Cydnabyddiaeth genedlaethol i dîm Goleuadau Stryd am eu gwaith rheng flaen

Mae tîm Goleuadau Stryd Cyngor Sir Ddinbych wedi cael eu hamlygu am ddarparu gwaith rheng flaen mewn digwyddiad gwobrau cenedlaethol blynyddol. 

Mae’r Gwasanaeth wedi eu cynnwys ar restr fer dau gategori, sef y Perfformiwr Gorau a’r un sydd wedi Gwella Fwyaf yng Ngwobrau Rhwydweithiau Perfformiad Cymdeithas Rhagoriaeth y Gwasanaethau Cyhoeddus 2025.

Ledled y sir, mae’r gwasanaeth yn cynnal 11,763 o oleuadau stryd a 1,547 o arwyddion a bolardiau wedi’u goleuo i ddiogelu preswylwyr a chefnogi eu lles. 

Cymdeithas Rhagoriaeth mewn Gwasanaeth Cyhoeddus (APSE) yw un o asiantaethau meincnodi mwyaf blaenllaw’r DU ac maen nhw’n gweithio gyda mwy na 200 o Gynghorau ar draws y DU.

Mae gwasanaeth Goleuadau Stryd Sir Ddinbych yn cyflwyno data bob blwyddyn, a gaiff ei fesur yn erbyn data arall o bob cwr o’r DU, sy’n cynnwys hyfforddiant staff, datblygiad a phresenoldeb, perfformiad gwasanaeth, sefyllfa ariannol, gwerth am arian a darpariaeth a rheolaeth gyffredinol y gwasanaeth.

Mae’r Gymdeithas Rhagoriaeth mewn Gwasanaeth Cyhoeddus wedi ymrwymo i dynnu sylw at ragoriaeth darpariaeth gwasanaethau rheng flaen i gymunedau lleol ac wedi rhoi’r gwasanaeth Goleuadau Stryd ar restr fer eu Gwobrau Rhwydweithiau Perfformio ar gyfer y Perfformiwr Gorau mewn Goleuadau Stryd a’r Perfformiwr sydd wedi Gwella Fwyaf mewn Goleuadau Stryd.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Chludiant:  “Rydym yn falch bod ein staff Goleuadau Stryd gwych wedi cael eu cydnabod am eu gwaith caled a’u hymrwymiad i gadw ein goleuadau stryd ymlaen i amddiffyn a helpu preswylwyr ar hyd a lled Sir Ddinbych.

“Gwn eu bod yn gweithio’n galed i sicrhau bod y goleuadau’n aros ymlaen bob dydd a dylai pob un ohonynt fod yn falch ohonynt eu hunain am y gydnabyddiaeth hon.”

Cynhelir Seminar a Seremoni Wobrwyo’r Rhwydweithiau Perfformio eleni ddydd Iau 4 Rhagfyr a dydd Gwener 5 Rhagfyr 2025 yn y Village Hotel, Blackpool.

Canmol Gwasanaethau Cymdeithasol Oedolion Cyngor mewn adroddiad gan AGC

Mewn Adroddiad ar yr Arolygiad Gwerthuso Perfformiad yn ddiweddar a gyhoeddwyd gan Arolygiaeth Gofal Cymru (AGC), canmolwyd Gwasanaethau Cymdeithasol Oedolion Cyngor Sir Ddinbych am ei “diwylliant cadarnhaol yn y gwasanaeth.” Mae'r adroddiad hefyd yn dweud bod “ffocws rhagorol ar lesiant y staff”, ac yn cydnabod bod "ymarferwyr yn fedrus, yn arloesol, ac yn ymrwymedig i'r bobl y maent yn eu cefnogi."

Cynhaliodd AGC yr arolygiad rhwng 8-12 Medi 2025 i adolygu perfformiad yr awdurdod lleol o ran ymarfer ei ddyletswyddau a swyddogaethau yn ymwneud â’r gwasanaethau cymdeithasol yn unol â deddfwriaeth.

Roedd y crynodeb o ganfyddiadau’r arolygiad yn canmol ymagwedd arweinyddiaeth y Gwasanaethau Cymdeithasol Oedolion, gan ddatgan fod “arweinwyr yn brofiadol, yn rhoi arweinyddiaeth sefydlog ac yn gyfarwydd iawn â'u gwasanaeth” a bod “ymarferwyr yn eu disgrifio fel unigolion gweladwy, hawdd mynd atynt a chefnogol.”

Canolbwyntiodd yr arolygiad ar bedwar prif bwynt, Pobl - llais a rheolaeth, Atal, Llesiant a Phartneriaethau.

Canfu’r crynodeb o ganfyddiadau’r arolygiad hefyd fod yna "ddiwylliant dysgu cryf ynghyd â chyfleoedd i gwblhau hyfforddiant a chael budd o ymarfer myfyriol."

Dywedwyd fod ffocws y gwasanaethau ar les staff yn “rhagorol” gyda’r adroddiad yn datgan "caiff yr ymarferwyr a'r arweinwyr eu cefnogi drwy sesiynau goruchwylio ffurfiol ac anffurfiol rheolaidd" a “gwneir addasiadau angenrheidiol i hyrwyddo anghenion personol a phroffesiynol.”

Cafodd arferion ataliol a diogelu hefyd eu hamlygu yn yr adroddiad a ddywedodd fod yr “awdurdod lleol yn cynnig amrywiaeth gref o wasanaethau ataliol” a bod “arferion diogelu yn gadarn ac yn dilyn Gweithdrefnau Diogelu Cymru.”

Disgrifiwyd y tîm diogelu fel tîm “hawdd mynd atynt” ac yn "cael eu cefnogi’n dda” ac roedd hyn yn cynnwys yr “arbenigedd dynodedig yn y Pwynt Mynediad Unigol er mwyn helpu i wneud penderfyniadau wrth y drws ffrynt.”

Dywedwyd fod gan dîm diogelu’r gwasanaethau "weithdrefnau clir a chadarn ar waith i ystyried pryderon diogelu ac ymateb iddynt, ac mae'n cydweithio â thimau gwahanol yn y gwasanaeth yn ogystal ag asiantaethau partner a darparwyr."

Hefyd amlygwyd o fewn yr adroddiad fod y gwasanaethau yn cydweithio gyda gwasanaethau allweddol eraill a nodwyd fod yna "cydweithrediad gweithredol a strategol cryf ar draws asiantaethau partner, iechyd a gofal cymdeithasol, wedi'i ategu gan dimau wedi'u cyd-leoli fel Timau Adnoddau Cymunedol a'r tîm anableddau cymhleth."

Roedd hefyd yn dweud bod y "trefniadau cydweithio cadarnhaol â'r heddlu a gwasanaethau digartrefedd yn cyfrannu at ganlyniadau gwell" a bod yr "awdurdod lleol yn chwarae rôl ragweithiol mewn prosesau cynllunio strategol a diogelu rhanbarthol."

 Yn ogystal â hyn dywedodd yr adroddiad fod yna "gweithio mewn partneriaeth da ar waith ar draws timau i hyrwyddo anghenion gofal cymdeithasol a thai y bobl."

Canmolwyd yr awdurdod lleol am archwilio “dulliau arloesol a chosteffeithiol sy'n gwella canlyniadau i'r bobl” ac amlygwyd y ffaith fod y gwasanaethau wedi gweithredu’r model ‘Troi Dim Ond Unwaith’ fel enghraifft o hyn.

Dywedodd y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Mae wir yn gadarnhaol i weld AGC yn cydnabod yr hyn mae cynifer ohonom yn ei wybod yn barod: mae ein timau Digartrefedd a Gofal Cymdeithasol i Oedolion yn arwain gyda thosturi, ymroddiad ac ymagwedd sydd wir yn rhoi pobl yn gyntaf. Dros y blynyddoedd diwethaf mae ein timau wedi wynebu pwysau enfawr, ac eto maent yn parhau i ddangos ymroddiad eithriadol i’r bobl maent yn eu cefnogi.

Rydym yn gwybod y bydd yna feysydd bob amser lle byddwn eisiau dysgu, gwella neu addasu a dyna pam mae’n golygu cymaint i weld y gwaith caled i drawsnewid y gwasanaethau hyn a nodwyd yn yr adroddiad. Hoffwn ddiolch i’n staff a’n partneriaid am bopeth maent yn ei wneud bob dydd i gefnogi pobl ar hyd a lled Sir Ddinbych.”

Cadwraeth y Gylfinir yn Gweld Arwyddion o Gynnydd yn Sir Ddinbych

Mae prosiect cadwraeth cydweithredol sydd â'r nod o amddiffyn un o rywogaethau adar mwyaf dan fygythiad Cymru wedi dangos arwyddion bach ond arwyddocaol o gynnydd y tymor hwn.

Am y ddwy flynedd ddiwethaf, mae Tirweddau Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy wedi bod yn rhan o brosiect “Cysylltu Gylfinir Cymru,” prosiect partneriaeth Adfer Gylfinir Cymru sy’n gweithio ochr yn ochr â Bannau Brycheiniog a’r Ymddiriedolaeth Cadwraeth Helgig a Bywyd Gwyllt. Mae'r fenter hon yn rhan o raglen ehangach Gylfinir Cymru, partneriaeth Cymru gyfan sy'n ymroddedig i gefnogi poblogaethau Gylfinir sy'n bridio ledled y wlad, gan gynnwys yn Sir Ddinbych.

Ar hyn o bryd mae gylfinirod ar 'Restr Goch' Adar o Bryder Cadwraethol Cymru a'r DU, sy'n adlewyrchu eu dirywiad difrifol. Ers y 1990au, amcangyfrifir bod Cymru wedi gweld gostyngiad o 80% yn ei phoblogaeth o Ylfinirod sy'n bridio, yn bennaf oherwydd colli cynefinoedd, aflonyddwch yn ystod nythu, ac ysglyfaethu.

Mewn ymateb, mae ymdrechion cadwraeth wedi'u targedu wedi bod ar y gweill ar draws Ardal Bwysig 5 y Gylfinir (ICA5), sy'n cwmpasu rhannau helaeth o Sir Ddinbych, Sir y Fflint, a Wrecsam. Cefnogir y gwaith hwn gan gyllid Llywodraeth Cymru drwy Gronfa Dreftadaeth y Loteri.

Y tymor hwn, gwelodd tîm y prosiect lwyddiant cymedrol ond ystyrlon: llwyddodd chwe chyw Gylfinir i hedfan yn ardal Sir Ddinbych, gwelliant sylweddol ar y flwyddyn flaenorol.

Cydnabu'r Swyddog Pobl a Gylfinir Lleol, Sam Kenyon, sydd wedi arwain y prosiect am y ddau dymor diwethaf, y gefnogaeth ymarferol a wnaeth llwyddiant y tymor yn bosibl.

“Fe wnaethon ni gofnodi tua 38 o barau bridio eleni ac roedden ni’n gallu gosod ffensys trydan o amgylch mwy na 10 nyth i leihau’r risg o ysglyfaethu, gyda mesurau amddiffyn pellach ar waith o amgylch cyfanswm o 21 pâr. Diolch i ymdrechion cyfunol ffermwyr, gwirfoddolwyr, a thîm amddiffynnol proffesiynol, llwyddodd chwe chyw i adael y nyth, sy’n wirioneddol gadarnhaol i boblogaeth y Gylfinirod lleol.”

Tynnodd Sam sylw at rôl hanfodol perchnogion tir:“Mae wedi bod yn wirioneddol ysbrydoledig gweld ffermwyr yn cefnogi’r Gylfinirod sy’n nythu ar eu tir. Aeth rhai y tu hwnt i’r disgwyl i'n helpu i ddod o hyd i nythod a'u hamddiffyn. Bu i’w gwybodaeth a'u parodrwydd i addasu eu gwaith dros dro o amgylch yr adar wneud gwahaniaeth enfawr.”

Er nad oedd y tymor heb rwystrau, gan gynnwys rhai wyau a fethodd â deor,  mae'r prosiect yn parhau i ganolbwyntio ar ddysgu a gwella. Roedd criw bach o wirfoddolwyr ymroddedig yn allweddol wrth fonitro ymddygiad adar, a gwerthfawrogwyd eu cyfraniadau'n fawr.

Er mwyn cefnogi ffermwyr a oedd yn gallu ymuno â'r ymdrechion i adfer y gylfinirod, darparodd y prosiect gronfa fechan ar gyfer unrhyw oedi o ran cael mynediad at faetholion a chynaeafu oherwydd mesurau amddiffyn nythod, wedi’i hariannu gan Lywodraeth Cymru.

Ychwanegodd Sam: “Mae canlyniad y tymor hwn yn dangos beth sy’n bosibl pan rydyn ni’n gweithio gyda’n gilydd. Nid yw'n drobwynt dramatig, ond mae'n gam i'r cyfeiriad cywir, ac yn arwydd, gyda chefnogaeth barhaus, y gallwn roi cyfle i'r rhywogaeth eiconig hon."

Ategodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant a Chefnogwr Bioamrywiaeth Sir Ddinbych:

“Arferai’r Gylfinir gael ei weld yn rheolaidd ar un adeg ar hyd Gogledd Cymru a’r DU. Mae gweld chwe chyw yn gadael y nyth eleni yn dyst i ymrwymiad a gwaith caled pawb a oedd yn rhan o’r broses. Rydym yn falch o gefnogi'r prosiect hanfodol hwn ac yn obeithiol am yr hyn y gall tymhorau'r dyfodol ei gynnig.”

Mae Gwaith yn Gweithio: Cefnogi preswylwyr Sir Ddinbych i gael cyflogaeth â chymorth

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio – gwasanaeth sy’n cael ei redeg gan Gyngor Sir Ddinbych – wedi lansio ymgyrch newydd o’r enw Mae Gwaith yn Gweithio, i helpu preswylwyr lleol i gymryd eu camau cyntaf at waith neu ddychwelyd ar ôl cyfnod i ffwrdd, gyda chefnogaeth am ddim wedi ei theilwra.

Bwriad Sir Ddinbych yn Gweithio yw dangos sut y gall gwaith drawsnewid bywydau pobl, yn arbennig y rheiny sy’n economaidd anweithgar o ganlyniad i gyflyrau iechyd hirdymor, anableddau neu gyfrifoldebau gofalu, drwy gynnig buddion personol, cymdeithasol ac emosiynol.

Wrth wraidd y neges mae’r ddealltwriaeth bod cyflogaeth yn ffordd o roi hwb i’ch iechyd, hyder a lles, a, diolch i gyflogwyr lleol yn gweithio gyda Chyngor Sir Ddinbych, mae mwy o weithleoedd cefnogol a chynhwysol yn cael eu creu i helpu preswylwyr lleol i ffynnu. Mae’r ymgyrch yn rhan o ymdrech ehangach i wneud cyflogaeth yn fwy cynhwysol a hygyrch ledled Sir Ddinbych.

Pa un a fo’n swydd gyntaf, rôl dros dro, neu’n swydd wirfoddol, mae pob cyfle’n cyfrannu at fwy o sefydlogrwydd, lles a thwf personol. Mae cyflogaeth hefyd yn gosod esiampl gadarnhaol o fewn teuluoedd a chymunedau, gan atgyfnerthu manteision ehangach bod mewn gwaith.

Tîm Sir Ddinbych yn Gweithio yn arwyddo'r gair 'cysylltu' [Iaith Arwyddion Prydain]

Dywed Dru, cyfranogwr llwyddiannus o Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Fe wnaeth fy ymgynghorydd fy helpu i fagu hyder, ac mae’n fwy buddiol rŵan gan fy mod yn gallu mentro mwy … Yn y dechrau roeddwn yn nerfus iawn ac mi ddois o’m cragen ymhen amser. Gyda Sir Ddinbych yn Gweithio wrth fy ochr, rydw i’n barod i fynd … Mae gwaith yn rhan o fy nhrefn arferol rŵan ac allaf i ddim aros i fynd yno bob dydd.”

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig cefnogaeth un i un i oresgyn yr heriau y gall pobl eu hwynebu wrth gael cyflogaeth, ac mae’n darparu cefnogaeth drwy gydol y siwrnai – o chwilio am swydd ac ysgrifennu CV, i baratoi ar gyfer cyfweliadau ac arweiniad mewn cyflogaeth. Canolbwyntir ar ddatblygu dyfodol sy’n gweithio i bawb.

Ydych chi’n barod i gymryd y cam nesaf? Rydym yma i’ch helpu i wneud iddo ddigwydd.

Ffoniwch ni ar 01745 331438 / 07342 070635 neu ewch i www.denbighshire.gov.uk/cy/swyddi-a-gweithwyr/sir-ddinbych-yn-gweithio/sir-ddinbych-yn-gweithio.aspx i gychwyn y siwrnai.

Nodyn:

Mae Sir Ddinbych yn defnyddio dulliau creadigol a hygyrch i gyrraedd y rheiny nad ydynt ar-lein, rhai sydd wedi ymddieithrio, neu bobl sy’n wynebu rhwystrau rhag gweithio. Fe’i hategir gan gynllun peilot Trailblazer Llywodraeth y DU, ac mae’n dod â thimau’r Cyngor a phartneriaid ynghyd i gynnig cymorth wedi ei bersonoleiddio – o feithrin hyder a sgiliau i ganfod y swydd iawn ac aros ynddi.

Gwybodaeth am Sir Ddinbych yn Gweithio:

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cael ei ariannu’n rhannol drwy Raglen Cymunedau am Waith a Mwy Llywodraeth Cymru, sy’n cefnogi’r bobl sy’n wynebu’r anfantais fwyaf yn y farchnad lafur i oresgyn y rhwystrau sy’n eu hatal rhag cael gwaith.

Ariennir Sir Ddinbych yn Gweithio yn rhannol gan Lywodraeth y DU.

Cynllun parcio 'am ddim ar ôl tri' y Cyngor yn dychwelyd dros Nadolig

Bydd menter ‘Am ddim ar ôl tri’ Cyngor Sir Ddinbych yn dychwelyd eto eleni. 

Rhwng 24 Tachwedd a 31 Rhagfyr, fe fydd meysydd parcio’r Cyngor yng nghanol y dref ar draws Sir Ddinbych am ddim ar ôl 3pm, i annog mwy o bobl i ddefnyddio eu stryd fawr leol i siopa yn ystod y cyfnod sy’n arwain at y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd.

Bydd y fenter ‘Am Ddim Ar Ôl Tri’ ar gael yn y meysydd parcio canlynol:

Corwen: Lôn Las

Dinbych: Lôn Ffynnon Barcer, Lôn Crown, Ward y Ffatri, Lôn y Post, a Stryd y Dyffryn. 

Llangollen: Stryd y Dwyrain, Stryd y Neuadd, Heol y Farchnad, Heol y Felin

Prestatyn: Rhodfa Rhedyn, Rhodfa’r Brenin, Stryd Fawr Isaf, Ffordd Llys Nant, yr Orsaf Reilffordd.

Rhuddlan: Stryd y Senedd.

Y Rhyl: Llyfrgell (mannau anabl yn unig), Ffordd Morley, Heol y Frenhines, yr Orsaf Reilffordd, Neuadd y Dref, Tŵr Awyr, Gorllewin Stryd Cinmel.

Rhuthun: Crispin Yard, Lôn Dogfael; Stryd y Farchnad, Heol y Parc, Stryd y Rhos, Sgwâr Sant Pedr, Troed y Rhiw

Llanelwy: Lawnt Fowlio.

Mae Cyngor Sir Ddinbych hefyd wedi clustnodi pump diwrnod o barcio am ddim y flwyddyn i Gynghorau Dinas a Thref.  Mae manylion y dyddiadau sy’n weddill ar gyfer pob Cyngor Dinas a Thref i’w gweld isod:

Corwen: 03/11, 12/12, 13/12, 20/12.

Dinbych:30/11.

Llangollen: 29/11, 20/12, 21/12.

Prestatyn:21/11, 22/11, 24/12.

Rhuddlan: 08/11, 09/11, 07/12, 13/12.

Y Rhyl:20/12, 21/12, 22/12, 23/12, 24/12.

Llanelwy:09/11, 28/11, 25/12, 26/12, 31/12.

Rhuthun: Dyddiadau i’w cadarnhau.

Bydd y meysydd parcio sydd wedi’u rhestru o dan fenter ‘Am ddim ar ôl tri’ hefyd yn cael eu cynnwys yn y diwrnodau parcio am ddim. 

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  

“Mae menter ‘Am ddim ar ôl tri’ wedi bod yn boblogaidd yn y blynyddoedd diwethaf gan ei fod yn gynllun gwych sydd yn galluogi preswylwyr i gefnogi eu cymunedau lleol.

“Gobeithiwn y bydd pawb yn cefnogi eu stryd fawr a’u busnesau lleol, yn arbennig yn y cyfnod yn arwain at y Nadolig, ac yn cymryd mantais o’r cynllun gan ddefnyddio meysydd parcio canol trefi’r sir yn rhad ac am ddim.”

Gwasanaethau Arlwyo’n cyrraedd y rhestr fer ar gyfer gwobr genedlaethol

Mae Gwasanaethau Arlwyo Cyngor Sir Ddinbych wedi derbyn cydnabyddiaeth genedlaethol am ddarparu gwasanaethau rheng flaen.

Mae tîm y Gwasanaethau Arlwyo wedi cyrraedd y rhestr fer ar gyfer Gwobrau Rhwydweithiau Perfformiad Cymdeithas Rhagoriaeth mewn Gwasanaeth Cyhoeddus (APSE) 2025. 

Mae’r Gwasanaeth Arlwyo’n cynnal 54 o geginau ysgol ar draws Sir Ddinbych yn ddyddiol i gynhyrchu 13,500 o brydau ffres i ddisgyblion. Mae hynny’n 67,500 pryd sy’n cael ei weini yn ystod yr wythnos i helpu plant i ddysgu, tyfu a ffynnu.

Cymdeithas Rhagoriaeth mewn Gwasanaeth Cyhoeddus (APSE) yw un o asiantaethau meincnodi mwyaf blaenllaw’r DU ac maen nhw’n gweithio gyda mwy na 200 o Gynghorau ar draws y DU. Mae gwasanaeth arlwyo Sir Ddinbych yn cyflwyno data meincnodi bob blwyddyn i APSE, a gaiff ei fesur yn erbyn data arall o bob cwr o’r DU, sy’n cynnwys nifer y plant sy’n talu am brydau ysgol a’r nifer sy’n eu cael am ddim, hyfforddiant staff, perfformiad gwasanaeth, sefyllfa ariannol, gwerth am arian a darpariaeth a rheolaeth gyffredinol y gwasanaeth.

Maent yn ymrwymo i hyrwyddo rhagoriaeth yn darparu gwasanaethau rheng flaen i gymunedau lleol ar draws y DU.  Mae Gwasanaethau Arlwyo’r Cyngor wedi cyrraedd y rhestr fer ar gyfer y Gwasanaeth Arlwyo Addysg sydd wedi Perfformio Orau ac sydd wedi Gwella Fwyaf yng Ngwobrau Rhwydweithiau Perfformiad yr ASPE.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Mae’n bleser gweld bod ein Gwasanaeth Arlwyo gwych wedi derbyn cydnabyddiaeth am eu gwaith i ddarparu prydau iach a chytbwys sy’n rhoi’r dechrau gorau i ddiwrnod ysgol ein plant. 

