth y DU trwy’r Rhaglen Balchder Bro a’r Amgylchedd Naturiol: Y Rhyl, Prestatyn a Dinbych.

Ariennir y prosiect hefyd gan Gyngor Sir Ddinbych.

Cludiant mwy gwyrdd ar gyfer ysgol yn y Rhyl

Yn fuan bydd myfyrwyr mewn ysgol yn y Rhyl yn cael defnyddio cludiant mwy gwyrdd.

Bydd math o gludiant sy’n fwy ystyriol o’r amgylchedd yn cael ei ddefnyddio i helpu myfyrwyr Ysgol Tir Morfa i gyrraedd eu hysgol.

Mae Gwasanaethau Fflyd Cyngor Sir Ddinbych, gyda chymorth cyllid Gwasanaeth Ynni Llywodraeth Cymru, wedi cael dau gerbyd cludo pobl trydan Toyota Proace Verso, yn lle cerbydau tebyg oedd yn defnyddio tanwydd ffosil oedd yn dod i ddiwedd eu hoes.

Mae gan y ddau gerbyd ystod o hyd at 214 milltir a bydd yn gostwng costau cynnal a chadw a chostau teithio.

Bydd y bysiau mini hefyd yn haws i’w cynnal na cherbydau petrol neu ddisel tebyg oherwydd bod llai o rannau sy’n symud.

Mae symud i gerbydau sy’n fwy ystyriol o garbon yn parhau i fod yn ymrwymiad i’r Gwasanaeth Fflyd ers i Gyngor Sir Ddinbych ddatgan Argyfwng Hinsawdd a Natur yn 2019.

Ar hyn o bryd mae gan y Cyngor un o’r ffigyrau uchaf yng Nghymru ar gyfer y gyfran o gerbydau heb allyriadau (ZEVs) fel canran o’u fflyd, ar dros 20 y cant.

Bydd y cerbyd cludo pobl yn cael ei ddefnyddio i gefnogi Ysgol Tir Morfa ar deithiau cludiant ysgol, gan gyd-fynd ag ymdrechion yr ysgol i fynd i’r afael â newid hinsawdd sydd eisoes wedi gweld gwaith ynni carbon isel yn digwydd ar y safle ynghyd â phlannu coed gan ddisgyblion gyda thîm Bioamrywiaeth y Cyngor ar y tiroedd.

A bydd yr ail gerbyd yn cael ei ddefnyddio i gefnogi cludiant gofal cymdeithasol i oedolion sy’n gweithio yng Nghynnyrch Coed Meifod ar Ystâd Ddiwydiannol Colomendy yn Ninbych fel rhan o gynllun cyfleoedd gwaith Sir Ddinbych.

Meddai’r Cyng. Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Rydym yn gweithio’n galed iawn i leihau ôl troed carbon ein fflyd drwy gael cerbydau mwy gwyrdd yn lle ein cerbydau tanwydd ffosil diwedd oes pan fo hynny’n briodol ar gyfer anghenion y gwasanaeth.

“Mae’r cerbydau hyn yn ein helpu i ostwng costau rhedeg dros yr hirdymor trwy gynnal a chadw a milltiroedd a bydd yn parhau i ostwng ein hallyriadau i’n helpu i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a natur a gyhoeddwyd yn 2019.

“Mae’n wych y bydd Ysgol Tir Morfa yn cael defnyddio un o’r cerbydau hyn gan fod y myfyrwyr mor gefnogol o wneud popeth a allant i fynd i’r afael â newid hinsawdd a chefnogi eu natur leol yn yr ysgol a’r gymuned gyfagos.  Gobeithiaf y bydd cael un yn cefnogi Meifod hefyd yn ysbrydoli’r oedolion gwych sy’n gweithio ar y safle i wneud eu rhan i fynd i’r afael â newid hinsawdd.

Plannu cnwd o flodau gwyllt prin

Mae blodyn gwyllt prin yn ffynnu unwaith eto ac yn rhoi hwb i gynefinoedd byd natur yn Sir Ddinbych.

Bu tîm Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych wrthi’n meithrin cnwd newydd o Ffacbys Rhuddlas ar gyfer y tymor hwn.

Dechreuodd y tîm ei waith i ddiogelu’r planhigyn prin hwn yn 2022, ac ôl bod yn casglu hadau flwyddyn cyn hynny o’r unig ddôl yn Sir Ddinbych lle’r oedd yn tyfu.

Wedi i’r Cyngor ddatgan argyfwng yr hinsawdd ac ecolegol yn 2019, mae’r prosiect dolydd blodau gwyllt wedi bod yn rhan o’i ymrwymiad parhaus i wella bioamrywiaeth ar draws y sir.

Mae ffacbys rhuddlas yn brin yng Nghymru a’r Deyrnas Unedig ac wedi tyfu’n raddol ym Mhlanhigfa Goed y Cyngor yn Llanelwy, ac erbyn eleni mae staff a gwirfoddolwyr wedi tyfu cnwd o fwy na 100 o blanhigion.

Planhigyn blodeuog ydyw yn nheulu’r pys, Fabaceae, ac yn y pen draw fe gaiff ei blannu yn nolydd y sir er mwyn diogelu’r planhigyn i’r dyfodol a rhoi hwb i’r pryfed peillio pwysig sy’n gwneud eu cynefin ynddynt.

Meddai Sam Brown, Cynorthwyydd y Blanhigfa Goed:  “Bernir bod y planhigyn dan fygythiad yng Nghymru a’r Deyrnas Gyfunol ac felly mae’n wych gallu rhoi hwb iddo yn y blanhigfa. Hyderwn y bydd ymdrechion y staff a’r gwirfoddolwyr yn creu gwell dyfodol i ffacbys rhuddlas yn y sir.”

Ychwanegodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Dyma enghraifft fendigedig o waith ein Prosiect Dolydd Blodau Gwyllt, nid yn unig wrth adfer cynefinoedd pwysig yma ond hefyd drwy roi hwb i blanhigion prin.

“Mae’n wych gweld y ffacbys rhuddlas yn ffynnu yn y Blanhigfa eleni ac rwy’n hyderu y bydd y planhigion hyn yn dod â mwy o hadau inni fedru diogelu’r rhywogaeth brin yma am flynyddoedd i ddod.”

Llywodraeth Cymru sydd wedi ariannu’r prosiect drwy gynllun Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles Partneriaethau Natur Lleol Cymru.

Gwaith i ddechrau ar Ardal Chwarae Parc Drifft yn y Rhyl

Fe fydd y gwaith adeiladu ar Ardal Chwarae Parc Drifft sydd wedi’i leoli ar y Prom yn y Rhyl yn dechrau ar 23 Mehefin.

Yn unol â diwedd y gwaith ar yr Amddiffynfeydd Môr gerllaw, mae’r Parc yn cael ei ail-greu gyda’r dyluniad newydd a ddewiswyd gan y gymuned, sy’n cynnwys thema forol o ystyried ei leoliad ger glan y môr.

Dyluniad newydd Parc Drifft

Dewiswyd y thema ar ôl sesiynau ymgynghori cyhoeddus a chroesawyd dros hanner cant o gyfranogwr lleol, a helpodd, ynghyd â dros 200 o ymatebion ac adborth drwy fforymau ar-lein, i ddylanwadu ar ddyluniad Ardal Chwarae y Parc Drifft newydd.

Cynhaliwyd sesiynau ymgysylltu pellach mewn ysgolion lleol, sef Ysgol Tir Morfa ac Ysgol Christchurch, lle rhoddodd disgyblion adborth gan helpu gyda dyluniad yr offer, a rhannu barn ac awgrymiadau.

Ar ôl ystyried yr adborth, fe ychwanegwyd mwy o siglenni i’r dyluniad, gan gynnwys siglen ddwbl. Gofynnwyd yn yr adborth hefyd am fwy o fyrddau synhwyraidd, yn ogystal â seddi (bydd y rhain yn cynnwys 2 fainc picnic a 2 fainc safonol yn yr ardal chwarae, a phedair mainc ychwanegol tu allan i’r ardal chwarae).

Bydd ‘Cone Twister’ a gwifren wib yn cael eu hychwanegu yn sgil adborth hefyd.

Disgwylir y bydd y gwaith yn cael ei gwblhau erbyn mis Medi 2025.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:

“Wrth i’r gwaith Amddiffynfeydd Môr dynnu at ei derfyn yn yr hydref, fe fyddwn ni’n ail-greu’r Ardal Chwarae yma, gydag elfennau dylunio newydd a gwell sydd wedi’u dewis gan y gymuned. 

Mae llawer o’r gwaith wedi cael ei wneud gyda’r gymuned leol ac ysgolion lleol i greu dyluniad terfynol yr Ardal Chwarae yma.

Dwi’n edrych ymlaen at weld y parc ar agor unwaith eto, gydag offer a mannau chwarae newydd a gwell.”

Diogelu miloedd o gartrefi Prestatyn gydag amddiffynfeydd arfordirol gwerth £26m

Bydd miloedd o drigolion Prestatyn yn elwa ar amddiffyniad gwell rhag llifogydd arfordirol diolch i brosiect amddiffyn arfordirol mawr gwerth £26 miliwn sydd wedi'i gwblhau naw mis yn gynt na'r disgwyl.

Bydd cartrefi a busnesau yn yr ardal nawr yn elwa ar lai o risg o lifogydd arfordirol diolch i'r cynllun amddiffyn rhag llifogydd arloesol sy'n cynnwys arglawdd newydd i storio dŵr o ymchwyddiadau stormydd a lleihau'r risg y byddant yn cyrraedd canol tref Prestatyn

Bydd yr amddiffynfeydd arfordirol newydd, a ddarperir gan Balfour Beatty ar ran Cyngor Sir Ddinbych, yn diogelu 2,297 o gartrefi ac 86 o fusnesau rhag y bygythiad cynyddol o ymchwyddiadau stormydd a chynnydd yn lefel y môr.

Dywedodd y Dirprwy Brif Weinidog, sy'n gyfrifol am Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies, a agorodd y cynllun yn swyddogol heddiw: "Bydd y gwaith hwn yn cadw pobl yn ddiogel a bydd o fudd i'r gymuned am flynyddoedd i ddod. Dyma enghraifft wych o'r awdurdod lleol yn ymateb yn gyflym ac yn gweithredu cynllun sy'n lleihau'r risg o lifogydd yn y dyfodol.

“Rwy'n ymwybodol iawn o effaith ddinistriol posibl llifogydd ar gartrefi, bywoliaeth a bywydau pobl. 

"Mae diogelu ein cymunedau rhag canlyniadau trychinebus llifogydd ac erydu arfordirol o'r pwys mwyaf i mi yn y swydd hon, ac i'r Llywodraeth.

"Rydyn ni wedi ymrwymo i ddarparu cefnogaeth ar lawr gwlad, a fydd yn amddiffyn ein cymunedau rhag bygythiadau newid hinsawdd."

Mae'r prosiect yn cynnwys arglawdd llifogydd newydd wedi'i osod yn ôl o'r amddiffyniad glan môr bresennol, o amgylch Cwrs Golff y Rhyl ac sy'n rhedeg ger Heol Arfordir y Rhyl.

Bydd y lleoliad strategol hwn yn dal unrhyw ddŵr sy'n gorlifo dros y prif amddiffynfeydd yn ystod tywydd eithafol, gan ei atal rhag llifo tuag at ganol Prestatyn. Mae mesurau diogelu ychwanegol yn cynnwys amddiffynfeydd craig newydd ym mhen gorllewinol y cynllun, gan ddarparu amddiffyniad rhag erydiad o amgylch y llithrfa, ynghyd â gwelliannau i'r cwlferi presennol ac adeiladu dau strwythur gollwng dŵr newydd.

Mae newid yn yr hinsawdd a chynnydd yn lefel y môr wedi cynyddu'r risgiau o lifogydd ar hyd y darn hwn o'r arfordir, gyda llifogydd wedi effeithio ar bron i 500 o eiddo gerllaw yn nwyrain y Rhyl yn ystod stormydd.

Darparodd Llywodraeth Cymru 85% (£22.2 miliwn) o'r cyllid adeiladu drwy ei Rhaglen Rheoli Risg Arfordirol (CRMP), gyda Chyngor Sir Ddinbych yn cyfrannu'r 15% sy'n weddill. Ariannodd Llywodraeth Cymru y cam datblygu gwerth £1.75 miliwn yn llawn.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth: "Ar ôl gweld effeithiau dinistriol y llifogydd arfordirol a darodd y Rhyl ar 5 Rhagfyr 2013, mae'r gwaith hwn yn arbennig o agos at fy nghalon.

"Agorodd y Cyngor Ganolfan Hamdden y Rhyl ar y pryd fel canolfan wacáu mewn argyfwng oherwydd y llifogydd difrifol, a bydd y darlun o weld fy mhreswylwyr yn dod i mewn yn wlyb yn glynu wrth eu hanifeiliaid annwyl yn byw yn fy nghof am byth.

"Mae trigolion yn dal i ddod ataf hyd heddiw yn dweud pa mor ddiolchgar ydyn nhw gan eu bod bellach yn gallu cysgu'r nos heb orfod poeni am lifogydd yn eu cartrefi, felly rydw i mor falch o weld y rhan hon o'r prosiect yn cael ei chwblhau a fydd nawr yn rhoi tawelwch meddwl i bobl Prestatyn."

Yn ogystal â diogelu'r ardal rhag llifogydd, helpodd y cynllun gyflogaeth yn y rhanbarth yn ystod y cyfnod adeiladu gan fod 85% o'r swyddi lleol wedi’u rhoi i weithwyr o fewn 40 milltir i'r safle gwaith ac roedd 99% o wariant isgontractwyr lleol o fewn y 40 milltir hynny. Creodd y gwaith 8 swydd newydd a darparwyd dros 190 diwrnod o brofiad gwaith i bobl leol. Roedd dros 110 o fyfyrwyr wedi ymwneud â'r cynllun drwy weithgareddau'r cwricwlwm. Gwelodd y cynllun fanteision amgylcheddol hefyd, gydag 80% o'r deunyddiau a ddefnyddiwyd ar gyfer y wal gynnal yn dod o ffynonellau lleol a 99% o'r gwastraff a grëwyd yn cael ei ddargyfeirio o safleoedd tirlenwi.

Mae cynllun Prestatyn yn rhan o fuddsoddiad CRMP ehangach Llywodraeth Cymru sy’n werth £291 miliwn, a fydd yn ariannu cyfanswm o 15 o brosiectau amddiffyn arfordirol ledled Cymru ar ôl iddynt gael eu cwblhau, gan ddiogelu oddeutu 14,000 o eiddo ledled y wlad.

Cywion Cyntaf y Gylfinir y Tymor hwn wedi Deor yn Sir Ddinbych

Mae tîm Cysylltu Gylfinir Cymru yn dathlu cyrhaeddiad cywion cyntaf y Gylfinir Ewrasia yn nhymor 2025 yn Ne Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy.

Mae hyn yn garreg filltir arwyddocaol ar gyfer un o rywogaethau adar sydd fwyaf mewn perygl yn y DU, y mae’r niferoedd yng Nghymru wedi gostwng dros 80% ers y 1990au.

Fe’i hadnabyddir yn gyffredin fel aderyn hirgoes mwyaf Ewrop, mae’n hawdd adnabod y Gylfinir gan ei big hir, crwm a’i alwad unigryw. Ar un adeg roedd i’w weld yn aml ar draws ucheldiroedd a glaswelltiroedd gwlyb Cymru, mae poblogaeth y Gylfinir wedi gostwng yn sylweddol gan eu bod ond yn gallu magu un cyw bob pedair blynedd, sy’n llawer rhy isel i gynnal eu poblogaeth.

Gan weithio gyda ffermwyr a thirfeddianwyr lleol, mae’r tîm Cysylltu Gylfinir Cymru wedi bod yn gweithio’n galed i amddiffyn yr adar prin hyn sy’n nythu ar y ddaear trwy fonitro safleoedd nythu ar y rhostiroedd yng Ngogledd Ddwyrain Cymru.

I roi’r cyfle gorau o lwyddiant i’r nythod, defnyddiwyd dulliau megis ffensys trydan dros dro i gadw ysglyfaethwyr ac anifeiliaid fferm i ffwrdd o wyau bregus.

Mae’r mesur syml ond effeithiol hwn eisoes yn gwneud gwahaniaeth mawr, gyda 12 nyth yn cael eu hamddiffyn gan y ffensys eleni, sy’n gynnydd sylweddol o 4 nyth y llynedd.

Dywedodd Jillian Howe, Swyddog Cymunedol ac Ymgysylltu yn Cysylltu Gylfinir Cymru:

“Mae cyrhaeddiad y cywion cyntaf hyn yn galonogol iawn, gan ei fod yn dangos, gyda chefnogaeth y gymuned a thargedu amddiffyn, y gallwn roi gwell cyfle i gywion y gylfinir oroesi a helpu i ddadwneud eu dirywiad.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, a Chefnogwr Bioamrywiaeth:

“Mae clywed bod cywion y Gylfinir wedi deor yn Sir Ddinbych yn brawf o’r gwaith pwysig mae ein swyddogion a’n partneriaid ymroddgar yn ei wneud i sicrhau bod y rhywogaethau sydd ar y rhestr goch yn cael eu hamddiffyn.  Heb weithredu brys, mae’r posibilrwydd y gallai’r Gylfinir ddiflannu o Gymru yn llwyr erbyn 2033 yn realiti creulon. Fodd bynnag, mae’r cywion hyn sydd wedi deor yn gynnar yn arwydd cadarnhaol ar gyfer yr aderyn eiconig hwn ac yn gam gobeithiol ymlaen ar gyfer cadwraeth y Gylfinir yng Nghymru.”

Os ydych yn gweld neu’n clywed y gylfinir yn yr ardal prosiect, cysylltwch â’n Swyddog Cysylltu Gylfinir Cymru ar: samantha.kenyon@denbighshire.gov.uk neu i gael mwy o wybodaeth ewch i: www.gwct.wales/curlew-connections/

Ymunwch â Sialens Ddarllen Yr Haf ‘Gardd o Straeon’ 2025

Mae Llyfrgelloedd Sir Ddinbych yn gwahodd teuluoedd ar draws Sir Ddinbych i gymryd rhan yn Sialens Ddarllen yr Haf 2025 Yr Asiantaeth Ddarllen, gan annog plant i archwilio’r cysylltiad hudolus rhwng adrodd hanes a’r byd naturiol, gan mai thema eleni ydi:  Gardd o Straeon - Anturiaethau mewn Natur a’r Awyr Agored.

Yn lansio ar 5 Gorffennaf, mae Sialens Ddarllen yr Haf yn gwahodd plant 4-11 mlwydd oed i fynd i’w llyfrgell leol, darganfod llyfrau newydd, mwynhau haf yn llawn hwyl, dychymyg ac ysbrydoliaeth yn yr awyr agored.

Yn cynnwys darluniadau hardd gan yr artist sydd wedi ennill gwobrau, Dapo Adeola, mae Gardd o Straeon yn cynnig byd o straeon, creaduriaid ac anturiaethau sy’n seiliedig ar natur i ddarllenwyr ifanc.  Gall plant gasglu pecynnau gweithgareddau am ddim, cymryd rhan mewn digwyddiadau ar thema natur, a benthyg llyfrau penodol - y cyfan wedi eu dylunio i’w cadw’n chwilfrydig, yn weithgar, ac pharhau i ddarllen dros wyliau’r haf.

Meddai Deborah Owen, Prif Lyfrgellydd Cyngor Sir Ddinbych: 

“Rydym ni’n edrych ymlaen yn fawr at groesawu plant a theuluoedd yn ôl ar gyfer Sialens Ddarllen yr Haf eleni.  Mae’n ffordd wych o sbarduno cariad at ddarllen tra’n annog meddyliau ifanc i archwilio natur a chreadigrwydd.  Allwn ni ddim aros i weld ein llyfrgell yn cael ei drawsnewid i Ardd o Straeon yr haf hwn!”

Meddai’r Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth yng Nghyngor Sir Ddinbych:

“Mae Sialens Ddarllen yr Haf yn ffordd wych o ysbrydoli plant i ddarllen er mwynhad, tra’n dathlu harddwch y byd naturiol. Mae ein llyfrgelloedd yn chwarae rhan hollbwysig yn cefnogi llythrennedd a chreadigrwydd, ac mae thema eleni, Gardd o Straeon, yn dod â’r cyfan ynghyd mewn ffordd gyffrous a chreadigol. Buaswn yn annog teuluoedd ar draws Sir Ddinbych i ymuno a manteisio ar bopeth sydd gan eu llyfrgell leol i’w gynnig yr haf hwn.

Bellach yn ei 26ain flwyddyn, mae Sialens Ddarllen yr Haf yn cael ei ddarparu mewn partneriaeth gyda llyfrgelloedd cyhoeddus, ac mae’n rhad ac am ddim i ymuno.  Yn 2024, fe gyrhaeddodd y Sialens bron i 600,000 o blant, gan ysbrydoli dros 100,000 aelod newydd i ymuno â llyfrgell ar draws y DU.

I ddysgu sut i ymuno yn yr hwyl, ewch i’ch llyfrgell leol neu ewch i www.summerreadingchallenge.org.uk.

@readingagency

#SialensDdarllenYrHaf #GarddOStraeon

Rhowch help llaw i aderyn sydd dan fygythiad

Mae preswylwyr yn cael eu hannog i gadw llygad ar yr awyr i helpu aderyn sy’n ymweld â’r sir dros yr haf.

Wrth i’r haf gyrraedd ei anterth, mae Tîm Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych yn annog preswylwyr i helpu i gadw llygad ar y wennol ddu sy’n ymweld dros yr haf.

Mae’r wennol ddu yn hedfan tua 3,400 o filltiroedd ar ôl treulio’r gaeaf yn Affrica i fridio yn y DU dros yr haf. Maen nhw’n paru am oes gan ddychwelyd i’r un safle bob tro.

Mae’n well gan yr adar nythu mewn tai ac eglwysi gan fynd i mewn i fylchau bach yn y to. Fodd bynnag, wrth i adeiladau hŷn gael eu hailwampio mae’r bylchau mewn toeau wedi lleihau ac mae adeiladau newydd sbon yn cael eu dylunio’n wahanol ac yn cynnig llai o le sydd wedi cael effaith ar niferoedd gwenoliaid duon.

O ganlyniad i golli cynefinoedd, fel ardaloedd blodau gwyllt a dŵr croyw, mae’r pryfaid y mae’r gwenoliaid duon yn dibynnu arnynt i fwydo eu cywion ac i gael egni ar gyfer mudo wedi gostwng hefyd.