“Mae staff arlwyo’n parhau i wneud ymdrech arbennig bob dydd i ddarparu miloedd o brydau  bwyd cytbwys eu maeth, a hynny gan ddefnyddio gofal a chynnyrch lleol, a dylent fod yn falch o’r hyn y maent wedi’i gyflawni.”

Cyfleuster gofal plant newydd yn agor yn Ysgol Twm o’r Nant

Cafodd adeilad cyfleuster gofal plant newydd Ysgol Twm o’r Nant ei agor yn swyddogol gan Gadeirydd y Cyngor, y Cynghorydd Arwel Roberts ddydd Iau, 13 Tachwedd. 

Y Cynghorydd Arwel Roberts (Cadeirydd y Cyngor) gyda Y Cynghorydd Diane King (Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd), Dafydd Davies (Pennaeth Ysgol Twm o’r Nant) a Nicola Stubbins (Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol ac Addysg)

Torri'r rhuban

Cafodd y prosiect, a ddechreuodd ym mis Mawrth 2024 a’i gwblhau yn ystod haf 2025, ei ariannu gan ymrwymiad Ffyniant i Bawb Llywodraeth Cymru i gyflwyno Canolfannau Dysgu Cymunedol sy’n cynnig gwasanaethau estynedig gyda gofal plant, cymorth magu plant, dysgu fel teulu a mynediad cymunedol i gyfleusterau a ffurfiwyd o amgylch y diwrnod ysgol.

Mae'r cyfleuster newydd, sydd drws nesaf i adeilad yr ysgol, yn darparu cyfleusterau gwell ar gyfer darpariaeth gofal plant cyfrwng Cymraeg i deuluoedd lleol yn ardal Dinbych, gan ychwanegu at gynnig cyffredinol y Cyngor yn Sir Ddinbych.

Prif fynedfa yr adeilad newydd

Mae’r adeilad newydd wedi cael ei ddylunio i gyd-fynd â lliwiau a phensaernïaeth adeilad y brif ysgol, mae tua 230 metr sgwâr mewn maint ac mae’n cynnwys dwy ystafell ddosbarth ac ardal dysgu yn yr awyr agored. Mae’r prosiect hwn wedi cael ei ddylunio gan dîm pensaernïaeth mewnol y Cyngor.

Yr adeilad newydd gyda'r ysgol i'r dde

Meddai Pennaeth Ysgol Twm o’r Nant, Dafydd Davies:

“Mae adeilad y feithrinfa newydd yn fwy na gofod - dyma ble fydd dysgwyr ifanc yn tyfu, yn chwarae ac yn ffynnu drwy gyfrwng y Gymraeg. 

Mae’r datblygiad yn adlewyrchu’r galw cynyddol am addysg cyfrwng Cymraeg a’r angen am ddarpariaethau Cymraeg o safon yn ein hardal, gan sicrhau bod pob plentyn yn cael cyfle i ddysgu a ffynnu yn y Gymraeg.

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Mae’r cyfleuster newydd yma’n golygu bod gan deuluoedd yn ardal Dinbych fynediad at ddarpariaeth gofal plant gwych o safon uchel.

Mae’r cyfleuster yn cadarnhau ein hymrwymiad fel Cyngor i ymestyn ein darpariaeth gofal plant o safon uchel yn ein Sir, ac mae’r cyfleuster yma’n ychwanegiad gwych yn ardal Dinbych. 

Mae’n wych gweld bod yr adeilad yma bellach wedi cael ei agor yn swyddogol, ac fe fydd o fudd i’r gymuned am genedlaethau i ddod.”

Y Cabinet yn cytuno ar gynigion ar gyfer darpariaeth toiledau cyhoeddus yn y dyfodol

Mae Cabinet Cyngor Sir Ddinbych wedi cytuno ar gynigion a fydd yn cadw’r rhan fwyaf o doiledau cyhoeddus y sir yn agored, gyda chefnogaeth Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned.

Yng nghyfarfod y Cabinet heddiw, cydnabu Aelodau Arweiniol gostau gweithredol pob cyfleuster cyhoeddus yn y sir, ac ystyriwyd y cynnig ar gyfer pob cyfleuster yn unol â safbwynt pob Cyngor Dinas, Tref a Chymuned.

Ers mis Mai eleni mae’r Cyngor wedi bod yn cydweithio ymhellach gyda Chynghorau Dinas, Tref a Chymuned i geisio cadw cymaint o doiledau cyhoeddus â phosibl yn agored ar ôl 31 Mawrth 2026.

Er bod y Cyngor yn cydnabod eu pwysigrwydd, mae toiledau cyhoeddus yn wasanaeth anstatudol, ac nid oes rhwymedigaeth gyfreithiol ar awdurdodau lleol i’w darparu.

Nid yw’r arian a dderbynnir gan y Cyngor wedi bod yn cyd-fynd â’r pwysau ariannol a chost gynyddol darparu gwasanaethau, yn arbennig gwasanaethau statudol fel gofal cymdeithasol ac addysg.  Felly mae yna lai o arian i’w wario ar wasanaethau “Creu Lleoedd”, megis toiledau cyhoeddus.

Mae’r Cyngor wedi gweithio gyda Chynghorau Dinas, Tref a Chymuned i ganfod model cynaliadwy i ariannu a diogelu cymaint o gyfleusterau â phosibl, a heddiw cydnabu Aelodau’r Cabinet gynigion ar gyfer cadw’r rhan fwyaf o doiledau cyhoeddus yn agored, diolch i’r dull cydweithredol hwn.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, “Rydym yn gwybod ac yn cydnabod bod toiledau cyhoeddus yn gyfleusterau gwerthfawr i’n preswylwyr yn Sir Ddinbych. Ers mis Mai rydym wedi bod yn siarad eto â’r Cynghorau Dinas, Tref a Chymuned perthnasol mewn ffordd agored a thryloyw i ganfod ffordd gydweithredol o gadw’r cyfleusterau hyn yn agored.

“Rydw i eisiau diolch i’r Cynghorau Tref a Chymuned am eu hagwedd gadarnhaol a’u cydweithrediad, sydd wedi ein helpu i gyrraedd y sefyllfa lle gallwn bellach gadw’r rhan fwyaf o’n toiledau cyhoeddus yn agored.”

Mae manylion llawn y cynigion a roddwyd ger bron y Cabinet ar gael yma

Dyddiadau Casglu Gwastraff dros y Nadolig

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn cynghori trigolion i fod yn ymwybodol o newidiadau dros dro i ddyddiau casglu gwastraff ac ailgylchu dros wyliau’r Nadolig.

Dros gyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd, bydd y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i gasgliadau gwastraff y cartref. Mae rhai dyddiau casglu wedi newid, sef:

• Dydd Llun 22 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Sadwrn 20 Rhagfyr 2025.
• Dydd Mawrth 23 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Llun 22 Rhagfyr 2025.
• Dydd Mercher 24 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Mawrth 23 Rhagfyr 2025.
• Dydd Iau 25 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Mercher 24 Rhagfyr 2025.
• Dydd Gwener 26 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Llun 29 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Mawrth 30 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Mercher 31 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Iau, 1 Ionawr 2026 - i’w casglu ddydd Sadwrn 3 Ionawr 2026.
• Dydd Gwener 2 Ionawr 2026 - dim newid (diwrnod casglu arferol).

Casgliadau gwastraff ac ailgylchu masnachol

Bydd y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i gasgliadau gwastraff dros gyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd:

• Dydd Llun 22 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Sadwrn 20 Rhagfyr 2025.
• Dydd Mawrth 23 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Llun 22 Rhagfyr 2025.
• Dydd Mercher 24 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Mawrth 23 Rhagfyr 2025.
• Dydd Iau 25 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Mercher 24 Rhagfyr 2025.
• Dydd Gwener 26 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Llun 29 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Mawrth 30 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Mercher 31 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Iau, 1 Ionawr 2026 - i’w casglu ddydd Sadwrn 3 Ionawr 2026.
• Dydd Gwener 2 Ionawr 2026 - dim newid (diwrnod casglu arferol).

Casgliadau Gwastraff o’r Ardd

Dros gyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd bydd y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i gasgliadau gwastraff o’r ardd:

• Dydd Llun 22 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Sadwrn 20 Rhagfyr 2025.
• Dydd Mawrth 23 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Llun 22 Rhagfyr 2025.
• Dydd Mercher 24 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Mawrth 23 Rhagfyr 2025.
• Dydd Iau 25 Rhagfyr 2025 - i’w casglu ddydd Mercher 24 Rhagfyr 2025.
• Dydd Gwener 26 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Llun 29 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Mawrth 30 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Mercher 31 Rhagfyr 2025 - dim newid (diwrnod casglu arferol).
• Dydd Iau, 1 Ionawr 2026 - i’w casglu ddydd Sadwrn 3 Ionawr 2026.
• Dydd Gwener 2 Ionawr 2026 - dim newid (diwrnod casglu arferol).

Yn ystod y cyfnod hwn, gall trigolion drefnu i ymweld â’n parciau gwastraff ac ailgylchu. Mae manylion am yr hyn a dderbynnir yn ein parciau gwastraff ac ailgylchu ar gael ar y wefan. 

Byddwn ni’n dychwelyd i’r drefn arferol o ran casgliadau ddydd Llun, 5 Ionawr 2026.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Gall cyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd olygu llawer o wastraff ac ailgylchu gan ei fod yn gyfnod o ddathlu i bawb.  O bapur lapio i boteli, mae llawer o eitemau ychwanegol y mae ein timau gwastraff ardderchog yn eu casglu dros gyfnod y Nadolig. Rydym ni eisiau diolch i’n trigolion am eu dealltwriaeth ynghylch y newidiadau hyn ac am eu cydweithrediad yn ystod cyfnod y Nadolig.”

Mae’r wybodaeth i gyd am gyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd ar wefan y Cyngor.

Gall trigolion wirio sut i ailgylchu eitemau ar ganllaw ailgylchu A i Y y Cyngor ar-lein.

Sgiliau crefft traddodiadol yn gweddnewid safle natur ym Mhrestatyn

Mae safle natur ym Mhrestatyn wedi cael ei weddnewid yr hydref hwn gyda sgil traddodiadol i gefnogi bywyd gwyllt lleol. 

Mae Gwasanaeth Cefn Gwlad Sir Ddinbych a gwirfoddolwyr wedi bod yn plygu gwrychoedd ym Mharc Bodnant.

Fe ddatblygwyd y safle yn 2023 yn rhan o Brosiect Creu Coetir y Cyngor i roi cefnogaeth gryfach i natur a’r gymuned gyfagos. 

Fe blannwyd bron i 1,500 o goed, yn cynnwys coed perthi ar y safle a oedd yn cynnwys coed ffrwythau, gwrych bywyd gwyllt a choed brodorol wedi’u gosod ymhell oddi wrth ei gilydd i helpu i ddarparu cysgod a chadw lleoliad cynefin y parcdir.

Fe grëwyd pwll hefyd i ddal lefel isel o ddŵr i greu’r amodau perffaith i nifer o rywogaethau ffynnu a gall ymwelwyr â’r safle weld perllan a dôl o flodau bywyd gwyllt yn eu tymor.

Fe blygwyd y gwrychoedd ar y safle ger llinell y coed perllan i helpu i roi hwb i fioamrywiaeth ac i wella edrychiad yr ardal i bobl sydd yn ymweld. 

Meddai Matt Winstanley, Ceidwad Cefn Gwlad: “Rydym wedi gweithio’n galed i ailosod a gweddnewid y gwrych yma, cafodd ei blannu gyntaf yn 2019, felly torri hen bren neu bren marw er mwyn gwneud lle i’r boncyffion iau gael eu plannu. Mae hyn yn cael ei wneud bob saith mlynedd fel arfer a bydd yn helpu i barhau i reoli’r gwrych a chynyddu ei oes.

“Mae’r dechneg hon yn gyffredin a ddefnyddir gan dirfeddianwyr i reoli eu ffiniau.  Daeth dulliau mecanyddol o gynnal a chadw gwrychoedd yn fwy cyffredin, ond mae astudiaethau wedi dangos bellach bod y dull hŷn hwn yn llawer mwy effeithiol ar gyfer aildyfiant gwrychoedd.

Ychwanegodd: “Wrth i’r gwrychoedd ddod yn fwy ffres ac iau yn eu hymddangosiad, mae’r sgil hefyd yn galluogi i waelod y gwrych i dewychu gan roi cynefin mwy dwys er mwyn i fioamrywiaeth ffynnu.”

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant a Chefnogwr Bioamrywiaeth:  “Mae gwrychoedd yn gynefinoedd hanfodol i fywyd gwyllt, a bydd y gwaith yma gan y Ceidwaid a gwirfoddolwyr ym Mharc Bodant yn gwneud cymaint o wahaniaeth i’r rôl sydd gan y safle wrth gefnogi natur.  Mae’n wych gweld sut mae’r gwaith ychwanegol yma’n rhoi edrychiad ffres i’r safle y bydd aelodau’r gymuned yn ei werthfawrogi wrth gerdded heibio hefyd.”

Llwyddiant mawr i ddigwyddiadau Calan Gaeaf Carchar Rhuthun

Daeth dathliadau Calan Gaeaf hanner tymor Carchar Rhuthun â nifer fwy nag erioed o ymwelwyr i brofi’r safle hanesyddol mewn goleuni newydd.

Trwy gydol hanner tymor mis Hydref, bu teuluoedd yn mwynhau llwybrau arswydus, crefftau thema a straeon ysbryd yn amgylchedd atmosfferaidd y carchar Fictoraidd.

Yr uchafbwynt i lawer oedd y sesiynau agored hwyr y nos pan gafodd oriau agor arferol y carchar eu hymestyn tan 8pm, gan ganiatáu i ymwelwyr mwy dewr archwilio’r celloedd dan olau tortsh a datgelu rhai o straeon mwyaf iasol y safle.

Dywedodd Philippa Jones, Rheolwr Gweithredu a Datblygu Safle Treftadaeth:

“Roeddem wrth ein boddau o groesawu cynifer o ymwelwyr dros gyfnod Calan Gaeaf. Mae fel pe bai wedi dal dychymyg ymwelwyr go iawn ac mae’r ymateb wedi bod yn wych. O deuluoedd yn cymryd rhan yn ein llwybrau yn ystod y dydd i rai a ymunodd â’n teithiau gyda’r nos dan olau tortsh, mae wedi bod yn wych gweld pobl yn dod i gael profiad o’r Carchar mewn ffordd mor ddifyr a chofiadwy. Rydym yn edrych ymlaen yn barod at gynllunio mwy o ddigwyddiadau fel hyn yn y dyfodol.”

Meddai Emrys Wynne, Aelod Arweiniol y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae’n wych gweld bod cynifer o bobl wedi dod i fwynhau’r gweithgareddau a gynhaliwyd yn y Carchar dros Galan Gaeaf. Mae Carchar Rhuthun yn atyniad hynod boblogaidd yr ydym yn ffodus iawn i’w gael ar ein carreg drws yma yn Sir Ddinbych.

Hoffem ddiolch i bawb a ddaeth i ymweld a helpu i wneud digwyddiadau Calan Gaeaf yn gymaint o lwyddiant”.

I gael y wybodaeth ddiweddaraf am weithgareddau a digwyddiadau yng Ngharchar Rhuthun, gallwch ofyn am gael eich ychwanegu at restr bostio newyddlen fisol y gwasanaeth trwy anfon e-bost at treftadaeth@sirddinbych.gov.uk.

Prosiect Cerdded Dinbych yn derbyn sêl bendith

Mae llwybr cerdded newydd yn Ninbych wedi derbyn sêl bendith gan deulu lleol am gefnogi lles.

Ymwelodd Betty a Len Devine o Ddinbych, a’u merch Heather Devine y pwynt dechrau ger Siop y Parc ar gyfer y Llwybr Cerdded Lles newydd ar gyfer Dinbych Isaf.

Wedi’i reoli gan y Gwasanaethau Stryd, cymerodd y prosiect ei gamau cyntaf diolch i sicrhau cyllid grant drwy’r Cynllun Swm Gohiriedig Mannau Agored Hamdden Cyhoeddus.

Mae’r llwybr ar draws Dinbych Isaf a Dinbych Canolog yn cynnwys chwech o fannau stopio allweddol lle gall pobl gymryd seibiant ar feinciau cyfeillgarwch newydd sydd wedi’u creu yng Nghynnyrch Coed Meifod sydd wedi’i leoli ar Stad Ddiwydiannol Colomendy yn Ninbych.

Mae pob mainc yn cynnwys cod QR sydd wedi’i ysgrythu lle gall cerddwyr eu sganio i fynd i dudalen we sy’n rhoi gwybodaeth iddynt am y natur o amgylch lle maent yn eistedd.

Mae’r llwybr wedi’i ddylunio i wella’r profiad i ymwelwyr mewn lleoliadau allweddol, sy’n ganolog i Sir Ddinbych ac annog pobl i ymfalchïo yn eu mannau gwyrdd, gan wella dealltwriaeth am werth bioamrywiaeth a chadwraeth yr ardaloedd yma a’u gwneud yn hygyrch i bob oed.

Roedd Betty a Len sy’n hoffi cerdded o amgylch Dinbych, wedi cymryd diddordeb yn y prosiect ar ôl cysylltu â’r Cyngor i roi mainc newydd mewn lleoliad a oedd yn bwynt dechrau newydd ar gyfer y llwybr.

Fe wnaethant gwrdd gydag arweinydd y prosiect, Neil Jones, Cydlynydd Ardal Gwasanaethau Stryd, i ddysgu mwy am y llwybr ac i weld y fainc newydd a grëwyd gan Meifod, sydd wedi’i osod yn eu hoff leoliad.

Dywedodd Neil: “Cysylltodd eu merch Heather gyda mi yn gynharach eleni gan fynegi diddordeb mewn rhoi mainc newydd yn Siop y Parc ar ran ei rhieni, gan eu bod wedi eistedd a mwynhau’r hen fainc am gymaint o flynyddoedd,

“Ar y pryd roedd y prosiect yn ei anterth, felly fe soniais wrthi am y prosiect, ac roedd hi wrth ei bodd ac yn edrych ymlaen at weld ei rhieni yn mwynhau eistedd ar y fainc newydd.

Rhoddodd Betty, sy’n hoffi cerdded yn yr ardaloedd ger Brookhouse Mill, ei sêl bendith am roi lle i bobl stopio, cwrdd a mwynhau’r golygfeydd ar y fainc cyfeillgarwch wrth gerdded o amgylch y dref.

“Mae’n syndod faint o bobl hŷn fel fi sy’n mynd allan ac yn defnyddio llefydd fel hyn. Mae’n wych gallu eistedd yma a gwylio popeth sy’n mynd ymlaen,” dywedodd.

Ychwanegodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant Cyngor Sir Ddinbych: “Mae’n wych clywed cefnogaeth mor gadarnhaol ar gyfer y prosiect gwych hwn gan y gymuned leol ac rwy’n gobeithio y gall Betty a Len fwynhau mynd am dro i brofi’r holl feinciau cyfeillgarwch sydd wedi’u hadeiladu gan Meifod.”

I weld y llwybr, ewch i Taith Gerdded Lles: Dinbych Isaf

Sesiynau galw heibio cysylltedd digidol am ddim

Mae trigolion a busnesau Sir Ddinbych yn cael eu gwahodd i fynychu sesiynau galw heibio cysylltedd digidol am ddim ym mis Tachwedd a mis Rhagfyr yn Llyfrgelloedd Llangollen a Chorwen.

Bydd y sesiynau, a gynhelir gan Swyddog Digidol Cyngor Sir Dinbych, Philip Burrows, yn cynnig cyngor a chymorth wedi'i deilwra i unrhyw un sy'n cael trafferth gyda'u cysylltiad rhyngrwyd. Gall Philip helpu i ymchwilio i broblemau, cysylltu ag Openreach ar eich rhan, a darparu adroddiad manwl ar eich cysylltiad a datrysiad i unrhyw broblem.

Fel rhan o'r sesiynau, gall trigolion a busnesau hefyd ddysgu mwy am y rhwydwaith LoRaWan newydd sy'n cael ei osod ledled Sir Dinbych gyda chyllid gan Uchelgais Gogledd Cymru. Bydd y rhwydwaith ystod hir hwn yn darparu mynediad agored i fusnesau a thrigolion, gan ganiatáu iddynt gysylltu synwyryddion clyfar â'r rhyngrwyd.

Gall synwyryddion LoRaWan arbed amser ac arian trwy fonitro sefyllfaoedd o bell - er enghraifft, gall ffermwyr olrhain iechyd da byw, monitro mynediad giâtiau, neu wirio lefelau tanciau dŵr a thanwydd, i gyd o bell.

Manylion y sesiynau:

Llyfrgell Llangollen

• Dydd Iau 20 Tachwedd (9am – 12pm)
• Dydd Gwener, 5 Rhagfyr (9am – 12pm)

Llyfrgell Corwen

• Dydd Llun, 24 Tachwedd (9am – 12pm)
• Dydd Mawrth, 9 Rhagfyr (9am – 12pm)

Dywedodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol dros yr Iaith Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae hwn yn gyfle gwych i drigolion a busnesau gael cymorth arbenigol i wella eu cysylltiadau digidol.

“Mae mynediad rhyngrwyd dibynadwy yn hanfodol i’n cymunedau, a bydd y rhwydwaith LoRaWan newydd yn agor posibiliadau cyffrous ar gyfer arloesi - o ffermio a thwristiaeth i weithrediadau busnesau bach.

“Byddwn yn annog unrhyw un sydd wedi profi problemau cysylltedd neu sydd eisiau dysgu am fanteision technoleg synhwyrydd i ddod i’r sesiynau rhad ac am ddim hyn.”

Mae’r gwasanaeth wedi’i ariannu’n llawn gan Lywodraeth y DU drwy Gronfa Ffyniant Gyffredin y DU ac mae ar gael yn rhad ac am ddim i bob busnes a thrigolion yn Sir Ddinbych.

I gael rhagor o wybodaeth neu i gael mynediad at gymorth, cysylltwch â Philip Burrows yn philip.burrows@sirddinbych.gov.uk

Gellir dod o hyd i wybodaeth am lyfrgelloedd Llangollen a Chorwen ar ein gwefan.

Annog rhieni i gofrestru ar gyfer Prydau Ysgol am Ddim i Holl Blant Ysgolion Cynradd

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn annog rhieni i sicrhau nad ydi eu plant yn methu allan ar brydau iach a maethlon drwy gofrestru ar gyfer Cynllun Prydau Ysgol am Ddim i Holl Blant Ysgolion Cynradd sy’n cael ei gefnogi gan Lywodraeth Cymru.

Ar draws Sir Ddinbych, mae 54 cegin y Gwasanaeth Arlwyo yn gweithio’n galed bob dydd i greu 13,500 o brydau ffres i ddisgyblion - mae hynny’n 67,500 pryd sy’n cael ei weini yn ystod yr wythnos i helpu plant i ddysgu, tyfu a ffynnu.

Nid yn unig y mae Prydau Ysgol am Ddim yn sicrhau bod gan ddisgyblion egni i ffynnu yn y dosbarth, ond gallant hefyd helpu teuluoedd i ymdopi â’r costau byw ar hyn o bryd.  Mae nifer o deuluoedd yn gymwys ac efallai nad ydynt yn sylweddoli hynny, felly mae’r Cyngor yn annog rhieni a gwarcheidwaid i sicrhau bod eu plant yn derbyn prydau ysgol am ddim.

Gofynnir i blant yn ddyddiol gan eu hysgol a hoffent gael prydau ysgol am ddim.  Nid oes proses ymgeisio i wirio os yw disgybl yn gymwys i gael Prydau Ysgol am Ddim i Holl Blant Ysgolion Cynradd.

Gallwch gysylltu ag ysgol eich plentyn i gael gwybod mwy am sut i gael Prydau Ysgol am Ddim i Holl Blant Ysgolion Cynradd.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Mae ein timau arlwyo ar draws Sir Ddinbych yn angerddol am ddarparu prydau iach, cytbwys sydd yn rhoi’r cychwyn gorau i blant yn yr ysgol.  Nid ydym eisiau i unrhyw blentyn fethu allan ar hynny. Fe allai cael prydau ysgol am ddim wneud gwahaniaeth mawr i deuluoedd a disgyblion cynradd.”

“Mae ceginau ysgolion Sir Ddinbych yn falch o fod yn rhan o wasanaeth sydd yn darparu miloedd o brydau gyda chynnyrch lleol, cytbwys o ran maeth, sydd wedi’u paratoi â gofal bob diwrnod.”

I gael mwy o wybodaeth am Brydau Ysgol am Ddim i Holl Blant Ysgolion Cynradd, ewch i: https://www.sirddinbych.gov.uk/cy/addysg-ac-ysgolion/grantiau-ac-ariannu/cinio-ysgol-am-ddim.aspx

Mae rhagor o wybodaeth am fwydlenni prydau ysgolion cynradd ar gael yn: https://www.denbighshireschoolmeals.co.uk/bwydlenni-cynradd/

Cartrefi ynni effeithlon yn Ninbych yn agos at gael eu cwblhau

Mae datblygiad o 22 cartref ynni effeithlon yn Ninbych yn agos at gael ei gwblhau, a bydd tenantiaid y cartrefi newydd yn symud i mewn yn fuan.

Mae datblygiad Llwyn Eirin yn rhan o Raglen Tai Fforddiadwy Cyngor Sir Ddinbych, sy’n helpu i ddarparu cartrefi newydd ar draws y sir. Mae cynlluniau diweddar eraill yn y dref yn cynnwys hen safle Fflatiau Pennant (Grŵp Cynefin), datblygiad yn Rhodfa Cae Llewelyn wrth ymyl Ysgol Pendref (Adra), a datblygiad Gofal Ychwanegol Awel y Dyffryn (Grŵp Cynefin), ac ynghyd â Llwyn Eirin, bydd yn darparu cyfanswm o 193 o dai fforddiadwy newydd i bobl leol.

Mae cartrefi Llwyn Eirin wedi cael eu hadeiladu i gyrraedd safonau ynni effeithlon uchel iawn Passivhaus. Mae hyn yn ffurfio rhan o ymrwymiad parhaus y Cyngor i gynyddu’r nifer o dai Cyngor sydd ar gael yn Sir Ddinbych.

Mae’r datblygiad yn cael ei ddefnyddio fel cyfle gwerthfawr i ddysgu i siapio dyfodol cynlluniau adeiladau newydd ac ôl-osod ar draws y Sir, gan gyfrannu at ein hymgyrch barhaus o gyflawni gwres fforddiadwy o fewn tai Cyngor. Byddwn hefyd yn ymgysylltu â thenantiaid newydd er mwyn sicrhau y gallant elwa’n llawn o ddyluniad a thechnoleg yr adeilad er mwyn lleihau gwariant ar wresogi.

Dywedodd y Cynghorydd Rhys Thomas, Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau Cyngor Sir Ddinbych: “Bydd y cartrefi yma’n helpu i fodloni anghenion tai preswylwyr lleol drwy ddarparu eiddo fforddiadwy o safon uchel. Wedi’u hadeiladu gyda’r lefelau uchaf o insiwleiddiad, maen nhw’n cynyddu effeithlonrwydd ynni, yn lleihau biliau’r cartref, ac yn torri allyriadau carbon - gan helpu i amddiffyn cenedlaethau'r dyfodol drwy leihau’r ddibyniaeth ar danwyddau ffosil.”

Mae gan bob eiddo baneli solar a phympiau gwres o’r ddaear i ddarparu cynhesrwydd naturiol heb fod angen cyflenwad nwy.

Mae Rhaglen Tai Arloesol Llywodraeth Cymru wedi darparu cyllid i alluogi’r Cyngor i weithio mewn partneriaeth gyda Chreu Menter o’r Rhyl ar y dull arloesol hwn i ddefnyddio cyfansoddion pren a gynhyrchwyd ymlaen llaw i adeiladu tai.

Fe enwyd y datblygiad yn Llwyn Eirin i gofio am Eirin Dinbych Dyffryn Clwyd, un o gynnyrch hynaf a mwyaf nodedig y dref. Mae’r enw’n adlewyrchu treftadaeth Dinbych tra hefyd yn tynnu sylw at ymrwymiad y Cyngor i gynyddu bioamrywiaeth ar draws y Sir.

Prosiect Pwll Hydrotherapi mewn ysgol yn y Rhyl yn cyrraedd y cam terfynol

Mae prosiect Pwll Hydrotherapi yn Ysgol Tir Morfa yn y Rhyl nawr wedi cyrraedd ei gam terfynol, gyda'r adeiladu wedi ei chwblhau gan y contractwr, Bryn Build a throsglwyddo'r adeilad i'r ysgol.

Adeilad pwll hydrotherapi

Mae nifer o gerrig milltir allweddol wedi cael eu cwblhau.

Gosodwyd y pwll ei hun ym mis Hydref, yn ogystal â ffenestri a drysau ar y safle, gyda chwblhad ystafell ymolchi a chyfleusterau newid hefyd. Mae’r prif elfennau mewnol wedi cael eu cwblhau, gyda’r drysau mewnol wedi cael eu gosod, ac ystafell y pwll ac adrannau o’r cyntedd wedi eu paentio.

Mynedfa

Mae’r adeilad ei hun wedi cael ei baentio, a chladin pren addurniadol wedi cael ei osod. Mae’r llwybr sy’n arwain o’r iard i’r caeau chwarae hefyd wedi cael ei adfer, ac mae’n cyd-fynd â’r dyluniad blaenorol.

Mae’r pwll hydrotherapi arbenigol 19 troedfedd wedi ei leoli ar dir yr ysgol mewn adeilad ar ei ben ei hun; dyma’r cyntaf o’i fath yn Sir Ddinbych.

Fe ddyluniwyd y prosiect gan dîm pensaernïaeth mewnol y Cyngor, gyda'r presiect yn dechrau yn gynharach yn y flwyddyn.

Bydd y gwaith o osod y platfform mynediad, a fydd yn cwmpasu’r pwll ei hun, yn cychwyn yn ystod cyfnod y Nadolig, gyda’r cyfleuster yn barod i’w ddefnyddio gan yr ysgol yn gynnar y flwyddyn nesaf.

Mae’r adeilad yn cynnwys inswleiddiad effeithlon o ran ynni, gan helpu’r cyfleuster i leihau ei ôl-troed carbon a lleihau costau ynni ar yr un pryd. Mae’r adeilad hefyd yn cynnwys system wresogi o dan y llawr.

Pwll Hydrotherapi

Dywedodd Susan Roberts, Pennaeth Ysgol Tir Morfa:

“Rydym wrth ein bodd yn gweld ein pwll hydrotherapi newydd yn cymryd siâp ac yn cyrraedd cam olaf yr adeiladu yma yn Ysgol Tir Morfa.

Rydym mor ddiolchgar i’n teuluoedd a’r gymuned leol am eu codi arian a’u cefnogaeth anhygoel. Bydd y cyfleuster gwych hwn yn rhoi cyfleoedd amhrisiadwy i’n disgyblion wella eu datblygiad corfforol a’u lles cyffredinol.”

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Rwy’n edrych ymlaen at weld y prosiect hwn yn cael ei gwblhau. Mae’r adeilad yn edrych yn wych, ac rwy’n falch iawn gyda chynnydd y gwaith ar y safle.

Mae’r prosiect yn dod â chynnig unigryw iawn i’r ysgol; y cyntaf o’i fath yn ein Sir.

Rydw i’n edrych ymlaen at yr agoriad fel y gall yr ysgol ddefnyddio’r cyfleuster i’w llawn botensial.”

Mae’r prosiect hwn yn cael ei ariannu gan yr ysgol trwy eu gweithgareddau codi arian, yn ogystal â chyllid grant Anghenion Dysgu Ychwanegol Llywodraeth Cymru.

Twrnamaint prawf Ewro dan 19 UEFA i’w chynnal yng ngogledd Cymru

Bydd Cymru yn cynnal twrnamaint rhyngwladol fis Tachwedd gyda phump o'r chwe gêm yn cael eu cynnal yn Sir Ddinbych. Mae'r twrnamaint hwn yn rhan o'r paratoadau ar gyfer Pencampwriaeth Ewro dynion dan 19 UEFA 2026, gaiff hefyd ei gynnal ledled y rhanbarth.

Bydd y twrnamaint yn cynnwys rhai o dimau ieuenctid gorau'r byd, gan gynnwys yr Almaen, UDA a Japan. Caiff gemau eu chwarae mewn sawl lleoliad ledled y gogledd, gan gynnwys Parc Canolog, Tref Dinbych), Stadiwm Belle Vue, y Rhyl, a STōK Cae Ras, cartref Clwb Pêl-droed Wrecsam.

Bydd Craig Knight yn arwain tîm dynion dan 19 Cymru unwaith eto, gan geisio adeiladu ar eu gemau cyfeillgar rhyngwladol fis Hydref yn erbyn y Swistir, yr Iseldiroedd a Lloegr.

Mae’r twrnamaint yn gyfle amhrisiadwy arall i Gymru ddatblygu yn erbyn gwrthwynebwyr rhyngwladol elitaidd, cyn rowndiau terfynol Ewro dan 19 UEFA yn haf 2026.

Bydd tair gêm Cymru yn cael eu ffrydio'n fyw gan Gymdeithas Bêl-droed Cymru ar ei gwasanaeth ffrydio RedWall+ a llwyfan YouTube.

Dyma amserlenni gemau'r twrnamaint:

Gyda'r mwyafrif o docynnau, gellir eu prynu wrth y fynedfa heblaw am y canlynol:

Cymru v Siapan - https://www.eticketing.co.uk/fawtickets-english/EDP/Event/Index/531

Cymru v UDA - https://www.eticketing.co.uk/wrexhamafc/EDP/Event/Index/1141?position=1 

Mae rhagor o wybodaeth am baratoadau tîm Cymru ar wefan Cymdeithas Bêl-droed Cymru.

Gwaith adnewyddu i ddechrau yn Llyfrgell Corwen

Mae Cyngor Sir Ddinbych wedi cyhoeddi y bydd gwaith adnewyddu yn dechrau yn Llyfrgell Corwen ym mis Tachwedd eleni, ar ôl llwyddo i gael £83,469 gan Raglen Gyfalaf Trawsnewid Llywodraeth Cymru.

Bydd y cyllid yn cael ei ddefnyddio i adnewyddu llawr gwaelod y llyfrgell, gan foderneiddio’r lle a gwella’r cyfleusterau i’r gymuned leol.

O 10 Tachwedd, bydd gwasanaethau’r llyfrgell a’r Siop Un Alwad yn symud dros dro i’r llawr cyntaf tra bydd y gwaith yn mynd rhagddo. Er y bydd mynediad at gyfrifiaduron ac argraffu’n gyfyngedig yn ystod y cyfnod hwn, bydd staff yn parhau i ddarparu gwasanaeth llyfrgell a gwybodaeth llawn.

Gan nad oes lifft i’r llawr cyntaf, anogir cwsmeriaid a allai gael trafferth gyda’r grisiau i fenthyg mwy o lyfrau cyn y symudiad neu i ddefnyddio’r Gwasanaeth Llyfrgell Cartref. Bydd cloch wrth y drws hefyd i unrhyw un sydd angen cymorth gan aelod o staff.

Yn ystod mis Tachwedd a mis Rhagfyr, bydd y gwaith adnewyddu yn cynnwys:

• Creu ardal lyfrgell bwrpasol i blant i annog mwy o ymweliadau teuluol neu gynnydd mewn ymweliadau teuluol
• Bydd technoleg hunanwasanaeth newydd hefyd yn cael ei chyflwyno, gan ganiatáu i gwsmeriaid fenthyca a dychwelyd llyfrau yn annibynnol.
• Bydd technoleg Open+ yn cael ei gosod, gan alluogi aelodau cofrestredig i gael mynediad i'r llyfrgell yn ystod oriau heb staff
• Addurno'r llawr gwaelod yn llwyr
• Gosod desgiau a silffoedd arddangos newydd
• Ailosod cegin y staff

Disgwylir i’r llyfrgell wedi’i hadnewyddu agor yn ôl yn gynnar yn Ionawr 2026, gyda digwyddiad lansio cymunedol wedi’i gynllunio tuag at ddiwedd y mis.

Bydd y buddsoddiad yn y gwasanaeth yn ei foderneiddio ac yn helpu i'w wneud yn fwy cynaliadwy yn y dyfodol.

Dywedodd y Gweinidog Diwylliant, Jack Sargeant:

"Mae ein llyfrgelloedd yn chwarae rhan hanfodol wrth ddiogelu a hyrwyddo diwylliant Cymru wrth wasanaethu fel canolfannau cymunedol hanfodol. Bydd y buddsoddiad hwn yn Llyfrgell Corwen yn creu lle modern, hygyrch lle gall teuluoedd ac unigolion ddod at ei gilydd i ddysgu, darllen a chysylltu. Rwy'n arbennig o falch o weld ardal bwrpasol i blant yn cael ei chreu, a fydd yn helpu i feithrin cariad gydol oes at ddarllen a dysgu yn aelodau ieuengaf ein cymuned."

Dywedodd Deborah Owen, y Prif Lyfrgellydd:

“Rydyn ni wrth ein bodd bod y prosiect hwn yn symud ymlaen. Bydd yn trawsnewid Llyfrgell Corwen yn le mwy croesawgar a hyblyg i bawb. Bydd y dechnoleg a’r cynllun newydd yn ein helpu i ddarparu gwasanaeth hyd yn oed gwell i’n cwsmeriaid ac i wneud y gorau o’r cyfleuster pwysig hwn i’r gymuned.”

Dywedodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol dros y Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae llyfrgelloedd wrth galon ein cymunedau, ac mae’r buddsoddiad hwn yn sicrhau y bydd Llyfrgell Corwen yn parhau i fod yn le modern a chroesawgar ar gyfer dysgu, darllen a chysylltu. Rydym yn edrych ymlaen at weld trigolion lleol yn mwynhau’r cyfleusterau gwell yn gynnar y flwyddyn nesaf.”

Arwyddo’r brydles a diwrnod recriwtio llwyddiannus ar gyfer sinema newydd y Rhyl

Mae trefniadau’r brydles wedi'u cwblhau a fydd yn galluogi Merlin Cinemas i fwrw ymlaen gyda’r trefniadau i adfywio Sinema'r Strand yn y Rhyl.

Yr wythnos hon gwnaeth Cyngor Sir Ddinbych a Merlin gwblhau’r cytundebau fydd yn trosglwyddo'r sinema ar y prom yn swyddogol.

Daeth 89 o bobl i sinema’r Scala i ddiwrnod recriwtio diweddar ar gyfer pobl gyda diddordeb mewn gyrfa yn sinema newydd y Strand yn y Rhyl, gyda 28 yn symud ymlaen i gyfweliadau un-i-un.

O'r rhain, cynigwyd swyddi i 16, y mwyafrif o’r Rhyl a rhai o Brestatyn, Llanelwy, a Dyserth, gan lenwi'r holl rolau cynorthwywyr cyffredinol sydd eu hangen ar gyfer agoriad mawreddog y Strand.

Y cam nesaf fydd gwahodd y rheiny sy’n derbyn y swyddi i raglen hyfforddi yn Sinema'r Scala ym Mhrestatyn, fydd yn cael ei gynnal ychydig wythnosau cyn i'r Strand agor.

Bydd Sinema'r Strand yn y Rhyl yn gweithredu ochr yn ochr â Sinema’r Scala ym Mhrestatyn, sydd eisoes yn rhan o grŵp sinemâu annibynnol Merlin Cinemas.

Yn croesawu’r datblygiad yma, dywedodd Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych, y Cynghorydd Jason McLellan, “Mae’n newyddion cyffrous clywed bod y brydles wedi’i llofnodi er mwyn caniatáu i ni godi’r llen ar ffilmiau unwaith eto yn y lleoliad pwysig hwn i’r Rhyl.

“Yn dilyn agoriad llwyddiannus Marchnad y Frenhines dros yr haf, bydd y Strand yn atyniad arall i drigolion ac ymwelwyr a bydd yn rhan bwysig o’r catalydd i adfywio ein tref glan môr.

“Mae’n wych hefyd clywed sut mae Merlin a’r Strand wedi helpu pobl leol i ffeindio cyfleoedd gwaith yn lleol, a gobeithio y byddant yn wirioneddol cofleidio eu swyddi yn y diwydiant cyffrous hwn.

“Pan fydd Sinema’r Strand yn agor, rwy’n annog trigolion i ddod i wylio ffilmiau ar y sgrin fawr, yn ogystal â chefnogi cyfleusterau hamdden eraill y dref – mae angen i bawb gefnogi ein busnesau i sicrhau eu llwyddiant parhaus.”

Sefydlwyd Sinemâu Merlin 35 mlynedd yn ôl gydag un sgrin yn nhref Penzance yng Nghernyw ac mae bellach yn gweithredu dros 20 o sinemâu ledled y DU. Mae’r cwmni’n adnabyddus am adfer ac achub lleoliadau hanesyddol a modern fel ei gilydd - mae Merlin wedi ymrwymo i sicrhau bod ymweliad â’r sinema yn fforddiadwy, yn hygyrch, ac yn hudolus i gymunedau lleol.

Dywedodd Geoff Greaves, Cyfarwyddwr Merlin Cinemas “Rydym yn gweithio gyda’r awdurdod lleol i gael popeth yn ei le fel y gallwn ddechrau ar y gwaith o wneud  gwelliannau i sinema’r dref. Bydd hyn yn broses barhaus o ystyried maint a chymhlethdodau’r adeilad. Rydym am agor y sinema cyn y Nadolig gyda dewis o’r ffilmiau diweddaraf, yn ogystal â rhai hŷn, a bydd pric tocynnau’n cyn rhated â £2.50.

“Mae gweld ffilm yn y sinema gyda theulu neu ffrindiau yn brofiad gwahanol iawn i wylio ffilm gartref. Gyda’r tafluniad a’r sain digidol diweddaraf, mae’n fwy cofiadwy ac yn achlysur. Gyda’r gallu ychwanegol o logi’r sinema’n breifat a dangosiadau i ysgolion, rydym yn falch o gael y cyfle i ailagor y sinema hon i bobl y Rhyl, ac rwy’n credu y bydd yn gyfleuster cymdeithasol gwerthfawr.”

Cadwch lygad ar wefan a chyfryngau cymdeithasol Merlin am y diweddaraf am agoriad y Strand merlincinemas.co.uk

Cartref Gofal Dolwen yn croesawu'r cyhoedd i Ffair yr Hydref flynyddol

Agorodd Cartref Gofal Dolwen yn Ninbych ei ddrysau yn ddiweddar i ddathlu'r Hydref.

Eleni, cafodd ymwelwyr â'r Ffair Hydref flynyddol eu cyfarch gan bwmpenni, bwganod brain, garlandau a baneri a oedd yn addurno'r cartref, gyda nifer o gemau hwyliog ac adloniant hefyd ar gael drwy gydol y dydd.

Mi oedd gemau a gweithgareddau ar gael i ymwelwyr, gyda'r ymwelwyr hefyd yn cael eu herio i ddyfalu pwysau cacen a chymryd rhan mewn helfa drysor o amgylch y cartref.

Cynhaliwyd cystadleuaeth gwisg ffansi hefyd, ac roedd lluniaeth flasus fel siocled poeth a danteithion ar gael i'w prynu yn yr ystafell ddydd.

Gosodwyd stondinau bric-a-brac a chacennau a chrefft o amgylch y cartref gyda gwahoddiad i artistiaid lleol hefyd arddangos eu gwaith.

Rhoddwyd yr elw a gasglwyd o'r ffair tuag at gronfa gysur y preswylwyr a diffibrilwyr Dinbych.

Dywedodd Pamela Pack, Rheolwr Cartref Gofal Dolwen:

“Roedd yn wych croesawu’r cyhoedd i’r cartref unwaith eto eleni i ddathlu’r Hydref a Chalan Gaeaf.

Mae’r preswylwyr bob amser yn edrych ymlaen at y ffair hon, gyda’r cartref wedi’i addurno ag addurniadau a lliwiau’r Hydref i ddathlu. Cawsom ni gynulliad gwych eleni, gyda’r elw o’r diwrnod yn mynd tuag at gronfa gysur y preswylwyr a hefyd at ddiffibrilwyr Dinbych.

Diolch i bawb a ddaeth draw, cawsom ni ddiwrnod gwych!”

Gŵyl Ffuglen yn Llyfrgelloedd Sir Ddinbych

Yr hydref hwn mae gan Lyfrgelloedd Sir Ddinbych restr wych o awduron i oleuo'r dyddiau tywyll. Pan mae hi'n oer y tu allan, beth allai fod yn well na chyrlio i fyny gyda llyfr da, ond os oes angen rhywfaint o ysbrydoliaeth arnoch ar gyfer eich darlleniad nesaf, beth am ymuno â ni yn ein digwyddiadau am ddim?

Rydym yn edrych ymlaen i gael ein hymuno gan ddau awdur Cymreig gwych. Enillodd yr awdur o Brestatyn, Rebecca Roberts, Wobr Tir na n-Og 2021 a Llyfr y Flwyddyn 2021 gyda'i nofel gyntaf i Oedolion Ifanc, #Helynt. Mae Rebecca yn ysgrifennu llyfrau i oedolion ac oedolion ifanc, gyda'r teitlau'n cynnwys Mudferwi, Chwerwfelys, Diwedd y gan ac Eat Sleep Rage Repeat.

Mae nofelau Marlyn Samuel yn llawn rhamant a hiwmor, a disgwylir i'w llyfr diweddaraf, Yr Ail Briodas, gael ei gyhoeddi ym mis Tachwedd.

Mae Simon McCleave yn awdur sydd wedi gwerthu miliynau ac sydd wedi'i leoli yng Ngogledd Cymru, yn awdur y gyfres wych DI Ruth Hunter, sy'n cynnwys Llofruddiaethau Lloches Dinbych. Mae gan Simon gyfres wedi'i lleoli yn Ynys Môn hefyd, a chyfres newydd yn cynnwys Marsial of Snowdonia.