Mae ein Tîm Bioamrywiaeth yn gweithio i adfer y colledion drwy reoli’r Prosiect Dolydd Blodau Gwyllt sydd hyd yma wedi creu bron i 70 acer o gynefinoedd addas, gan gefnogi adferiad y boblogaeth pryfed ac adar.

Mae’r tîm hefyd wedi cyflwyno nifer o flychau adar mewn ardaloedd yn y sir i annog y wennol ddu i nythu.

Fodd bynnag, er gwaethaf gwaith i’w diogelu yn lleol ac yn ehangach, mae’r wennol ddu ar y Rhestr Goch ers 2021, sef y lefel uchaf o flaenoriaeth o safbwynt cadwraeth yn y DU.

Gall preswylwyr helpu poblogaethau’r wennol ddu sy’n cyrraedd Sir Ddinbych i oroesi a ffynnu trwy gynnal arolwg syml rhwng mis Mai a mis Gorffennaf.

Dewiswch ardal ger eich cartref lle gallwch gerdded ryw filltir yn ddiogel. Dechreuwch trwy edrych i fyny i’r awyr yn hwyrach ymlaen gyda’r nos, rhyw awr cyn y cyfnos, i gatalogio niferoedd gwenoliaid duon a’u gweithgarwch (hedfan yn uchel, cylchu neu hedfan yn gyflym ar uchder toeau a gwneud synau uchel, sgrechian mewn parti).

Os oes angen help arnoch i wybod am beth ydych chi’n chwilio, gallwch naill ai ymuno ag un o deithiau cerdded Gwenoliaid Duon Sir Ddinbych neu wirio’r canllaw defnyddio hwn

Gall teuluoedd neu unigolion gymryd rhan ond cofiwch gadw’n ddiogel wrth wneud hyn wrth iddi hi dywyllu.

Gallwch gofnodi eich holl ganfyddiadau trwy arolwg Gwenoliaid Duon Sir Ddinbych . Bydd ein holl gofnodion yn cyfrannu at y prosiect Adfer Gwenoliaid Duon a ddechreuwyd gan Ymddiriedolaeth Bywyd Gwyllt Gogledd Cymru / COFNOD.

Eglurodd y Swyddog Bioamrywiaeth, Evie Challinor: “Mae mor bwysig ein bod yn gwneud popeth y gallwn i helpu’r aderyn hwn sydd dan fygythiad i oroesi. Bydd darganfod sut mae eu poblogaethau yn ffynnu yn y sir a ble maen nhw’n byw fwyaf gyda help ein trigolion yn ein helpu i ddeall yn well ble i gyfeirio help ar gyfer gwenoliaid duon sydd ei angen fwyaf.

“Os gallwch chi sbario amser i helpu’r adar anhygoel yma, byddai eich cymorth yn helpu i sefydlogi poblogaethau gwenoliaid duon lleol.”

Gwaith sylweddol i gynnal a chadw priffyrdd i ddechrau eleni

Bydd Cyngor Sir Ddinbych yn dechrau rhaglen sylweddol eleni i gynnal a chadw priffyrdd, gydag arian gan Lywodraeth Cymru.

Bydd y rhaglen waith yn rhedeg dros ddwy flynedd ar draws y sir a chaiff ei ariannu gan Fenter Benthyca Llywodraeth Leol (MBLL) Llywodraeth Cymru er mwyn galluogi’r gwaith i ddechrau.

Mae cyfanswm o £4,780,699 gan Lywodraeth Cymru ar gyfer rhaglen waith dwy flynedd, ac mae’r Cyngor wedi nodi cynlluniau ar gyfer 2025/26 a 2026/27.

Bydd y penderfyniad i dderbyn y cyllid MBLL yn caniatáu i Adran Priffyrdd Sir Ddinbych ddechrau ar y gwaith ar unwaith, fydd o gymorth mawr wrth baratoi’r rhaglen waith helaeth hon gan sicrhau bod modd ei darparu o fewn yr amser gorau posibl ar gyfer gwaith wynebu ffordd.

Bydd Cyngor Sir Ddinbych yn sicrhau y caiff yr arian yma ei dargedu at wella cyflwr wyneb ffyrdd ar adrannau penodol o’r rhwydwaith yn ystod y cyfnod dwy flynedd rhwng 2025 a 2027.

Mae rhaglen o waith eisoes wedi ei datblygu i wella wyneb priffyrdd ar nifer o ffyrdd yn y sir gyda buddsoddiad sylweddol wedi ei gynllunio ar gyfer A525 Nant y Garth, Ffordd Abergele A547 ger Rhuddlan, a Ffordd Tŷ Newydd yn y Rhyl.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth:
“Rydym yn gwybod bod gwelliannau i rwydwaith ffyrdd y sir yn bwnc sy’n codi’n rheolaidd gan ein trigolion ac rydym yn ddiolchgar i gael y cyllid ychwanegol hwn gan Lywodraeth Cymru i ategu ein cyllid ein hunain er mwyn helpu i wella ein ffyrdd.

“Mae ein swyddogion wedi gweithio’n galed i gynhyrchu rhaglen gynhwysfawr o ail-wynebu priffyrdd gyda’r cyllid hwn.

“Caiff y gwaith ei gyflawni dros y ddwy flynedd nesaf a bydd yn wirioneddol helpu i wella’r rhwydwaith a’r profiad gyrru i drigolion ac ymwelwyr Sir Ddinbych fel ei gilydd.”

Bydd y Cyngor yn cyhoeddi mwy o wybodaeth am bryd a ble y bydd rhwydweithiau ffyrdd y cyngor yn elwa o’r rhaglen hon drwy ein sianeli cyfryngau.

Dôl newydd yn ehangu gwarchodfa natur

Mae ardal gynefin newydd yn cael ei chreu yr haf hwn mewn gwarchodfa natur.

Mae cefnogaeth yn cynyddu ar gyfer pryfed peillio o gwmpas Gwarchodfa Natur Rhuddlan eleni, ar ôl i ardal dôl blodau gwyllt newydd gael ei chwblhau.

Mae Gwasanaethau Cefn Gwlad Sir Ddinbych wedi gweithio gyda Grŵp Ymgynghorol Rheoli Gwarchodfa Natur Rhuddlan ers 2011 i reoli’r safle, er mwyn helpu natur i ffynnu a darparu lle gwych o ran lles cymunedol.

Mae Gwarchodfa Natur Rhuddlan wedi ehangu a datblygu dros y blynyddoedd ac wedi cyflwyno datblygiadau ar y safle sy’n cynnwys dwy ddôl o flodau gwyllt, tri phwll bywyd gwyllt, 300 metr o wrychoedd, lleiniau blodau gwyllt, plannu 6,000 o goed, perllan rhywogaethau treftadaeth, dwy ardal bicnic a llwyfan rhwydo pyllau.

Gan weithio gyda’r Grŵp Dementia lleol, mae’r bartneriaeth hefyd wedi creu gofod sy’n gyfeillgar i Ddementia ar y safle, gyda nodweddion synhwyraidd, coed, blodau gwyllt a thirwedd hanesyddol megis waliau cerrig sych a gwrychoedd wedi plygu a seddi coed derw Cymreig traddodiadol.

Ochr yn ochr â’r lle hwn, mae ceidwaid cefn gwlad, gyda chefnogaeth gwirfoddolwyr, wedi creu dôl blodau gwyllt newydd er mwyn parhau â’r gefnogaeth ar gyfer natur ar y safle a darparu ardal newydd i ymwelwyr ei mwynhau.

Mae’r ardal newydd wedi’i datblygu gyda phridd a glaswellt blodau gwyllt a fydd yn darparu amrywiaeth o blanhigion i gefnogi pryfed peillio a’r bywyd gwyllt ehangach yn y warchodfa natur.

Ac er mwyn diogelu’r safle, bu’r gwirfoddolwyr hefyd yn helpu i adeiladu ffens bleth o amgylch ffin y ddôl.

Eglurodd y Ceidwad Cefn Gwlad, Vitor Evora: “Mae wedi bod yn wych darparu cynefin dôl blodau gwyllt ychwanegol ar y warchodfa natur oherwydd mae’r rhain yn gynefinoedd hanfodol sydd eu hangen er mwyn cefnogi ein pryfaid peillio a’r bywyd gwyllt sy’n bwydo ar y pryfaid yn y math hwn o ardal. Bydd y nodwedd yn llawn amrywiaeth a lliw i’r rhai sy’n ymweld â’r warchodfa eu mwynhau hefyd.”

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio ar Gabinet Sir Ddinbych: “Mae’r gwirfoddolwyr a’r ceidwaid wedi gwneud gwahaniaeth cadarnhaol go iawn i’r rhan hon o Warchodfa Natur Rhuddlan ac rydym yn ddiolchgar am eu gwaith ymroddedig i wella bioamrywiaeth yn yr ardal a’r profiad i ymwelwyr sy’n galw heibio’r warchodfa.”

Cyngor Sir Dinbych yn Cwblhau Adolygiad Terfyn Cyflymder Diofyn 20mya

Yn ddiweddar, mae Cyngor Sir Dinbych wedi cwblhau eu hadolygiad o'r terfyn cyflymder diofyn o 20mya yn y Sir.

Ym mis Medi 2023 cyflwynodd Llywodraeth Cymru ddeddfwriaeth a newidiodd y terfyn cyflymder diofyn ar gyfer ffyrdd preswyl o 30mya i 20mya.

Yn dilyn hyn, lansiodd Llywodraeth Cymru adolygiad o'r terfyn cyflymder diofyn yn 2024 a daeth i'r casgliad bod y terfyn cyflymder diofyn o 20mya yn briodol yn y mwyafrif helaeth o achosion.

Fodd bynnag, diweddarwyd y canllawiau i gynghorau lleol i asesu unrhyw geisiadau am 'eithriadau' i'r terfyn cyflymder diofyn.

Eithriadau yw darnau o ffyrdd lle byddai'r terfyn cyflymder yn dychwelyd i 30 mya, ond byddai angen eu caniatáu fesul achos a bodloni set lem iawn o feini prawf, cyn y gellid eu hystyried ar gyfer eithriad o'r terfyn cyflymder diofyn o 20 mya.

Derbyniodd y Cyngor dros 300 o gyflwyniadau ar gyfer eithriadau ar gyfer cyfanswm o 202 o ffyrdd yn Sir Ddinbych ac aseswyd yr holl eithriadau dan sylw drylwyr yn unol â chanllawiau newydd Llywodraeth Cymru ar gyfer gosod eithriadau.

Ar ôl asesu pob un o'r 202 ffordd yn unigol yn erbyn y meini prawf, penderfynwyd nad oedd yr un o'r ffyrdd yn bodloni digon er mwyn i'r Cyngor fedru ystyried cynyddu'r terfyn cyflymder yn ddiogel.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth:

"Yn dilyn y gwaith helaeth gan ein swyddogion i asesu dros 300 o gyflwyniadau, penderfynwyd nad oedd yr un o'r ffyrdd a awgrymwyd yn bodloni'r meini prawf a osodwyd gan Lywodraeth Cymru i gynyddu'r terfyn cyflymder yn ddiogel i 30mya. Hoffwn ddiolch i'r swyddogion a oedd yn rhan o asesu'r cyflwyniadau a dderbyniwyd, a hoffwn hefyd ddiolch i'r trigolion a gymerodd yr amser i gysylltu â ni fel rhan o'r broses adolygu".

Cadarnhau Merlin Cinemas fel gweithredwr newydd i sinema’r Rhyl

Mae Merlin Cinemas, sef un o gwmnïau sinema cenedlaethol annibynnol blaenllaw, wedi cyhoeddi y bydd yn cymryd yr awenau dros y sinema 5 sgrin yng nghanol tref y Rhyl, yn amodol ar gwblhau trefniadau prydles gyda Chyngor Sir Dinbych.

Mae’r gweithredwr annibynnol o Gernyw eisoes yn berchen ar 21 o sinemâu eraill ledled y DU, gan gynnwys y Scala ym Mhrestatyn.

Mae gan y cwmni enw da am redeg sinemâu hanesyddol, yn ogystal â rhedeg sinemâu mewn adeiladau modern neu rhai sydd wedi’u hail-bwrpasu. Ac maen nhw hefyd yn adnabyddus am weithredu mewn cymunedau sy’n aml yn cael eu hanwybyddu neu nad ydynt yn derbyn gwasanaeth gan gwmnïau sinema mwy. Yn gynharach eleni, dyfarnwyd MBE i Sylfaenydd a Rheolwr Gyfarwyddwr Merlin, Geoff Greaves, am ei gyfraniad rhagorol i'r diwydiant sinema - cydnabyddiaeth o 35 mlynedd mae wedi ei dreulio yn hyrwyddo'r sgrin fawr mewn trefi bach.

Wedi i’r sinema gau ddiwedd mis Ionawr, mae Cyngor Sir Dinbych wedi bod yn gweithio'n galed i ddenu gweithredwr i'r cyfleuster poblogaidd ar bromenâd y Rhyl.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Dinbych ac Aelod Arweiniol dros Dwf Economaidd ac Ymdrin ag Amddifadaeth, “Rydym wrth ein bodd bod Merlin wedi ymrwymo i’r Rhyl fydd yn sicrhau y gall trigolion ac ymwelwyr fwynhau diwrnod penigamp yn y dref. Unwaith bydd y brydles wedi’i llofnodi a bod Merlin wedi cymryd yr awenau, bydd y sinema’n chwarae rhan ganolog yn yr ymdrechion ehangach i adfywio canol tref y Rhyl.”

Mae Merlin wedi bod yn cydweithio’n agos gyda’r Cyngor i gwblhau a llofnodi’r brydles a chyda chyflenwyr i asesu’r gwaith sydd ei angen y tu ôl i’r llen cyn ailagor. Mae ymrwymiad i ddiwygio’r sinema a gwella’r profiad sgrîn fawr i’r gymuned leol, fydd yn golygu y gallai fod y sinema’n ailagor fesul cam. Bydd enw newydd i’r sinema hefyd, ond mae hwn yn parhau i fod yn gyfrinachol.

Dywedodd Geoff Greaves: “Rydym wrth ein bodd cael llwyddiant yn ein cais i weithredu’r sinema hon. Fel cwmni, rydym eisoes yn gyfarwydd gyda’r lleoliad gan fod gennym sinema 4 milltir i ffwrdd ar hyd yr arfordir ym Mhrestatyn, ond pan gododd hwn, roedd rhaid bachu ar y cyfle. Rydym yn gwneud popeth o fewn ein gallu i  agor y drysau fel bod gan y dref sinema eto. Rydym yn credu’n gryf bod gweld ffilm ar y sgrin fawr gyda theulu neu ffrindiau yn brofiad gwahanol iawn i’w gwylio gartref; mae’n fwy cofiadwy, yn fwy cymdeithasol ac yn creu achlysur. Edrychwn ymlaen at eich croesawu’n ôl i’ch sinema yn fuan iawn.”

Aeth y Cynghorydd McLellan ymlaen i ddweud, “Mae’r sinema ei hun mewn lleoliad gwych gyferbyn â Neuadd Fwyd  a Digwyddiadau Marchnad y Frenhines, fydd yn agor ar 10 Gorffennaf, felly mae’n gyfle gwych i fod yn rhan o gyfnod cyffrous i’r Rhyl. Fel Cyngor, rydym wrth ein bodd dod o hyd i weithredwr i gymryd yr awenau ar y safle mor gyflym, ac edrychwn ymlaen at weithio gyda Merlin i sicrhau llwyddiant y sinema.

“Pan fydd yn agor, rwy’n annog trigolion i gefnogi’r sinema yn ogystal â chyfleusterau hamdden eraill y dref – mae angen i bawb gefnogi ein busnesau i sicrhau eu llwyddiant parhaus.”

Dyddiad agor Marchnad y Frenhines wedi'i gadarnhau ar gyfer mis Gorffennaf

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn falch o gyhoeddi y bydd Marchnad y Frenhines yn y Rhyl yn agor ei drysau'n swyddogol i'r cyhoedd ar y 10fed o Orffennaf.

Y Farchnad o'r awyr

Mae adeilad Marchnad y Frenhines wedi bod yn dirnod eiconig yng nghanol y Rhyl ers 1902 ac wedi ei ddefnyddio ar gyfer nifer o bethau yn y dref dros y blynyddoedd.

Mae'r datblygiad newydd yn cynnwys 16 o unedau bwyd a manwerthu unigol, bar dwy ochr a gofod digwyddiadau mawr, a bydd yn ofod cymunedol blaenllaw yng nghanol y Rhyl.

Tu mewn i'r Farchnad

I ddathlu, cynhelir cyfres o ddigwyddiadau dros y penwythnos agoriadol bob dydd o ddydd Iau'r 10fed o Orffennaf, hyd at ddiwedd y penwythnos. Caiff y rhaglen digwyddiadau cyffrous ei gyhoeddi’n fuan iawn.

Mae'r gwaith mewnol yn y farchnad bellach yn cyrraedd y camau olaf, gyda’r paratoadau terfynol yn mynd rhagddynt cyn agor y lleoliad.

Arwydd Marchnad y Frenhines

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych ac Aelod Arweiniol dros Dwf Economaidd ac Amddifadedd:

“Rydym wrth ein bodd gallu cyhoeddi y bydd drysau Marchnad y Frenhines ar agor i’r cyhoedd o’r 10fed o Orffennaf, llai na mis i ffwrdd.

Mae amserlen lawn ac amrywiol o ddigwyddiadau wedi’i gosod o’r diwrnod agoriadol, a fydd yn rhedeg drwy gydol y penwythnos a chaiff ei chyhoeddi’n fuan.

Bydd y lleoliad hwn yn dod â chynigion ffres, modern a chyffrous i’r Rhyl a Sir Ddinbych gyfan, ac mae’n chwarae rhan bwysig yn ein hymdrechion i adfywio’r ardal trwy greu swyddi a chynyddu’r nifer y bobl sy’n ymweld â’r Rhyl.

Mae gan y Farchnad gysylltiadau trafnidiaeth gyhoeddus wych ac mae o fewn pellter cerdded o’r stryd fawr a’r traeth.

Bydd Marchnad y Frenhines yn ganolfan i’r gymuned a bydd yn cynnwys dewisiadau bwyd, diod a manwerthu o ansawdd uchel, yn ogystal â gofod digwyddiadau modern o’r radd flaenaf, gaiff ei ddefnyddio i gynnal cyngherddau, marchnadoedd, digrifwyr, digwyddiadau a mwy.

Bydd yr adeilad ar agor ar gyfer yr haf, ac ychydig cyn dechrau gwyliau haf yr ysgolion, sef un o’r cyfnodau prysuraf o ran twrisiaeth ac ymwelwyr yn yr ardal.

Rydym yn gwahodd holl drigolion y Rhyl, a thu hwnt i ddod draw i'r penwythnos agoriadol a darganfod beth all y lleoliad newydd hwn ei gynnig iddynt.”

Dywedodd Andrew Burnett, Cyfarwyddwr Midlands Events (Rhyl) Limited:

“Mae Midlands Events (Rhyl) Ltd, ynghyd â Chyngor Sir Ddinbych, yn falch o gyhoeddi dyddiad agor Marchnad y Frenhines, sef dydd Iau 10 Gorffennaf.

Mae gennym gymysgedd gwych o fanwerthwyr bwyd o ansawdd uchel, bar thema ac rydym wedi cynllunio penwythnos llawn o adloniant gwych ar gyfer y penwythnos agoriadol.

Edrychwn ymlaen at groesawu pob cwsmer i ddod draw i ymlacio, bwyta bwyd da, cael diod a mwynhau'r adloniant am ddim rydym wedi'i gynllunio dros y penwythnos.

Rydym yn falch iawn o'r lleoliad rydym wedi'i greu ac yn edrych ymlaen at groesawu pawb i’r safle.”

Mae prosiect Marchnad y Frenhines wedi derbyn cyllid gan Lywodraeth Cymru, yn bennaf drwy ei Rhaglen Trawsnewid Trefi.

Mae'r prosiect wedi derbyn cyllid o gyllid SPF Llywodraeth y DU.

Mae hefyd wedi derbyn cyllid gan Lywodraeth y DU drwy Raglen Balchder Lle a'r Amgylchedd Naturiol: Y Rhyl, Prestatyn a Dinbych.

Mae'r prosiect hefyd yn cael ei ariannu gan Gyngor Sir Ddinbych.

Sicrhau cyfweliadau ac ysbrydoli cymuned yn Ffair Swyddi Llangollen

Mae Ffair Swyddi diweddar Sir Ddinbych yn Gweithio yn Llangollen wedi cael ei ddathlu fel llwyddiant gan gyflogwyr a’r rhai a fynychodd, ac mae cyfweliadau eisoes yn cael eu trefnu a chyfleoedd newydd yn cael eu rhannu ar hyd a lled y gymuned. Wedi’i gynnal yng nghanol Llangollen, daeth y digwyddiad â phobl leol ynghyd gydag ystod eang o sefydliadau a busnesau, gan gynnig llwybr gwerthfawr i archwilio swyddi, hyfforddiant a chyfleoedd gwirfoddoli.

Roedd yr arddangoswyr yn cynnwys y Fyddin, yr Awyrlu, Anheddau, Branas Isaf, Cyngor ar Bopeth Sir Ddinbych, Busnes Cymru, a Clwyd Alyn, ymysg eraill. Er nad oedd gan bob cyflogwr oedd yn bresennol swyddi gwag ar hyn o bryd, fe ddefnyddiodd llawer y ffair fel cyfle i rannu cyfleoedd byw, cynnig cyngor gyrfaol a hyrwyddo swyddi a oedd i ddod. Yn galonogol, dywedodd yr holl gyflogwyr a fynychodd y byddent yn hapus i gymryd rhan mewn digwyddiadau tebyg yn y dyfodol. Cadarnhaodd Branas Isaf eu bod eisoes wedi trefnu cyfweliadau gyda rhai oedd yn bresennol, ac fe ddosbarthodd eraill dolenni ymgeisio a’u cyfeirio at lwybrau hyfforddiant a swyddi agored.

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd: “Mae’r ffair swyddi yma’n tynnu sylw at gryfder ac ysbryd ein cymuned leol. Mae’n ysbrydoledig gweld cyflogwyr a cheiswyr swyddi yn dod ynghyd mewn ffordd mor bositif i greu llwybrau go iawn tuag at gyflogaeth a hyfforddiant. 

“Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn falch o chwarae rôl allweddol yn cefnogi pobl ar eu siwrnai at waith ystyrlon a dyfodol mwy disglair.”

Meddai Ruth Hanson, Prif Reolwr yn Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Mae llwyddiant y digwyddiad yma’n adlewyrchu gwaith caled a chydweithio rhwng cyflogwyr, partneriaid a’n tîm. Rydym wedi ymrwymo i barhau â’r cyfleoedd yma a chefnogi ceiswyr swyddi bob cam o’r ffordd.  Mae gweld cymaint o bobl yn ymgysylltu, yn cael eu hysgogi ac yn cymryd y camau cyntaf tuag at eu gyrfaoedd newydd yn rhoi llawer o foddhad.”

Tîm Sir Ddinbych yn Gweithio

Fe ddefnyddiodd gwasanaethau cefnogi yn cynnwys Adferiad a Phartneriaeth Gymunedol De Sir Ddinbych y digwyddiad i gysylltu â phreswylwyr allai elwa o gefnogaeth lles, gwirfoddoli neu hunangyflogaeth.

Diwrnod llwyddiannus, gyda nifer o gyflogwyr yn symud ymgeiswyr i’r cam nesaf.

Mae’r Ffair Swyddi yn ffurfio rhan o ymrwymiad parhaus Sir Ddinbych yn Gweithio i gefnogi pobl leol i mewn i gyflogaeth, hyfforddiant, a menter. Mae’r tîm rŵan yn paratoi ar gyfer digwyddiadau sydd i ddod ac yn annog cyflogwyr a phreswylwyr i gymryd rhan.

I gael gwybodaeth am ddigwyddiadau sydd i ddod, neu gefnogaeth i mewn i waith, ewch i'n gwefan.

Gwaith arbed ynni i wella effeithlonrwydd ysgol

Cynhaliwyd gwaith i wella effeithlonrwydd ynni a lleihau costau hirdymor mewn ysgol gynradd yn Sir Ddinbych yn ystod gwyliau’r hanner tymor.

Mae Tîm Ynni Cyngor Sir Ddinbych yn arwain gwaith i leihau defnydd ynni a chostau yn ysgol Llanbedr Dyffryn Clwyd.

Mae'r tîm wedi rheoli a chydlynu prosiectau gyda gwasanaethau eraill ar draws adeiladau'r Cyngor, yn cynnwys ysgolion, i helpu i wella effeithlonrwydd ynni adeiladau, lleihau allyriadau a lleihau costau defnyddio dros y tymor hwy.

Mae’r gwaith parhaus hwn yn rhan o ymgyrch y Cyngor i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a natur a gafodd ei ddatgan yn 2019 a lleihau ei ôl-troed carbon ei hun.

Gwelodd Ysgol Llanbedr 10.68kW o ynni solar ffotofoltäig yn cael ei osod, a bydd pob Kilowatt a gynhyrchir ac a ddefnyddir gan yr ysgol yn arbed tua 22 ceiniog, ac nid yn unig y mae’r capasiti yma’n lleihau carbon yn sylweddol, ond mae hefyd yn lleihau’r straen ar yr isadeiledd grid yn lleol.

Yn dilyn gosod y panel solar, disgwylir y bydd yr ysgol yn defnyddio 78 y cant o’r trydan a gynhyrchir ar y safle, gan leihau costau hirdymor a’r ddibyniaeth ar gyflenwad y grid.

Roedd gwaith arall a wnaed yn Ysgol Llanbedr yn cynnwys insiwleiddiad waliau ceudod ac atig drwy gydol yr ysgol i leihau colled gwres a gostwng biliau gwres.

Gyda’i gilydd, mae’r gwaith yn disgwyl arbed tua £1,943.00 y flwyddyn, a dwy dunnell o allyriadau carbon yn flynyddol.

Meddai Martyn Smith, Rheolwr Ynni a Charbon Eiddo: “Rydym ni’n gwneud y gwaith yma yn Ysgol Llanbedr Dyffryn Clwyd i helpu i wella effeithlonrwydd ynni a lleihau biliau yn yr hirdymor.”

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Drwy’r gwaith hwn rydym ni wedi ymrwymo i leihau allyriadau carbon ein hadeiladau, lleihau ein defnydd o ynni a lleihau costau ysgolion yn y tymor hwy. Diolch i’r Tîm Ynni am eu gwaith rhagweithiol, ac am gefnogaeth Ysgol Llanbedr Dyffryn Clwyd am ganiatáu i ni gynnal y gwaith yn ystod gwyliau’r hanner tymor.”

Prosiect Actif Sir Ddinbych ar y rhestr fer

Mae menter lles cymunedol arloesol dan arweiniad Actif Gogledd Cymru Sir Ddinbych wedi cyrraedd y rhestr fer yn y categori ‘Cynnwys Tenantiaid mewn Mentrau/Prosiectau Amgylcheddol’ yng Ngwobrau Arfer Da TPAS Cymru 2025.

Mae’r prosiect, Partneriaethau Ffyniannus, Trawsnewid Cymunedau, yn enghraifft wych o sut y gall cydweithio ar synnwyr o le wedi’i arwain gan y gymuned lywio newid ystyrlon.   Drwy bartneriaethau ac ymgysylltu cryf â thenantiaid a’r gymuned yng Nghlawdd Poncen a Dinbych Uchaf, mae’r fenter wedi llwyddo i fynd i’r afael ag anweithgarwch corfforol, arwahanrwydd cymdeithasol ac anghydraddoldebau iechyd.

Bu Actif Gogledd Cymru a Thîm Cadernid Cymunedol Cyngor Sir Ddinbych yn gweithio gyda’i gilydd i benodi’r ddau gydlynydd prosiect – un mewn partneriaeth ag HWB Dinbych Grŵp Cynefin a’r llall gyda Gwasanaethau Cefn Gwlad y Cyngor a Thîm Tirwedd Genedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy. Roedd hyn yn galluogi’r prosiect i weithio ar y cyd gyda phartneriaid presennol a rhai newydd o’r dechrau, wrth ychwanegu gwerth at weithdrefnau gwaith presennol yn y meysydd hyn.

Cafodd tîm Rhaglen Natur er Budd Iechyd a HWB Dinbych gyflenwi gwelliannau ar y tir sydd wedi cefnogi gwaith Actif yn y rhaglen hon o weithgareddau. Gan weithio'n agos gyda phobl leol a phartneriaid, adeiladwyd darlun clir o ba mor gryf oedd cryfderau'r gymuned ond hefyd y rhwystrau i les, gan arwain at weithredoedd cydweithredol.

Mae’r cyflawniadau allweddol yn cynnwys:

Yng Nghorwen:

• Trawsnewidiodd y tîm Natur er Budd Iechyd fannau gwyrdd nad oedd yn cael eu defnyddio yn ganolbwynt cymunedol, yn cynnwys trac pwmpio, gerddi cymunedol a chyfleusterau ymarfer.
• Gwella llwybrau teithio llesol a chynnal gwasanaethau allgymorth iechyd.
• Gweithio mewn partneriaeth gyda grwpiau lleol fel Mudiad Meithrin a chlybiau chwaraeon lleol i ddarparu gweithgareddau cynhwysol.

Yn Ninbych Uchaf:

• Darparu rhaglenni gwyliau o gwmpas Cae Hywel oedd yn cynnig bwyd a diod a chwarae egnïol i blant. 
• Gweithio mewn partneriaeth gyda Denbigh Harriers i gynnal mentrau ffitrwydd hygyrch yn cynnwys ffeirio esgidiau a Soffa i 5k.
• Grymuso pobl ifanc lleol i arwain y prosiect beicio ‘Twmpathau a Neidiau’, ymgyrch llawr gwlad ar gyfer mannau beicio diogel.

Roedd y dull hwn yn seiliedig ar gryfderau - “dechrau gyda’r hyn sy’n gryf, nid yr hyn sy’n anghywir’ - yn ein galluogi i symud ymlaen heb lawer iawn o gyllid, ond yn hytrach defnyddio adnoddau ar y cyd a pherthnasoedd lleol cryfion.

Meddai’r Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau, y Cynghorydd Rhys Thomas: 

“Mae llwyddiant prosiect Actif Sir Ddinbych yn seiliedig ar bartneriaeth, amlygir hyn gan y ffaith bod y ddau Gydlynydd Actif ym mhob ardal yn cael eu cyflogi gan sefydliadau gwahanol, sy’n adlewyrchu ymddiriedaeth a dealltwriaeth o gryfderau unigryw bob cymuned.

“Rydym wedi gwirioni ein bod ar y rhestr fer ac yn falch o ddangos grym trawsnewid dan arweiniad y gymuned.

“Mae’r enwebiad yn dathlu model arloesol y prosiect fel un y gellid ei ddyblygu mewn cymunedau eraill ar hyd a lled Cymru.”

Partneriaid y Prosiect:

• Cyngor Sir Ddinbych - Tai, Gwasanaethau Ieuenctid, Cadernid Cymunedol, Gwasanaethau Cefn Gwlad
• Actif Gogledd Cymru
• Hwb Dinbych Grŵp Cynefin
• Tirwedd Genedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy - Rhaglen Natur er Budd Iechyd
• Bwrdd Iechyd Prifysgol Betsi Cadwaladr (BIPBC) - Tîm Iechyd Cyhoeddus
• Hamdden Sir Ddinbych Cyf - Tîm Chwaraeon Cymunedol

Mae’r enwebiad yn dathlu model arloesol y prosiect fel un y gellid ei ddyblygu mewn cymunedau eraill ar hyd a lled Cymru.

Ariannwyd y prosiectau hyn gan Gronfa Ffyniant Cyffredin Llywodraeth y DU drwy Actif Gogledd Cymru a’r rhaglen Natur er Budd Iechyd.

Pigion y Fideos:

• Prosiect Clawdd Poncen
• Prosiect Dinbych Uchaf

Gwaith arwyddion allanol Marchnad y Frenhines wedi'i gwblhau

Mae’r gwaith o osod yr arwyddion allanol bellach wedi'i gwblhau ym Marchnad y Frenhines yn y Rhyl.

                                                                  Arwydd sy'n gwynebu'r prom - Llun gan: TCB Signage

Mae'r arwyddion newydd hyn bellach yn addurno'r ddwy brif fynedfa ac ochrau'r adeilad.

Mae'r gosodiadau newydd yn cynnwys arwydd sydd wrth fynedfa'r Gogledd-orllewin, yn gwynebu’r prom, arwydd sydd ar ben mynedfa Stryd Sussex, a'r arwyddion sy'n gwynebu Stryd y Frenhines, sydd wrth ochr yr adeilad. Mae hefyd arwydd wedi'u peintio â llythrennau ar ochr yr adeilad, sy'n wynebu Stryd Sussex.

                                                                Arwydd sy'n gwynebu Sryd Sussex - Llun gan: TCB Signage

Mae gwaith yn mynd rhagddo’n gyflym ar y gosodiadau mewnol, yn barod ar gyfer agor Marchnad y Frenhines yn yr haf.

Mae'r ddau arwydd prif fynedfa wedi'u gwneud o lythrennau dur di-staen a fydd yn cael eu goleuo, ac yn cynnwys logo newydd Marchnad y Frenhines.

                                                           Arwydd sy'n gwynebu Sryd y Frenhines - Llun gan: TCB Signage

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Arwydd Marchnad y Frenhines ydi’r peth cyntaf y bydd y rhan fwyaf o bobl yn ei weld pan fyddan nhw’n dod at yr adeilad o unrhyw gyfeiriad. Roedd arnom ni eisiau i’r arwydd fod yn rhywbeth hawdd i'w adnabod, a dwi’n teimlo bod y llythrennau, y lliw a’r logo, yn cyflawni hynny.

Mae pethau’n dechrau siapio yn y Farchnad ac rydym ni’n edrych ymlaen at weld y cyhoedd yn mynd heibio o dan yr arwyddion a drwy’r drysau yn yr haf.”

Meddai Andrew Burnett, Cyfarwyddwr Midlands Events (Rhyl) Ltd:

“Rydym yn falch o fod rwan at y pwynt lle mae brand a hunaniaeth yr adeilad yn cael eu rhyddhau.

Rydym yn gweld hyn fel carreg filltir allweddol i baratoi'r adeilad i'w agor i'w ddefnyddio gan gymuned y Rhyl ac ymwelwyr y dref.”

Prosiect adnewyddu neuadd Ysgol Dewi Sant bron â chael ei gwblhau

Mae’r gwaith o foderneiddio a thrawsnewid adain y Neuadd yn Ysgol Gymraeg Dewi Sant yn y Rhyl bron â chael ei gwblhau.

Gwaith mewnol yn neuadd Ysgol Dewi Sant

Adeiladwyd adain y Neuadd yng nghanol y 1960au ac mae llawer o waith adnewyddu a gwella allweddol wedi cael ei gwblhau ers i’r gwaith gychwyn ar ddechrau’r flwyddyn. Mae to’r Neuadd wedi cael ei ailadeiladu a deunydd insiwleiddio wedi cael ei ychwanegu.

Mae’r ffenestri mawr wedi cael eu newid a’u moderneiddio. Mae’r ffenestri bellach yn rhai gwydr dwbl perfformiad uchel, gan ychwanegu effeithlonrwydd ynni a gwelliannau esthetig i’r Neuadd.

Gwaith allanol yn neuadd Ysgol Dewi Sant

Fel rhan o’r gwaith adnewyddu, mae deunydd insiwleiddio modern wedi cael ei osod yn waliau’r neuadd, gan wella effeithlonrwydd ynni o’i gymharu â'r hen ddyluniad. Bydd y gwaith, sy’n cael ei wneud ar hyn o bryd, yn sicrhau ei haddasrwydd a’i digonolrwydd parhaus at ddibenion addysgol, a’i defnydd gan y gymuned ehangach. Mae gwaith hefyd wedi cael ei wneud i foderneiddio’r cyntedd a mynedfa’r Neuadd, gyda lifft yn cael ei hychwanegu i wella mynediad i bobl ag anableddau.

Y tu allan i adain y Neuadd, mae tir yr ysgol hefyd yn cael ei uwchraddio i wella mynediad i ddefnyddwyr ag anableddau. Yn ogystal, bydd technoleg newydd ac wedi’i huwchraddio yn cael ei hintegreiddio â’r gofodau dysgu o fewn yr adain, gan roi mynediad i fyfyrwyr at yr adnoddau digidol diweddaraf sy’n meithrin profiadau dysgu arloesol a rhyngweithiol.

Disgwylir i’r gwaith gael ei gwblhau ar y Neuadd yn yr haf.

Mae’r gwaith wedi cael ei ariannu yn defnyddio cyllid gan Gyngor Sir Ddinbych a grantiau cyfalaf Atgyweiriadau a Chynnal a Chadw Llywodraeth Cymru.

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Mae’n wych gweld y gwaith hwn yn dirwyn i ben.

Bydd y gwaith yn helpu i leihau ôl troed carbon yr ysgol, yn ogystal â darparu cyfleusterau ac amwynderau modern ar gyfer Neuadd Ysgol Gynradd fwyaf Sir Ddinbych.

Mae’r datblygiad hwn yn cefnogi lles y myfyrwyr yn ogystal â helpu i ddarparu gofod newydd bywiog i gynnal gweithgareddau ar gyfer y gymuned ehangach.”

Dywedodd y Pennaeth, Mair Evans:

“Rydym wrth ein bodd gyda neuadd newydd ein hysgol, sy’n cynnwys cyfleusterau modern rhagorol sy’n bodloni’r safonau uchaf ar gyfer iechyd a diogelwch, hygyrchedd a diogelu. Mae’r prosiect yn cael ei gwblhau i safon uchel iawn.

Bydd y gofod newydd hwn yn gwella ein hamgylchedd dysgu yn fawr ac yn elwa cymuned gyfan yr ysgol.”

Gwaith teithio llesol i ailgychwyn yng Nghorwen

Ar ôl i amgylchiadau annisgwyl atal y broses yn y gorffennol, mae’r gwaith i gyflwyno llwybr teithio llesol rhwng Corwen a Chynwyd i gychwyn eto.

Mae’r prosiect yn rhan o fuddsoddiad gan Lywodraeth y DU a sicrhawyd drwy gais ar y cyd rhwng Cyngor Sir Ddinbych a Chyngor Bwrdeistref Sirol Wrecsam ar gyfer cyn-etholaeth De Clwyd, a welodd £3.8 miliwn yn cael ei glustnodi i Sir Ddinbych ei fuddsoddi yng nghymunedau Llangollen, Llandysilio-yn-Iâl, Corwen a’r cyffiniau.

Cafwyd rhagor o gyllid trwy Gronfa Teithio Llesol Llywodraeth Cymru, sydd wedi’i chreu i leihau nifer y siwrneiau bob-dydd byrion sy’n cael eu gwneud mewn cerbydau modur a chynyddu faint o deithio llesol mae pobl yn ei wneud.

Mae’r prosiect yn cynnwys uwchraddio rhannau o’r hen reilffordd sy’n cydredeg â’r B4401 yn llwybr i gerddwyr a beicwyr ei rannu. Mae hefyd yn cynnwys gosod wyneb tarmac newydd a fydd yn sicrhau bod modd defnyddio’r llwybr drwy’r flwyddyn, a gosod croesfan heb ei rheoli i gerddwyr ar draws yr A5 ger ei chyffordd a’r B4401.

Bydd mynediad at yr hen reilffordd, er mwyn gwneud gwaith adeiladu, bellach ar hyd y briffordd sydd wedi’i mabwysiadu yng Nghynwyd, a bydd y llwybr cerdded ar hyd yr hen reilffordd ar gau tra mae’r gwaith adeiladu’n cael ei wneud, ac arwyddion a rheolaethau traffig priodol yn eu lle.

Bydd signalau dwy-ffordd yn cael eu gosod ar y ffordd gerbydau ger Pont Dyfrdwy ar gyfer dechrau’r gwaith a bydd hyn yn cael ei adolygu wrth i’r prosiect ddatblygu.

Ar ôl oedi oedd y tu hwnt i reolaeth y Cyngor, bydd gwaith sy’n cael ei wneud gan G. H. James Cyf. bellach yn dechrau ym mis Mehefin ac yn para oddeutu 30 wythnos.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Mae croeso mawr i lwybr teithio llesol newydd yng Nghorwen a Chynwyd. Bydd y gwaith hwn yn gwneud y safle’n fwy hygyrch i ddefnyddwyr a hefyd yn gwarchod pwysigrwydd amgylcheddol ac ecolegol y llwybr. Roedd hyn yn hollbwysig yn ystod y broses ddylunio ac mae wedi arwain at ffafrio dulliau sy’n well i’r amgylchedd, fel defnyddio technegau adeiladu heb orfod tyrchu i gwblhau’r prosiect.

“Hoffwn ddiolch i’r Cynghorwyr Alan Hughes a Gwyneth Ellis am eu cefnogaeth i’n galluogi ni i weithio gyda’r gymuned, er mwyn cwblhau prosiect a fydd o fudd i bawb yn y dyfodol agos.

“Rydyn ni’n deall ei fod yn llwybr poblogaidd ac yn gwerthfawrogi amynedd ein preswylwyr yn ystod y cyfnod hwn.”

I ddysgu mwy am deithio llesol, gallwch fynd i’r dudalen ar Deithio Llesol ar ein gwefan, neu os oes gennych unrhyw gwestiynau am y prosiect, anfonwch e-bost at Levellingup@denbighshire.gov.uk.

Y Wybodaeth Ddiweddaraf am Waith Cynnal a Chadw Cylchol ar Ffyrdd

Bydd gwaith cynnal a chadw cylchol yn cael ei gynnal ger Llanelwy a Rhuddlan ddechrau mis Mehefin. 

Bydd gwaith torri gwair, strimio, casglu sbwriel ac ysgubo yn cael ei gwblhau ar Ffordd Ddeuol yr A525 rhwng Cylchfan Talardy a chylchfan Bryn Cwybyr ac ar yr A547 Ffordd Abergele.

Cwblheir y gwaith rhwng 7pm a 6am dros gyfnod o 3 noson.

I sicrhau y cyflawnir y gwaith yn ddiogel, bydd yr A525 a’r A547 ar gau i gerbydau a cherddwyr ar y dyddiadau isod:

• Dydd Llun a dydd Mawrth, 2 a 3 Mehefin - Ffordd ar gau - A525 Talardy - KFC 
• Dydd Mercher a dydd Iau, 4 a 5 Mehefin - A525 Ffordd Osgoi Rhuddlan 
• Dydd Llun, 9 Mehefin - A547 - Ffordd Abergele - Cylchfan Borth i Ffin yr Ardal 

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Bydd ein timau priffyrdd a gwasanaethau stryd yn gweithio’n galed dros y cyfnod hwn i wella’r llwybrau hyn, a hoffem ymddiheuro am unrhyw anghyfleustra a achoswyd a byddem yn ddiolchgar o’ch cydweithrediad a’ch amynedd dros y cyfnod hwn.

Bydd arwyddion ar gyfer y llwybr gwyro amgen i bob rhan o’r ffyrdd fydd ar gau.

Prif Weinidog Cymru yn teithio i weld prosiectau llwyddiannus yn Sir Ddinbych

Yn ddiweddar, cyrhaeddodd Prif Weinidog Cymru, Eluned Morgan Sir Ddinbych i ymweld â sawl prosiect yn y Sir.

Yn ystod ei hymweliad, aeth y Prif Weinidog i ysgolion Stryd y Rhos a Phen Barras, y Farchnad Fenyn yn Ninbych a fferm Greengates yn Llanelwy.

Ysgolion Stryd y Rhos a Phen Barras, Rhuthun -

I ddechrau, aeth y Prif Weinidog i ysgolion Stryd y Rhos a Phen Barras, a agorodd ar eu safle newydd ym mis Ebrill 2018 diolch i fuddsoddiad gwerth £11.2 miliwn drwy Raglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.

Wedi’u hariannu gan Lywodraeth Cymru (£8.64m) a Chyngor Sir Ddinbych (£2.59m), roedd yr ysgolion yn rhannu safle cyn symud. Ond nid oedd y safle blaenorol wedi’i adeiladu’n bwrpasol nac wedi’i ddylunio ar gyfer y ddwy ysgol, a arweiniodd at nifer o gyfyngiadau.

Cwblhawyd y prosiect yn 2018 ac yn 2019, enillodd wobr genedlaethol am Brosiect y Flwyddyn Oddi ar y Safle gan Adeiladu Arbenigrwydd yng Nghymru ac mae bellach yn darparu amgylchedd addysgu a dysgu modern i 525 o ddisgyblion.