Os ydych chi'n mwynhau trosedd clyd ymunwch â ni yn Llyfrgell Llanelwy pan fydd Margaret Holbrook yn ein cyflwyno i Jack France, gyrrwr rasio modur ifanc, sengl, dewr, sydd hefyd yn dditectif amatur.

Mewn cyferbyniad bydd 'Llofruddiaeth ac Anhrefn' yn Llyfrgell Rhuddlan gyda'r awdur lleol David Ebsworth. Mae'r awdur yn datgelu rhai o'r straeon gwir "rhyfeddach na ffug" a'i helpodd i ddod o hyd i ffyrdd gwreiddiol o ladd rhai o'i gymeriadau a chreu'r cefndir i'w amrywiol nofelau cyffro hanesyddol a nofelau trosedd. Nid ar gyfer y rhai sydd â thuedd nerfus!

Bydd cefnogwyr trosedd gwir yn mwynhau cwrdd â'r awdur Sion Tecwyn, a fydd yn siarad am ei lyfr diweddaraf, ‘Murder on Ynys Môn; The Anglesey Crossbow Killing’, lle mae'n archwilio'r digwyddiadau a arweiniodd at y llofruddiaeth greulon a'r ymchwiliad a ddilynol.

Mae llyfr Gene Moran, ‘Running on the Spectrum’, yn hunangofiannol i raddau helaeth, gan dynnu ar ei brofiadau mewn addysg arbennig. Bydd Gene yn siarad am ei daith trwy addysg, heriau, a thwf personol, a hefyd y broses ysgrifennu a chyhoeddi.

Er nad ffuglen yw hi, mae'r awdur lleol Graham Edwards hefyd yn ymuno â ni, a fydd yn rhoi sgwrs ar Richard Jones Berwyn a'i fywyd rhyfeddol ym Mhatagonia.

Dywedodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol dros yr Iaith Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae’n wych gweld ein llyfrgelloedd yn cynnal dathliad mor fywiog o ddarllen a chreadigrwydd. Mae Gŵyl Ffuglen yn gyfle gwych i drigolion gwrdd ag awduron talentog, darganfod straeon newydd, a chael eu hysbrydoli i ddarllen ac ysgrifennu mwy. Mae ein llyfrgelloedd yn chwarae rhan hanfodol wrth ddod â chymunedau ynghyd, ac mae’r ŵyl hon yn dangos faint maen nhw’n parhau i gyfoethogi bywyd diwylliannol yma yn Sir Ddinbych.”

Os hoffech chi ddechrau ysgrifennu, beth am ymuno â’n dosbarth meistr ysgrifennu yn Llyfrgell y Rhyl. Bydd yr awdur a’r bardd plant clodwiw, Oliver Sykes, yn rhannu ei awgrymiadau a’i driciau gorau ar sut i ddod o hyd i’ch llais ysgrifennu, sut i roi eich hun yng nghanol eich ysgrifennu a sut i ysgrifennu stori sy’n sefyll allan i blant, yn ogystal â thrafod llwybrau i gyhoeddi.

Gobeithio bod rhywbeth y gall pawb ei fwynhau yn y rhaglen ddigwyddiadau am ddim hon – cysylltwch â'r llyfrgell berthnasol i archebu eich lle, neu archebwch ar-lein. 

Gellir dod o hyd i wybodaeth am ein llyfrgelloedd ar ein gwefan.

Cysylltiadau cryfach i fynd i’r afael â newid hinsawdd

Mae gwaith yn mynd rhagddo i gefnogi cymunedau i weithredu ar leihau carbon a gwaith adfer natur.

Yn ystod Wythnos Newid Hinsawdd 2025 mae Cyngor Sir Ddinbych yn meithrin cysylltiadau cryfach gyda chymunedau ar draws y sir er mwyn cefnogi gwaith i weithredu ar hinsawdd ar lefel leol.

Mae Tîm Newid Hinsawdd y Cyngor mewn cydweithrediad â’r Gwasanaeth Addysg wedi lansio pecyn adnoddau newydd i ysgolion er mwyn helpu ysgolion ar draws y sir i gynllunio a chyflawni eu gwaith wythnos newid hinsawdd eu hunain.

Mae’r pecyn gwybodaeth yn dod ag adnoddau sydd ar gael ar-lein ynghyd mewn un lle, fel y gall ysgolion ddewis y cynlluniau gwersi perthnasol, gwasanaethau, trafodaethau cyngor ysgol a syniadau am weithgareddau eraill. Mae hyn yn galluogi ysgolion i ddangos sut all newid hinsawdd a/neu adferiad natur gysylltu â thestunau eraill maent yn eu dysgu. Gobaith y gwaith hwn yw helpu plant i ddeall newid hinsawdd a cholled natur yn well, a sut all effeithio ar sawl agwedd o’u bywydau, a sut allent gyfrannu tuag at fentrau i fynd i’r afael ac addasu iddo.

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd: “Bydd plant yn wynebu effeithiau gwaethaf newid hinsawdd yn ystod eu hoes ac felly maent angen y gofod i drafod y materion a sut ellir delio â’r rhain er mwyn eu helpu i ddeall. Bydd cael y gefnogaeth yn helpu i ysgogi trafodaethau gonest ar y testun, gan alluogi plant i leisio eu pryderon eu hunain a chael eu haddysgu’n well ar sut allent chwarae rhan i leihau effeithiau newid hinsawdd mewn amgylchedd diogel a chefnogol yr ysgol.

Mae’r tîm Newid Hinsawdd hefyd yn gweithio’n fwy eang ac yn “defnyddio dylanwad” ar draws y sir i fynd i’r afael ag allyriadau ar draws yr ardal. Mae cymorth ar gael i helpu cynghorau cymuned, tref a dinas i ddeall sut i leihau carbon a gwneud gwaith addasu ar draws eu hardaloedd lleol.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant a Chefnogwr Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych:  “Gwyddwn fod newid hinsawdd yn achos effeithiau ar ein bywydau drwy’r amser, dim ond i chi edrych ar y cynnydd mewn digwyddiadau tywydd eithafol a cholled cynefinoedd natur. Yn Sir Ddinbych rydym yn gwneud popeth yn ein gallu i reoli’r effeithiau hyn yn lleol, trwy waith yn cynnwys lleihau ein hôl-troed carbon, adfer cynefinoedd sydd wedi’u colli er mwyn cefnog natur, newid ein fflyd i gerbydau heb danwydd ffosil lle bo’n bosibl, a chynyddu ein gorchudd coed unwaith eto.

“Fodd bynnag, gwyddwn fod angen i ni fynd ymhellach trwy rannu ein gwybodaeth a phrofiad. Gall gymunedau sy’n gweithredu ar leihau carbon ac adfer natur ar lefel leol, olygu buddion ariannol, iechyd a chymdeithasol cadarnhaol. Gobeithiwn bydd y gwaith hwn yn ysbrydoli a chefnogi ein cymunedau i wneud newidiadau cadarnhaol sy’n gwella eu cymunedau wrth fynd i’r afael ag effeithiau hinsawdd, gan greu gwell dyfodol i’r cenedlaethau i ddod.”

Hwb plannu coed ar gyfer gwarchodfa natur

Mae mwy o wreiddiau wedi cael eu gosod i gefnogi bioamrywiaeth unigryw gwarchodfa natur newydd yn y sir.

Yn ystod Wythnos Hinsawdd Cymru, unodd tîm Bioamrywiaeth Cyngor Sir Ddinbych a gwirfoddolwyr o fusnes Celtic Financial Llanelwy i gynyddu’r gorchudd coed yng Ngwarchodfa Natur Green Gates.

Mae miloedd o goed sydd wedi tyfu o hadau lleol ym Mhlanhigfa Goed y Cyngor, sydd wedi’i leoli yn y warchodfa, eisoes wedi cael eu plannu yn y warchodfa yn gynharach eleni.

Helpodd staff Celtic Finance, sydd wedi’u lleoli ym Mharc Busnes Llanelwy, y tîm Bioamrywiaeth i blannu 450 o goed gan gynnwys cymysgedd o goed derw, helyg, gwern, bedw, llwyfen lydanddail, aethnen ddu, ceirios ac ysgawen o amgylch yr ardaloedd gwlypdir a fydd yn gartref i Brosiect Afancod Sir Ddinbych.

Mae gwaith hadu blodau gwyllt hefyd wedi digwydd yr wythnos hon er mwyn helpu i ddarparu bioamrywiaeth gryfach yn y warchodfa i gefnogi bywyd gwyllt ar y safle. Mae’r ardaloedd sy’n cael eu hadu’n cynnwys y domen gwylio a rhai o’r byndiau o amgylch y safle. Mae mwy o gyfuniadau penodol i wlypdir ac ochr pwll hefyd yn cael eu plannu er mwyn creu amrywiaeth a gweddu amodau pob rhan o’r safle.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, “Rydym yn falch iawn bod busnes ar stepen drws y safle datblygu wedi ein helpu ni i barhau i blannu gwreiddiau a fydd yn ased gwych ar gyfer natur leol.

“Mae’n wych hefyd bod coed a dyfwyd yn ein planhigfa goed yn Llanelwy yn gallu cael eu defnyddio yn y warchodfa natur hon. Mae ein gwirfoddolwyr a’n Tîm Bioamrywiaeth wedi gweithio’n galed i ganfod a thyfu’r coed yn y blanhigfa, a bydd hyn o gymorth mawr gyda lleihau carbon yn y sir, er mwyn mynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a helpu i gefnogi adferiad natur.”

Mae’r warchodfa natur 70 erw yn rhan o ymateb y Cyngor i warchod ac adfer cynefinoedd natur leol i gyfrannu at y nod o adfer natur.

Mae Prosiect Gwarchodfa Natur Green Gates wedi derbyn cyllid o Gronfa Ffyniant Gyffredin Llywodraeth y DU. Mae cyllid ychwanegol hefyd wedi cael ei ddarparu o Raglen Adfer Natur a Hinsawdd Sir Ddinbych. Caiff y gwaith yn y blanhigfa goed ei gefnogi gan Lywodraeth Cymru, drwy brosiect Galluogi Adnoddau Naturiol a Llesiant Partneriaethau Natur Lleol Cymru.

Prosiect estyniad Ysgol y Castell yn dod yn ei flaen

Mae gwaith ar brosiect ymestyn ystafelloedd dosbarth Ysgol y Castell wedi cymryd cam ymlaen gyda gosod y tanc gwanhau bellach wedi'i gwblhau. Mae propiau dros dro hefyd wedi'u gosod yn y ddwy ystafell ddosbarth gyntaf sydd i'w hymestyn i baratoi ar gyfer tynnu'r waliau allanol.

Gwaith ar y safle

Disgwylir i Brynbuild, contractwr y prosiect, fwrw ymlaen rwan â gwaith draenio, ynghyd â dechrau cam cyntaf uwchraddio goleuadau LED ledled y safle.

Yn ystod y prosiect, bydd Ysgol y Castell yn Rhuddlan yn derbyn uwchraddiadau gofod ychwanegol mewn pedwar o'i hystafelloedd dosbarth presennol yn ogystal â gwaith gwella ynni.

Dechreuodd cam cyntaf y prosiect yr haf hwn gyda gwaith lleihau ynni pellach wedi'i gynllunio ar gyfer ail gam y gwaith.

Bydd yr estyniadau’n darparu 16 metr sgwâr o ofod i 4 ystafell ddosbarth, gan greu estyniad o 64 metr sgwâr at ddefnydd disgyblion, a byddwn yn gweld cyfleusterau dysgu newydd yn cael eu hychwanegu ar yr un pryd.

Disgwylir i’r cam cyntaf gael ei gwblhau yn ystod gaeaf 2026.

Mae cam cyntaf y prosiect hwn wedi derbyn arian cyfatebol o 65% gan Lywodraeth Cymru drwy’r Rhaglen Cymunedau Dysgu Cynaliadwy. 

Mae 35% o’r cyllid sy’n weddill wedi dod yn bennaf o gyfraniad datblygwr a ddarparwyd gan ddatblygiad tai Tirionfa yn Rhuddlan.

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Rwy'n falch o weld bod y prosiect hwn yn symud i’r cam nesaf yn y broses.

Mae hwn yn gynllun hir-ddisgwyliedig, a fydd yn dod â chyfleusterau wedi'u diweddaru a lle ychwanegol hollbwysig sydd ei angen yn fawr i'r ysgol.

Mae Ysgol y Castell yn safle diddorol a hanesyddol iawn, ac rwy'n falch o weld ei fod yn derbyn yr uwchraddiadau y mae'n eu haeddu.”

Cofiwch ailgylchu eleni ar 5 Tachwedd- Noson Guto Ffowc

Anogir preswylwyr i danio ymdrechion ailgylchu wrth ymgynnull i ddathlu Noson Tân Gwyllt eleni. 

Wrth i deuluoedd, ffrindiau a chymunedau ddathlu ar 5 Tachwedd, mae Cyngor Sir Dinbych yn galw arnynt i wneud pob ymdrech i ailgylchu ar ôl y dathliadau. 

Os oes unrhyw un wedi penderfynu cynnal Parti Noson Tân Gwyllt preifat neu gymunedol, gellir lleihau gwastraff trwy ddefnyddio platiau, cwpanau a chyllyll a ffyrc go iawn neu rai y gellir eu hailddefnyddio, yn hytrach na rhai tafladwy. 

Gwnewch yn siŵr bod caniau diod, poteli cwrw, poteli gwin a photeli diod plastig yn cael eu casglu ar ddiwedd y parti a'u rhoi yn y cynwysyddion ailgylchu priodol neu eich bod yn mynd â nhw i’r ganolfan ailgylchu agosaf. 

Un syniad arall i leihau gwastraff yw cyfnewid gwellt yfed plastig ar gyfer diodydd plant i rai papur ar gyfer y digwyddiad. 

Yn bwysicaf oll, gellir ailgylchu gwastraff bwyd trwy ei roi yn y cadis ailgylchu bwyd, neu gellir defnyddio eitemau perthnasol ar gyfer compostio mewn gerddi. 

Gellir hefyd rhannu bwyd dros ben gyda gwesteion cyn iddynt adael, fel nad yw’n cael ei wastraffu neu eu pecynnu, er mwyn eu hailddefnyddio’r diwrnod canlynol, yn hytrach na’u bod yn cael eu taflu i’r bin. 

Cofiwch, er mwyn gwaredu tân gwyllt yn ddiogel, dylech socian unrhyw dân gwyllt a ffyn gwreichion sydd wedi’u defnyddio mewn dŵr am 48 awr, er mwyn sicrhau nad ydynt yn fflamadwy cyn eu gwaredu. 

Er eu bod yn aml wedi’u gwneud o gardbord a phlastig, nid oes modd ailgylchu’r rhain oherwydd y cemegau gweddilliol a all halogi gweddill yr eitemau i’w hailgylchu. Yn hytrach, dylid eu rhoi’n ofalus yn y bin ar gyfer gwastraff nad oes modd ei ailgylchu.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Rydym ni’n gwybod bod llawer o ddathliadau traddodiadol yn digwydd bob blwyddyn mewn cysylltiad â Noson Tân Gwyllt.  Cofiwch geisio ailgylchu’n gywir a lleihau gwastraff yn ystod y cyfnod hwn, er mwyn helpu eich amgylchedd lleol. Rydym yn cynnig sawl math gwahanol o gefnogaeth gydag ailgylchu, er mwyn tanio ymdrechion pawb i ailgylchu yn ystod y dathliadau.”

Hwb i ynni solar i ysgolion cynradd Rhuthun

Mae isadeiledd ynni solar ychwanegol yn gwella effeithlonrwydd ynni ar safle addysg ysgol gynradd yn Rhuthun.

Mae gwaith wedi’i gwblhau yn Ysgol Stryd y Rhos ac Ysgol Pen Barras i osod paneli ffotofoltaig ychwanegol ar do’r adeilad, gan helpu i leihau dibyniaeth ar ynni’r grid cenedlaethol, costau hirdymor ac allyriadau carbon o’r adeilad.

Mae’r cyfan yn rhan o ymdrech Cyngor Sir Ddinbych i leihau defnydd a chostau ynni mewn adeiladau sy’n cael eu cynnal gan yr awdurdod lleol.

Mae Tîm Ynni’r Cyngor wedi rheoli prosiectau ar draws adeiladau’r Cyngor yn cynnwys ysgolion, er mwyn helpu i wella effeithlonrwydd ynni adeiladau, lleihau allyriadau carbon a chostau defnyddio dros y tymor hwy hefyd.

Bu iddynt helpu adran Addysg y Cyngor o ran asesu sut i wella effeithlonrwydd ynni’r adeilad.

Roedd y gwaith yn cynnwys cynyddu’r system solar ffotofoltäig 16.80kWp presennol ar do’r ysgol i system solar ffotofoltäig 56.85kWp.

Bydd y paneli ffotofoltaig newydd, ochr yn ochr â’r rhai presennol, yn helpu i ddefnyddio ynni o’r haul i bweru’r safle, gan leihau’r pwysau ar y system grid lleol a helpu i leihau allyriadau carbon ar y safle.

Bydd pob cilowat a gynhyrchir gan y paneli ffotofoltaig ac a ddefnyddir gan yr ysgolion yn arbed tua 22 ceiniog.

Bydd y paneli solar ffotofoltäig ychwanegol yn arbed oddeutu 43,000kWh i’r safle ac yn lleihau allyriadau carbon o dros wyth tunnell.  

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd: “Bydd y gwaith hwn o gymorth i ddefnydd ynni cyffredinol y ddwy ysgol ac mae’n gam ymlaen tuag at gynyddu’r gallu i gynhyrchu ynni adnewyddadwy yn ein hadeiladau addysgol.  Mae’r gwaith o’u gosod yn ymdrech ar y cyd rhwng ein tîm Addysg ac Ynni, sy’n cydweithio i helpu i leihau costau ynni hirdymor ac allyriadau ar yr un pryd.”

Ychwanegodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Mae ein Tîm Ynni’n ddiolchgar iawn i staff y safle am ganiatáu i ni gynnal y gwaith ychwanegol hwn i helpu’r ysgol i leihau defnydd ynni a lleihau costau hirdymor, gan hefyd greu amgylchedd dysgu a lles brafiach i gefnogi disgyblion a staff.

 “Dyma ddarn pwysig o waith sy’n cefnogi ein hymdrech barhaus i leihau defnydd ynni a chostau a lleihau olion troed carbon ar draws ein hystâd adeiladau, ac mae’n wych gweld yr ysgolion a’n Tîm Ynni yn cydweithio i gyflawni hyn.”

Y ddiweddaraf am y gwelliannau i’r parth cyhoeddus ar Sgwâr Sant Pedr

(Sgwâr Sant Pedr, Rhuthun)

Mae Cyngor Sir Dinbych yn rhannu’r wybodaeth ddiweddaraf am y gwelliannau i'r parth cyhoeddus yn Sgwâr Sant Pedr yn Rhuthun.

Yn 2023, fe gadarnhaodd Llywodraeth y DU ei bwriad i roi £10.95 miliwn o gyllid grant i 10 o brosiectau cyfalaf sy’n ceisio diogelu treftadaeth, lles a chymunedau gwledig unigryw Rhuthun.

Mae’r cyllid wedi’i ddyfarnu'n arbennig ar gyfer y prosiectau llwyddiannus sydd wedi’u cynnwys yng Ngorllewin Clwyd ac ni ellir ei ddefnyddio ar gyfer prosiectau eraill.

Bydd y gwaith arfaethedig yn ceisio ehangu’r posibiliadau ar gyfer cynnal digwyddiadau ac adfywio adeiladau a thirnodau hanesyddol i gefnogi hunaniaeth leol, gan hyrwyddo balchder mewn lle a rhoi hwb i ddelwedd y dref ar yr un pryd.

Gyda’r prosiect yn mynd rhagddo, mae Cyngor Sir Ddinbych bellach yn gallu ymgynghori ynghylch tri Gorchymyn Rheoleiddio Traffig.

Mae Gorchmynion Rheoleiddio Traffig yn ddogfennau cyfreithiol sydd eu hangen i wneud newidiadau i gyfyngiadau ar draffig a pharcio, fel llinellau melyn dwbl a strydoedd unffordd.

Bydd yr ymgynghoriad yn cael ei rhwng 3 a 30 Tachwedd a bydd yn gofyn am farn y cyhoedd am gyflwyno system unffordd, cyfyngiadau newydd ar barcio a chynigion i gyflwyno parcio am ddim ar y sgwâr.

Gwahoddir trigolion hefyd i sesiwn wybodaeth yn yr Hen Lys yn Rhuthun ar 17 Tachwedd rhwng 12pm a 6pm.

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Tra bod y prosiect yn ddatblygiad cyffrous yn Rhuthun, a fydd yn adfywio’r sgwâr, rydym ni’n sylweddoli y bydd y gwaith yn effeithio ar breswylwyr a busnesau.

“O ganlyniad, mae perchnogion busnesau ar ac o gwmpas y sgwâr, a phreswylwyr y strydoedd sy’n cael eu heffeithio gan y gwaith, wedi cael llythyr a holiadur byr gan ein swyddogion, a fydd yn hysbysu’r ffordd y bydd y gwaith yn cael ei reoli i osgoi tarfu’n ormodol ar fusnesau a phreswylwyr.

“Hoffaf annog preswylwyr i fynegi eu barn am y Gorchmynion Rheoleiddio Traffig arfaethedig drwy naill ai ddod i’r digwyddiad ar 17 Tachwedd yn yr Hen Lys yn Rhuthun neu drwy lenwi’r ffurflen ymgynghori ar ein gwefan.”

I gymryd rhan yn yr ymgynghoriad cliciwch yma. Mae rhagor o wybodaeth am y prosiect ar ein gwefan.

Cymorth i bobl ifanc gan Sir Ddinbych yn Gweithio

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn estyn allan i bobl ifanc ar draws y sir a allai fod wedi dechrau yn y coleg, y chweched ddosbarth neu’r brifysgol ym mis Medi ond sydd wedi penderfynu ers hynny nad dyma’r llwybr cywir iddyn nhw.

Os ydych chi wedi gadael addysg yn ddiweddar ac yn ansicr o ran beth i’w wneud nesaf, gall Sir Ddinbych yn Gweithio eich helpu.  Mae’r gwasanaeth yn cynnig amrywiaeth o gymorth am ddim i helpu unigolion i archwilio eu dewisiadau, magu hyder, a chymryd camau cadarnhaol tuag at gyflogaeth, hyfforddiant neu addysg bellach.

Sylwer, mae cymorth ond ar gael i unigolion sydd ddim mewn addysg mwyach.

Clybiau Swyddi Wythnosol
Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnal sesiynau clwb swyddi rheolaidd mewn llyfrgelloedd ar draws Sir Ddinbych.  Mae’r sesiynau galw heibio anffurfiol hyn yn helpu gydag ysgrifennu CVs, chwilio am swyddi, paratoi at gyfweliadau a mwy.

Arweiniad Un i Un
Gall pobl ifanc hefyd gael mynediad at gymorth un i un wedi’i deilwra gan fentoriaid profiadol a fydd yn gweithio gyda nhw i ddeall eu nodau a’u helpu i gynllunio eu camau nesaf.