Yn ystod yr ymweliad, aeth y Prif Weinidog o amgylch y safle sydd â chyfleusterau o’r radd flaenaf gyda phenaethiaid y ddwy ysgol, cyn sgwrsio ag athrawon a disgyblion oedd wedi cyffroi a mwynhau perfformiad gan gorau Stryd y Rhos a Phen Barras. 

Y Farchnad Fenyn, Dinbych -

Ar ei hymweliad â’r Farchnad Fenyn yn Ninbych, dysgodd y Prif Weinidog am y gwaith diweddar i ailddatblygu’r adeilad hanesyddol yn ofod cymunedol sydd wir ei angen yn y dref.

Ariannwyd y gwaith ailwampio gan amrywiaeth o ffynonellau, yn cynnwys y Gronfa Ffyniant Gyffredin, y Rhaglen Cyfleusterau Cymunedol, Fferm Wynt Coedwig Clocaenog, Fferm Wynt Brenig, Ymddiriedolaeth Freeman Evans, Bernard Sunley, Ymddiriedolaeth Garfield Weston a chyfraniadau gan sefydliadau lleol allweddol yn cynnwys Mind Dyffryn Clwyd, Grŵp Cynefin a Chyngor Tref Dinbych.

Mind Dyffryn Clwyd yw perchennog yr adeilad, a nhw sy’n ei redeg hefyd, ac maent wedi symud eu prif swyddfa i Ddinbych yn ddiweddar. Mae hyn yn caniatáu i’r sefydliad ehangu ei wasanaethau iechyd meddwl ar hyd a lled Sir Ddinbych, gan ddarparu cefnogaeth hanfodol i’r gymuned.

Hefyd, yr adeilad yw cartref newydd Amgueddfa Dinbych, Archifau Cymunedol Dinbych, Menter Iaith Sir Ddinbych a Chaffi cymunedol. Ynghyd â Mind Dyffryn Clwyd, bydd y sefydliadau hyn yn cefnogi ystod eang o weithgareddau gwirfoddol, darparu gwasanaethau hanfodol i’r boblogaeth leol a meithrin cydweithio gwell ymhlith sefydliadau trydydd sector.

Fferm Greengates, Llanelwy –

Yn olaf, aeth y Prif Weinidog i Fferm Greengates yn Llanelwy i weld y Blanhigfa Goed sy’n ymdrechu i gefnogi a meithrin planhigion a choed naturiol Sir Ddinbych.

Mae’r safle 70 erw yn tyfu coed a phlanhigion fydd yn cael eu plannu’n ôl yng nghefn gwlad ac yn y gymuned yn y pen draw i roi hwb i fioamrywiaeth.

Ar daith o’r Blanhigfa Goed, dan arweiniad Joel Walley, Swyddog Arweiniol Ecoleg a Bioamrywiaeth yng Nghyngor Sir Ddinbych, archwiliodd y Prif Weinidog y twneli polythen ble mae planhigion a choed ifanc bioamrywiaeth naturiol Sir Ddinbych yn cael eu tyfu, a chafodd rywfaint o hanes rhai o’r rhywogaethau brodorol prin megis yr Aethnen Ddu a’r Gerddinen.

Mae gwaith ailddatblygu’n digwydd ar y safle ar hyn o bryd, ble bydd gwarchodfa natur yn cael ei chreu, fydd yn cefnogi bioamrywiaeth leol ymhellach a helpu adferiad natur, yn ogystal â llwybrau caniataol i ymwelwyr fwynhau’r safle. Bydd ardal wylio uchel hefyd yn cael ei datblygu.

Mae’r gwaith hwn wedi’i ariannu gan Lywodraeth Cymru, trwy brosiect Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles (ENRaW) Partneriaethau Natur Lleol Cymru a grant Lleoedd Lleol ar gyfer Natur. Ariennir y gwaith gan Lywodraeth y DU hefyd.

Meddai Paul Moore, Prif Swyddog Gweithredol Mind Dyffryn Clwyd:

“Roedd yn gyfle gwych croesawu’r Prif Weinidog i’r Farchnad Fenyn i siarad am y gwaith ailddatblygu a’r gwasanaethau a gynllunnir at y dyfodol, a sut rydym i gyd yn bwriadu cydweithio i wneud gwahaniaeth i helpu pobl go iawn yn ein cymuned.”

Meddai’r Prif Weinidog, Eluned Morgan:

“Roedd yn wych ymweld â Sir Ddinbych a gweld rhaid i’r prosiectau rhagorol mae Llywodraeth Cymru, yr awdurdod lleol a sefydliadau partner wedi eu cefnogi yn yr ardal - yn cynnwys ysgolion newydd gwych, canolbwynt cymunedol a phrosiect lleol i gefnogi natur. Da iawn bawb sydd wedi bod yn rhan o’r gwaith o gyflawni’r prosiectau hyn, sydd mor bwysig i bobl leol, ac rwy’n edrych ymlaen at gael ymweld eto.”

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Roedd yn bleser croesawu’r Prif Weinidog i Sir Ddinbych ac i ddangos iddi sut mae pob un o’r prosiectau hyn yn rhagori diolch i waith cydweithio gwych.

“Mae llwyddiant y prosiectau hyn a’r gefnogaeth barhaus gan Lywodraeth Cymru a Llywodraeth y DU yn dangos yr hyder sydd ganddynt yng Nghyngor Sir Ddinbych i barhau i gyflawni prosiectau fydd o fudd i Sir Ddinbych, boed hynny’n gwella safonau addysg, cefnogi’r gymuned neu wella bioamrywiaeth yn y Sir.”  

Diwrnodau agored gwerthwyr wedi'u trefnu ym Marchnad y Frenhines

Gyda’r llefydd olaf ar ôl i'w llenwi yn Farchnad y Frenhines yn y Rhyl cyn iddo agor yr haf hwn, mae'r Cyngor, ar y cyd â Midlands Events (Rhyl) Ltd, yn gwahodd busnesau i'r Farchnad am ddau ddiwrnod agored sydd wedi'u trefnu ar gyfer Mehefin 3ydd, 10am-6pm, a Mehefin 4ydd, 10am-4pm.

Mae'r diwrnodau agored wedi'u hanelu at fusnesau sy'n edrych i fasnachu o'r lleoliad hanesyddol, a byddant yn cynnig taith gynhwysfawr o'r cyfleusterau modern gan y Cyfarwyddwyr o Midlands Events (Rhyl) Ltd a staff allweddol y Cyngor, yn ogystal â rhoi cipolwg ar sut y gall y lleoliad helpu i gefnogi twf busnesau lleol.

Gall busnesau sydd â diddordeb mewn masnachu o'r lleoliad gadarnhau presenoldeb drwy gysylltu â queensmarket@midlandsevents.co.uk neu drwy ffonio 07795 574602.

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Mae'r diwrnodau agored hyn yn gyfle gwych i fusnesau sy'n edrych i fasnachu o'r cyfleuster newydd cyffrous hwn i feddiannu'r ychydig leoedd gwerthwyr olaf sydd ar gael cyn i’r Farchnad agor yr haf hwn.

Bydd cyfle hefyd i ddysgu mwy am sut olwg fydd ar fasnachu o ddydd i ddydd a chwrdd â chyfarwyddwyr Midlands Events (Rhyl) Ltd, sy'n rheoli'r Farchnad ar ran y Cyngor. Mae'r prosiect hwn yn agos iawn at fod yn barod, ac rydym yn gyffrous iawn i'r lleoliad hwn agor yr haf hwn.”

Dywedodd Andrew Burnett, Cyfarwyddwr Midlands Events (Rhyl) Ltd:

“Rydym yn edrych ymlaen at groesawu pawb sydd â diddordeb, hen a newydd, i ddod i weld yr amgylchedd masnachu gwych rydym wedi’i greu.

Mae lefel y manylder a’r deunyddiau a ddefnyddiwyd ar y prosiect hwn wedi creu lleoliad gwych i fusnesau ac rydym yn edrych ymlaen at groesawu pawb p’un a ydynt wedi ymweld â’r safle o’r blaen ai peidio.

Mae hwn yn lleoliad a grëwyd ar gyfer pobl a busnesau’r Rhyl, felly mae croeso i chi ddod draw i ymweld â ni ar y diwrnodau agored.”

Gwelliannau i Garchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre

Mae Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych wedi cwblhau cyfres o welliannau hygyrchedd yn ddiweddar mewn dau o'i atyniadau hanesyddol.

Mae'r gwaith yng Ngharchar Rhuthun a Nantclwyd yn cynnwys gwella mynediad i ymwelwyr a hyrwyddo cynhwysiant yn atyniadau treftadaeth y Sir, ac ariannwyd y gwelliannau yma gan Gronfa Ffyniant Cyffredin y DU.

Gwella Mynediad yng Ngharchar Rhuthun

Gan gynnig profiad carchar Fictoraidd unigryw, mae Carchar Rhuthun yn prysur ddod yn un o atyniadau mwyaf poblogaidd Gogledd Cymru. Mae’n croesawu nifer cynyddol o ymwelwyr o bell ac agos ac enillodd wobr TripAdvisor Traveller’s Choice yn 2024.

Er mwyn gwella hygyrchedd o fewn y safle hanesyddol hwn, mae gwelliannau diweddar wedi canolbwyntio ar sicrhau bod yr ymweliad yn fwy diogel ac yn fwy cyfforddus i bob ymwelydd. Mae’r rhain yn cynnwys:

• Seddi newydd wedi'u gosod yn yr islawr, gan gynnig man gorffwys croesawgar i ymwelwyr sy'n archwilio'r safle.  
• Dodrefn stryd diangen wedi'u tynnu i greu llwybrau cerdded cliriach.  
• Canllawiau newydd ac ychwanegol, yn enwedig lle'r oedd grisiau peryglus gynt.
• Stribedi wedi'u peintio'n llachar ar risiau i wella gwelededd a lleihau peryglon baglu.  
• Storfa feiciau a chyfleusterau newid babanod newydd, gan wneud y safle'n fwy cyfeillgar i deuluoedd a hygyrch i feicwyr.  

Gwelliannau yn Nantclwyd y Dre

Yn dyddio'n ôl i 1435, mae Nantclwyd y Dre yn un o'r tai tref ffrâm bren hynaf yng Nghymru sy'n dal ar agor i'r cyhoedd. Mae'n cynnwys gerddi cudd hardd, lle gall ymwelwyr brofi hanes yn ymarferol drwy lwybrau rhyngweithiol a’r gweithgareddau sydd yn ystafelloedd y tŷ, o'r cyfnod canoloesol i'r cyfnod modern.

Rhoddwyd blaenoriaeth i waith gwella hygyrchedd i'r llawr gwaelod, gan gynnwys y gornel goffi, y Parlwr ar arddull y 1940au, y neuadd ar thema'r Ail Ryfel Byd, y gegin Fictoraidd, y siop, yr ardal 'Camera Ystlumod', a'r gerddi helaeth, ac maent bellach wedi'u cwblhau diolch i’r canlynol:

• Rampiau newydd wedi'u gosod yn y tŷ a'r ardd, gan wneud pob ardal yn haws i'w cyrraedd.  
• Goleuadau gwell, yn enwedig mewn ystafelloedd lle'r oedd diffyg goleuni yn her i rai ymwelwyr yn flaenorol.  

Meddai Carly Davies, Rheolwr Gwasanaeth Treftadaeth Dros Dro:

“Rydym wedi ymrwymo i wella mynediad ar draws ein hatyniadau hanesyddol gan barchu eu cymeriad unigryw. Mae'r gwelliannau hyn yn gam pwysig wrth wneud Carchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre yn fwy cynhwysol, a gobeithiwn y gall mwy o ymwelwyr fwynhau diwrnod allan gyda ni o ganlyniad.”  

Ychwanegodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae’r newidiadau diweddar yn welliannau i’w croesawu ar gyfer y ddau safle ac yn mynd i’r afael yn uniongyrchol â rhai o’r canfyddiadau allweddol o archwiliadau hygyrchedd diweddar. Rwy'n gobeithio y gall mwy o ymwelwyr fwynhau'r safleoedd gwych hyn rŵan diolch i'r gwelliannau hyn, sy'n tanlinellu ymrwymiad Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych i sicrhau bod ein safleoedd treftadaeth yn hygyrch i bawb”.

Am fwy o wybodaeth am ymweld â Charchar Rhuthun a Nantclwyd y Dre, gan gynnwys manylion hygyrchedd, ewch i'n gwefan neu cysylltwch â thîm Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych drwy heritage@denbighshire.gov.uk

Athrawon ar daith elusennol i Affrica

Yn ddiweddar, fe wnaeth tair athrawes adael Sir Ddinbych i fynd draw i dde cyfandir Affrica wrth iddynt gychwyn ar daith i gefnogi plant ag anghenion ychwanegol mewn pentref pellennig yn y mynyddoedd.

Mae Rachel Costeloe, Tina Hughes, a Kathryn Packer yn athrawon cymwysedig sy’n gweithio i dîm cynhwysiant Cyngor Sir Ddinbych ac fe aethant ar daith 8,000 o filltiroedd o Sir Ddinbych i Lesotho, gwlad a’i ffiniau yn gyfan gwbl o fewn gwlad De Affrica, yn gynharach eleni.

Rachel Costeloe, Tina Hughes, a Kathryn Packer

Fe aeth y tair athrawes ar y daith yn eu hamser sbâr ar gyfer yr elusen ‘One Day’.

Yn rhan o griw o wirfoddolwyr yn gweithio ar gyfer yr elusen, bu’r tair athrawes yn helpu plant amddifad, a rhai ag anghenion dysgu ychwanegol sydd angen lefel o ofal sy’n anodd ei darparu yn lleol heb gymorth. Yn ystod eu pythefnos yno, bu Rachel, Tina a Kathryn yn darparu hyfforddiant i ysgol leol a dwy ysgol arbennig. Fe wnaethant hefyd gynnal rhaglen gefnogaeth i’r gymuned, yn darparu cymorth i rai oedd yn agored i niwed a rhai oedd ag anghenion dysgu ychwanegol.

Wrth ymweld ag un o’r ysgolion arbennig, fe wnaethant weithio mewn partneriaeth â’r 'Lesotho Sport and Recreation Commission’ a darparu gweithgareddau chwarae a chwaraeon, yn cynnwys chwarae synhwyraidd. 

Gan fod Lesotho wedi’i gefeillio â Chymru, fe wnaeth y tîm gynnal diwrnod diwylliannol, lle bu’r tair yn cynnal Eisteddfod fechan oedd yn cynnwys dawnsio gwerin a dawnsio i gerddoriaeth gyfoes gan y band Candelas. 

Dywedodd Rachel Costeloe, Athrawes Ymgynghorol Anghenion Dysgu Ychwanegol:

“Rydw i’n teimlo’n freintiedig iawn o fod wedi cael bod yn rhan o’r tîm. Fe wnes i ddarparu hyfforddiant trawma i’r athrawon yn yr ysgolion pan aethom ni yno, ac i rieni cartref y plant amddifad. 

Alla’ i ddim diolch digon i fy nheulu a fy ffrindiau am eu holl gefnogaeth.

Mae’r holl brofiad wedi newid fy mywyd i ac rydw i’n cynllunio fy nhaith nesaf i Lesotho yn barod, a’r tro yma, fe fyddaf yn mynd â fy merch gyda mi.”

Dywedodd Tina Hughes, Athrawes Ymgynghorol Anghenion Dysgu Ychwanegol:

“Roedden ni’n ffodus iawn o gael ymweld â dwy ysgol arbennig tra oeddem ni yno – un yn Butha-Buthe a’r llall yn Leribe.

Fe fuom ni’n gweithio gydag academi chwaraeon Lesotho a rhai o’r chwaraewyr rygbi rhyngwladol i hyrwyddo sesiynau chwaraeon anabledd.

Fe fuom ni hefyd yn gweithio gyda staff addysgu, yn darparu hyfforddiant ac yn rhannu technegau ar ddatblygu cyfathrebu gan ddefnyddio byrddau craidd.”

Dywedodd Kathryn Packer, Athrawes Allgymorth Cefnogi Ymddygiad:

“Fe wnes i fynd â’r wybodaeth a’r adnoddau sydd gen i i Lesotho i ddarparu hyfforddiant 6 bricsen i’r athrawon, y plant a rhieni’r cartref.

Mae’r gemau a’r gweithgareddau’n canolbwyntio ar y cof, sgiliau motor, datrys problemau, creadigrwydd a hyblygrwydd gwybyddol.

Roedd yn brofiad anhygoel, yn fraint ac yn bleser.”

Ers dychwelyd adref, mae’r cydweithwyr wedi parhau i gefnogi’r achos o bell, ond mae ganddynt eu tair gynlluniau i ddychwelyd i Lesotho yn y dyfodol, i barhau i gefnogi’r gwaith sy’n cael ei wneud yno.

Cariad at natur yn arwain at yrfa yn y sector cefn gwlad

Mae cariad diddiwedd un dyn at natur wedi ei helpu i ddiogelu a meithrin coed a phlanhigion lleol Sir Ddinbych. 

Cafodd Llais y Sir sgwrs gyda’n Cynorthwyydd Planhigfa Goed, Sam Brown i ddysgu sut mae ei arferion diogelu natur dros y blynyddoedd wedi arwain at yrfa yn y sector awyr agored.

Ganed Sam yn Ysbyty Maelor Wrecsam, ac fe’i magwyd yn Acrefair, pentref bychan hanner ffordd rhwng Llangollen a Wrecsam.

Mae’n cofio ei fam a’i dad yn ei helpu i ddysgu am bwysigrwydd yr awyr agored yn fachgen ifanc. 

Meddai: “Mae fy rhieni wedi fy magu i garu natur, arferwn fynd i leoliadau’r Ymddiriedolaeth Genedlaethol, gwarchodfeydd yr RSPB, Erddig (sydd ar garreg drws i ni), Castell y Waun, a Pharc Gwledig Tŷ Mawr.  Roeddwn wrth fy modd yn crwydro a cherdded yn fy esgidiau glaw ar benwythnosau ac ar ôl ysgol… datblygodd fy nghariad at natur yn gynnar iawn yn fy mywyd.

“Roeddwn yn geidwad iau ym Mharc Gwledig Tŷ Mawr gyda Chyngor Wrecsam, roeddent yn ei gynnal fel clwb mewn ffordd, dechreuais pan oeddwn i’n 8 oed a daliais i fynd nes yr oeddwn i’n 15 oed.  Roeddwn yn gwneud hyn ar ôl ysgol, felly byddwn yn newid o’m gwisg ysgol, yn mynd i lawr yno yn fy esgidiau glaw erbyn 4 o’r gloch, ac yn cymryd rhan mewn gweithgareddau gyda nhw.”

Datblygodd Sam ei sgiliau cefn gwlad fel ceidwad iau drwy garthu’r anifeiliaid, rhwydo mewn pyllau ac arolygu gloÿnnod byw yn y parc.

“Roeddwn wrth fy modd yn gwneud hyn, a datblygais rai gwerthoedd proffesiynol, fel sut i ofalu am yr anifeiliaid, bod yn gyfeillgar a sgwrsio â phobl, a dilyn hyfforddiant hefyd, megis cwrs diogelwch afonydd.

Yn yr ysgol, derbyniodd Sam ddiagnosis o Ddyspracsia wrth astudio, ond fe wnaeth ei gariad tuag at natur ei helpu drwy hyn. 

Eglurodd: “Roeddwn i’n mwynhau’r ysgol, ond doeddwn i ddim yn academaidd iawn, roeddwn yn aml yn edrych drwy’r ffenest yn gwylio’r adar a’r colomennod tu allan.  Roedd gennyf lawer mwy o ddiddordeb yn hynny na’r gwersi. 

“Ond roedd rhai o’r athrawon, gan gynnwys Miss Mills, fy athrawes wyddoniaeth, wedi sylwi ar hyn rywbryd.  Pan oedd pawb arall yn gwneud tasgau gwyddonol ymarferol, gofynnodd i mi a’m ffrindiau fynd allan i gynnal arolwg adar ar gaeau’r ysgol.  Cynhaliodd glwb garddio ar ôl ysgol hefyd, lle cawsom wneud pob mathau o bethau.”

Roedd Sam yn ystyried ei opsiynau ar ôl gorffen yr ysgol gan gynnwys gyrfa mewn Mecaneg neu Fioleg Môr, a oedd wedi bod ar ei feddwl ers yr oedd yn fachgen ifanc, ond roedd ei gariad at natur a’r cefn gwlad yn parhau i fod yn sbardun enfawr yn y cefndir.  

“Roeddwn hefyd wrth fy modd â pheirianneg a cheir, ond nid oedd gennyf sgiliau mathemateg da, felly roeddwn i’n teimlo efallai y byddai hynny wedi bod yn anodd i mi.”

Fodd bynnag, roedd ei gariad at natur yn parhau, a chyfaddefodd Sam ei fod wedi cymryd y camau cyntaf tuag at yr yrfa mae’n ei fwynhau heddiw’n sydyn iawn. 

Eglurodd: “Roeddem yn pori drwy’r cyrsiau yng Ngholeg Cambria, a dois o hyd i gwrs yng Ngholeg Llysfasi, sef Rheoli Cefn Gwlad, ac roedd Coedwigaeth a Chadwraeth yn opsiwn arall i mi hefyd.”

Cymerodd Sam ran mewn diwrnod agored yn y coleg yn gwneud rhywfaint o waith, ac roedd wrth ei fodd.  Ymunodd â cham Lefel 2 o’r cwrs a threuliodd dair blynedd yn y coleg yn gweithio i gyflawni Lefel 3.

“Cwrddais â phobl wych, ac rwy’n dal i gysylltu â nhw o bryd i’w gilydd.  Hyd heddiw, rwy’n dal i weithio gyda rhai ohonyn nhw hefyd.  Mi wnes i wirioneddol fwynhau fy amser yn y coleg.  Teimlaf fod y tiwtoriaid wedi fy ysbrydoli, ac roeddent bob amser yn barod i helpu. 

Roedd un o’i diwtoriaid yn fotanegydd, ac fe helpodd Sam i ddatblygu ei wybodaeth am blanhigion, a dysgodd sgiliau gweithio mewn cefn gwlad gan diwtor arall. 

“Pan orffennais i yn y Coleg, roeddwn rhwng dau feddwl i fynd i’r Brifysgol neu beidio, roeddwn i’n teimlo’n rhy ifanc, er bod y mwyafrif o bobl yr un oed â mi’n mynd… doeddwn i ddim yn teimlo’n barod i symud i ffwrdd o’m cartref.”