Cymorth Lles
Gan gydnabod y gall penderfyniadau gyrfa effeithio ar iechyd meddwl a lles, mae Sir Ddinbych yn Gweithio hefyd yn cynnig cymorth lles fel rhan o’i wasanaethau.  Mae hyn yn cynnwys mynediad at weithgareddau grŵp i adeiladu hyder, a chyfeirio at wasanaethau arbenigol lle bo angen, sydd i gyd wedi’i ddylunio i helpu pobl ifanc i deimlo’n fwy cadarnhaol ac wedi’u cefnogi wrth iddynt symud ymlaen.

Digwyddiadau i Ddod
Mae cyfres o ddigwyddiadau wedi’u cynllunio dros yr wythnosau nesaf i gysylltu pobl ifanc â chyfleoedd, cyflogwyr a gwasanaethau cymorth lleol. Mae’r rhain yn cynnwys sesiynau blasu gyrfaoedd, gweithdai lles a digwyddiadau cwrdd â’r cyflogwr.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Dinbych ac Aelod Arweiniol dros Dwf Economaidd a Mynd i’r Afael ag Amddifadedd:

“Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn wasanaeth hanfodol sy’n adlewyrchu ein hymrwymiad i gefnogi pobl ifanc ledled y Sir.

"Rydym yn deall y gall newid cyfeiriad fod yn frawychus, ond ni ddylai neb deimlo ar ei ben ei hun yn y broses honno.

"Mae’r gwasanaeth am ddim yn darparu cefnogaeth ystyrlon, bersonol i helpu pobl ifanc i deimlo eu bod yn cael eu gweld, eu gwerthfawrogi, ac yn barod i gymryd eu camau nesaf."

Meddai Ruth Hanson, Prif Reolwr Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Gwyddom nad yw siwrnai pob unigolyn ifanc yn syml.

"Os ydych chi wedi dechrau cwrs ac nad yw’n gweithio allan, neu os ydych yn ansicr o ran beth i’w wneud nesaf, rydym yma i’ch helpu.

"Mae ein tîm yn cynnig cymorth ymarferol cyfeillgar i’ch helpu chi i symud ymlaen â hyder.”

I ganfod mwy am y cymorth sydd ar gael neu i siarad ag aelod o’r tîm, ewch i weld neu dilynwch Sir Ddinbych yn Gweithio ar y cyfryngau cymdeithasol.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cael ei ariannu’n rhannol drwy Raglen Cymunedau am Waith a Mwy Llywodraeth Cymru, sy’n cefnogi’r bobl sy’n wynebu’r anfantais fwyaf yn y farchnad lafur i oresgyn y rhwystrau sy’n eu hatal rhag cael gwaith.

Ariennir Sir Ddinbych yn Gweithio yn rhannol gan Lywodraeth y DU.

Gwobrau’n cydnabod cartrefi ynni effeithlon y Cyngor

(Llys Elizabeth)

Mae datblygiad tai ynni effeithlon y cyngor yn y Rhyl wedi derbyn cydnabyddiaeth yng ngwobrau Rheoli Adeiladu Awdurdodau Lleol rhanbarthol Cymru.

Enillodd Llys Elizabeth y wobr fuddugol yn y categori Datblygiad Tai Cymdeithasol Bach Newydd Gorau. 

Mae’r tîm sydd wedi rhoi bywyd newydd i hen swyddfa dreth y Cyngor yn cynnwys Pave Aways Ltd, tîm Rheolaeth Adeiladu Cyngor Sir Ddinbych, tîm Dylunio ac Adeiladu a Gwasanaethau Tai a Chymunedau Cyngor Sir Ddinbych, Cadarn BRP a Hydroc/Stantec.

Mae Llys Elizabeth yn cynnwys 12 o gartrefi newydd o fewn yr adeilad (8 rhandy dwy ystafell wely a 4 rhandy un ystafell wely), a luniwyd i ddarparu llety ar gyfer pobl 55 oed a hŷn.

Dyluniwyd pob un o’r cartrefi i ddefnyddio ynni’n effeithlon iawn er mwyn cefnogi’r tenantiaid newydd â chostau byw a helpu Cyngor Sir Ddinbych a Chymru i gyflawni’r targedau ar gyfer lleihau allyriadau carbon.

Gosodwyd pympiau gwres yr awyr i helpu i wresogi’r dŵr ar gostau is a gostwng allyriadau carbon yr adeilad.  Gosodwyd paneli solar ar y gysgodfa ceir y tu allan er mwyn helpu i gynhyrchu ynni a gosodwyd system Awyru Fecanyddol gydag Adferiad Gwres er mwyn helpu i leihau gofynion gwresogi ac oeri pob un o’r cartrefi.

Mae’r cartrefi newydd hyn yn y Rhyl yn rhan o ymrwymiad parhaus Cyngor Sir Ddinbych i fynd i’r afael â’r amseroedd aros am lety drwy fynd i’r afael â’r angen am ragor o gyflenwad tai lleol.

Gan weithio ar y cyd â’u partneriaid, mae tîm rheoli adeiladu’r cyngor wedi derbyn cydnabyddiaeth gan Rheoli Adeiladu’r Awdurdodau Lleol am ddau brosiect arall hefyd, gyda Llys Awelon yn ennill y wobr ‘Datblygiad Tai Mawr Newydd Gorau’ a Choleg Llysfasi’n ennill y wobr ‘Adeilad Cyhoeddus neu Gymunedol Gorau’ yn y drefn honno. 

Roedd Llys Elizabeth yn un o dri o brosiectau y mae tîm rheoli adeiladau’r cyngor wedi gweithio arnynt ynghyd â’u partneriaid i ennill gwobrau rhanbarthol ar gyfer eu categori arbennig. Drwy gydol y prosiect, roedd gan bartneriaid berthnasoedd gwaith cryf gyda'r tîm rheoli adeiladu i oresgyn unrhyw broblemau a gododd ar y safle, gan gael yr holl ardystiadau angenrheidiol i ganiatáu'r ardystiad terfynol a'r enwebiad gwobr ddilynol.

Dywedodd y Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Mae’r enwebiad hwn yn adlewyrchiad gwych o’r tîm rheoli adeiladu a’r gwasanaeth maen nhw’n ei ddarparu mewn marchnad gystadleuol. Mae llwyddiant y prosiectau hyn yn seiliedig i raddau helaeth ar waith cydweithredol gwych rhwng gwahanol dimau’r cyngor, o dan ein dull un cyngor a pherthynas waith cryf gyda’n partneriaid allanol.

“Rydym yn falch iawn o fod wedi derbyn y wobr hon ac yn gobeithio y bydd y tri safle hyn yn dod yn asedau go iawn i’n cymunedau.”

Meddai’r Cynghorydd Rhys Thomas, Aelod Arweiniol Tai a Chymunedau: 

“Rydym yn falch iawn o dderbyn y wobr hon, a hoffwn dynnu sylw at waith caled holl staff a phartneriaid y Cyngor sydd wedi rhoi bywyd newydd i’r hen adeilad treth hwn a’i wneud yn adeilad ynni effeithlon hyfryd i’r preswylwyr sy’n byw yno, sy’n enghraifft wych o’n dull un Cyngor. 

“Rydym yn parhau i sicrhau bod yna gartrefi ar gael yn Sir Ddinbych i ddiwallu anghenion ein trigolion. Mae Llys Elizabeth wedi bodloni’r anghenion hyn drwy ddarparu llety o ansawdd sydd nid yn unig yn fforddiadwy ond hefyd wedi’u hadeiladu hyd y safonau uchaf i helpu i leihau’r defnydd o ynni ac allyriadau carbon a fydd yn gostwng biliau’r cartref.”

Bydd Llys Elizabeth bellach yn mynd ymlaen i’r Gwobrau Rheoli Adeiladu Awdurdodau Lleol Cenedlaethol.

Cronfa Allweddol CGGSDd yn helpu i gryfhau trydydd sector Sir Ddinbych

Helpodd Cronfa Allweddol Cyngor Gwasanaethau Gwirfoddol Sir Ddinbych (CGGSD) i gynyddu cynaliadwyedd a gwydnwch sefydliadau trydydd sector ledled Sir Ddinbych.

Mae’r fenter yn cael ei hariannu gan Lywodraeth y DU trwy Gronfa Ffyniant Gyffredin y DU, sy’n cefnogi pum cenhadaeth genedlaethol y llywodraeth, gan gynnwys grymuso cymunedau lleol, rhoi hwb i dwf economaidd a hyrwyddo cyfleoedd ym mhob rhan o’r DU.

Mae Cronfa Allweddol eleni, gyda chefnogaeth Cyngor Sir Ddinbych, wedi gweld galw cryf, gyda 99 o geisiadau wedi’u cyflwyno gan amrywiaeth o sefydliadau a grwpiau cymunedol ar draws y sir.

Yn dilyn proses asesu drylwyr, roedd 45 ymgeisydd yn llwyddiannus gan sicrhau cyllid hanfodol i gryfhau eu gweithrediadau. Mae Cronfa Allweddol CGGSDd wedi dyfarnu cyfanswm o £212,114 mewn grantiau Cyfalaf a £633,906 arall mewn grantiau Refeniw.

Mae’r grantiau hyn wedi’u cynllunio i helpu i sicrhau cadernid a chynaliadwyedd hirdymor sefydliadau trydydd sector Sir Ddinbych, ac mae llawer ohonynt yn darparu gwasanaethau hanfodol i bobl leol.

Mae’r Gronfa Allweddol yn rhan ganolog o waith ehangach CGGSDd dan raglen Cronfa Ffyniant Gyffredin y DU, sy’n rhedeg tan 31 Mawrth 2026. Ochr yn ochr â chyllid grant, mae CGGSDd yn darparu pecyn eang o gefnogaeth gan gynnwys:

• Sesiynau hyfforddiant, dosbarthiadau meistr a gweithdai am ddim
• Rhaglen gefnogaeth GROW i gryfhau trefniadau llywodraethu a chynllunio strategol
• Rhaglen fentora gyffrous, sy’n paru uwch weithwyr proffesiynol o’r sector corfforaethol a’r sector cyhoeddus â grwpiau trydydd sector sy’n chwilio am gefnogaeth wedi’i thargedu

Gan siarad am effaith y Gronfa Allweddol, dywedodd Tom Barham, Prif Swyddog Cyngor Gwasanaethau Gwirfoddol Sir Ddinbych (CGGSDd):

 “Rydym wrth ein boddau o ail-lansio’r Gronfa Allweddol a gweld diddordeb mor gryf gan sefydliadau ar dras Sir Ddinbych. Bydd y cyllid a’r gefnogaeth sydd ar gael trwy’r rhaglen hon yn helpu i gryfhau cadernid ein trydydd sector, gan alluogi grwpiau i dyfu, addasu a pharhau i ddarparu gwasanaethau hanfodol i’n cymunedau.”

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, yr Arweinydd ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:  

“Mae’n wych bod cynifer o sefydliadau trydydd sector sy’n darparu gwasanaethau mor hanfodol i’r Sir yn gallu cael eu cefnogi trwy ail-lansiad y Gronfa Allweddol yn ogystal â gwasanaethau eraill mae CGGSDd yn eu darparu. Mae hyn yn enghraifft wych o’r gwaith partneriaeth cryf sy’n bodoli rhwng y Cyngor a’r sector gwirfoddol, trwy CGGSDd.”

Mae’r Gronfa Allweddol yn dangos ymrwymiad CGGSDd i rymuso sefydliadau lleol, creu cymunedau cryfach a sicrhau bod y trydydd sector yn Sir Ddinbych yn barod i ffynnu yn y blynyddoedd i ddod.

Gwelliannau i brif lwybr Dinbych

Bydd Adran Briffyrdd Cyngor Sir Ddinbych yn ymgymryd â gwaith cynnal a chadw ar gyffordd goleuadau traffig Stryd y Dyffryn fis nesaf.

Mae disgwyl i’r gwaith o roi wyneb newydd ar y ffordd ddigwydd rhwng 2 Tachwedd a 18 Tachwedd.

Mae'r gwaith yn rhan o raglen cynnal a chadw ffyrdd barhaus y Cyngor i wella'r profiad gyrru i drigolion ac ymwelwyr ar draws rhwydwaith ffyrdd y sir.

Defnyddir system gonfoi Stop/Go a goleuadau traffig i reoli’r traffig yn ystod y gwaith.

Meddai’r Cyng. Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Mae’r Cyngor yn llwyr ymwybodol fod cyflwr Rhwydwaith Ffyrdd Sir Ddinbych yn destun trafod rheolaidd ymhlith ein preswylwyr.  Rydym yn gweithio'n galed i fynd i'r afael â chyflwr ein ffyrdd ledled y sir er budd y rhai sy'n defnyddio'r llwybrau hyn.

“Hoffwn hefyd ddiolch i’n trigolion sy’n byw yn yr ardal hon yn Ninbych a’r gyrwyr sy’n defnyddio’r llwybr hwn am eu hamynedd wrth i ni wneud y gwaith pwysig hwn.”

Mae rhagor o wybodaeth am waith Priffyrdd ar gael ar ein gwefan www.sirddinbych.gov.uk

Cyngerdd Elusennol y Cadeirydd yng Nghadeirlan Llanelwy

Cynhelir noson o gerddoriaeth gorawl Gymreig ragorol yng Nghadeirlan Llanelwy nos Wener, 21 Tachwedd am 7.30pm, fel rhan o Gyngerdd Elusennol y Cadeirydd.

Bydd y cyngerdd yn cynnwys perfformiadau gan ddau gôr lleol enwog, sef Meibion ​​Marchan a Chôr Rhuthun. Gyda'i gilydd, byddant yn creu noson gofiadwy yn lleoliad godidog y Gadeirlan, un o dirnodau mwyaf eiconig Gogledd Cymru.

Trefnwyd y cyngerdd i godi arian ar gyfer elusennau dewisol y Cadeirydd, gyda'r holl elw yn mynd i gefnogi achosion pwysig yn y gymuned, sef Hosbis Sant Cyndeyrn ac Urdd Gobaith Cymru.

Dywedodd y Cynghorydd Arwel Roberts, Cadeirydd y Cyngor: “Mae cerddoriaeth wedi dod â'n cymunedau at ei gilydd erioed, ac rwy'n falch iawn y bydd y cyngerdd hwn nid yn unig yn arddangos talent eithriadol Cymru ond hefyd yn cefnogi elusennau lleol hanfodol. Edrychaf ymlaen at groesawu pawb i'r hyn sy'n addo bod yn noson wych.”

Tocynnau yn £12 ac ar gael nawr oddi wrth:

• Siop Elfair: Rhuthun (01824 702575)
• Siop Clwyd: Dinbych (01745 813431)
• WISH: Rhuddlan (01745 591264)
• Tudor House: Prestatyn (01745 859528)
• Eleri Woolford: 01824 706196 (eleri.woolford@sirddinbych.gov.uk)

Sir Ddinbych yn dathlu statws Cyfeillgar i Oed gydag ymweliad gan y Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru

Mewn dathliad yng Nghanolfan Gymunedol Eirianfa yn Ninbych ddydd Gwener 24 Hydref, ymunodd y gwestai arbennig, Rhian Bowen- Davies, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru â thîm Heneiddio’n Dda yn Sir Ddinbych i ddathlu bod Sir Ddinbych wedi dod yn aelod o Rwydwaith Byd-eang Sefydliad Iechyd y Byd o Ddinasoedd a Chymunedau sy’n Gyfeillgar i Oed. 

Dathliad yng Nghanolfan Gymunedol Eirianfa yn Ninbych.

Yn ystod y digwyddiad, cafwyd sgyrsiau gan gyn-gadeiryddion a chadeiryddion presennol rhwydwaith Heneiddio’n Dda yn Sir Ddinbych, a fu’n sôn am eu taith hyd yma a sut y llwyddwyd i ddod yn aelod o Rwydwaith Byd-eang Sefydliad Iechyd y Byd o Ddinasoedd a Chymunedau sy’n Gyfeillgar i Oed.

Comisiynydd gydag Aelodau'r Clwb Ieuenctid ac Alison Price, Age Connects Canol Gogledd Cymru.

Mewn sesiwn ryngweithiol o’r enw ‘Ffyrdd o heneiddio’n dda’, gofynnodd panel o bobl ifanc gwestiynau gwybodus, meddylgar a difyr i banel tebyg o bobl hŷn. Ffordd hwyliog a difyr o bontio’r bwlch rhwng y genhedlaeth hŷn a’r genhedlaeth iau.

Cwestiwn ac ateb.

Eglurodd y Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru, Rhian Bowen-Davies ei rôl a phwysigrwydd heneiddio’n dda a chafwyd siawns i’r rhai oedd yno ei holi.

Dywedodd y Cynghorydd Elen Heaton, Aelod Arweiniol Iechyd a Gofal Cymdeithasol:

“Roedd yn wych bod Rhian Bowen-Davies, y Comisiynydd Pobl Hŷn wedi ymuno â ni i ddathlu ein bod yn aelod o Rwydwaith Sefydliad Iechyd y Byd.

Ni fyddai dathlu’r llwyddiant hwn wedi bod yn bosibl heb waith caled partneriaid ymroddedig Heneiddio’n Dda yn Sir Ddinbych.

Mae’n gyflawniad gwych, ond dim ond megis dechrau ydyn ni i barhau i wneud Sir Ddinbych yn lle gwych i dyfu’n hŷn.”

Dywedodd Rhian Bowen-Davies, Comisiynydd Pobl Hŷn Cymru:

“Roedd hi’n wych bod yn ôl yng Ngogledd Cymru i ddathlu Sir Ddinbych yn ymuno â Rwydwaith Byd-eang Sefydliad Iechyd y Byd, gan gydnabod yr holl waith caled sy’n cael ei wneud ar draws y sir i wneud cymunedau’n gyfeillgar i oedran a chefnogi pobl i heneiddio’n dda.

Roedd hi hefyd yn ddiddorol iawn dysgu mwy am daith Heneiddio’n Dda yn Sir Ddinbych hyd yn hyn, a’r ffyrdd y mae’r tîm wedi gweithio gyda phobl hŷn a phartneriaid eraill i gyflawni cymaint, gan oresgyn amrywiaeth o heriau ar hyd y ffordd.

Fel bob amser, mwynheais siarad â phobl hŷn am fy rôl, ateb eu cwestiynau a chlywed yn uniongyrchol am y newid a’r gwelliannau yr hoffent eu gweld, sydd bob amser yn werthfawr iawn.

Diolch i bawb a oedd yn rhan o’r broses am roi croeso mor gynnes i mi, a da iawn am gael eich cyflawniadau wedi’u cydnabod ar lwyfan y byd!”

Peidiwch â gwastraffu Calan Gaeaf

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn atgoffa trigolion y gallant ailgylchu eu heitemau Calan Gaeaf yn ystod y cyfnod Calan Gaeaf eleni.

Mae’r gwaith paratoi ar y gweill i gerfio pwmpenni er mwyn dychryn pobl mewn cartrefi ar hyd a lled y sir ar Galan Gaeaf. 

Ar ôl gorffen gyda’r bwmpen, mae angen eu rhoi yn y cadi gwastraff bwyd ac nid y bin gwastraff cyffredinol. Bydd yn rhaid tynnu’r holl addurniadau oddi ar y pwmpenni cyn y gellir eu hailgylchu. Gall pwmpenni fod yn niweidiol i anifeiliaid megis draenogiaid, felly ni ddylid eu gadael yn yr ardd na’r tu allan i gartrefi ar ôl 31 Hydref.

Gellir ailddefnyddio addurniadau Calan Gaeaf bob blwyddyn, fydd yn arbed deunyddiau a chostau i deuluoedd. Os nad oes eu hangen arnoch, gellir eu rhoi i siopau elusen lleol fel bod cartrefi eraill yn gallu eu mwynhau.

Gall trigolion gael gwared ag addurniadau na ellir eu hailddefnyddio gan ddefnyddio’r cynhwysydd priodol neu mewn parc ailgylchu a gwastraff.

Gellir ailddefnyddio gwisgoedd Calan Gaeaf bob blwyddyn, neu gellir eu rhoi i siop elusen leol os nad ydynt eu hangen mwyach.

Gan y bydd chwarae cast neu geiniog yn digwydd, cofiwch na ellir ailgylchu papurau siocled a fferins.

Ond gellir ailgylchu batris a ddefnyddir mewn addurniadau yn y cynhwysydd priodol ar gyfer eich gwasanaeth casglu deunydd ailgylchu a gwastraff neu mewn Parc Ailgylchu a Gwastraff. Ceisiwch ddefnyddio batris ailwefru lle bo modd.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Gwyddom fod Calan Gaeaf yn amser cyffrous i lawer o drigolion o bob oed, a bydd gwisgoedd ac addurniadau’n cael eu harddangos yn falch mewn cartrefi a digwyddiadau. Cofiwch geisio ailgylchu’n gywir yn ystod cyfnod Calan Gaeaf, gan fod gennym sawl math o gymorth ailgylchu fydd yn eich cefnogi i’w ddathlu mewn ffordd werdd.” 

Penodi Prif Weithredwr newydd i Gyngor Sir Ddinbych

Heddiw (Dydd Gwener, 24 Hydref) mae Cyngor Sir Ddinbych wedi cyhoeddi penodiad Prif Weithredwr newydd.

Penodwyd Helen White, sy'n ymuno â Sir Ddinbych o Gymdeithas Tai Taf, i'r rôl.

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor: “Mae hwn yn benodiad rhagorol i Sir Ddinbych a hoffwn longyfarch a chroesawu Helen i'r rôl newydd hon ar ran ein staff, aelodau etholedig a thrigolion ledled y sir.

“Mae'r broses recriwtio wedi bod yn drylwyr iawn ac roedd nifer o ymgeiswyr cryf, gyda phawb yn perfformio i safon eithriadol o uchel.

“Derbyniodd y cyngor ganmoliaeth yn ei Asesiad Perfformiad Panel ar ddiwedd 2024 am fod yn un sy’n cael ei ‘redeg yn dda’, ac mae uwch dîm arweiniol cryf yn ei le. Rydym yn awr yn edrych ymlaen at weithio gyda’n Prif Weithredwr newydd i arwain y tîm hwn a pharhau â'r llwyddiant i'r dyfodol.”

Yn siaradwr Cymraeg a fagwyd yn Henllan, mae Helen wedi bod yn Brif Swyddog Gweithredol gyda Thai Taf ers 2019. Ar ôl dechrau ei gyrfa ym maes tai a datblygu cymunedol, mae gan Helen dros 20 mlynedd o brofiad o weithio ar draws y sectorau cyhoeddus, gwirfoddol a phreifat.

Meddai Helen, "Mae'n anrhydedd i mi fod yn ymgymryd â'r rôl Prif Weithredwr. Rwy'n ymwybodol ei bod yn gyfnod heriol i gynifer yn ein cymunedau, ac rwy'n edrych ymlaen at weithio ochr yn ochr â chydweithwyr ymroddedig i helpu i gael effaith gadarnhaol yn y sir ble cefais fy ngeni a'm magu.