Cyfaddefodd Sam ei fod wedi chwarae â’r syniad o fynd i Brifysgol Aberystwyth neu John Moores yn Lerpwl i astudio Bioleg Môr, ond drwy ei ddiddordeb parhaus mewn natur a chefn gwlad, cafodd gyfle gwych, ac nid yw wedi edrych yn ôl ers hynny. 

“Mynychais gyfweliad am swydd fel ceidwad cefn gwlad yn nhîm Dyffryn Dyfrdwy, ni lwyddais i gael y swydd hon, ond cefais fy rhoi ar y rhestr o geidwaid wrth gefn.  Byddwn yn gweithio diwrnod gyda nhw yma ac acw yn ystod cyfnodau prysur yn plannu coed a phethau felly, felly cefais brofiad da gyda nhw.

“Roeddwn i’n gwybod fy mod yn caru’r tir, a’r bobl a’r pethau ar y tir.  Sylwais fy mod yn caru coed; mae Dyspracsia yn achosi i bobl i ddatblygu obsesiwn dros bethau.  Roeddwn i’n gallu cofio’r rhywogaethau coed brodorol yn syth, a dois i adnabod y blodau gwyllt yn dda iawn hefyd.  O oedran ifanc, roeddwn yn gwybod yng nghefn fy meddwl mai dyma’r oeddwn i wirioneddol eisiau ei wneud.”

Mae Sam yn Gristion, ac mae ei ffydd bob amser wedi bod yn bwysig iddo, ac mae natur, ynghyd â’i gredoau, yn sbardun enfawr ar gyfer ei ymrwymiad a’i waith. 

“Rwy’n angerddol iawn am natur… Rwy’n Gristion, rwy’n credu mai Duw sydd wedi creu natur a’i fod yn haeddu parch, yr anifeiliaid, a’r planhigion.  Mae’n adnodd gwych ar gyfer ein hiechyd ysbrydol, a’n iechyd cyffredinol, ac mae angen i ni gydnabod hynny a deall fod y Ddaear yn adnodd gwerthfawr, ac rwy’n awyddus i edrych ar ei hôl.”

Datblygodd Sam i fod yn arddwr angerddol pan adawodd y coleg gan dyfu planhigion gartref, ac mae’n cyfaddef mai yn ei ardd y mae hapusaf.

Treuliodd Sam gyfnod fel warden yn gofalu am aderyn prin yn nythfa’r Môr-wenoliaid Bach yng Ngronant hefyd.

“Cefais amser da iawn â’r Môr-wenoliaid Bach.  “Roeddwn wrth fy modd yn gofalu amdanynt, roeddent yn anifeiliaid hyfryd.”

Gan ddilyn ei ddyletswyddau fel warden, derbyniodd Sam ei swydd bresennol fel Cynorthwyydd Planhigfa Goed ym mis Medi 2023, ac mae wedi bod yn brysur yn defnyddio ei sgiliau i hybu planhigion lleol a phoblogaeth goed y sir ers hynny. 

“Rwyf wedi cael modd i fyw. Mae’n hyfryd cael cyfle i ddefnyddio fy sgiliau a mwynhau gwneud gwahaniaeth i rywbeth sydd mor agos at fy nghalon.”

Dyma ei gyngor i unrhyw un sy’n awyddus i ddilyn yn ei olion traed: 

“Byddwn yn argymell i bawb achub ar bob cyfle i wirfoddoli.  Ble bynnag yr ydych chi’n byw yn y sir, bydd gennych Ymddiriedolaeth Natur neu leoliad Ymddiriedolaeth Genedlaethol yn lleol, yn ogystal â gwasanaeth cefn gwlad y Cyngor lleol a allai fod yn cynnig cyfleoedd i wirfoddoli.

“Hefyd, fel gwirfoddolwr, rydych yn dangos parodrwydd i wirfoddoli.  Rwyf wedi dysgu gymaint drwy wirfoddoli.  Teimlaf fy mod wedi dysgu mwy drwy wirfoddoli nag y gwnes i mewn unrhyw ran arall o’m haddysg.  Felly mae gwirfoddoli’n bwysig, ac wrth gwrs… yr ymrwymiad a’r penderfyniad i ddal ati.”  

Dynodiad bryniau yn siapio atgofion gyrfa ar gyfer cefnogwr awyr agored

Yn haf 1895, derbyniodd dirlun trawiadol oedd yn sefyll yn dalog uwchben Dyffryn Clwyd ddynodiad arbennig iawn.

Dynodwyd Bryniau Clwyd fel Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol (a enwir erbyn hyn yn Tirweddau Cenedlaethol) gan helpu i gadw ei dirwedd amrywiol gyda Thŵr y Jiwbilî enwog yn goron ar ben Moel Famau.

Wedi’i arwain i ddechrau gan dîm bychan ym Mharc Gwledig Loggerheads, mae’r tîm wedi tyfu i addasu i reoli Dyffryn Dyfrdwy hefyd yn 2011 yn y dynodiad.

Ar noswyl pen-blwydd AHNE Bryniau Clwyd yn 40, rydym yn siarad â Swyddog Arweiniol Tirweddau Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, Howard Sutcliffe a oedd yn rhan o’r tîm gwreiddiol oedd â’r dasg o symud y dynodiad pwysig ymlaen.

Wedi’i eni a’i fagu yn Blackpool, dechreuodd siwrnai Howard tuag at ddarparu help llaw i gefn gwlad, diolch i ddewisiadau bywyd ei chwaer.

Eglurodd: “Roedd gan fy mam a fy nhad siopau ar lan y môr yn Blackpool, yn gwerthu popeth o hetiau Kiss Me Quick i gardiau post. Roedd fy nhad hefyd yn werthwr llyfrau cyfanwerthol ac roedd gennym siop bapur ar Bier y Gogledd.

“Y peth mwyaf a ddigwyddodd i ni oedd fy chwaer yn priodi ffarmwr yn Swydd Gaerloyw, ac roeddwn yn treulio mwyafrif o fy ngwyliau haf a’r Pasg yno. Ysgogodd fy niddordeb mewn cefn gwlad, dyna lle ddechreuais ddysgu.

Bu bron i Howard fynd i goleg amaethyddol yn dilyn ei amser ar y fferm, ond penderfynodd funud olaf i ddewis Gradd mewn Daearyddiaeth a Hanes.

“O fewn hynny roedd cwrs Bioamrywiaeth a oedd yn ddiddorol ar y pryd. Fe gyflawnom lawer o astudiaethau yn y Gogledd Orllewin, rwyf bob amser wedi mwynhau Ardal y Llynnoedd, Forest of Bowland ac Arnside a Silverdale yw’r ardaloedd y buaswn yn crwydro gyda Mam a Dad.”

Ar ôl cwblhau swyddi tymhorol gyda Pharc Cenedlaethol Ardal y Llynnoedd, cyfnod fel archwilydd prif bibellau nwy, dechreuodd Howard dynnu tuag at Fryniau Clwyd ar ôl gweithio gyda Chyngor Swydd Gaer yng Nghoedwig Delemere.

Eglurodd: Fe ddois ar draws (i Loggerheads) i fod yn Warden AHNE ar y pryd, rydym yn eu galw yn geidwaid erbyn hyn, roedd hynny’n ôl ym 1986.

“Bryd hynny roedd yn golygu chwilio am brosiectau ac roedd bob amser yn cael ei gefnogi gan Gyfoeth Naturiol Cymru. Roedd gennym Loggerheads a Moel Famau a oedd yn safle eang o 2,500 erw, ond y prif brosiectau yn y dyddiau cynnar hynny oedd cymunedau a hefyd gosod arwyddion Llwybr Cenedlaethol Clawdd Offa.

“O hynny, fe edrychom ar hawliau tramwy o Loggerheads a Moel Famau, gan geisio gweithio ar hamdden a mynediad gan mai dyna oedd canolbwynt y Llywodraethau ar y pryd er mwyn cael pobl i fynd allan.

Fel twf cyson byd natur, fe dyfodd rôl y warden hefyd wrth i’r dynodiad agor mwy o gyfleoedd iddo ddatblygu ei yrfa.

Dywedodd Howard: “Yn y dyddiau cynnar roeddwn yn berson ymarferol, yn mynd allan i weithio gyda’r gwirfoddolwyr a’r perchnogion tir. Roeddent bob amser yn dda. Rwyf yn dal i weld rhai o’r ffermwyr a’r gwirfoddolwyr yr oeddwn yn gweithio â nhw yn y dyddiau cynnar hynny, ac mae perthynas yn parhau, sydd yn wych.

“I ddechrau, nid oeddwn eisiau gweithio fy hun i fyny, roeddwn yn mwynhau’r pethau ymarferol a mynd allan, roeddwn yn gwerthfawrogi fy Land Rover, offer a threlars a gwneud pethau felly drwy’r dydd.

“Ond gyda’r byd yn newid roedd contractwyr yn dod i mewn, rydym wedi bod yn lwcus iawn yn y gwasanaethau cefn gwlad, rydym bob amser yn gwybod bod grantiau yn dod i mewn, felly mae incwm ychwanegol wedi bod yn dod i mewn o gyrff allanol amrywiol er mwyn helpu gyda’r gwaith angenrheidiol, gan fy ngalluogi i gymryd cyfleoedd eraill a oedd yn codi yn y sefydliad.”

Mae cefnogi Cynghorau Cymuned gyda mannau gwyrdd, helpu i gaffael mwy o dir i dyfu natur leol, creu teithiau cerdded cylchol i enwi ond y rhai, wedi helpu Howard i gael amrywiaeth yn ei yrfa.

“Mae cael y portffolio tir yn rhoi’r gallu i chi weithredu, os ydych yn berchen ar y tir, mae’n newid popeth,” eglurodd.

“Rwy’n meddwl bod y Ddeddf Cefn Gwlad a Hawliau Tramwy, sydd wedi creu mynediad agored i amryw o leoliadau, gallwch bellach gerdded i fannau penodol gyda’r rhyddid yn gwybod nad ydych yn tresmasu.”

I’r bobl ifanc sydd yn hoff o gefn gwlad ac efallai’n ystyried dilyn llwybr y ceidwaid dros y blynyddoedd ar hyd Bryniau Clwyd, mae Howard yn cynnig y cyngor hwn.

“Mae’n gyngor syml iawn, arhoswch mewn addysg cyhyd â phosibl. Fe arhosais i nes i mi gael fy ngradd, ac fe wnaeth y radd fy helpu i chwilio am bethau eraill. Rydw i’n meddwl fod addysg yn allweddol i bopeth, gallwch gael angerdd a diddordebau tu allan a gwylio adar neu gerdded, ond mae cael gradd yn rhywbeth cadarnhaol iawn.

“Mae nifer o bethau eraill amrywiol ar y cyd, gallwch fod yn aelod o Uned Cadetiaid y Fyddin, neu Sgowtiaid neu Archwiliwr.  Mae’r holl bethau hynny’n ychwanegu, ac yn ddefnyddiol iawn i ddangos eich bod yn unigolyn sydd eisiau cyflawni pethau, ac i ryw raddau, yn caru’r awyr agored hefyd.”

Gan gofio’r blynyddoedd gyda Bryniau Clwyd yn ei olwg, meddai Howard: “Mae uchafbwyntiau amrywiol, gallaf gofio ar ôl y cyfweliad a cherdded i lawr y llwybr yn Loggerheads. Rwy’n cofio cerdded i lawr ger yr afon a meddwl, waw pe bawn i’n gallu rheoli hwn, byddai hynny’n anhygoel.

“Yn y pen draw, mae’n dirwedd sy’n amrywiol iawn, ac rydych yn tyfu i’w garu a dweud y gwir.”

I ble mae gwastraff bwyd yn mynd?

Beth sydd gan ychydig dros 600 o eliffantod Affricanaidd gwrywaidd i’w wneud gydag ailgylchu bwyd yn y sir?

Wel, dyna gyfanswm pwysau’r bwyd a anfonwyd i gael ei ailgylchu diolch i ymdrechion preswylwyr rhwng mis Ebrill 2024 a mis Mawrth 2025. 

I roi syniad arall i chi, mae’r swm a gafodd ei fagio a’i ailgylchu gan gymunedau Sir Ddinbych yn ystod y cyfnod hwn gyfystyr â saith awyren Airbus A380 llawn yn sefyll ochr yn ochr â thair awyren A320 oedd wedi cyrraedd eu capasiti pwysau. 

Fe ailgylchodd preswylwyr 4,204 tunnell ar gyfer y cyfnod, sef cynnydd o 588 tunnell o wastraff bwyd o 2024 i 2025.

Mae’r gwastraff yn cael ei gasglu o dros 47,000 eiddo ac yn cael ei gynnwys mewn tua 73,000 o gasgliadau yr wythnos ar draws pob ffrwd gwastraff yn y Sir.

Mae’r gwastraff a gasglwyd yn y bagiau bioddiraddadwy arbennig sy’n cael eu darparu gennym ni yn cynnwys eitemau o geginau a byrddau bwyd megis aelwydydd

• Bagiau te wedi’u defnyddio
• Gwaddodion coffi
• Plisgyn wyau
• Ffrwythau
• Croen llysiau
• Cig a physgod amrwd ac wedi’u coginio, gan gynnwys esgyrn
• Crafion platiau neu fwyd dros ben nad oes modd ei gadw’n ddiogel er mwyn ei fwyta yn nes ymlaen
• Bwyd nad yw’n ddiogel i’w fwyta mwyach

Ac yn sgil ymdrechion pawb, mae’r eitemau yma, drwy beidio â llenwi ein safleoedd tirlenwi gwerthfawr, yn cefnogi ein cymunedau. 

Wedi’i gasglu o’n Gorsaf Wastraff yn Ninbych, mae’r holl fagiau ailgylchu bwyd yn cael eu cludo i gyfleuster sy’n cael ei redeg gan Biogen ger Rhuallt. 

Mae’r bwyd yn mynd drwy broses o’r enw Treulio Anaerobig sydd yn helpu i leihau bio-nwy a bio-wrtaith. Mae hyn yn digwydd mewn tanc di-ocsigen sydd wedi’i selio o’r enw treuliwr anaerobig.

Caiff bio-nwy yn y ffatri ei ddal a’i ddefnyddio i bweru peiriannau nwy effeithlon gan gynhyrchu trydan adnewyddadwy i gefnogi’r grid. Mae hyn hefyd yn helpu i fynd i’r afael â newid hinsawdd gan fod nwy sy’n cael ei ryddhau gan y bwyd yn cael ei ddal mewn amgylchedd sydd wedi’i reoli yn hytrach na’i adael i gronni dros safleoedd tirlenwi agored. 

Mae’r bio-wrtaith sy’n weddill yn cael ei roi yn ôl yn y tir i dyfu mwy o gnydau i gynhyrchu mwy o fwyd ar gyfer byrddau bwyd teuluoedd. 

Gan ddiolch i breswylwyr am eu hymdrechion ailgylchu bwyd, meddai Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd, Priffyrdd a Chludiant:  “Mae ein preswylwyr wedi bod yn wych erioed yn ailgylchu bwyd, ond dyma ymdrech aruthrol ganddyn nhw sy’n gwneud cymaint o wahaniaeth cadarnhaol i’n hamgylchedd. Gall pawb sydd wedi crafu eu platiau mewn i’r cadis fod yn falch o’u hunain am helpu i roi rhywbeth cadarnhaol yn ôl i’n hamgylchedd drwy gefnogi’r broses ailgylchu y mae’n holl wastraff bwyd yn mynd drwyddo.”

I gael rhagor o wybodaeth am ailgylchu yn Sir Ddinbych, ewch i https://www.sirddinbych.gov.uk/cy/biniau-ac-ailgylchu/biniau-ailgylchu.aspx

Darganfod trysorau natur Y Rhyl

A oeddech chi’n gwybod fod yna nifer o leoliadau natur ar hyd a lled Y Rhyl lle gallwch chi fynd ati i’w harchwilio?

O’r arfordir i’r dref mae yna ardaloedd sy’n llawn bywyd gwyllt yn blodeuo a golygfeydd i’w darganfod a all hefyd ddarparu lle gwych ar gyfer gweithgarwch corfforol.

Mae Llais y Sir yn mynd â chi ar wibdaith o amgylch yr ardaloedd natur yn Y Rhyl gan ddangos yr hyn sydd ganddynt i’w gynnig.

Yn nwyrain Y Rhyl mae gwarchodfa natur ifanc sydd o fewn cyrraedd i’r gymuned leol. Cafodd Gwarchodfa Natur Maes Gwilym ei chreu fel rhan o brosiect creu coetiroedd y Cyngor. Mae yna dros 2,500 o goed yn tyfu ar y safle a chafodd y coetir presennol ei hybu er mwyn gwella’r cynefin ar gyfer byd natur.

Cafodd llwybrau a fydd yn mynd â chi i’r warchodfa eu hadeiladu gan ddefnyddio deunydd wedi’i ailgylchu a’u gorffen gyda llwch calchfaen.

Elfen arbennig yng ngwarchodfa natur Maes Gwilym yw’r ardal o wlyptir sy’n cynnwys pwll bywyd gwyllt byrhoedlog, sydd wedi ei ddylunio i ddal lefel isel o ddŵr gan ddarparu cynefin gwych i nifer o rywogaethau.

Gallwch hefyd alw heibio’r guddfan adar ar y safle sy’n galluogi ymwelwyr i fwynhau’r bywyd gwyllt yn yr ardal, sy’n cynnwys nifer o rywogaethau adar ar y rhestr goch a’r rhestr oren.

Mae gwrychoedd sydd wedi eu plannu yn tyfu’n gryf ar y safle ochr yn ochr â dolydd blodau gwyllt lliwgar. Wrth gerdded o amgylch fe allwch fanteisio ar yr ardaloedd eistedd sydd wedi eu cyflwyno yn yr ardal.

Plannwyd gwrychoedd hefyd sy’n annog dolydd blodau gwyllt presennol a rhai newydd. Cyflwynwyd ardaloedd eistedd a gosodwyd ffensys a gatiau newydd yn lle’r rhai a oedd wedi’u difrodi.

I fyny’r ffordd mae Safle Natur Cymunedol newydd Llys Brenig, sy’n nythu yn Ystâd Park View. Cafodd ei greu yn 2024 a phlannwyd 1,885 o goed ar y safle yn ogystal â chreu pwll a gwlyptir er budd bywyd gwyllt lleol, gosodwyd ffensys newydd o amgylch y pwll a ffiniau’r safle a chrëwyd llwybrau a gosodwyd meinciau i alluogi preswylwyr lleol i gysylltu â byd natur ar garreg y drws.

Mae’n ardal fach wych i ymweld â hi ar ddiwrnod heulog, mae’n bosibl y gwelwch un neu ddau o gyfeillion pluog sydd wedi ymgartrefu yn y pyllau ar y safle.

Mae Gwarchodfa Natur Parc Bruton yn cynnig cyfle da i ymestyn eich coesau ar daith gylchol neu drwy archwilio’r llwybrau gan dorri drwy’r tiroedd tra’n mwynhau golygfeydd gwych o Fryniau Clwyd.

Fe welwch dirwedd amrywiol yn cynnwys coetir, gwrychoedd, dolydd blodau gwyllt a hyd yn oed coed ffrwythau wrth archwilio’r trysor hwn ac ochr yn ochr â’r planhigion a’r coed amrywiol cadwch lygad am y bywyd gwyllt lleol.

Gellir dod o hyd i daith gylchol wych arall i brofi natur wrth ymweld â Gwarchodfa Natur Pwll Brickfield.

Mae ceidwaid cefn gwlad a gwirfoddolwyr a gefnogwyd gan Natur er budd Iechyd wedi cyflawni gwaith sydd wedi arwain at agor perllan gymunedol a phwll gyda llwybr newydd a phont yn arwain at y safle hwn yng nghornel dawel y warchodfa.

Mae’r tîm wedi gwneud gwelliannau i’r llwybrau, wedi symud hen goed marw ac wedi tacluso’r golygfannau o amgylch y prif ddyfroedd.

Ac mae’n bosibl y gwelwch famal sy’n brin yn y DU wrth gerdded gan fod ardaloedd hefyd wedi eu gwella o amgylch y warchodfa natur i annog mwy o lygod pengrwn y dŵr i ymgartrefu ar y safle.

Yr haf hwn bydd mwy o liw i’w weld yn yr ardal ger y llwybr beicio yn arwain i’r warchodfa natur o ochr Ysgol Tir Morfa.

Yn ystod yr hydref a’r gaeaf cafodd gwaith ei wneud i glirio’r mieri. Fe symudwyd coed marw i alluogi mwy o olau i ddod i’r ardal i gefnogi’r natur sy’n goroesi, fe blannwyd coed pisgwydd a chymysgedd o’r gribell felen, gorudd a heuwyd cymysgedd o hadau blodau gwyllt y coetir i gefnogi peillwyr.

Yn well na dim i fwynhau’r golygfeydd o’r bywyd gwyllt ar y dyfroedd mae golygfannau newydd wedi eu hagor ar hyd y llwybr cylchol, gyda rhai yn cynnwys clwydi cyll sydd newydd eu creu fel ffensys, sy’n galluogi ymwelwyr i werthfawrogi bywyd ym Mhwll Brickfield.

Ewch i weld atyniadau Sir Ddinbych yn eich cerbyd trydan

Mae’r gwanwyn yma a’r haf ar ddod, a mwy o olau dydd yn creu cyfle perffaith i grwydro a gweld y gorau sydd gan Sir Ddinbych i’w gynnig.

Wrth deithio mewn cerbyd yn yr oes fodern, gallech fod yn defnyddio injan hybrid neu fodur trydan i’ch helpu i gyrraedd llefydd gyda llai o effaith ar ein hinsawdd.

Ers i bwyntiau gwefru cyhoeddus cyntaf Cyngor Sir Ddinbych ar gyfer cerbydau trydan gael eu gosod yn haf 2022, mae dros 1.5 miliwn o filltiroedd o deithio wedi’u darparu drwy fwy na 22,000 o sesiynau gwefru.

Ar gyfer perchnogion cerbydau trydan sy’n byw yn lleol a thu hwnt, mae Llais y Sir yn mynd â chi ar wibdaith o amgylch pwyntiau gwefru cerbydau trydan cyhoeddus y Cyngor i’ch helpu i gynllunio eich taith o amgylch yr ardal i weld y golygfeydd.