"Hoffwn ddiolch i Arweinydd y Cyngor a'r holl Aelodau Etholedig eraill am roi eu ffydd ynof fel Prif Weithredwr newydd."

Tîm yn paratoi i ddelio â thywydd y gaeaf

Mae paratoadau ar gyfer tymor cynnal a chadw’r gaeaf sydd i ddod wedi dechrau yn Sir Ddinbych.

Mae tîm Gwasanaethau Stryd y Cyngor yn paratoi at dywydd gaeafol posibl ar draws y Sir allai amharu ar rwydwaith ffyrdd y rhanbarth.

Mae cerbydau graeanu wrthi’n cael eu gwasanaethau cyn y tymor ac mae gweithwyr wedi cwblhau hyfforddiant pan fo angen hynny.  Mae gyrwyr newydd wedi cael eu hychwanegu at rota Cynnal a Chadw’r Gaeaf ochr yn ochr â gyrwyr wrth gefn at y criw sydd eisoes yn gyrru. 

Fe fydd y Cyngor hefyd yn defnyddio llai ar y fflyd bresennol o gerbydau graeanu eleni, ac yn defnyddio wyth cerbyd graeanu newydd wedi cael eu harchebu i helpu i gefnogi dyfodol y gwasanaeth. 

Mae rhwydwaith ffyrdd Sir Ddinbych yn cwmpasu ffyrdd gwledig sy’n cael eu defnyddio’n anaml yn ogystal â’r ffordd Dosbarth A uchaf yng Nghymru. Mae hefyd yn ymestyn i ffyrdd strategol rhanbarthol hanfodol megis yr A55, a thraciau culion i eiddo anghysbell.

Mae’r rhwydwaith graeanu’n cael ei rannu mewn i naw Llwybr Graeanu â Blaenoriaeth: mae pedwar yn ymdrin â gogledd y Sir, mae tri yn ymdrin â chanol y sir a dau yn ymdrin â de y sir. 

Mae’r naw llwybr yma’n cwmpasu tua 950km, ac mewn gwirionedd yn trin 605km o gyfanswm rhwydwaith Sir Ddinbych, sydd yn 1416km.

Wrth gynllunio’r naw llwybr graeanu, fe ystyrir y canlynol: Dyma’r ffyrdd a ystyrir yn Llwybrau Blaenoriaeth Gyntaf i gael eu graeanu pan fo angen gwneud hynny: - Cefnffyrdd yr A55, A5, A494, pob Ffordd Dosbarth 1 a Dosbarth 2, h.y. rhwydwaith ffyrdd A a B.

Ffyrdd pwysig eraill yn y Sir sydd yn lwybrau trwodd sydd â lefelau uchel o draffig; neu’n darparu o leiaf un mynediad i ganolfannau sy’n ymateb i argyfyngau neu’n derbyn derbyniadau argyfwng; Ffyrdd Dosbarth 2 neu 3 y Sir, sydd yn darparu o leiaf un mynediad i drefi a phentrefi.

Darperir cymorth pellach gan gontractwyr amaethyddol allanol yn ystod tywydd gwael ac eira, ac mae’r rhwydwaith yn cael ei rannu mewn i 31 llwybr ychwanegol.

Mae gan Sir Ddinbych dros 1500 o finiau graean ar draws y Sir sydd wedi cael eu hail-lenwi ar ôl y cyfnod diwethaf o dywydd gwael yn y Sir.

Fe fydd y biniau’n cael eu hail-lenwi fel y bo angen y gaeaf hwn ac os byddant yn isel, fe fydd modd adrodd amdanynt ar wefan Cyngor Sir Ddinbych.

Fel arfer ni fydd troedffyrdd yn cael eu graeanu.  Fodd bynnag, rhoddir sylw i rew ac/neu eira ar droedffyrdd mewn ardaloedd trefol cyn gynted â phosibl yn amodol ar argaeledd adnoddau, gan ystyried dwyster uchel y llafur sy’n ymwneud â’r gwaith.  Rhoddir blaenoriaeth i ardaloedd siopa, dynesfeydd ysbytai, cyffiniau ysgolion, colegau, canolfannau iechyd, a sefydliadau sy’n gofalu am bobl oedrannus.

Mae gan depos y Cyngor yng Nghorwen, Rhuthun a Bodelwyddan lefelau isafswm ac uchafswm o stoc o halen sy’n cael ei gynnal, ac mae archebion wedi cael eu gwneud i gyrraedd y lefelau yma cyn cychwyn y tymor.

Meddai’r Cyng. Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:  “Dwi’n gwybod bod y tîm wedi gweithio’n galed ar draws y Sir y gaeaf diwethaf i gadw ein rhwydwaith ffyrdd ar agor ac yn ddiogel i’w defnyddio, ac rydym ni’n ddiolchgar eu bod nhw’n paratoi eto i gefnogi ein preswylwyr wrth i’r gaeaf agosáu.

“Mae gwaith y staff, sydd yn aml ar alw drwy gydol y nos, i sicrhau bod y ffyrdd yn ddiogel i’w defnyddio, yn golygu y gall preswylwyr barhau gyda chyn lleied o amharu i’w diwrnod, a bod amwynderau hanfodol yn hygyrch er gwaetha’r tywydd gwael.”  

Cyngor i breswylwyr - beth i’w wneud cyn, yn ystod ac ar ôl llifogydd

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn atgoffa preswylwyr i fod yn wyliadwrus a chymryd camau ymarferol i amddiffyn eu hunain, eu cartrefi a’u cymunedau os bydd llifogydd yn ystod y gaeaf. 

Mae Llais y Sir wedi paratoi cyngor i gynorthwyo preswylwyr i fod ar y droed flaen yn erbyn effaith unrhyw lifogydd ar draws Sir Ddinbych. 

Wrth i fwy o stormydd daro’r sir, gall llifogydd ddigwydd yn gyflym a heb fawr o rybudd.  Mae bod yn barod cyn, yn ystod ac ar ôl llifogydd yn gallu gwneud gwahaniaeth mawr i ddiogelwch ac adferiad ar ôl llifogydd. 

Er mwyn paratoi ar gyfer y posibilrwydd o lifogydd gallwch: 

• Wirio eich risg llifogydd: Edrychwch ar fapiau risg llifogydd hirdymor Cyfoeth Naturiol Cymru i weld os yw eich eiddo mewn ardal risg llifogydd.
• Cofrestru i dderbyn rhybudd: Os ydych chi mewn perygl, cofrestrwch i dderbyn rhybuddion llifogydd awtomatig i dderbyn rhybudd cyn gynted â phosibl.
• Adolygu eich yswiriant:  Sicrhewch fod eich yswiriant tŷ ac yswiriant cynnwys yn cynnwys yswiriant llifogydd.  Mae menter y Llywodraeth ac yswirwyr Flood Re yn gallu cynorthwyo i sicrhau bod yswiriant llifogydd yn fwy fforddiadwy.
• Creu cynllun llifogydd personol:  Dylech gynnwys manylion cyswllt allweddol, gwybodaeth yswiriant, a rhestr wirio o gamau brys.  Dylid ei storio’n ddiogel mewn ffolder sy’n dal dŵr.
• Paratoi pecyn llifogydd:  Dylech gynnwys dillad cynnes sy’n dal dŵr, meddyginiaeth, tortsh, dogfennau pwysig, a chyflenwadau hanfodol rhag ofn bod rhaid i chi adael.
• Ystyried cynnyrch amddiffyn:  Prynu bagiau tywod neu fyrddau llifogydd i rwystro drysau a brics aer.

Os oes llifogydd yn dilyn tywydd garw a bod ffordd sydd wedi’i effeithio gan lifogydd neu ffos wedi’i rhwystro yn eich ardal, rhowch wybod i’r Cyngor a byddwn yn cymryd camau priodol i reoli’r broblem. 

Mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn gyfrifol am faterion sy’n ymwneud ag arfordiroedd a phrif afonydd.  Mae Dŵr Cymru’n gyfrifol am garthffosydd.  Mae Cyngor Sir Ddinbych yn gyfrifol am ddŵr wyneb a chyrsiau dŵr bychain.

Ar gyfer materion sy’n effeithio ar y prif afonydd, cysylltwch â Chyfoeth Naturiol Cymru ar 0300 065 3000. Gweler y ddolen hon i weld manylion y prif afonydd.

Ar gyfer llifogydd sy’n effeithio ar garthffosydd,  gan gynnwys carthffosydd dŵr budr a dŵr wyneb cyfunol, cysylltwch â Dŵr Cymru ar 0800 085 3968 neu ar gyfer llifogydd mewn eiddo neu ar briffordd, cysylltwch â Chyngor Sir Ddinbych ar 01824 706000.

Mae modd cysylltu â Floodline ar 0345 988 1188 i rannu pryderon am lifogydd yn eich ardal. 

Os ydych yn byw mewn ardal â pherygl o lifogydd ac yn teimlo yr hoffech gadw ambell fag tywod yn eich cartref fel rhagofal i’w ddefnyddio os bydd llifogydd, gallwch brynu bagiau tywod o siopau nwyddau neu siopau DIY.  Mae systemau unigryw eraill ar gael i amddiffyn drysau a brics aer. Nid yw’r Cyngor yn darparu bagiau tywod i eiddo unigol pan fydd llifogydd.  Yn hytrach, rydym yn defnyddio bagiau tywod yn bennaf i amddiffyn grwpiau o breswylwyr, er enghraifft trwy ddargyfeirio llif y dŵr, a’i gyfeirio tuag at gwteri a thyllau archwilio.  Mae hyn yn ein galluogi i amddiffyn strydoedd cyfan, lle y byddai rhoi bagiau tywod i aelwydydd unigol ar stryd yn ddefnydd llai effeithiol o adnoddau.

Gall cymunedau gydweithio i gynorthwyo preswylwyr lleol i fod yn fwy gwydn i lifogydd. Sefydlwyd Grŵp Cymunedol ‘Dyserth Flood Support’ ar ôl llifogydd hanesyddol ar Ffordd y Rhaeadr.  Darparodd y Cyngor rwystrau llifogydd drwy gymorth grant Llywodraeth Cymru, gyda’r meini prawf yn nodi y gellir eu darparu i grŵp cymunedol yn unig.  Darparodd Cyngor Sir Ddinbych rwystrau ychwanegol yn 2025.

Mae cyngor ar gael i sefydlu grŵp gweithredu ar lifogydd cymunedol lleol gan Y Fforwm Llifogydd Cenedlaethol neu mae modd cysylltu â Paul Owen ar 01824 706872 / paul.owen@denbighshire.gov.uk.

Pan fydd llifogydd peidiwch â cheisio gyrru na cherdded trwy’r dŵr.  Gall chwe modfedd o ddŵr sy'n llifo'n gyflym eich taflu oddi ar eich traed, a bydd dwy droedfedd o ddŵr yn gwneud i’ch car arnofio. Mae nifer o bethau ymarferol y gallwch eu gwneud i helpu i rwystro difrod i'ch cartref, gan gynnwys:

• Diffodd eich cyflenwadau nwy, trydan a dŵr
• Plygio sinciau a rhoi pethau trwm arnynt i’w cadw i fewn; plygio pibelli dŵr gyda thywelion neu gadachau, a datgysylltu unrhyw offer sy’n defnyddio dŵr, fel eich peiriant golchi dillad.  Mi fydd y camau hyn yn helpu i rwystro dŵr rhag dod i fewn i’r eiddo.
• Ceisiwch osgoi dod i gyswllt â’r llifogydd lle bo modd, gan ei bod yn bosib’ y bydd wedi'i halogi
• Peidiwch â gadael eich cartref na mynd i mewn i’r dŵr oni bai bod aelod o’r gwasanaethau brys yn dweud wrthych am wneud hynny

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, yr Aelod Cabinet Arweiniol ar gyfer Priffyrdd a’r Amgylchedd:  “Byddwn yn gweithio’n agos iawn gyda’n hasiantaethau partner bob tro er mwyn gwneud popeth y gallwn i leihau effaith unrhyw ddigwyddiadau llifogydd sy’n digwydd ar draws y sir.  Rydym eisiau sicrhau bod ein preswylwyr yn aros yn ddiogel a byddwn yn gofyn iddynt ddilyn y cyngor pwysig hwn i baratoi ar gyfer llifogydd posibl, ac os bydd llifogydd yn eich ardal dilynwch unrhyw wybodaeth sy’n cael ei rhannu gennym ni, Cyfoeth Naturiol Cymru, neu’r gwasanaethau brys a gofynnwn i bobl gadw golwg ar y rhagolygon tywydd, y cyfryngau, a’r cyfryngau cymdeithasol i dderbyn y cyngor a’r wybodaeth ddiweddaraf.”

Mae modd ein dilyn ar Facebook i dderbyn y wybodaeth ddiweddaraf pan fydd llifogydd. 

I gael rhagor o wybodaeth ewch i’n tudalen we cyngor llifogydd. 

Damwain yn newid llwybr gyrfa

Matt Jones 

Mae damwain a newidiodd fywyd dyn o Ruthun wedi’i arwain at lwybr gyrfa newydd, gan ei helpu i ddysgu sut i wella defnydd ynni, lleihau costau a chefnogi’r amgylchedd.

Dechreuodd Matt Jones, Swyddog Prosiect Lleihau Carbon, ei yrfa fel saer tan i un diwrnod tyngedfennol ei wthio ar lwybr gwahanol sydd, erbyn hyn, yn dod â budd i breswylwyr Sir Ddinbych.

Mae Llais y Sir wedi bod yn siarad efo Matt i weld sut bu iddo ddringo’r ysgol yrfa at ei swydd bresennol.

Aeth Matt, beiciwr mynydd o fri, o Ysgol Brynhyfryd i Goleg Llandrillo yn y Rhyl ac yna i’r coleg yn Llandrillo-yn-Rhos i wneud cwrs sylfaen mewn crefft adeiladu, gan gyfuno sawl sgil ymarferol.

Eglurodd: “Oedden ni’n gwneud ychydig bach o blymio, gwaith trydanol, gwaith saer a phlastro. Yna, mi es i yn fy mlaen i ddewis gwaith saer a dechrau gweithio… ond yna mi dorrais fy mhigwrn. A dyna pryd newidiodd bopeth.

“Roeddwn i allan ar fy meic, yn mynd dros naid a daeth fy nhroed oddi ar y pedal, fe laniais droed yn gyntaf cyn y beic a thorri fy mhigwrn…

“Mi es yn ôl i orffen y cwrs, cael prentisiaeth a chael swydd efo’r un cwmni. Ond oherwydd y trafferthion ges i gyda fy mhigwrn mi ges i osteoarthritis a bu’n rhaid i mi gael llawdriniaethau, a gorfod gadael fy ngwaith saer a gwaith safle yn 2015. Fe newidiodd fy mywyd.

“Oherwydd fy mod i wedi torri fy mhigwrn hanner ffordd drwy’r flwyddyn, mi es i’n ôl a gorffen y flwyddyn a derbyn gwobr cyflawniad arbennig gan y coleg.”

Bu Matt yn gweithio ar brosiectau gwaith saer ar safleoedd treftadaeth, yn cynnwys Castell Conwy, Castell Biwmares a Chastell Dinbych.

“Roeddwn i’n gwneud llawer o bethau diddorol, ac yn mwynhau. Ond oherwydd bod y gwaith toi yn golygu defnyddio sgaffaldiau ac ysgolion, doeddwn i ddim yn gallu cario ‘mlaen i weithio oherwydd fy mhigwrn.

“Ar ôl hynny mi ges i fwy o lawdriniaethau; cefais y llawdriniaeth olaf, cymalglymu’r pigwrn, bron i ddeng mlynedd yn ôl rŵan.”

Ar ôl hynny, gwelodd Matt swydd ran-amser yn cael ei hysbysebu gan gartref preswyl Cysgod y Gaer Cyngor Sir Ddinbych a phenderfynodd fynd amdani.

“Swydd tasgmon/garddwr oedd hi, un rhan-amser, a oedd yn gyfle perffaith i mi fynd yn ôl i weithio’n ara’ deg gan nad oeddwn i’n gwybod sut fyddai fy mhigwrn. Ar ôl ychydig o flynyddoedd mi ges i ail swydd fel glanhawr yn Neuadd y Sir.”

Aeth Matt yn ei flaen i swydd arall gyda thîm cyfleusterau Neuadd y Sir, cyn gweld swydd Swyddog Ynni ac ennill HNC gyda chefnogaeth y Cyngor yng Ngholeg Cambria, Wrecsam.

Mae Tîm Ynni Sir Ddinbych wedi rheoli prosiectau ar draws adeiladau'r Cyngor i wella effeithlonrwydd ynni, lleihau allyriadau a lleihau costau defnyddio dros y tymor hwy.

Mae’r gwaith parhaus hwn yn rhan o ymgyrch y Cyngor i fynd i’r afael â’r argyfwng hinsawdd a natur a gafodd ei ddatgan yn 2019 a lleihau ei ôl-troed carbon ei hun.

Ychwanegodd Matt: “Yna gwelais gyfle arall, i fod yn Swyddog Prosiect Lleihau Carbon a chwblhau prentisiaeth gradd ynni carbon isel. A dyna lle dw i rŵan. Felly mae sawl cam wedi bod i’m gyrfa. Rydw i wedi cael llawer o gefnogaeth yma yn Sir Ddinbych i ddringo'r ysgol yrfa, fe ariannon nhw’r HNC i’m helpu i ddatblygu ac fe gafodd y brentisiaeth ym Mhrifysgol Wrecsam ei hariannu gan Lywodraeth Cymru.”

Mae ei rôl yn un ‘llwybr graddfa uwch’ sy’n galluogi pobl i neidio ar ysgol yrfa a fyddai fel arall ar gyfer pobl sydd wedi’u cymhwyso’n barod. O ran gyrfa mae rôl Matt wedi’i dylunio i oresgyn rhwystrau a hwyluso datblygiad gyrfaol. Yn y Tîm Ynni mae rôl y Swyddog Ynni hefyd wedi dod yn un llwybr graddfa uwch.

“Mae’r radd dw i’n ei gwneud rŵan, a dw i newydd ddechrau’r ail flwyddyn, yn radd mewn Effeithlonrwydd Ynni Carbon Isel a Chynaliadwyedd, ac felly mae’n cyd-fynd yn berffaith efo’r hyn dw i’n ei wneud yn y rôl yma a’r prosiectau dw i’n gweithio arnyn nhw.”

Gan weithio ar brosiectau fel gosod paneli solar i wella effeithlonrwydd ynni yn Ysgol Uwchradd y Rhyl, Cartref Gofal Dolwen a hyd yn oed gweithio yng Nghysgod y Gaer ble dechreuodd bopeth, roedd cynaliadwyedd wastad yng nghefn meddwl Matt.

“Dw i wastad wedi mwynhau bod tu allan ac wrth fy modd efo natur, ac ar ôl bod yn beicio a beicio mynydd o gwmpas Rhuthun a Dyffryn Clwyd. Felly dw i wastad wedi bod ag ymwybyddiaeth o gynaliadwyedd.

“Pan ‘dach chi’n dechrau gweld y data yn cyrraedd ac yn ei fonitro… mae’n dda. Dw i’n meddwl mai dyna pam dw i’n angerddol dros hynny rŵan, dw i’n ei fwynhau. Dw i’n mwynhau’r swydd hon a dw i’n awyddus i wella yn y maes. Pob swydd dw i wedi’i chael, yn enwedig efo’r Cyngor, dw i wedi’i mwynhau. Ac mae pob cam dw i wedi’i gymryd yn un i ddringo’r ysgol yrfa.”

Ond beth ydi cyngor Matt i unrhyw un sy’n wynebu cyfnod o orfod newid gyrfa?

“Peidiwch â rhoi’r ffidil yn y to, daliwch ati a gweithiwch yn galed, dw i’n meddwl bod hynny’n rhywbeth dw i wastad wedi’i wneud. Roeddwn i’n gwybod na allwn i redeg o gwmpas safleoedd, a gwneud gwaith labro a’i fwynhau go iawn. Roedd yn rhaid i mi weithio allan i le’r oeddwn i eisiau mynd yn academaidd, a dw i wedi dod o hyd i’r lle hwnnw.”

Rhwydwaith gwefru cerbydau trydan y sir yn sbarduno miliynau o filltiroedd gwyrddach

Mae Rhwydwaith Gwefru Cerbydau Trydan Cyngor Sir Dinbych wedi cefnogi miliynau o filltiroedd gwyrddach ers i'r gwefrwyr cyntaf ddod ar-lein.

Yn ystod Wythnos Hinsawdd Cymru eleni, rydym yn edrych yn ôl ar yr effaith y mae twf rhwydwaith gwefru'r cyngor wedi'i chael ar ddarparu cludiant cyhoeddus mwy gwyrdd i drigolion ac ymwelwyr.

Dechreuodd rhwydwaith y sir ym mis Mehefin 2021 gyda gwefrwyr cyflym ym Mhrestatyn ac, ers hynny, mae wedi tyfu gyda mwy o gyfleusterau gwefru yn cael eu darparu yn y Rhyl, Llanelwy, Dinbych, Rhuthun, Corwen a Llangollen.

Mae dod â'r rhwydwaith ar-lein yn rhan o waith parhaus y cyngor i leihau ôl troed carbon y sir a chefnogi'r gyrwyr hynny sydd am newid i gerbydau trydan ond efallai nad oes ganddynt y cyfleusterau i wefru gartref.

Mae mentrau cerbydau fflyd trydan eraill hefyd yn rhan o nod y cyngor i leihau allyriadau carbon, megis gwasanaethau bysiau trydan Fflecsi Rhuthun a Dinbych.

Ers dod ar-lein yn 2021, mae'r gwefrwyr wedi cefnogi gyrwyr cerbydau trydan drwy ddarparu 46,200 o sesiynau gwefru unigol i gefnogi dulliau teithio cyhoeddus allyriadau is.

Mae hynny'n cyfateb i ddefnyddio 1,100,000 cilowat yr awr, a fyddai'n galluogi 367 o geir Tesla Model 3 i wneud cyfartaledd o 12,000 milltir y flwyddyn wedi'u gwefru am y 12 mis llawn. Byddai nifer yr oriau cilowat hefyd yn rhoi pŵer i'ch archfarchnad leol am flwyddyn gyfan.

Gan drosi'r pŵer gwefru yn filltiroedd, mae'r rhwydwaith gwefru cerbydau trydan ledled Sir Ddinbych wedi cyflawni dros dair miliwn o filltiroedd o yrru ar drydan. Mae hynny dros 130 o deithiau o amgylch y ddaear a 950 o weithiau ar awyren o Lundain i Efrog Newydd. Ac i un perchennog cerbyd trydan, byddai'r nifer hwnnw o filltiroedd a gynhyrchir gan y rhwydwaith yn eich cadw chi'n gyrru am ymhell dros 250 o flynyddoedd.

Cyflwynwyd mandad defnydd 99 y cant Llywodraeth y DU ar gyfer porthladdoedd gwefru cerbydau trydan cyhoeddus y llynedd hefyd i wneud yn siŵr bod gwefrwyr cerbydau trydan yn gweithio'n dda ac yn gyson i yrwyr sy'n eu defnyddio. Ar hyn o bryd mae rhwydwaith y cyngor yn uwch na’r targed hwn ar 99.95 y cant.

Mae gwaith ar y rhwydwaith gwefru ychwanegol ar gyfer ychydig o safleoedd wedi’i gefnogi gan gyllid grant drwy Swyddfa Cerbydau Allyriadau Sero (OZEV) Llywodraeth y DU. Ariannwyd gwefrwyr yn Lôn Werdd Corwen gan Gronfa Ffyniant Bro Llywodraeth y DU.

Meddai’r Cyng. Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Roedd creu’r rhwydwaith gwefru hwn yn gam pwysig yn ein hymrwymiad i helpu ein trigolion sydd eisiau symud i gerbydau trydan ond nad oes ganddynt y cyfleuster na’r lle parcio oddi ar y ffordd i wneud hynny. Bydd darparu'r rhwydwaith hwn yn helpu mwy o bobl i wneud hynny.

“Rydym hefyd yn gwybod ei fod yn helpu busnesau lleol sydd â cherbydau trydan yn eu fflyd yn ogystal â’r rhai sydd ag adeiladau yn y dref. Y rheswm am hyn yw bod mwy o ddefnyddwyr cerbydau trydan yn darganfod y lleoliadau hyn ac yn ymweld â sefydliadau ac atyniadau lleol tra’n gwefru eu cerbydau ar hyd lleoliadau ein rhwydwaith.

“Gyda chynnydd parhaus yn y defnydd o gerbydau trydan, mae wedi bod yn bwysig rhoi’r isadeiledd hwn ar waith, nid yn unig i’r defnyddwyr ond hefyd i gefnogi’r gwaith o fynd i’r afael ag effaith newid hinsawdd ar ein sir drwy helpu i leihau allyriadau carbon ar ffyrdd y rhanbarth.”

Planhigfa yn creu dyfodol cadarn i fyd natur lleol

Mae coeden sy’n gysylltiedig â llymaid mewn hen dafarn a phlanhigyn hynod o brin yng Nghymru yn elfennau o fyd natur Sir Ddinbych sydd wedi cael bywyd newydd diolch i safle arbennig yn y sir.

Ers 2021, mae planhigfa goed y Cyngor ar fferm Green Gates, Llanelwy wedi mynd o nerth i nerth.

Mae gwirfoddolwyr ac aelodau ymroddedig o dîm Bioamrywiaeth y Cyngor wedi bod yn brysur iawn yn datblygu’r blanhigfa, sy’n tyfu miloedd o goed a blodau gwyllt o hadau er mwyn eu plannu ar hyd a lled y sir i ddiogelu a rhoi hwb i fyd natur.

Dyma flas i chi o rai o’r prosiectau llwyddiannus sydd wedi dwyn ffrwyth ar y safle.

Yn 2022, daethpwyd o hyd i blanhigyn tafod y ci – rhywogaeth sy’n prinhau, yn nôl arfordirol Prestatyn Beach Road West. Yn y 116 o flynyddoedd diwethaf, nid oes ond 18 cofnod o’r planhigyn hwn yn Sir Ddinbych.

Cymerwyd hadau o’r ddôl i’w plannu yn y blanhigfa, a diolch i ymdrechion y tîm eginodd blanhigion newydd i’w plannu mewn dolydd arfordirol eraill yn y sir.

Yn ystod 2023 gwnaethpwyd gwaith i ddiogelu a chefnogi dyfodol coeden hynafol yn Sir Ddinbych.

Casglodd y tîm a’r gwirfoddolwyr dros 15,000 o fes a’u plannu yn y blanhigfa.

Mae coed derw yn cael effaith bwysig ar fioamrywiaeth drwy gynnal mwy o ffurfiau ar fywyd nag unrhyw goeden gynhenid arall. Gall y goeden gynnal cannoedd o bryfed, ac mae hynny’n darparu ffynhonnell gyfoethog o fwyd i adar. Drwy gydol yr hydref bydd gwiwerod, moch daear a cheirw hefyd yn bwyta mes.

Yn 2024 rhoddodd y blanhigfa sylw i lwyn prin yn Sir Ddinbych.

Mae meryw’n brin yn Sir Ddinbych a dim ond mewn un man ar ael bryn ym Mhrestatyn y deuir o hyd iddynt. Mae’r llwyn yn rhywogaeth â blaenoriaeth i’w amddiffyn yn y Deyrnas Unedig, wedi dirywiad brawychus oherwydd pori gormodol a diflaniad porfeydd addas.

Gwnaed ymdrech i amddiffyn un llwyn meryw yn Sir Ddinbych yn 2008 pan fu’r Cyngor yn gweithio â Sw Caer wrth blannu llwyni ifanc ar ael y bryn ym Mhrestatyn er mwyn annog twf y meryw oedd yno eisoes.

Ymwelodd aelodau o’r tîm Bioamrywiaeth â’r safle i gasglu hadau i’w plannu yn ôl yn y blanhigfa goed gan fod meryw yn darparu cynefin gwerthfawr a bwyd i amrywiaeth o rywogaethau, yn cynnwys pryfed, adar a mamaliaid.

Eleni mae’r blanhigfa goed hefyd wedi cynnig llwncdestun i goeden hanesyddol a phrin yn y sir.

Mae tîm y blanhigfa wedi rhoi hwb i’r gerddinen. Mae dros 300 o’r 500 o hadau a gasglodd y tîm y llynedd wedi egino yn y blanhigfa.

Mae’r gerddinen yn goeden brin yn y sir ac yn hanesyddol fe'i gelwir hefyd yn goeden ‘chequers’ yn Saesneg oherwydd y ffrwythau y dywedir eu bod yn blasu'n debyg i ddatys ac a roddwyd i blant yn y gorffennol fel fferins.

Yn draddodiadol, roedd ffrwythau o’r goeden hefyd yn cael eu gwneud yn ddiod feddwol tebyg i gwrw wedi’i eplesu, a chredir bod y ddiod hon wedi dylanwadu ar enwi llawer o dafarndai yn ‘Chequers’ ledled y Deyrnas Unedig.

Mae’r prosiectau eleni wedi cynnwys tyfu dros 1,000 o goed ysgaw drwy gymryd toriadau o ysgaw a oedd eisoes yn tyfu ar y safle. Yn hanesyddol defnyddiwyd yr ysgawen, sy’n ffynhonnell llifynnau, i wneud y patrwm ar frethyn Harris.

Ac mae cenhedlaeth newydd o goed sydd dan fygythiad yn paratoi i helpu i gefnogi glöyn byw prin.

Mae’r blanhigfa wedi bod yn tyfu cnwd o lwyfenni llydanddail i helpu’r rhywogaeth sydd dan fygythiad oherwydd clefyd llwyfen yr Isalmaen. Mae llawer o goed aeddfed wedi’u torri oherwydd y clefyd hwn, gan leihau twf a lledaeniad coed ifanc.

Mae dros 1,800 o lwyfenni llydanddail wedi’u tyfu o hadau a gasglwyd o Barc Gwledig Loggerheads y llynedd i helpu’r goeden i atgyfodi yn Sir Ddinbych. Yn y pen draw, bydd y rhain yn cael eu plannu yn natblygiad Gwarchodfa Natur Green Gates ger y blanhigfa goed.

Mae’r llwyfenni llydanddail yn blanhigion bwyd larfaol pwysig i’r Brithribin Gwyn, a gofnodwyd yn Loggerheads ychydig o flynyddoedd yn ôl, ond mae bellach yn brin iawn yn y sir.

Mae coeden a oedd yn bwysig i’r Celtiaid ac sydd i’w gweld yn enw Ynys Afallon yn chwedl y Brenin Arthur hefyd ar gynnydd yn Sir Ddinbych.

Mae dros 2,500 o goed afalau surion yn adrodd stori newydd yn 2025 diolch i gefnogaeth y blanhigfa goed.

Mae cysylltiad hanesyddol cryf wedi bod rhwng coed afalau surion a chariad a phriodi. Byddai pobl ers talwm yn taflu hadau’r afalau i’r tân wrth ddweud enw eu cariad, ac os oeddent yn ffrwydro, byddai’r cariad yn para hyd byth. Roedd y Celtiaid yn llosgi’r prennau yn ystod gwyliau a defodau ffrwythlondeb.

Fe soniodd William Shakespeare am y goeden afalau surion yng nghyd-destun cariad yn ‘A Midsummers Night’s Dream’ a ‘Love Labours Lost’ hefyd.

Gall coed afalau surion dyfu’n 10 metr o uchder a byw am gan mlynedd, ac mae’r dail yn ffynhonnell o fwyd i wyfynod, yn cynnwys y gwyfyn tuswog llwyd, y smwtyn gwyrdd a’r gwalchwyfyn llygadog.

Mae’n ffynhonnell fwyd wych i fyd natur; mae adar wrth eu boddau â’r ffrwythau a llygod y maes, llygod cwta a moch daear hefyd yn mwynhau porthi ar yr afalau.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn helpu trigolion i oresgyn rhwystrau i gyflogaeth

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn darparu cefnogaeth wedi'i theilwra i drigolion ledled y sir sy'n wynebu rhwystrau i gyflogaeth, gan gynnwys hyder isel, pryder, a phrofiad gwaith cyfyngedig. Trwy fentora, cyfleoedd gwirfoddoli, a datblygu sgiliau, mae'r gwasanaeth yn helpu unigolion i feithrin hyder a symud yn agosach at eu nodau.

Un enghraifft o'r gefnogaeth hon yw Derek, a gafodd ei gyfeirio at Sir Ddinbych yn Gweithio drwy'r Ganolfan Waith ychydig flynyddoedd yn ôl. Ar y pryd, roedd Derek yn profi hyder isel, pryder, ac nid oedd ganddo'r sgiliau a'r profiad sydd eu hangen i ymuno â'r gweithlu.

Gyda chanllawiau gan dîm Sir Ddinbych yn Gweithio a thrwy leoliad gwirfoddoli yn Warws Sant Cyndeyrn, mae Derek wedi gwneud cynnydd sylweddol. Mae bellach yn gweithio'n weithredol tuag at yrfa mewn cefnogaeth TG neu weinyddiaeth.

Dywedodd Derek, cyfranogwr Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Ar un adeg roeddwn i’n hynod o swil, gyda phryder difrifol a dim hyder.

“Doeddwn i byth yn meddwl y byddwn i’n cyrraedd lle rydw i nawr, ond gyda chefnogaeth gan Sir Ddinbych yn Gweithio a thrwy wirfoddoli, rydw i wedi goresgyn cymaint o rwystrau.

“Rwy’n gwybod y byddai’r fi iau yn falch o ba mor bell rydw i wedi dod.”

Meddai’r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Mae taith Derek yn enghraifft wych o’r effaith gadarnhaol y gall Sir Ddinbych yn Gweithio ei chael ar fywydau pobl.

“Mae’n ymwneud â mwy na dim ond dod o hyd i swydd, mae’n ymwneud â helpu pobl i ddatgloi eu potensial, goresgyn rhwystrau personol, a theimlo’n hyderus yn eu dyfodol.

“Rydym yn falch o gefnogi trigolion fel Derek ar eu taith tuag at gyflogaeth.”

Mae Derek yn parhau i feithrin ei sgiliau a’i brofiad trwy wirfoddoli ac mae’n benderfynol o sicrhau rôl amser llawn yn y dyfodol agos.

Mae ei daith yn rhan o ymgyrch ehangach “Mae Gwaith yn Gweithio” Tîm Anableddau Cymhleth ac Iechyd Meddwl Sir Ddinbych yn Gweithio, sy’n tynnu sylw at yr effaith gadarnhaol y gall gweithio, neu gymryd camau tuag at waith, ei chael ar fywydau pobl. Boed yn gwella lles, ennill hyder, cwrdd â phobl newydd, neu ddysgu sgiliau newydd, mae’r ymgyrch yn rhannu straeon go iawn o bob cwr o Sir Ddinbych i ysbrydoli eraill.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn wasanaeth am ddim sy’n helpu trigolion i gael mynediad at hyfforddiant, dod o hyd i waith, ac adeiladu hyder yn eu chwiliad am swydd. Gall unrhyw un sy’n chwilio am gymorth gysylltu drwy ymweld â’n gwefan.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cael ei ariannu’n rhannol drwy Raglen Cymunedau am Waith a Mwy Llywodraeth Cymru, sy’n cefnogi’r bobl sy’n wynebu’r anfantais fwyaf yn y farchnad lafur i oresgyn y rhwystrau sy’n eu hatal rhag cael gwaith.

Ariennir Sir Ddinbych yn Gweithio yn rhannol gan Lywodraeth y DU.

Arbed amser, arbed arian a phweru Cymru i Rif 1 yn y byd am ailgylchu yr hydref hwn!

Mae'r hydref yma, mae'r gwyliau wedi bod, ac mae bywyd yn ôl i’w drefn arferol unwaith eto. P'un a wyt ti’n cydbwyso gwaith, astudiaethau, neu fywyd teuluol, mae’r hydref yn gyfnod delfrydol i ailgydio mewn arferion – yn enwedig yn y gegin. Dyna pam mae Cyngor Sir Ddinbych yn gweithio mewn partneriaeth â Cymru yn Ailgylchu i ddangos sut gall coginio'n ddoeth dy helpu i arbed amser ac arian, lleihau gwastraff, a'i gwneud hi'n haws nag erioed i fwynhau dy 5 y dydd … a hynny oll wrth helpu Cymru ar ei siwrne i fod yn genedl ailgylchu orau’r byd.

 Rydym eisoes yn falch o fod yn ail yn y gynghrair ailgylchu fyd-eang – dim ond ychydig y tu ôl i Awstria – ond, gyda gwastraff bwyd y gallwn ni gael yr effaith fwyaf. Bwyd yw chwarter cynnwys y bin sbwriel cyfartalog yng Nghymru o hyd, a gellid bod wedi bwyta mwy nag 80% ohono. Mae’r gwastraff bwyd hwnnw’n costio tuag £84 y mis i’r cartref 4 person cyfartalog. Dyna arian (a phrydau bwyd) yn mynd yn syth i’r bin!

Drwy fod yn ddoethach gyda dy brydau bwyd ac ailgylchu'r hyn na alli ei fwyta, byddi’n lleihau gwastraff, yn arbed arian, ac yn bwyta mwy o dy 5 y dydd yn hawdd – a hynny i gyd wrth helpu Cymru gyrraedd y brig. Ac rydyn ni am ddangos iti pa mor syml y gall hyn fod.

Coginio unwaith, gweini sawl gwaith: Paratoi. Addasu. Ailgylchu!

Gyda'r nosweithiau'n tywyllu ac amser yn aml yn brin, yr hydref yw'r tymor ar gyfer bwyd cysur hawdd a diffwdan. Mae'r syniad yn syml: Paratoi. Addasu. Ailgylchu.

Coginia bryd sylfaenol syml gyda chynhwysion bob dydd, yna ychwanegu ychydig o bethau ychwanegol i gadw’r dewisiadau’n ffres ac yn flasus. Gellir ei weini mewn gwahanol ffyrdd drwy gydol yr wythnos fel na fyddi’n treulio gymaint o amser yn y gegin, sy’n rhoi mwy o amser iti fwynhau dy brydau bwyd.

Cofia – dylai'r darnau na ellir eu bwyta, fel croen, coesynnau, esgyrn neu blisg wyau, fynd yn syth i'r cadi bwyd. Mae gwastraff bwyd yng Nghymru yn cael ei droi’n ynni adnewyddadwy. Gall dim ond un llond cadi bweru cartref cyffredin am awr! Dyma 3 rysáit hawdd a syml iti gael dechrau arni.

Stiw swynol – swmpus, syml a hyblyg

Mae'r stiw ‘chydig o bob dim’ hwn yn ddelfrydol ar gyfer nosweithiau'r hydref pan fyddi di eisiau rhywbeth cynnes heb ormod o ymdrech. Dechreua gyda sylfaen syml o winwnsyn, garlleg, tomatos tun, stoc a dy ddewis o brotein – cig dros ben, ffa neu gorbys. Yna ychwanega unrhyw lysiau sydd wrth law a gadael iddo ffrwtian nes bydd yn troi’n bryd cyfoethog a swmpus.

Y peth gwych am y pryd hwn yw sut y gall newid wrth i’r wythnos fynd yn ei blaen: ei fwynhau’n gyntaf gyda bara crensiog, yna ei lwyo dros datws stwnsh y noson ganlynol, ac yn ddiweddarach yn yr wythnos, rhoi crwst neu datws stwnsh ar ei ben i wneud pastai. A chofia, rho unrhyw groen winwns, topiau moron, coesynnau pupurau neu esgyrn yn y cadi bwyd iddo gael ei droi'n ynni gwyrdd.

Cyri Cymysg – blas mawr, ymdrech fach

Dechreua trwy ffrio winwnsyn, garlleg a sinsir, yna ychwanegu sbeisys neu bast cyri drwyddynt. Ychwanega dy ddewis o brotein, boed hynny'n gyw iâr, corbys neu tofu, cyn arllwys tomatos tun neu laeth cnau coco i mewn. Ychwanega beth bynnag sydd yn ei dymor – mae pwmpen, pupurau, madarch, sbigoglys neu ffa i gyd yn gweithio'n wych.

Ar ôl ei goginio, galli ei fwynhau gyda reis, dyna glasur o swper; ei lapio mewn bara fflat i wneud cinio cyflym, neu ei lwyo dros daten bob pan fydd angen rhywbeth cyflym. Ailgylcha’r hyn na ellir ei fwyta i greu pŵer a rhoi hwb i Gymru i Rif 1.

Crymbl Ffrwythau Iach – syml, cynnes ac amlbwrpas

O ran cysur yr hydref, does dim curo ar grymbl ffrwythau. Mae'n syml i'w wneud ac yn anhygoel o amlbwrpas hefyd. Cymysga geirch, blawd ac ychydig o fêl neu surop gyda menyn i greu topin briwsion euraidd, yna ei bobi ar ben ffrwythau tymhorol meddal fel afalau, gellyg, eirin neu fwyar duon, gydag ysgeintiad o sinamon neu nytmeg am gynhesrwydd ychwanegol.

Ar ôl ei bobi, galli ei fwynhau'n boeth o'r popty gyda chwstard neu hufen iâ, ei weini'n oer gydag iogwrt am frecwast iachus, neu hyd yn oed ei ddefnyddio fel topin crensiog ar dost wedi'i daenu gyda menyn cnau. O ran y creiddiau afalau, coesynnau'r gellyg a cherrig yr eirin – i’r cadi bwyd â nhw bob un, yn barod i gael eu hailgylchu'n ynni glân, gwyrdd.

Rho gynnig ar yr Her Bwyd Doeth ac ennill gwobr Gymreig flasus

Dos draw i Cymru yn Ailgylchu i gymryd rhan yn yr Her Bwyd Doeth, darganfod mwy o ryseitiau clyfar a fydd yn arbed amser ac arian iti, a chael cyfle i ennill gwobr Gymreig flasus.

Cynllun gwerth £66m yn amddiffyn cannoedd o eiddo yn y Rhyl rhag llifogydd

Dydd Iau 9 Hydref, agorwyd y prosiect mwyaf o fewn Rhaglen Rheoli Risg Arfordirol Llywodraeth Cymru yn swyddogol.

Bydd Cynllun Amddiffynfeydd Arfordirol Canol y Rhyl, sydd werth £66m, yn amddiffyn bron i 600 o eiddo yn y Rhyl rhag llifogydd ac erydiad arfordirol am ddegawdau i ddod.

Arianwyd 85% o'r costau adeiladu gan Lywodraeth Cymru, gyda'r Dirprwy Brif Weinidog yn cyfeirio at y prosiect fel 'carreg filltir arwyddocaol' mewn ymdrechion i amddiffyn cymunedau Cymru rhag bygythiadau cynyddol newid hinsawdd. Cyfrannodd Cyngor Sir Ddinbych y 15% sy'n weddill.

Mae'r prosiect hefyd wedi cefnogi'r economi leol trwy gyflogi 34 o bobl leol, creu chwe swydd newydd a chefnogi 132 wythnos o brentisiaethau, yn ogystal â meithrin sgiliau a gyrfaoedd mewn diwydiannau hanfodol. Bu cannoedd o fyfyrwyr hefyd yn cymryd rhan drwy gydol y prosiect diolch i weithgareddau cwricwlaidd a phrofiad gwaith.

Bydd y cynllun yn amddiffyn 548 o eiddo preswyl a 44 o eiddo dibreswyl yn y Rhyl, gan ddiogelu cartrefi, busnesau a'r economi dwristiaeth hanfodol sy'n cefnogi'r gymuned leol.

Y Cynghorydd Arwel Roberts, Cadeirydd Cyngor Sir Ddinbych, Huw Irranca-Davies, Dirprwy Brif Weinidog a'r Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd Cyngor Sir Ddinbych

Wrth agor y prosiect yn swyddogol, dywedodd y Dirprwy Brif Weinidog sydd â chyfrifoldeb dros Newid Hinsawdd, Huw Irranca-Davies:

“Mae’r buddsoddiad hwn yn dangos ein hymrwymiad parhaol i gadw teuluoedd a busnesau’n ddiogel rhag llifogydd arfordirol drwy gefnogi’r economi leol y mae cymaint yn dibynnu arni.

“Mae cwblhau’r prosiect hwn yn tanlinellu cydnabyddiaeth Llywodraeth Cymru bod buddsoddi mewn amddiffyn arfordirol yn ymwneud â seilwaith yn ogystal ag amddiffyn bywoliaeth, cadw cymunedau, a sicrhau bod Cymru’n wydn yn wyneb ein hinsawdd sy’n newid.

“Gall pobl y Rhyl nawr wynebu’r dyfodol gyda mwy o hyder, gan wybod bod eu cymuned wedi’i hamddiffyn yn well rhag grymoedd natur.”

Mae Cynllun Amddiffynfeydd Arfordirol Canol y Rhyl yn rhan o Raglen Rheoli Risg Arfordirol £291m Llywodraeth Cymru, sy’n ymateb yn uniongyrchol i’r heriau newid hinsawdd.

Dros bum mlynedd, bydd y rhaglen yn ariannu 15 o gynlluniau ledled Cymru, gyda bron i 14,000 o eiddo yn elwa, a darparu amddiffyniad gwell rhag llifogydd arfordirol i filoedd o deuluoedd a busnesau.

Bydd Rhaglen Rheoli Risg Llifogydd ac Erydiad Arfordirol flynyddol Llywodraeth Cymru yn buddsoddi £300m dros gyfnod y tymor llywodraethol hwn, gan gynnwys cynlluniau ychwanegol a fydd o fudd i gymunedau arfordirol ledled Cymru.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth yng Nghyngor Sir Dinbych: “Ar ôl gweld effeithiau dinistriol y llifogydd arfordirol a darodd y Rhyl ar Ragfyr 5, 2013, mae'r gwaith hwn yn arbennig o agos at fy nghalon.

“Agorodd y Cyngor Ganolfan Hamdden y Rhyl ar y pryd i’r gymuned oherwydd y llifogydd difrifol, ac mae’r atgof o weld fy mhreswylwyr yn dod i mewn yn wlyb at eu crwyn ac yn glynu wrth eu hanifeiliaid anwes yn aros gyda mi hyd heddiw.