Mae’r rhwydwaith cerbydau trydan yn cynnig cyfle ardderchog i deithio o amgylch Sir Ddinbych yn mwynhau’r holl atyniadau sydd gan y sir i’w cynnig wrth wefru eich cerbyd ar un o’r safleoedd.

Eisiau blas ar deithio hen ffasiwn ar Reilffordd Llangollen? Gallwch gychwyn y profiad ym maes parcio Lôn Las yng Nghorwen, wrth orsaf y dref, lle mae pum pwynt gwefru cerbydau trydan i chi eu defnyddio, cyn mwynhau taith i’r oes o’r blaen i fyny ac i lawr y lein a chrwydro trefi Corwen a Llangollen tra mae’r car yn gwefru.

Wrth ddod at y rheilffordd o Langollen, mae pwyntiau gwefru ar gael ym maes parcio Heol y Farchnad a hefyd ym maes parcio’r Pafiliwn. Bydd y lleoliadau cyfleus yma hefyd yn rhoi amser i chi weld atyniadau fel Glanfa Llangollen, llwybr at Gastell Dinas Brân neu fwynhau’r golygfeydd o Afon Dyfrdwy’n llifo trwy ganol y dref.

Wrth neidio i’r car a gyrru draw i Ruthun, fel ddewch o hyd i bwyntiau gwefru ym maes parcio Cae Ddôl, sy’n eich rhoi chi o fewn tafliad carreg i ddysgu am Garchar Rhuthun a’i holl hanes, a gyda rhyw bum munud o gerdded, gallwch gyrraedd tŷ hanesyddol Nantclwyd y Dre.

Os ydych chi’n un am gelf a chrefft, mae cyfleusterau gwefru hefyd ar gael i’r cyhoedd yng Nghanolfan Grefft Rhuthun, er mwyn i chi allu pori drwy bopeth mae’r ganolfan yn ei gynnig wrth bweru’r car at y daith nesaf.

Draw yn Ninbych, mae pwyntiau gwefru ar Lôn y Post, sy’n rhoi cyfle perffaith i chi weld adfeilion Castell Dinbych sy’n dal i daflu ei gysgod dros y dref.

Heb fod ymhell, yn Llanelwy, mae maes parcio’r Lawnt Fowlio yn y ddinas, sy’n fan cychwyn gwych i fwynhau taith gerdded hardd ar hyd Afon Elwy neu i fynd i ryfeddu at bensaernïaeth hyfryd yr Eglwys Gadeiriol.

Gan deithio am yr arfordir, yn y Rhyl mae’r lle delfrydol i wefru eich cerbyd. Mae nifer o bwyntiau gwefru ym maes parcio Gorllewin Stryd Cinmel, gan gynnwys rhai cyflym. Oddi yma, gallwch gerdded trwy ganol y dref at y promenâd i fwynhau tywod euraidd y traeth, neu droi at ardal yr harbwr a’r Llyn Morol lle mae rheilffordd fechan hynaf y byd. Mae cyfleusterau gwefru hefyd ar gael ym maes parcio Ffordd Morley.

Ac yn olaf, wrth deithio i Brestatyn fel welwch chi bwyntiau gwefru (gan gynnwys rhai cyflym) ym meysydd parcio Rhodfa Rhedyn a Rhodfa’r Brenin, sy’n rhoi amser i chi fwynhau canol tref Prestatyn neu, os ydych chi’n teimlo’n ddewr, fynd am dro i lawr at lan y môr i fwynhau’r atyniadau sydd yno.

Mae’r rhwydwaith cyhoeddus gwefru cerbydau trydan yn rhan o gamau gweithredu cyffredinol y Cyngor i fynd i’r afael â newid hinsawdd yn dilyn datgan Argyfwng Hinsawdd ac Ecolegol yn 2019 drwy leihau ôl-troed carbon y sir.

I weld mwy o wybodaeth am y lleoliadau yma, ewch i'n gwefan.

Crwydro un o berlau Rhuddlan

Mae’r dyddiau cynhesach yn peri i natur ledled y sir flodeuo, ac mae digonedd o leoedd gwych i fynd gyda’r teulu i gael gweld hyn drosoch eich hun.

Yn Rhuddlan mae yna ardal sy’n llawn bywyd a natur ar gyfer pobl o bob oedran, gyda golygfeydd godidog o Gastell Rhuddlan yn ogystal.

Mae Llais y Sir yn mynd â chi o gwmpas Gwarchodfa Natur Rhuddlan, darn o dir bywiog yn llawn bywyd gwyllt a rhyfeddol, diolch i bartneriaeth gymunedol wych.

Mae staff Cefn Gwlad wedi bod yn gweithio’n agos ers 2011 gyda Grŵp Ymgynghorol Rheoli Gwarchodfa Natur Rhuddlan i ddiogelu a datblygu’r tir sydd wrth ymyl y brif ffordd o Ruddlan i Lanelwy.

Wrth gyrraedd y maes parcio bach gyferbyn â’r fynedfa i Aldi wrth y goleuadau traffig, gellwch gerdded i’r warchodfa natur mewn dim o dro. Mae prif lwybr, a rennir gyda beicwyr, yn mynd â chi drwy galon y warchodfa natur, ond mae yna lwybrau llai i’w mwynhau hefyd.

Mae’r gangen gyntaf ar ochr dde’r llwybr yn eich arwain i lawr ychydig risiau drwy ardal goediog at ddyfroedd y warchodfa, lle, os ydych chi’n lwcus, gellwch wylio elyrch, hwyaid neu grehyrod, hyd yn oed, yn mwynhau’r ardal o blatfform pren yn edrych dros y dŵr.

Wrth grwydro’n ôl i lawr y prif lwybr gellwch ganfod y mentrau mae’r bartneriaeth wedi eu datblygu dros y blynyddoedd ar gyfer cymuned Rhuddlan ac ymwelwyr.

Mae llwybrau bach yn rhoi’r cyfle i chi gael cerdded drwy ddwy ddôl blodau gwylltion, sy’n llawn blodau amrywiol ac yn ferw o liwiau, a’r cyfan yn helpu i gynnal bywyd gwyllt lleol y warchodfa.

Mae tri phwll bywyd gwyllt i gyd ar y safle sy’n llawn bywyd, a mwy na 300 metr o wrychoedd yn darparu cynefin pwysig i lawer o anifeiliaid.

Wrth gerdded drwy’r warchodfa mae’n bosibl y byddwch hefyd yn sylwi ar fwy na 6,000 o goed yn siglo yn yr awel – y cyfan wedi eu plannu gan y bartneriaeth – ynghyd â pherllan o rywogaethau treftadaeth.

Dewiswch ddiwrnod heulog i ymweld ac mae gennych ddwy ardal bicnic yn y warchodfa natur i ymlacio a chael cip ar y bywyd gwyllt yn mwynhau’r ardal yn ogystal.

Os dewiswch yr amser cywir yn ystod yr haf i fynd yno, mae yna hefyd ardal berffaith ar gyfer y rheiny sydd â diddordeb ym mywydau pryfed. Mae gan y warchodfa ei phwll trochi ei hun, lle gellwch gael cip ar fywyd prysur gwas y neidr.

Un nodwedd unigryw i’r warchodfa natur yw’r Ardd Synhwyraidd; bu’r Grŵp Dementia lleol a grŵp y warchodfa natur yn gweithio gyda staff y Gwasanaeth Cefn Gwlad wrth ddatblygu’r ardal hon. Gyda’i gilydd maent wedi creu llecyn sy’n addas ar gyfer pobl â dementia, gyda nodweddion synhwyraidd, coed, blodau gwylltion a nodweddion tirwedd hanesyddol megis waliau sychion a gwrychoedd wedi eu plygu, ynghyd â seddi coed derw Cymreig traddodiadol i bobl gael eistedd a mwynhau’r ardal.

Mae’r warchodfa natur wedi ennill nifer o wobrau Cymru yn ei Blodau, ac mae’n hollol hygyrch i bawb.

Mae’r ffordd y mae bywyd gwyllt lleol wedi mabwysiadu’r warchodfa hon – sydd wedi ei chynllunio’n arbennig – wedi mynd y tu hwnt i’r holl ddisgwyliadau, ac mae hynny’n cynnwys rhywogaethau eiconig megis dyfrgwn a llygod pengrwn y dŵr, sy’n digwydd bod yn rhai o’r mamaliaid sy’n prinhau gyflymaf yn y DU.

Y Cynghorydd Julie Matthews yn croesawu Llais y Sir ar ei newydd wedd

Wrth i ni lansio'r e-gylchlythyr newydd i drigolion, cafodd Llais y Sir sgwrs gyda'r Cynghorydd Julie Matthews, Dirprwy Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol dros Strategaeth Gorfforaethol, Polisi, Cydraddoldeb ac Asedau Strategol

Beth yw eich cyfrifoldebau fel Aelod Arweiniol y Cabinet?

Mae fy rôl yn ymwneud â pherfformiad a’r broses o redeg y Cyngor. Mae'n debyg mai’r ochr anweledig gorfforaethol yw hyn, er enghraifft adnoddau dynol, iechyd a diogelwch, gwasanaethau cyfreithiol a democrataidd, caffael, TGCh, cyfathrebu a rheoli asedau. Ond heb yr holl wasanaethau hyn, mewn gwirionedd, ni fyddai'r Cyngor yn gallu gweithredu.

Yn ogystal â'r gwasanaethau mewnol yma, rwy’n gyfrifol am y ddeddf lles a chenedlaethau'r dyfodol, cydraddoldeb ac amrywiaeth, hyfforddiant a datblygu ar gyfer aelodau'r Cyngor ac rwy'n Hyrwyddwr y Lluoedd Arfog.

Un o'r pethau rwy'n fwyaf angerddol amdano yw cydraddoldeb ac amrywiaeth gan mai dyma fy nghefndir proffesiynol. Roeddwn i'n arfer gweithio i elusen cydraddoldeb rhywedd cyn i mi ddod yn Gynghorydd, felly mae hyn yn arbennig o bwysig i mi. Roedd yr elusen yn ymwneud â chyfleoedd datblygu i ferched i’w galluogi i fynd mewn i rolau arweinyddiaeth a rhoi’r hyder iddynt lwyddo.

Cyn hynny, roeddwn yn gweithio yn yr asiantaeth budd-daliadau yn y Rhyl ac yno fe ddes yn gynrychiolydd Undeb. Fel rhan o'r rôl honno, roeddwn i'n arfer hyfforddi staff a gwnaeth hyn fy arwain wedyn i faes addysg i oedolion. Yn y diwedd, roeddwn yn rheolwr rhaglen mewn coleg yn Solihull yn gofalu am astudiaethau rheoli, proffesiynol ac undebau llafur.

Beth oedd eich cymhelliad i ddod yn Gynghorydd?

Fel llawer o bobl, yn ystod Covid cawsom gyfnod eithaf anodd. Fe wnes i ddod yn ofalwr i fy mam ar ôl i ni golli fy mrawd iau oedd wedi bod yn byw efo hi. O ganlyniad, roedden ni angen lot o gefnogaeth ychwanegol, ond roedd o mewn cyfnod pan oedd hi’n heriol iawn cael gafael ar y cymorth yna.

Ar ôl cael cael profiad uniongyrchol o wasanaethau'r cyngor, fe wnaeth o arwain i mi feddwl am bwysigrwydd ein gwasanaethau cyhoeddus a pha mor bwysig ydy sicrhau eu bod o ansawdd uchel ond hefyd eu bod nhw’n hygyrch ac yn gwasanaethu anghenion y gymuned.

Wrth edrych yn ôl, roedd yn gyfnod rhwystredig iawn ac o'n profiad ni, gallai fod wedi bod yn well. O leiaf roedd gan mam ein cefnogaeth ni, ond fe wnaeth i mi feddwl am beth sy'n digwydd i bobl sydd heb y lefel honno o gefnogaeth.

A dyna pam penderfynais ddod yn Gynghorydd. Gallwn fod wedi eistedd yn ôl, ond roedd yn bwysig i mi i fod yn weithredol a gwneud rhywbeth i geisio gwneud gwahaniaeth a rhoi cyfle i bawb fyw'r bywyd gorau y gallant.

Mae'n rôl anodd, ac mae’n hawdd mynd braidd yn amddiffynnol wrth weld pethau negyddol yn y wasg,achos da ni’n dod i'r rôl i wneud gwahaniaeth ac i geisio helpu cymaint o bobl â phosibl.

Rwy'n credu y byddai'n brofiad gwych i unrhyw un. Fel cynghorydd, yn amlwg, rydym ni'n gyfrifol am ddwyn pobl i gyfrif, ond be da ni hefyd yn ei weld ydy’r gwaith mae’r staff yn ei wneud a pa mor ymroddedig ydyn nhw - mae'n agoriad llygad.

Beth ydych chi'n ei garu am Sir Ddinbych?

Weithiau ‘da chi’n anghofio faint rydych chi'n hoffi lle nes i chi symud. A dyna ddigwyddodd i mi pan es i i Solihull. Yn ffodus, gyda swydd addysgu, gallwn ddod yn ôl yn aml i aros gyda mam ac fe wnes gadw cyswllt efo’m holl ffrindiau.

Rwy'n credu bod pobl Sir Ddinbych yn wych, ac fel lleoliad mae gymaint tawelach a mwy hamddennol na'r ddinas. Rydym mor ffodus - mae gennym draethau gwych ond gallwn hefyd fod yng nghanol cefn gwlad o fewn hanner awr. Mae gennym olygfeydd anhygoel ar ein stepen drws - sy'n rhywbeth y gallwn ei gymryd yn ganiataol weithiau.

Pan ges i fy niswyddo yn Solihull, gallwn fod wedi dod o hyd i swydd arall yno, ond wnes i ddim meddwl dwywaith - roeddwn i eisiau dod adref.

Beth sy’n eich cyffroi am y gwaith sydd ar y gweill gan y Cyngor?

Rwy'n edrych ymlaen yn fawr at agor Marchnad y Frenhines yn y Rhyl - mae wedi bod yn amser hir, ond rwy'n sicr y bydd werth yr holl aros. Cawsom ymweliad yno’n ddiweddar ac mae'n edrych yn wych. Gobeithio y bydd hyn yn gatalydd ar gyfer buddsoddiad pellach yn y Rhyl - sydd bob amser wedi bod yn sbardun i'r gwaith adfywio y mae'r Cyngor wedi bod yn ei wneud.

Mewn mannau eraill yn y Sir mae nifer o brosiectau llwyddiannus eraill wedi eu cwblhau. Roedd yn wych mynychu digwyddiad y llynedd yng Nghorwen i ddathlu cwblhad amrywiaeth o brosiectau adfywio. Hefyd yng Nghorwen, agorwyd trac pwmp Clawdd Poncen ac mae wedi profi'n hynod boblogaidd gyda phobl ifanc yr ardal tra bod gwelliannau eraill yn cynnwys lle tyfu cymunedol, llwybr o amgylch y cae, meinciau a physt gôl newydd sy'n ei gwneud hi'n haws i drigolion fwynhau'r lle.

Yn y cyfamser yn Llangollen, cwblhawyd prosiect y Pedair Priffordd Fawr y llynedd gydag amrywiaeth o waith i wella profiad trigolion ac ymwelwyr ac annog pobl i dreulio mwy o amser yno.

Yn Rhuthun, agorwyd maes chwarae hygyrch cynhwysol cyntaf o'i fath yng Ngogledd Cymru yng Nghae Ddol gydag offer sy'n gyfeillgar i'r amgylchedd wedi'i gynllunio gyda phlant o bob gallu mewn golwg. Yn ogystal, roedd y prosiect hefyd yn cynnwys gosod ardal chwarae ychwanegol i blant iau wrth ymyl y parc sglefrio. Hefyd yn Rhuthun, cwblhawyd y gwaith adfer ar Dŵr y Cloc ym mis Rhagfyr.

Er y gall y Cyngor wneud llawer, ni all wneud popeth a buddsoddiad mewnol yw'r hyn sydd ei angen - mae angen i ni gael busnesau ledled y sir i gefnogi mentrau fel Trawsnewid Trefi - mae arian yno i'w helpu i ddatblygu a gwella canol ein trefi.

Felly beth am y rhifyn newydd hwn o Llais y Sir?

Dosbarthwyd rhifyn cyntaf  Llais y Sir fel copi caled dros 20 mlynedd yn ôl yn haf 2002 ac mae wedi bod yn gylchlythyr i drigolion ers hynny. Lansiwyd y fersiwn ddigidol yn 2015 felly mae'n ymddangos yn briodol ein bod ni'n cael adnewyddiad 10 mlynedd yn ddiweddarach.

Nod y cylchlythyr electronig newydd yw darparu newyddion dyddiol cyfoes gan y Cyngor. Gallwch danysgrifio i dderbyn cylchlythyr misol ond gallwch hefyd ymweld â’r safle bob dydd i weld y newyddion diweddaraf. Yn ogystal â gwybodaeth am yr hyn sy'n digwydd, bydd gennym erthyglau sy’n taflu goleuni ar wahanol feysydd gwaith yn ogystal â chlipiau fideo a chyfweliadau â staff ac Aelodau.

Rwy'n edrych ymlaen yn fawr at glywed adborth pobl ac rydym yn gobeithio y bydd yn ddefnyddol. Cofiwch - os ydych chi eisiau'r wybodaeth ddiweddaraf a mwyaf dibynadwy am yr hyn sy'n digwydd yn y Cyngor, tanysgrifiwch drwy'r wefan.

Rhyfeddodau naturiolwr yn helpu i warchod natur y sir

Mae gwaith ar y gweill ar draws y sir i wrthdroi effaith newid hinsawdd a gwaith dyn ar ein natur a’n hamgylchedd.  Ac mae syrffiwr brwd a anwyd yn Ne Affrica a chyfaill angerddol y byd naturiol yn arwain y gad i roi gobaith i fywyd gwyllt Sir Ddinbych unwaith eto.

Mae Llais y Sir yn eistedd i lawr gyda’r Uwch Swyddog Bioamrywiaeth, Liam Blazey, i ganfod beth sy’n tanio’r angerdd i durio’n ddwfn i gefnogi’r natur sydd gennym ar draws y sir. 

Wedi’i eni a’i fagu ar arfordir dwyreiniol De Affrica, mae Liam yn cyfaddef bod ei dad, a oedd yn naturiaethwr angerddol ei hun, wedi dylanwadu ar ei brofiadau cynnar gyda’r byd naturiol.  

Eglurodd: “Cafodd ef argraff fawr arnaf, pan oeddwn yn ifanc a’r holl gerdded a gwersylla yr oeddem yn arfer ei wneud yn yr awyr agored.  Yna, yn fy arddegau cynnar, dechreuais syrffio a threuliais lawer o amser allan ar y dŵr yn syrffio, roeddwn yn ffodus iawn i fyw yn un o’r ardaloedd mwyaf bioamrywiol ar y blaned, wedi’i amgylchynu gan fywyd gwyllt anhygoel.”  

Fe wnaeth digwyddiad unigryw, lle y bu iddo gyfarfod anifail llai, wirioneddol helpu Liam i ddangos pa mor amrywiol a rhyfeddol y gall y byd naturiol fod.

“Dysgais i werthfawrogi anifeiliaid mewn ffordd wahanol ar ôl cyfarfod rhywfaint o grancod ymfudol.  Roeddem yn byw ar foryd a oedd yn ffinio â’r cefnfor ac weithiau roeddem yn gweld y crancod yn brwydro yn erbyn ei gilydd am eu cregyn.

“Ar ôl ychydig roeddech yn sylwi nad y rhai mawr oedd bob amser yn ennill, roedd y rhai llai yn fwy ymosodol.  Unwaith iddynt gael cragen eu gwrthwynebwr byddant yn dringo i mewn iddi i weld a oedd hi’n ffitio. Os nad oedd yn ffitio, byddant yn ei llenwi gyda thywod i’w gwneud yn llai ar y tu mewn. Os byddai’n rhy fach, byddant yn tywallt rhywfaint o’r tywod allan ohoni.  Roedd hyn i gyd yn cael ei wneud drwy gylchdroi’r gragen unai’n glocwedd neu’r wrthglocwedd. Roeddent yn fanwl gywir iawn yn eu gweithredoedd, roedd yn rhyfeddol!

Ychwanegodd: “Wrth eu gwylio, sylweddolais fod lefel llawer dyfnach i’r hyn yr ydym yn ei weld.  Fe wnaeth i mi sylweddoli o oedran ifanc bod gan bopeth sy’n byw ar y blaned hon fywyd bach diddorol ei hun a’r mwyaf yr ydych yn edrych arno, y mwyaf rhyfeddol y mae’n mynd.  Mae hyn yn wir am bob rhywogaeth.

Bu i ryfeddodau’r byd naturiol aros gyda Liam o’i arddegau cynnar, trwy swyddi yn cynnwys gweithio fel gof arian a gwerthu eitemau electronig tan iddo gael ei dynnu tuag at hyfforddi mewn Bioamrywiaeth yn ystod ei 30au cynnar, ac nid yw wedi edrych yn ôl ers hynny. 

Yn dilyn hyn, galwodd llanw’r DU am y syrffiwr brwd a oedd hefyd yn fedrus iawn mewn siapio byrddau. 

Eglurodd Liam:  “Yn ôl adref, roeddwn i’n arfer ail-siapio hen fyrddau syrffio wedi torri ac roeddwn yn bwriadu mynd i Japan i geisio sefydlu busnes yn creu byrddau syrffio, ond nid oeddwn yn gallu siarad Japaneg felly penderfynais nad oedd fy Saesneg yn rhy ddrwg…  Penderfynais symud i Dorset ac roeddwn wrth fy modd â phobl y sir, dyna lle wnes i gyfarfod fy ngwraig.

Gan raddio fel Meddyg, roedd lleoliad cyntaf gwraig Liam yng Ngogledd Cymru a bu i’r cwpwl groesawu byd naturiol Eryri cyn i Liam symud i gefnogi natur ar draws Sir Ddinbych. 

Yn siarad am symud i’w swydd bresennol, dywedodd Liam:   “Hon yw’r swydd orau i mi ei chael erioed.  Mae wedi bod yn rhywbeth yr wyf wedi bod eisiau ei wneud drwy gydol fy mywyd ac mae’n braf gallu gwella’r natur mewn ardal lle bydd fy mhlant yn tyfu fyny, rwy’n ddiolchgar o gael y cyfle i’w wneud.”

Mae gwarchod ein natur rhag effeithiau newid hinsawdd byd-eang wedi dod yn fwy pwysig yn y byd modern gyda llawer o bobl yn camu fyny i geisio gwneud gwahaniaeth, yn union fel y mae Liam wedi’i wneud. 

Gan edrych yn ôl ar ei yrfa hyd yma, dywedodd Liam:  “Ewch amdani, does dim gwahaniaeth os ydych yn eich 30au, 40au neu hyd yn oed yn eich 50au, gallwch newid eich llwybr gyrfa.  Ni allaf ei argymell ddigon, hwn yw’r peth gorau i mi ei wneud erioed.  Mae’r boddhad swydd yn uchel iawn.

Ychwanegodd: “Efallai fy mod yn arogli fel madarch ac yn dod adref gyda phryfed rhyfedd yn cropian arnaf ond mae’n werth hynny.  Mae gennyf ddau o blant yr wyf yn mynd â nhw allan gyda mi ac rwy’n gweld y mwynhad yn eu llygaid pan fyddaf yn mynd â nhw i ddôl yr ydym wedi’i chreu ein hunain.  Mae’n arbennig iawn, felly fy nghyngor i yw ewch amdani!”

Codi baneri i anrhydeddu’r Lluoedd Arfog

Bydd Cyngor Sir Ddinbych yn nodi Diwrnod y Milwyr wrth Gefn a Diwrnod y Lluoedd Arfog yr wythnos hon.

Mae Diwrnod y Lluoedd Arfog, sy’n digwydd ar 28 Mehefin, yn gyfle i gefnogi'r dynion a'r merched sy'n rhan o gymuned y Lluoedd Arfog, o filwyr sy’n gwasanaethu ar hyn o bryd i deuluoedd y Lluoedd Arfog, cyn filwyr a chadetiaid.

Mae Diwrnod y Milwyr Wrth Gefn yn dathlu eu cyfraniad i'r Lluoedd Arfog ac fe'i cynhaliwyd ar 25 Mehefin.

I goffáu'r wythnos, bydd baner arbennig y lluoedd arfog yn chwifio y tu allan i Neuadd y Sir i gofio'r achlysur.

Parciau Ailgylchu a Gwastraf

Ymweliad y Dirprwy Brif Weinidog â datblygiad gwres carbon isel mewn ysgol

Yn ddiweddar bu i Ddirprwy Brif Weinidog Llywodraeth Cymru, Huw Irranca-Davies AoS, weld effaith prosiect gwres carbon isel mewn ysgol uwchradd.

Bu i Mr Irranca- Davies, sydd hefyd yn Ysgrifennydd y Cabinet ar gyfer Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, ymweld ag Ysgol Brynhyfryd i glywed am fuddion gwaith gan dîm Ynni’r Cyngor ar y safle addysg i ddisgyblion a staff.

Rhoddodd Martyn Smith, Rheolwr Ynni a Charbon Eiddo, gefndir y prosiect i’r Dirprwy Brif Weinidog. Gosodwyd dau o bympiau gwres yr awyr newydd ar y safle yn lle boeleri nwy diwedd oes ac o ganlyniad eu hallyriadau uniongyrchol rhag llosgi’r nwy.

Mae’r dechnoleg yn troi un uned o ynni yn dair uned o wres carbon isel drwy ddefnyddio tymheredd amgylchynol yr amgylchedd ac mae’n nhw’n gallu defnyddio ychydig o allbwn y paneli solar i wneud hyn, gan leihau cost ac allyriadau.

Cafwyd 90 y cant o’r arian ar gyfer y prosiect gan Lywodraeth Cymru trwy ei grant gwres carbon isel a chefnogwyd y gwaith gan Wasanaeth Ynni Llywodraeth Cymru.

Roedd gwaith arall ar y safle’n cynnwys dau o baneli ffotofoltäig solar ychwanegol, a ariannwyd gan y Cyngor, gan roi cyfanswm o dri phanel yn cynhyrchu cyfanswm o bron i 100kW.

Yn ystod ymweliad y Dirprwy Brif Weinidog, roedd yr awyr glir a haul yr haf o gymorth i’r paneli ffotofoltäig gynhyrchu digon o drydan i’r ysgol beidio â bod angen cefnogaeth y grid lleol.

Yn ogystal â chefnogi defnydd ynni isel a lleihau costau hirdymor, gosodwyd goleuadau LED hefyd sy’n gallu achosi gostyngiad o 50 y cant o leiaf yn y trydan a ddefnyddir.

Cafodd y Dirprwy Brif Weinidog daith o amgylch yr ysgol i weld ochr ffisegol y gwaith a gwblhawyd yn Ebrill 2024 ac amcangyfrifir y bydd yn arbed dros £25,000 bob blwyddyn ochr yn ochr ag arbedion carbon o bron i 36,000 tunnell yn flynyddol.

Mae tîm Ynni Cyngor Sir Ddinbych wedi rheoli nifer o brosiectau ar draws adeiladau’r Cyngor, gan gynnwys safleoedd ysgol i wella effeithlonrwydd ynni, yn ogystal â chefnogi’r gwaith o leihau allyriadau carbon a chostau ynni yn yr hirdymor.

Mae’r gwaith parhaus hwn yn rhan o ymgyrch y Cyngor i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a natur a gafodd ei ddatgan yn 2019 a lleihau ei ôl-troed carbon ei hun.

Dweud Eich Dweud yn Nyfodol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy

Estynnir gwahoddiad i drigolion, gweithwyr ac ymwelwyr â Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy i chwarae rhan hollbwysig mewn llunio dyfodol un o dirweddau harddaf a mwyaf nodedig y DU yng Ngogledd Cymru.

I ddechrau, gall aelodau’r cyhoedd ychwanegu eu llais at yr hyn y maent yn ei feddwl sy’n gwneud Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy yn arbennig. Bydd y wybodaeth honno’n cael ei defnyddio i benderfynu pa rannau o’r dirwedd genedlaethol gydnabyddedig honno a fydd yn cael sylw a gofal arbennig ychwanegol.

Yn ogystal â hynny, bydd nifer gyfyngedig o bobl yn cael eu dewis i gymryd rhan mewn Panel Dinasyddion - sy’n cynnwys pobl gyffredin sy’n byw ac yn gweithio yn y dirwedd ac yn ymweld â hi - i roi ffocws i dîm a phartneriaid y Dirwedd Genedlaethol am y pum mlynedd nesaf.

Bydd y Panel yn trafod y tair prif thema ganlynol:

• Natur a Defnydd Tir - gan gynnwys adfer natur, newid yn yr hinsawdd a rheoli tir.
• Cymunedau a Gwydn - edrych ar wasanaethau, tai, cyflogaeth a thrafnidiaeth.
• Mwynhad a Lles - gan gynnwys twristiaeth, hamdden a pha fath o economi ymwelwyr sydd orau i’r ardal.

Dwedodd David Shiel, Rheolwr Ardal Tirwedd Genedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy:

“Mae hwn yn brosiect mor gyffrous. Rydym am gael pobl i gymryd rhan er mwyn helpu i lunio sut y gofelir am y dirwedd werthfawr hon a’i gwella ar gyfer cenedlaethau’r dyfodol.

“Pwrpas Tirwedd Genedlaethol yw gwarchod a gwella harddwch naturiol y dirwedd. Ond nid dyna’r cyfan. Rhaid iddi hefyd gefnogi cymunedau ffyniannus, natur wydn a thwristiaeth gynaliadwy. I wneud hynny’n dda, mae angen i ni glywed yn uniongyrchol gan y bobl sy’n adnabod ac yn mwynhau’r ardal orau.

 “P’un a ydych chi’n byw yn yr ardal, yn gweithio yma, neu’n ymwelydd, mae eich llais yn bwysig”.

I gofrestru cliciwch ar y ddolen ganlynol: https://forms.office.com/e/ai86gmyJKv

Y dyddiad cau i gofrestru yw 31 Gorffennaf 2025. Am fwy o wybodaeth cysylltwch â David Shiel ar david.shiel@denbighshire.gov.uk neu galwch 07774 841939.

Y Dirprwy Brif Weinidog yn agor cynllun amddiffyn arfordir Prestatyn

Ymwelodd y Dirprwy Brif Weinidog, Huw Irranca-Davies AS, â Phrestatyn heddiw (19 Mehefin) i agor y cynllun amddiffyn yr arfordir yn swyddogol.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych:

“Mae wedi bod yn wych gallu croesawu’r Dirprwy Brif Weinidog ac Ysgrifennydd y Cabinet dros Newid Hinsawdd a Materion Gwledig, Huw Irranca-Davies AS i agor y cynllun amddiffyn arfordir ar gyfer Prestatyn heddiw. Bydd yn cynllun hwn yn amddiffyn miloedd o gartrefi a busnesau yn y dref.

“Hoffwn ddiolch i Balfour Beatty. Mae’r prosiect wedi ei gwblhau yn gynnar ac o dan y gyllideb, sy’n gamp enfawr gyda phrosiect seilwaith enfawr fel hwn.

“Hoffwn ddiolch i Lywodraeth Cymru a’u swyddogion am weithio’n galed gyda’n tîm yma yn Sir Ddinbych i gyflawni cynllun a fydd yn trawsnewid bywydau pobl. Bydd gan bobl sy’n byw ar yr arfordir dawelwch meddwl nawr ynghylch risgiau llifogydd a gallant hefyd fforddio cael yswiriant ar gyfer eu cartrefi - mae’n gynllun rhagorol sydd o fudd mawr i’r bobl leol.”

Helpwch i siapio dyfodol Y Rhyl

Mae newidiadau mawr ar y gweill yn y Rhyl, gyda £20 miliwn o gyllid adfywio i’w fuddsoddi dros y 10 mlynedd nesaf.

Mae Bwrdd Cymdogaeth Y Rhyl wedi cael ei sefydlu er mwyn arwain y gwaith cyffrous, gan ddod â thrigolion lleol, busnesau, ymwelwyr, grwpiau gwirfoddol a lleisiau’r gymuned ynghyd er mwyn siapio gweledigaeth newydd feiddgar ar gyfer y dref.

Mae nhw eisiau clywed eich barn CHI!.

Cliciwch ar y ddolen i gwblhau arolwg byr er mwyn cael mynegi barn >>> https://www.surveymonkey.com/r/EinRhyl

Gallwch ddarllen mwy am waith y Bwrdd a gweld y newyddion ddiweddaraf ar wefan y Cyngor.

Newidiadau i bolisi rheoli'r Tafod Glas yng Nghymru

Mae feirws y tafod glas (BTV) yn glefyd feirysol sy'n heintus, ond nad yw'n gallu cael ei drosglwyddo rhwng pobl, a gludir gan fectorau sy'n effeithio ar anifeiliaid gwyllt a domestig sy'n cnoi cil fel defaid, geifr, gwartheg, ceirw a chamelidau. Nid yw'n heintio pobl ac nid oes risg i iechyd y cyhoedd na diogelwch bwyd.

Mae'r eithriadau i'r gofyn i gynnal profion cyn symud wedi'u hestyn o 12 Mehefin tan 19 Mehefin. Diben hyn yw rhoi digon o amser i geidwaid da byw baratoi ar gyfer y newidiadau sydd ar ddod i'n Polisi Rheoli Tafod Glas yng Nghymru. 

O 20 Mehefin 2025 ymlaen, bydd angen trwydded symud benodol ar unrhyw anifeiliaid sy'n gallu dal y clefyd (anifeiliaid cnoi cil gan gynnwys gwartheg, defaid, geifr, ceirw, lamas ac alpacas) sy'n symud o Barth dan Gyfyngiadau oherwydd y Tafod Glas i Gymru (ar gov.uk) a phrawf cyn symud y telir amdano gan y ceidwad. Os yw anifail yn dangos arwyddion clinigol ar ddiwrnod y cludo, ni chaiff symud i Gymru. 

Bydd y mesurau canlynol a gyflwynwyd yn ystod y cyfnod fector isel yn parhau yn eu lle tan 1 Gorffennaf 2025: 

• Nid oes angen mesurau rheoli fectorau fel defnyddio pryfleiddiaid mewn marchnadoedd cymeradwy neu mewn cerbydau a lladd-dai tan 1 Gorffennaf.
• Mae'r gofyniad i ddynodi lladd-dai i dderbyn anifeiliaid o'r parth dan gyfyngiadau yn dal wedi ei atal tan 1 Gorffennaf.

O 1 Gorffennaf 2025 bydd y Parth dan Gyfyngiadau oherwydd y Tafod Glas yn ehangu i gwmpasu Lloegr gyfan. Mae'r Dirprwy Brif Weinidog wedi cyhoeddi Datganiad Ysgrifenedig yn esbonio ei benderfyniad ynghylch ein polisi o'r dyddiad hwn. 

Am fwy o wybodaeth cliciwch yma.

Cylchlythyr Balchder Bro a'r Amgylchedd Naturiol

Rydym yn falch o fod wedi cadarnhau £19.97 miliwn o Rownd 3 o gyn Raglen Ariannu Cronfa Ffyniant Bro Llywodraeth y DU i gefnogi datblygiad 7 prosiect gyda’r bwriad o wella balchder bro a gwella’r amgylchedd. Mae’r arian a sicrhawyd wedi’i ddyrannu ar gyfer y 7 prosiect llwyddiannus hyn yn unig ac nid oes modd eu trosglwyddo i brosiectau neu wasanaethau eraill.

Mae tair prif elfen i’r rhaglen hon a ariennir gan Lywodraeth y DU. Bydd y cyntaf yn canolbwyntio ar wella canol tref Y Rhyl drwy wneud gwelliannau i’r parth cyhoeddus a chynyddu’r ymdeimlad o le a diogelwch. Mae’r ail elfen yn canolbwyntio ar baratoi safle hen Ysbyty Gogledd Cymru ar gyfer camau’r prosiect datblygu yn y dyfodol. I gloi, bydd y drydedd elfen yn gwella’r parth cyhoeddus yng nghanol tref Prestatyn ac mae’n cynnwys rhoi pwrpas newydd i’r daith natur.

I gael y wybodaeth ddiweddaraf am y prosiectau ac i gofrestru ar gyfer y cylchlythyr ewch i'n gwefan.

Hysbysiad o Etholiad

Cynhelir etholiadau ar gyfer un cynghorydd sir ac un cynghorydd tref ar gyfer Ward Canol Prestatyn ar ddydd Iau, 17 Gorffennaf.

Rhaid cyflwyno papurau enwebu i’r Swyddog Canlyniadau erbyn 4pm dydd Gwener, 20 Mehefin 2025.

Mae gwybodaeth lawn ar wefan y Cyngor.

Dyfrgwn wedi’u gweld mewn afon yn Llanelwy

Mae anifail dŵr wedi cael ei olrhain yn un o afonydd Sir Ddinbych.

Mae ein tîm Bioamrywiaeth wedi lansio cyfres o arolygon i ganfod sut mae Dyfrgwn yn ffynnu ledled y sir.

Mae dyfrgwn yn rhywogaeth a ddiogelir yn y DU ac mae angen rhoi blaenoriaeth i’w cefnogi yn Sir Ddinbych. Gwyddom eu bod yn hoff o systemau dŵr fel afonydd, ffosydd, nentydd, pyllau a hyd yn oed aberoedd ac ardaloedd arfordirol.

Gwyddom eu bod yn hela am fwyd dan ddŵr ac mai pysgod yw eu prif ymborth.

Wrth gynnal arolygon o’r Afon Elwy ger Llanelwy, ar dir sy’n eiddo i’r ffermwr Samantha Kendrick,mae’r Tîm Bioamrywiaeth wedi dod o hyd i arwyddion o Ddyfrgwn yn byw ar hyd glannau’r afon.

Eglurodd Liam Blazey, Uwch Swyddog Bioamrywiaeth: “Daethom o hyd i arwyddion baw ac olion traed bod dyfrgwn yn defnyddio’r rhan hon o’r Afon Elwy sy’n galonogol iawn.

“Bydd y data a’r canfyddiadau a gasglwn fel tîm yn cael eu hychwanegu at yr Arolwg Dyfrgwn cenedlaethol a byddwn yn dal ymlaen â’r gwaith hwn i ddod o hyd i’r anifail ar draws nifer o safleoedd eraill yn y sir er mwyn cael darlun o sut mae’r anifail yn ffynnu yn Sir Ddinbych.“

Yn y misoedd nesaf, bydd y Tîm Bioamrywiaeth yn cydweithio â'u cyfatebwyr yng Nghyngor Sir y Fflint i gynnal mwy o arolygon dyfrgwn gyda'i gilydd er mwyn cael syniad o sut mae poblogaethau anifeiliaid yn defnyddio dyfrffyrdd ar draws y ddwy sir.

Darganfod Sir Ddinbych...

Eisiau darganfod mwy o Sir Ddinbych?

Beth am gael ysbrydoliaeth o'n mapiau cerdded a beicio am syniadau newydd o leoedd i ymweld â nhw.

Am fwy o ysbrydoliaeth ar weithgareddau yn Sir Ddinbych a'r cyffiniau ewch i - https://www.northeastwales.wales/cy/ 

Mis Ymwybyddiaeth Sgamiau 2025

Mae adran Safonau Masnach Sir Ddinbych wedi gosod blychau ‘sgamnesti’ mewn Siopau Un Alwad ledled y Sir lle gellir cael gwared ar bost sgam/niwsans yn ddiogel.

Bydd swyddogion a'r Tîm Sgamiau Cenedlaethol yn archwilio pob llythyr a gyflwynir i helpu i atal eraill rhag dioddef o sgamiau post, sydd fel arfer yn cael eu hanfon o gyfeiriadau rhyngwladol.

Mae'r ymgyrch yn rhan o Fis Ymwybyddiaeth Sgamiau i helpu pobl i osgoi dioddef sgamiau, yn enwedig yr henoed a'r rhai sy'n agored i niwed. Bydd y blychau ar gael tan 1 Gorffennaf.

Awydd dysgu rhywbeth newydd?

Mae’r cynllun Llysgennad Twristiaeth Sir Ddinbych, yn gwrs hyfforddiant ar-lein am ddim i wella eich gwybodaeth am y sector twristiaeth yn Sir Ddinbych.

Mae 14 modiwl i ddewis ohonynt ar amrywiaeth o themâu gan gynnwys cerdded, becio. bwyd, celfyddydau, arfordir, hanes a thwristiaeth gynaliadwy.

Gwyliwch ein ffilm fer sy’n sôn am y cwrs.

Ewch i www.llysgennad.cymru a chychwyn arni heddiw.

Cylchlythyr Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych

Cymerwch olwg ar yr hyn sydd i ddod ym mis Mehefin, gan gynnwys ein chynnig arbennig mynediad am ddim i dadau ar draws ein safleoedd treftadaeth yn ystod penwythnos Sul y Tadau!

NEWDDLEN | Mehefin (cliciwch i ddarllen)

Gerddi Nantclwyd y Dre

Cylchlythyr Datblygiad Economaidd a Busnes

Wyddoch chi bod Bwletin Busnses misol gan y Cyngor?

Mae’n cynnig y newyddion busnes diweddaraf o Sir Ddinbych a rhoi gwybodaeth i ddarllenwyr i’w helpu i ddatblygu eu busnes.

Ymysg y wybodaeth yn rhifyn mis Mehefin mae:

• Cyllid grant sydd ar gael i fusnesau yn Sir Ddinbych
• Cyrsiau MicroDdysgu drwy Busnes@LlandrilloMenai
• Darganfod mwy am y Ddeddf Caffael 2023 yn y Sioeau Teithiol i Brynwyr
• Gwybodaeth am y Cynllun Grant Toiledau Cymunedol

Gallwch danysgrifio ar wefan y Cyngor.

Digwyddiad bioamrywiaeth yn meithrin diddordeb mewn natur

Ymunoedd dros 150 o bobl mewn digwyddiadau i ddathlu Wythnos Blodau Gwyllt 2025 yn ddiweddar pan fu cyfle i ddysgu am sut mae ein Prosiect Dolydd Blodau Gwyllt yn helpu i atal dirywiad cynefinoedd ac yn darparu mwy o gefnogaeth i rywogaethau blodau lleol, pryfed a mamaliaid sydd eu hangen ar gyfer bwyd.
Diolch i'r holl drigolion a ddaeth i'r digwyddiadau a gobeithio eich bod hefyd wedi dysgu sut mae'r dolydd hyn yn eich helpu chi, trwy oeri'r ddaear, darparu amddiffynfeydd naturiol rhag llifogydd a chefnogi'r peillwyr sy'n helpu i ddod â bwyd i fyrddau pawb.

Newid i ffonau yn effeithio larymau teleofal

A wyddoch chi fod 1.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ffyrdd ac isadeiledd?

Mae 1.8% o wariant eich Treth Cyngor yn mynd tuag at ffyrdd ac isadeiledd.

O fewn hyn mae’r gwasanaeth yn gyfrifol am 1,419km o briffyrdd (ag eithrio cefnffyrdd), 601 o bontydd priffyrdd a cheuffosydd, 302 o waliau cynnal a 26,000 o geunentydd.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

Llawrlwytho eLyfrau, llyfrau sain, papurau newydd ac yn y blaen

Gallwch chi lawrlwytho eLyfrau, llyfrau sain, cylchgronau digidol a phapurau newydd am ddim gan ddefnyddio ap Borrowbox? Y cyfan sydd ei angen arnoch chi yw eich cerdyn llyfrgell a'ch PIN. Ddim yn aelod o'r llyfrgell? Mae ymuno ar-lein am ddim www.sirddinbych.gov.uk/llyfrgelloedd.  

A wyddoch chi fod 0.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at oleuadau stryd?

Mae 0.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at oleuadau stryd.

Am hyn, mae’r Cyngor yn cynnal 11,763 o oleuadau stryd a 1,547 o arwyddion a physt wedi’u goleuo

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

Gwasanaeth Ieuenctid Sir Ddinbych

Fod Gwasanaeth Ieuenctid Sir Ddinbych yn agored i bawb 11 i 25 oed. Mae nhw yn cynnig gweithgareddau a chyfleoedd cymdeithasol i ddatblygu diddordebau yn ogystal â helpu a chefnogi unrhyw un sydd ei angen. I ddod o hyd i glwb ieuenctid lleol neu i gael cymorth a chefnogaeth i blant a phobl ifanc, ewch i’n gwefan.

A wyddoch chi bod 29.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ofal cymdeithasol i blant ac oedolion?

Mae 29.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ofal cymdeithasol i blant ac oedolion.

A gyda 36.7% yn mynd i ysgolion ac addysg, mae hyn yn golygu bod dros 66% o’ch Treth Cyngor yn mynd i warchod y mwyaf bregus yn ein cymdeithas.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig sesiynau llesiant yn wythnosol

Fod Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig sesiynau llesiant wythnosol am ddim ledled y sir – gan gynnwys galwadau heibio, teithiau cerdded llesiant, cefnogaeth i bobl ifanc, a gweithgareddau i hybu hyder. Maen nhw ar agor i holl drigolion Sir Ddinbych 16+ oed, ac yn hollol rhad ac am ddim! Edrychwch ar yr amserlen a’r digwyddiadau diweddaraf yma. 

Mae Treth y Cyngor yn cynrychioli dim ond 25% o arian y Cyngor

Mae Treth y Cyngor ond yn cyfrif am 25% o gyfanswm cyllid y Cyngor. Pan fyddwch yn talu eich bil Treth y Cyngor blynyddol, mae 1.8% o hwnnw’n talu am gasgliadau gwastraff ac ailgylchu – sy’n cyfateb i £32.89 y flwyddyn (yn seiliedig ar dreth gyngor eiddo Band D o £1,799.48 y flwyddyn). Mae'r rhan fwyaf o wariant Treth y Cyngor yn mynd tuag at y rhai mwyaf agored i niwed mewn cymdeithas - ysgolion ac addysg yw'r gwariant mwyaf sy'n cyfrif am 36.7% tra bod gofal oedolion a gofal cymdeithasol yn cyfrif am 29.8%. Darganfyddwch fwy ar ein gwefan.

Prydau ysgol am ddim

Mae pob plentyn oed cynradd yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim drwy'r cynllun Prydau Ysgol Cynradd Cynradd Cyffredinol. Mae hon yn fenter gan Lywodraeth Cymru sydd wedi'i sefydlu i helpu gyda'r costau byw cynyddol. Gallwch ddarganfod rhagor o wybodaeth ar wefan y Cyngor.

A wyddoch chi bod fêps untro yn cael eu gwahardd yng Nghymru o 1 Mehefin?

Mae fêps untro wedi eu gwahardd yng Nghymru ers 1 Mehefin.

Mae’r gwaharddiad yn cynnwys fêps sy’n cynnwys nicotin, heb nicotin, CBD a dyfeisiau iechyd/fitaminau eraill, ac mae tîm Safonau Masnach y Cyngor yn annog busnesau Sir Ddinbych i newid i gynnyrch y mae modd ei ailddefnyddio cyn i’r gwaharddiad ddod i rym.

Gallwch ddarganfod mwy ar ein gwefan.

A wyddoch chi bod rhan o'ch Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân?

Oeddech chi'n gwybod bod rhan o'ch Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân?

Nid yw'r holl Dreth Cyngor a gesglir yn talu am ddim ond gwasanaethau'r cyngor, mae 2.5% yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân. I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

A wyddoch chi?

Mae 36.7% o'ch Treth Cyngor yn cael ei wario ar ysgolion ac addysg, a 29.8% yn cael ei wario ar ofal cymdeithasol, sy'n golygu bod dros 66% o'ch Treth Cyngor yn mynd ar amddiffyn y mwyaf bregus yn ein cymdeithas.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

A wyddoch chi fod gan Sir Ddinbych yn Gweithio tudalennau ar ein gwefan?

Mae gan Sir Ddinbych yn Gweithio dudalennau ar wefan y Cyngor.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yma i helpu preswylwyr 16 oed a hŷn a allai fod yn ei chael yn anodd neu sy’n poeni am arian. P’un ai a ydych chi’n chwilio am waith neu angen cefnogaeth i godi eich hun yn ôl ar eich traed, mae nhw yma i’ch arwain chi tuag at ddyfodol gwell. Ewch i'n gwefan i gael gweld beth sydd gennyn nhw i gynnig.

Natur Cymunedol Glan Elwy

Ydych chi wedi stopio i edrych ar safle Natur Cymunedol Glan Elwy yr haf hwn?  Y llynedd bu i dimau ieuenctid clwb pêl-droed Llanelwy a Grŵp Gofal Elwy helpu’r ceidwaid cefn gwlad i blannu bron i 2000 o goed ar y safle i helpu natur lleol.

Safle Natur Cymunedol Henllan

Ydych chi wedi cerdded o amgylch Safle Natur Cymunedol Henllan yr haf hwn? Y llynedd bu disgyblion Ysgol Henllan yn brysur yn helpu’r ceidwaid i blannu dros 2,000 o goed ar y safle. Ar ben hynny, crëwyd llwybrau troed newydd, llyn bach, dolydd blodau gwyllt, man hamdden ac ardal bicnic, lloches i drychfilod (hynny yw, “banc gwenyn”) ac ystafell ddosbarth awyr agored.

Safle Natur Cymunedol Llys Brenig

Ydych chi wedi ymweld â safle Natur Cymunedol Llys Brenig yr haf hwn?  Y llynedd, bu disgyblion Ysgol Bryn Hedydd a gwirfoddolwyr o’r gymuned yn cynorthwyo Ceidwaid Cefn Gwlad Cyngor Sir Ddinbych i blannu 1,885 o goed ar y safle, yn gymysgedd o goed llydanddail cynhenid o fathau sy’n addas i’r ardal. Roedd y prosiect hefyd yn cynnwys creu pwll a gwlyptir er budd bywyd gwyllt, gosod ffensys newydd o amgylch y pwll a ffiniau’r safle a chreu llwybrau a gosod meinciau i alluogi pobl leol i fwynhau byd natur ar garreg y drws.

Coetir cymunedol yn Stryd Llanrhydd, Rhuthun

Dair blynedd ar ôl i'r plannu ddechrau, mae'r coetir cymunedol yn Stryd Llanrhydd, Rhuthun, wedi tyfu i fod yn gynefin cryf i natur leol yn ogystal â lle gwych i drigolion ddod i fwynhau tirwedd sy'n newid yn barhaus.

Plannwyd 800 o goed yn 2022, ochr yn ochr â chreu dolydd blodau gwyllt, pwll bywyd gwyllt newydd ac adeiladu ystafell ddosbarth awyr agored.

Cymerwch olwg ar y wefan isod 👇

Cronfa Allweddol 2025 CGGSDd

Mae Clare Ashworth, Rheolwr Cronfa Allweddol CGGSDd, yn egluro ychydig am beth yw'r Gronfa Allweddol a phwy all wneud cais.

Y dyddiad cau ar gyfer ceisiadau yw hanner nos ddydd Sul 15 Mehefin. Rhaid gwario grantiau, a rhaid cwblhau'r holl waith erbyn 31 Rhagfyr 2025.

Mae croeso i chi rannu gydag unrhyw un o'r sefydliadau/partneriaid rydych chi'n gweithio gyda nhw.

Mae mwy o wybodaeth ar eu gwefan https://www.dvsc.co.uk/cy/grant/key_fund/

Gwaith Gorfodaeth Cynllunio yn Llandegla

Yn ddiweddar ymgymerodd Cyngor Sir Ddinbych â gwaith mewn cysylltiad â hysbysiad gorfodi cynllunio yn y Sir.

I gael rhagor o wybodaeth am weithdrefnau cynllunio’r Cyngor ewch i’n gwefan

Ffensys cynaliadwy o ffyn cyll ym Mhwll Brickfield

Ydych chi wedi gweld y ffensys bangorwaith newydd o bren collen ym Mhwll Brickfield yn y Rhyl sy’n gwarchod y golygfannau gwych dros y dŵr? Dyma rywfaint o gefndir a hanes y grefft hon o ffensio a pha mor dda ydyn nhw i natur yn yr ardal.

Ymgyrch Cŵn ar Dennyn

Rydym yn gofyn i berchnogion cŵn fod yn ofalus o gadw eu cŵn ar dennyn wrth gerdded trwy gefn gwlad. Gwyliwch y fideo isod i glywed gan ffermwr lleol am y gwaith mae'n nhw wedi bod yn ei wneud i gadw eu da byw yn ddiogel.

Dewch i adnabod ein Tîm Bioamrywiaeth

Mae ein tîm bioamrywiaeth yn gweithio’n galed drwy gydol y flwyddyn ar draws y sir i gefnogi a gwella cynefinoedd ar gyfer natur leol. Gwyliwch i ddysgu mwy am eu rôl bwysig.

Blodyn y gog

Mae Wythnos Blodau Gwyllt wedi dechrau a dyma ein Swyddog Bioamrywiaeth Ellie i esbonio popeth am ba mor bwysig yw un blodyn bach i'r glöyn byw blaen oren, gwyliwch y clip hwn.

Laswellt ydi troed y ceiliog

Mae hi’n Wythnos Blodau Gwyllt felly dyma glip o Ellie ein Swyddog Bioamrywiaeth yn egluro pam bod glaswellt yr un mor bwysig â blodau gwyllt i bryfaid – mwynhewch! 

Dôl Flodau Gwyllt Plas Lorna

Mae dôl flodau gwyllt Plas Lorna ymhlith ein safleoedd mwyaf sefydledig, gan ddarparu cynefin hanfodol i natur leol oroesi a ffynnu – crwydrwch drwy’r ddôl hon yn Rhuddlan drwy wylio’r clip hwn yn ystod ein Wythnos Flodau Gwyllt.

Pys y ceirw

Yn ystod ein Hwythnos Blodau Gwyllt chwiliwch am ‘facwn a wyau’ yn ein dolydd gan helpu gloÿnnod byw lleol - gwyliwch y clip hwn am fwy o wybodaeth!

Dywedwch Eich Dweud ar Ddyluniad Stryd Teithio Lesol Ffordd Llys Nant

Rydym yn gweithio gyda Sustrans Cymru i ddod o hyd i ffyrdd o wneud cerdded, teithio ar olwynion a beicio ar gyfer teithiau bob dydd ar hyd Ffordd Llys Hall rhwng y Stryd Fawr a Ffordd Gronant yn haws ac yn fwy diogel.

Bydd y gwaith, a ariennir gan Lywodraeth Cymru drwy ei Chronfa Teithio Lesol, yn gwneud cerdded a beicio ar gyfer teithiau pellter byr bob dydd, fel teithiau i'r ysgol a'r gwaith, yn fwy hygyrch.

Fel y bobl sy'n byw, gweithio a theithio yn yr ardal, hoffem glywed eich barn a'ch sylwadau ar y cynllun drafft rydym wedi'i ddatblygu.

Mae cyfres o weithdai wedi'u trefnu, ac rydym yn eich gwahodd i ddod draw a rhoi gwybod i ni beth yw eich barn.

Dyma fanylion y gweithdai:

• Gweithdy wyneb yn wyneb 1: Y tu allan i Ysgol Gymunedol Bodnant o 3pm tan 4pm ddydd Mercher 25 Mehefin.
• Gweithdy wyneb yn wyneb 2: Y tu mewn i Ysgol Gymunedol Bodnant o 6pm tan 8pm ddydd Mercher 25 Mehefin.

Os na allwch fynychu ein gweithdai wyneb yn wyneb, gallwch hefyd gwblhau'r arolwg ar-lein:

https://storymaps.arcgis.com/stories/fd984c7d592a4cf79d970704a4718871

Bydd copïau papur o'r arolwg ar gael yn y gweithdai hefyd. Y dyddiad cau i gwblhau'r arolwg yw 13 Gorffennaf.

Digwyddiad Prentisiaethau a Gwaith dan Hyfforddiant SkillX

Gwahoddir pobl sydd â diddordeb mewn prentisiaethau, gwaith dan hyfforddiant ac interniaethau i’r Digwyddiad Prentisiaethau a Gwaith dan Hyfforddiant SkillX ar ddydd Mawrth 8 Gorffennaf yn 1891 yn y Rhyl, o 10am i 1pm.

Wedi ei drefnu gan Sir Ddinbych yn Gweithio, mae’r digwyddiad am ddim yn cynnig sgyrsiau gan gyflogwyr, darparwyr a phrentisiaid presennol, ynghyd â chyfleoedd i siarad yn uniongyrchol gyda sefydliadau ynglŷn â swyddi sydd ar gael. Mae ar agor i bawb, os ydych wedi gadael yr ysgol, yn chwilio am swydd, eisiau newid gyrfa neu ddim ond yn chwilfrydig.

Bydd sefydliadau yn gobeithio llenwi amrywiaeth o brentisiaeth o Lefel 1 hyd at Lefel 7 a swyddi dan hyfforddiant, gan gynnig cyfleoedd i bob lefel profiad.

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Mae hwn yn gyfle gwych i drigolion weld yr ystod eang o brentisiaethau a swyddi dan hyfforddiant sydd ar gael yn lleol. Trwy gysylltu pobl yn uniongyrchol â chyflogwyr a darparwyr hyfforddiant, gobeithiwn agor drysau i yrfaoedd llwyddiannus a chefnogi twf economaidd ein cymunedau.

Meddai Ruth Hanson, Prif Reolwr yn Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Ar ôl gweld buddion prentisiaethau gyda fy mhlant fy hun, rwy’n gwybod pa mor werthfawr y gall y cyfleoedd hyn fod. Mae’r digwyddiad hwn yn gyfle gwych i unrhyw un sy’n ystyried eu camau nesaf, i ofyn cwestiynau, a gweld beth sydd ar gael, os ydych ar fin dechrau neu’n ystyried newid gyrfa.

Bydd pawb sy’n bresennol yn gallu:

• Dysgu am lwybrau gyrfa gyda gwybodaeth am ddiwydiannau a swyddi gwahanol
• Cysylltu â chyflogwyr sy’n recriwtio prentisiaid a hyfforddeion
• Dysgu am raglenni prentisiaeth, gan gynnwys cymwysterau a llwybrau dilyniant
• Gofyn cwestiynau yn uniongyrchol i gyflogwyr, darparwyr, a phrentisiaid presennol

Mae amserlen y digwyddiad yn cynnwys sgyrsiau am fuddion prentisiaethau, profiadau prentisiaid, disgwyliadau cyflogwyr, panel cwestiwn ac ateb, ac amser i gwrdd â chyflogwyr yn un i un.

Mae cyflogwyr a darparwyr a gadarnhawyd yn cynnwys Airbus, Ifor Williams Trailers, Wynne Construction, y Weinyddiaeth Amddiffyn (RAF, y Llynges Frenhinol, y Fyddin Brydeinig), y GIG, y Gwasanaeth Carchardai a Phrawf, Adran Gwaith a Phensiynau, Gwasanaeth Sifil, RWE, Gwasanaeth Tân, ProArb, CYD Innovation, COPA, Anheddau Cyf., Seren Gobaith, ac eraill.

Mae darparwyr hyfforddiant a chymorth yn cynnwys Prifysgol Wrecsam, GLLM, Gyrfa Cymru, Busnes Cymru, Achieve More Training Ltd, Cymunedau am Waith a Mwy Sir y Fflint, Partneriaeth Sgiliau Rhanbarthol Gogledd Cymru a Screen Alliance Wales.

Amserlen y digwyddiad: 

• 10:15am – Beth yw prentisiaeth/gwaith dan hyfforddiant? (Sir Ddinbych yn Gweithio)
• 10:35am – Sut brofiad yw bod yn weithiwr dan hyfforddiant neu’n brentis? (Prentisiaid lleol)
• 10:50am – Trosolwg o ddarpariaeth hyfforddiant (Coleg)
• 11:10am – Beth yw prentisiaeth? (Sesiwn Gymraeg) (Sir Ddinbych yn Gweithio)
• 11:30am – Safbwynt cyflogwr (Cyflogwr lleol)
• 11:45am – Panel Cwestiwn ac Ateb Prentisiaid (Prentisiaid lleol)
• 12:00pm – Prentisiaethau lefel uwch (Prifysgol)
• 12:15pm – Cwrdd â chyflogwyr a darparwyr

Mae’r digwyddiad am ddim a gellir galw heibio unrhyw bryd, er bod ymwelwyr yn cael eu hannog i aros am y bore cyfan i elwa o’r amserlen lawn.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cael ei ariannu’n rhannol drwy Raglen Cymunedau am Waith a Mwy Llywodraeth Cymru, sy’n cefnogi’r bobl sy’n wynebu’r anfantais fwyaf yn y farchnad lafur i oresgyn y rhwystrau sy’n eu hatal rhag cael gwaith.

Ariennir Sir Ddinbych yn Gweithio yn rhannol gan Lywodraeth y DU.

Profiwch Safleoedd Treftadaeth Sir Ddinbych dros Benwythnos Sul y Tadau

Mae Safleoedd Treftadaeth Sir Ddinbych yn cynnig cyfle i dadau brofi'r atyniadau am ddim i ddathlu penwythnos Sul y Tadau.

Penwythnos yma, mae tri o leoliadau treftadaeth werthfawr Sir Ddinbych, Carchar Rhuthun, Nantclwyd y Dre, a Phlas Newydd (Llangollen) yn rhoi cyfle i dadau brofi’r atyniadau hanesyddol unigryw yma, am ddim!

Gydag un mynediad am ddim i bob safle (gydag ymwelydd sy’n talu), mae’r cynnig yn gyfle perffaith i deuluoedd ddatgloi’r profiad carchar Fictoraidd unigryw, darganfod mwy na 500 mlynedd o hanes o dan un to, a mwynhau cartref Merched Llangollen, gyda’i gilydd.

Gyda theithiau sain hunan arweiniol, arddangosfeydd rhyngweithiol a gweithgareddau i’r teulu i gyd wedi’u cynnwys ym mhris mynediad i’r tri atyniad, mae penwythnos Sul y Tadau yn addo bod yn ddiwrnod o hwyl i bawb.

Dywedodd Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae ein safleoedd treftadaeth yn cynnig profiad gwych i bawb ei fwynhau a chyda’r amrywiaeth eang o weithgareddau sydd ar gael, mae’r atyniadau’n lle perffaith ar gyfer diwrnod allan i’r teulu”.

Nid oes rhaid archebu, ond gall aelodau o’r cyhoedd a hoffai drefnu ymweliad gael rhagor o wybodaeth, yn cynnwys oriau agor a phrisiau mynediad ar-lein yn www.sirddinbych.gov.uk/treftadaeth

I gael mwy o fanylion, e-bostiwch y tîm Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych treftadaeth@sirddinbych.gov.uk 

Gwiriad pwysau carafanau am ddim a chyngor ar ddiogelwch

Mae Safonau Masnach Sir Ddinbych a Chonwy yn cynnig sesiynau pwyso a chyngor am ddim ar gyfer carafanau a faniau gwersylla.

Gall preswylwyr sy’n mynd ar wyliau mewn carafán neu fan wersylla wneud yn siŵr nad ydynt yn gorlwytho eu carafán a rhoi eu hunain mewn perygl.

Mae’r sesiynau pwyso a chyngor am ddim ar gyfer carafanau ar gael i drigolion Sir Ddinbych a Chonwy, ac i’r rheini mewn ardaloedd awdurdodau lleol eraill os gallant deithio i’r lleoliad.

Sesiwn gyngor yw hwn, ac ni chymerir unrhyw gamau os canfyddir gorlwytho neu faterion eraill, ond byddwn yn gweithio gyda chi i leihau'r llwyth.

Bydd y gwiriadau pwysau rhad ac am ddim yn cael eu cynnal ar y bont bwyso ar yr A525 rhwng Rhuddlan a Llanelwy ar y dyddiadau a’r amseroedd canlynol:

• Dydd Gwener 18/07 9am-1pm
• Dydd Gwener 01/08 10am-2pm
• Dydd Iau 21/08 10am-3pm

Nid oes angen apwyntiad ar gyfer y sesiynau yma ac mae croeso i breswylwyr fynychu unrhyw un o’r sesiynau a restrir a darganfod a ydynt o fewn y pwysau cyfreithlon ar gyfer eu cerbydau.

Gellir dod o hyd i'r bont bwyso ar ffordd yr A525 rhwng Rhuddlan a Llanelwy, tua thri chwarter milltir o Ruddlan, a leolir yn y gilfan, bydd arwyddion yn nodi bod y bont bwyso ar waith.

Dywedodd Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Rydym yn annog perchnogion carafanau a faniau gwersylla i gymryd mantais o’r sesiynau pwyso a rhoi cyngor am ddim a gynhelir gan dîm Safonau Masnach Sir Ddinbych ar y cyd â chydweithwyr o Gonwy.

“Mae’n bwysig gwneud yn siŵr nad ydych yn gorlwytho eich cerbyd neu garafán, ac felly yn eich amddiffyn eich hun ac eraill.”

Os oes gennych unrhyw gwestiynau am yr uchod, cysylltwch ag adran Safonau Masnach Sir Ddinbych ar tradingstandards@sirddinbych.gov.uk ewch i'w tudalen Facebook, yn yr un modd cysylltwch â Safonau Masnach Conwy ar trading.standards@conwy.gov.uk

Anturiaethau yn disgwyl archwilwyr ifanc ym Mharc Gwledig Loggerheads

Gwahoddir pobl ifanc sy'n dwlu ar natur i ymuno â chyfres gyffrous o sesiynau awyr agored am ddim ym Mharc Gwledig Loggerheads drwy gydol mis Mehefin a mis Gorffennaf. Mae rhaglen Anturiaethau Mini Loggerheads yn cynnig gweithgareddau natur hwyliog, â thema, i blant 4 i 7 oed, dan arweiniad ceidwaid cyfeillgar y parc gwledig.

Mae'r sesiynau ymarferol, diddorol yma yn digwydd bob dydd Mawrth o 3.45pm i 5pm, gan ddarparu'r antur berffaith ar ôl ysgol. Anogir rhieni i aros a chwarae ochr yn ochr â'u plant wrth iddynt ddarganfod rhyfeddodau bywyd gwyllt.

Carchar Rhuthun i ymddangos mewn rhaglen o ‘Stwnsh Sadwrn’ ar S4C

Mae cyn-garchar Fictoraidd ac atyniad poblogaidd i ymwelwyr, Carchar Rhuthun, am ymddangos fel lleoliad terfynol cyffrous mewn pennod o ‘Stwnsh Sadwrn’ ar S4C.

Yn y bennod bydd cystadleuwyr ifanc yn rasio yn erbyn y cloc i ddatrys posau a chwblhau heriau, gan gyrraedd uchafbwynt yng ngosodiad dramatig Carchar Rhuthun.

Bydd y bennod yn cael ei darlledu ar S4C ddydd Iau 12 Mehefin rhwng 08:00 a 10:00 ar S4C a bydd ar gael i’w gwylio ar S4C Clic a BBC iPlayer am 30 diwrnod ar ôl y darllediad.

Carchar Rhuthun