“Mae trigolion yn dal i ddweud hyd heddiw pa mor ddiolchgar ydyn nhw gan y gallant bellach gysgu’r y nos heb boeni am lifogydd yn eu cartrefi, felly rwyf mor falch o weld y cwblhad y prosiect a fydd nawr yn rhoi tawelwch meddwl i drigolion a pherchnogion busnesau yn y Rhyl.

“Mae cwblhau'r cynlluniau amddiffyn arfordirol ym Mhrestatyn, Dwyrain y Rhyl a nawr Canol y Rhyl yn dyst i'r bartneriaeth gwaith rhagorol a ddatblygwyd yn ystod y tri phrosiect ac ar ran y Cyngor rhaid i mi estyn fy niolch i Balfour Beatty sydd wedi gwneud gwaith gwych o gyflawni'r tri chynllun hyn o flaen yr amserlen ac o dan y gyllideb.”

Dywedodd Kay Slade, Cyfarwyddwr Ardal yn Balfour Beatty: "Rydym yn falch o fod wedi cyflawni'r cynllun hanfodol hwn a fydd yn amddiffyn cannoedd o gartrefi a busnesau yn y Rhyl ac yn sefyll fel atgof o'r effaith gadarnhaol y gall seilwaith cynaliadwy, wedi'i gynllunio'n dda ei chael ar gymunedau lleol.

“Y tu hwnt i wella gwydnwch arfordirol, mae'r prosiect hwn wedi cefnogi swyddi lleol, wedi creu cyfleoedd newydd, ac wedi helpu i feithrin sgiliau hanfodol a fydd yn gwasanaethu'r rhanbarth ymhell i'r dyfodol."

Daw agoriad y cynllun wrth i Gyfoeth Naturiol Cymru gynnal ei wythnos flynyddol ‘Byddwch yn Barod am Lifogydd’, gan annog pobl i wirio eu risg llifogydd ar-lein, cofrestru ar gyfer rhybuddion llifogydd am ddim a gwybod beth i’w wneud os rhagwelir llifogydd yn eu hardal y gaeaf hwn. Dysgwch fwy yma.

Ydych chi erioed wedi ystyried ble mae eich treth cyngor yn mynd?

Mae llawer yn meddwl bod treth cyngor yn talu am bopeth y mae awdurdod lleol yn ei gynnig, fodd bynnag, dim ond 26% o gyfanswm gwariant y Cyngor yw'r arian a gesglir gan drigolion yn flynyddol.

Mae mwyafrif y cyllid (62%) yn dod ar ffurf 'Grant Cymorth Refeniw' gan Lywodraeth Cymru, tra bod y 12% sy'n weddill yn dod o drethi busnes, sef treth eiddo y mae busnesau'n ei dalu i helpu tuag at ariannu gwasanaethau lleol. Gallwch ddysgu mwy am sut mae'r Cyngor yn cael ei ariannu ar ein gwefan.

Felly ble mae’r treth cyngor yn mynd? Rydym wedi cynhyrchu infograffig yn seiliedig ar dreth cyngor eiddo Band D i geisio rhoi esboniad clir o sut mae taliadau treth cyngor yn cael eu defnyddio i ariannu ystod o wasanaethau i drigolion yn y sir. Er bod yr infograffig hwn yn rhoi darlun o sut mae'r arian yn cael ei rannu rhwng gwahanol wasanaethau, mae deall beth mae trigolion yn ei gael am yr arian hwnnw’n bwysig. (Gellir gweld yr infograffig ar ddiwedd yr erthygl.)

Fel y gwelwch, mae mwyafrif gwariant treth cyngor yn mynd tuag at amddiffyn y rhai mwyaf bregus ac agored i niwed yn ein cymdeithas, gyda 66% yn cael ei wario ar ysgolion ac addysg a gofal cymdeithasol i oedolion a phlant.

Gydag Addysg yn cyfrif am 36.7% o’r gwariant, golyga hyn y gall Sir Ddinbych addysgu tua 16,500 o ddisgyblion mewn 44 ysgol gynradd, 2 ysgol pob oed, 2 ysgol arbennig, 6 ysgol uwchradd ac 1 uned cyfeirio disgyblion ar draws y sir, gyda thua 780 o athrawon yn darparu'r addysg.

Yn y maes addysg o hyd, mae cludiant ysgol yn cyfrif am 2.9% ac mae'r Cyngor yn cludo tua 2,871 o ddysgwyr yn ddiogel i ysgolion ledled y sir. Caiff 650 o deithiau bws ysgol a thacsi eu gwneud bob diwrnod ysgol.

Yn y cyfamser, mae gofal cymdeithasol oedolion a phlant yn cyfrif am 29.8% o wariant treth y Cyngor. Yn 2024-2025 cafodd oddeutu 668 aelod o staff dros 25,000 o gysylltiadau gyda'r plant a'r oedolion mwyaf agored i niwed gan ddarparu pecyn o ofal a chymorth lle bo’n briodol sy’n rhoi cyfle i'r trigolion hyn gael dewis, mynegi barn, a chael rheolaeth dros eu bywydau.

Mewn meysydd gwasanaeth eraill, mae 1.9% yn mynd tuag at ddiogelu'r cyhoedd ac iechyd yr amgylchedd ac mae timau'r Cyngor yn archwilio tua 720 o fwytai, caffis a lleoedd tecawê bob blwyddyn i sicrhau eu bod yn ddiogel ar gyfer trigolion Sir Ddinbych.

Mae gwagio biniau ac ailgylchu yn cyfrif am 1.8% o'ch bil treth cyngor, sy'n cyfateb i £32.89 y flwyddyn (yn seiliedig ar eiddo Band D). Mae hynny'n cynnwys casglu tua 73,000 o gynwysyddion o dros 47,000 o gartrefi bob wythnos ledled y sir.

Am 1.8% o'r dreth cyngor rydym yn cynnal 1,419km o ffyrdd (ac eithrio cefnffyrdd), 601 o bontydd priffyrdd a chelfertau, 302 o waliau a 26,000 o gwlïau. Ac am 0.8%, rydym yn cynnal 11,763 o oleuadau stryd a 1,547 o arwyddion a bolardiau wedi'u goleuo ledled y sir.

Hwyrach bod rhai gwasanaethau nad yw trigolion yn ymwybodol eu bod dan reolaeth cyngor, er enghraifft Gwasanaethau Cefn Gwlad a Threftadaeth. Gydag 1.1% o dreth cyngor yn mynd i'r gwasanaeth cefn gwlad, mae'r timau'n rheoli dros 80 o safleoedd a mwy na 1,200 hectar o ardaloedd gwyrdd cyhoeddus ar gyfer hamdden a chadwraeth. Mae'r rhain yn amrywio o Barciau Gwledig Loggerheads a Moel Famau, meithrinfa goed y sir yn Llanelwy, Pwll Brickfield yn y Rhyl, Ffordd Dyserth Prestatyn, Llain Llantysilio yn Nyffryn Dyfrdwy a nifer o fannau cymunedol a mwynder llai ar draws y sir.

Mae’r gwasanaeth treftadaeth yn cyfrif am 0.9% o wariant treth y cyngor, ac am hyn, mae'r gwasanaeth yn cynnal a hyrwyddo hanes unigryw'r sir, gan ofalu am safleoedd hanesyddol pwysig gan gynnwys Carchar Rhuthun, Plas Newydd, Nantclwyd Y Dre, Amgueddfa'r Rhyl (sydd yn y llyfrgell) a storfa gasgliadau fawr. Mae'r gwaith hwn yn sicrhau bod hanes cyfoethog Sir Ddinbych yn parhau i fod yn hygyrch ar gyfer addysg, lles a mwynhad.

Mae cynllunio a datblygu economaidd yn cyfrif am 0.7% o wariant y treth cyngor ac am hynny mae'r Awdurdod Cynllunio Lleol yn prosesu tua 1,000 o geisiadau cynllunio bob blwyddyn ochr yn ochr â 10-20 o apeliadau a 50-100 o ymholiadau cyn-ymgeisio. Rydym hefyd yn ymateb i dros 500 o achosion cydymffurfio cynllunio.

Mae’r llyfrgelloedd yn cyfrif am 0.5% o’r gwariant ac yn 24-25, cynhaliodd  y llyfrgelloedd 514 o sesiynau Dechrau Da i bron i 6,500 o blant. Hefyd cafodd 2,869 o lyfrau sain eu benthyg i 1,028 o aelodau drwy Borrowbox (rhan o'r Cynnig Digidol) ac argraffwyd dros 56,000 o dudalennau ar argraffyddion mynediad cyhoeddus.

Nid yw'r holl dreth cyngor a gesglir yn talu am wasanaethau'r cyngor yn unig, mae 2.5% yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân i gyfrannu at ariannu amddiffyniad ac atal tân ledled y sir.

Dywedodd y Cynghorydd Delyth Jones, Aelod Arweiniol dros Gyllid yng Nghyngor Sir Dinbych, “Rwy’n falch o weld yr infograffig yma’n cael ei chynhyrchu a’i rhyddhau. Gobeithio y bydd yn rhoi’r cyd-destun sydd ei angen ar drigolion i ddeall sut mae eu taliadau treth cyngor yn cael eu defnyddio i gefnogi’r amrywiaeth o wasanaethau a ddarperir gan y Cyngor.

 “Mewn hinsawdd ariannol sy’n parhau i fod yn heriol barhaus, mae’n bwysig bod yn agored a thryloyw ynglŷn â’r costau a’r pwysau. Mae hefyd yn bwysig pwysleisio bod llawer o agweddau’r gwariant, yn hollol briodol, wedi’u hanelu at y gofyniad cyfreithiol i ddarparu Gofal Cymdeithasol i Oedolion, Gwasanaethau Plant, ac Addysg ac ati. Dyma’r meysydd sy’n cefnogi’r rhai mwyaf agored i niwed yn ein cymdeithas.”

Uchafbwyntiau'r Cynllun Corfforaethol o fis Ebrill 2024 i fis Mawrth 2025: Cyngor sy'n cael ei gynnal yn dda ac sy'n uchel ei berfformiad

Bob blwyddyn, rydym yn adolygu perfformiad y Cyngor ar gyflawni'r Cynllun Corfforaethol 2022 i 2027: Y Sir Ddinbych a Garem. Mae ein Cynllun Corfforaethol yn nodi'r hyn yr ydym am ei gyflawni ar gyfer pobl a chymunedau Sir Ddinbych dros y 5 mlynedd nesaf. Mae'r Cynllun yn cynnwys chwe thema.

Uchafbwyntiau'r Cynllun Corfforaethol o fis Ebrill 2024 i fis Mawrth 2025:Sir Ddinbych wyrddach

Bob blwyddyn, rydym yn adolygu perfformiad y Cyngor ar gyflawni'r Cynllun Corfforaethol 2022 i 2027: Y Sir Ddinbych a Garem. Mae ein Cynllun Corfforaethol yn nodi'r hyn yr ydym am ei gyflawni ar gyfer pobl a chymunedau Sir Ddinbych dros y 5 mlynedd nesaf. Mae'r Cynllun yn cynnwys chwe thema.

Uchafbwyntiau'r Cynllun Corfforaethol o fis Ebrill 2024 i fis Mawrth 2025: Sir Ddinbych sy'n dysgu a thyfu

Bob blwyddyn, rydym yn adolygu perfformiad y Cyngor ar gyflawni'r Cynllun Corfforaethol 2022 i 2027: Y Sir Ddinbych a Garem. Mae ein Cynllun Corfforaethol yn nodi'r hyn yr ydym am ei gyflawni ar gyfer pobl a chymunedau Sir Ddinbych dros y 5 mlynedd nesaf. Mae'r Cynllun yn cynnwys chwe thema.

Uchafbwyntiau'r Cynllun Corfforaethol o fis Ebrill 2024 i fis Mawrth 2025: Sir Ddinbych iachach, hapusach a gofalgar

Bob blwyddyn, rydym yn adolygu perfformiad y Cyngor ar gyflawni'r Cynllun Corfforaethol 2022 i 2027: Y Sir Ddinbych a Garem. Mae ein Cynllun Corfforaethol yn nodi'r hyn yr ydym am ei gyflawni ar gyfer pobl a chymunedau Sir Ddinbych dros y 5 mlynedd nesaf. Mae'r Cynllun yn cynnwys chwe thema.

Uchafbwyntiau'r Cynllun Corfforaethol o fis Ebrill 2024 i fis Mawrth 2025: Tai o ansawdd yn Sir Ddinbych sy'n bodloni anghenion pobl

Bob blwyddyn, rydym yn adolygu perfformiad y Cyngor ar gyflawni'r Cynllun Corfforaethol 2022 i 2027: Y Sir Ddinbych a Garem. Mae ein Cynllun Corfforaethol yn nodi'r hyn yr ydym am ei gyflawni ar gyfer pobl a chymunedau Sir Ddinbych dros y 5 mlynedd nesaf. Mae'r Cynllun yn cynnwys chwe thema.

Trefniadau Casglu Gwastraff ac Ailgylchu Wythnos yn Cychwyn Rhagfyr 22

Mae Cyngor Sir Ddinbych yn cynghori trigolion i fod yn ymwybodol o newidiadau dros dro i ddyddiau casglu gwastraff ac ailgylchu dros wyliau’r Nadolig.

Dros gyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd, bydd y newidiadau canlynol yn cael eu gwneud i gasgliadau gwastraff y cartref. Mae rhai dyddiau casglu wedi newid, sef:

Byddwn ni’n dychwelyd i’r drefn arferol o ran casgliadau ddydd Llun, 5 Ionawr 2026.

Mae’r wybodaeth i gyd am gyfnod y Nadolig a’r Flwyddyn Newydd ar wefan y Cyngor.

Gall trigolion wirio sut i ailgylchu eitemau ar ganllaw ailgylchu A i Y y Cyngor ar-lein.

Diweddariad ar Ffliw Adar gan Gyngor Sir Dinbych

Mae Cyngor Sir Dinbych yn cynghori perchnogion dofednod ac adar hela i fod yn ymwybodol o'r risg bosibl o ffliw adar.

Mae'r risg o firws ffliw adar yn cynyddu yn ystod y gaeaf oherwydd mudo adar dŵr a gwylanod ac mae'n firws heintus iawn sy'n cael ei drosglwyddo o aderyn i aderyn neu drwy'r amgylchedd.

Gall y clefyd effeithio ar system resbiradol, dreulio neu nerfol llawer o rywogaethau o adar, ac mae arwyddion cyffredin yn cynnwys colli archwaeth, pennau chwyddedig a phroblemau anadlu a all arwain at farwolaeth.

Yn dilyn cynnydd yn nifer yr achosion a gofnodwyd yng Nghymru, o heddiw (ddydd Iau Tachwedd 13), bydd yn ofyniad cyfreithiol i bob ceidwad 50 neu fwy o adar o unrhyw rywogaeth eu cadw o dan do i leihau'r lledaeniad ac atal y firws.

Bydd y mesurau yn berthnasol i heidiau o lai na 50 o adar o unrhyw rywogaeth os caiff wyau neu gynhyrchion dofednod eu gwerthu neu eu rhoi i ffwrdd hefyd. Mae hyn oherwydd y risg uwch o drosglwyddo clefydau sy'n gysylltiedig â masnachu neu roi cynhyrchion dofednod i ffwrdd.

Bydd y mesurau tai gorfodol newydd yn cael eu hymgorffori yn y Parth Atal Ffliw Adar Cymru (AIPZ) presennol a gyflwynwyd ym mis Ionawr.

Hoffai Cyngor Sir Dinbych atgoffa unrhyw un sy'n cadw dofednod neu adar hela, gan gynnwys y rhai sydd â llai na 50 o adar, ei bod yn ofynnol i ddarparu manylion eu heidiau i'r Gofrestr Dofednod.

Bydd hyn yn sicrhau y gellir cysylltu â nhw ar unwaith os bydd achos o glefyd adar fel y gallant gymryd camau i amddiffyn eu hadar cyn gynted â phosibl.

Dylai ceidwaid dofednod archwilio eu hadar yn rheolaidd am arwyddion o'r clefyd a gwahanu adar sy'n dangos arwyddion eu bod wedi'u heffeithio. Dylid rhoi gwybod ar unwaith i'r Asiantaeth Iechyd Anifeiliaid a Phlanhigion am unrhyw achosion a amheuir o ffliw adar.

I roi gwybod am adar marw a chael gwared arnynt, ffoniwch DEFRA ar 03459 335577 neu i gofrestru eich dofednod cliciwch yma neu ffoniwch Linell Gymorth Cofrestr Dofednod Prydain Fawr, ar 0800 634 1112.

Am ragor o wybodaeth, ewch i'r ddolen isod:

https://www.denbighshire.gov.uk/cy/trwyddedau-hawlenni-a-safonau-masnach/safonau-masnach/y-feirws-ffliw-adar-hpai.aspx

Grŵp cerdded yn cael cipolwg ar rwydwaith llwybrau’r Cyngor

Yn ddiweddar, cafodd grŵp o Ddyffryn Clwyd gyfle arbennig i ddysgu mwy am lwybrau cerdded Sir Ddinbych i nodi pen-blwydd arbennig.

Bu Grŵp Dyffryn Clwyd o Ramblers Cymru – criw sy’n cynnig teithiau cerdded rheolaidd yn yr ardal a thu hwnt – yn dathlu 30 mlynedd yn ddiweddar drwy fynd am dro o amgylch llwybrau Dinbych a mwynhau cinio a chyflwyniad yng Nghanolfan Eirianfa yn Ninbych.

Rhoddodd Adrian Walls, Swyddog Hawliau Tramwy Cyngor Sir Ddinbych, gyflwyniad i’r grŵp ar hyd a lled rhwydwaith llwybrau’r Cyngor drwy’r sir.

Fe helpodd i roi syniadau ar gyfer teithiau cerdded y grŵp yn y dyfodol a diolchodd iddynt am eu cymorth wrth helpu i reoli’r rhwydwaith drwy eu teithiau ar grwydr.

Profi’r fflyd graeanu

Bydd criwiau cynnal a chadw’r gaeaf Cyngor Sir Ddinbych yn profi ein fflyd graeanu ddydd Mercher 12 Tachwedd i baratoi ar gyfer tymor y gaeaf. Dros yr wythnosau diwethaf, mae’r tîm wedi bod yn ail-lenwi stoc halen ffyrdd a chalibro’r taenwyr ar ein fflyd graeanu. Mae’r prawf yn hanfodol er mwyn sicrhau bod ein cerbydau’n gweithio’n iawn cyn i’r cyfnod cyntaf o dywydd islaw’r rhewbwynt gyrraedd ar draws y sir.

Tîm Safonau Masnach i gynnal sesiynau profi blancedi trydan

Bydd tîm Safonau Masnach Cyngor Sir Ddinbych yn cynnal sesiynau am ddim i brofi Blancedi Trydan yn Llyfrgell Prestatyn ar 25 Tachwedd.

Bydd y Tîm Safonau Masnach yn profi unrhyw flanced drydan dwbl neu sengl cyn belled â bod yr holl geblau, rheolyddion a phlygiau sy'n gysylltiedig â'r blancedi trydan yn cael eu dwyn gyda nhw i'w profi.

Nid oes angen apwyntiad, a chynhelir y sesiwn alw heibio o 10.00am i 4.00pm. Os bydd blanced drydan yn methu’r prawf diogelwch, darperir un newydd am ddim (yn dibynnu ar argaeledd). Bydd unrhyw flancedi sy’n hŷn na 10 oed yn methu’n awtomatig.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Mae blancedi trydan wedi dod yn fwy a mwy poblogaidd wrth i’r tywydd oeri. Er eu bod yn bethau gwych i’n cadw’n gynnes, mae’n bwysig eu bod yn cael eu cynnal yn gywir i sicrhau eu bod yn ddiogel.

“Byddwn yn annog preswylwyr Sir Ddinbych i bicio i un o’r sesiynau galw heibio i ddysgu mwy am y blancedi.”

I gael rhagor o wybodaeth am Dîm Safonau Masnach Cyngor Sir Ddinbych, ewch i’n gwefan. 

I gael rhagor o wybodaeth am y digwyddiad hwn, cysylltwch â 01824 706057.

Diweddariad mis Tachwedd – Gwaith cynnal a chadw ffyrdd

Mae ein tîm Priffyrdd wrthi’n cwblhau gwaith cynnal a chadw ar draws y sir.

Rydym yn gyfrifol am gynnal a chadw 1,400 cilomedr o ffyrdd yn Sir Ddinbych. Mae ein timoedd yn cwblhau rhaglen waith rheolaidd i gynnal a gwella ein ffyrdd, sy’n amrywio o drwsio tyllau yn y ffyrdd i brosiectau ail wynebu ffyrdd.

Mae’n bosibl y bydd angen cau ffyrdd er mwyn cwblhau gwaith trwsio, draenio a gwaith cefnogol arall.

Isod mae rhestr o waith Priffyrdd ar gyfer mis Tachwedd:

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth, "Mae ein timau Priffyrdd yn gweithio'n rheolaidd drwy gydol y flwyddyn i gynnal a chadw'r ffyrdd ledled y sir. Hoffwn ddiolch i drigolion am eu hamynedd a'u cefnogaeth y mis hwn wrth i ni gwblhau'r gwaith pwysig hwn."

Gall dyddiadau gwaith newid oherwydd y tywydd neu ffactorau allanol eraill.

Am yr holl wybodaeth am waith ar draws ffyrdd Sir Ddinbych, gan gynnwys gwasanaethau eraill y Cyngor a chwmnïau cyfleustodau, ewch i'r ddolen hon am ragor o wybodaeth.

Dros 100 o bobl yn mynychu sesiynau pwyso carafanau

Gwelodd y timau safonau masnach o Sir Ddinbych a Chonwy dros 100 o bobl yn eu sesiynau pwyso carafanau a rhoi cyngor am ddim dros yr haf.

Cynhaliwyd pedair sesiwn rhwng mis Mehefin a mis Awst ar y bont bwyso ar yr A525 rhwng Rhuddlan a Llanelwy, roedd y sesiynau’n cynnig cyfle i breswylwyr ac ymwelwyr ddysgu mwy am y peryglon o orlwytho carafanau i’w hunain a defnyddwyr eraill y ffordd.

Yn dilyn cynnydd mewn digwyddiadau traffig yn ymwneud â charafanau teithiol a chartrefi modur ar yr A55, dechreuwyd y prosiect dros chwe blynedd yn ôl ac mae wedi gweld mwy o bobl yn mynychu’r sesiynau o flwyddyn i flwyddyn.

Mae’r sesiynau hyn nid yn unig wedi cael eu defnyddio i rybuddio a hysbysu preswylwyr, ond hefyd i hyfforddi Swyddogion Safonau Masnach Sir Ddinbych a Chonwy.

Dywedodd y Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio:

“Yn dilyn llwyddiant sesiynau cyhoeddus tebyg yn y gorffennol, penderfynwyd y byddai’n ddefnyddiol cynnal y sesiynau hyn unwaith eto.

“Roedd yr adborth a gafwyd gan y preswylwyr a’r ymwelwyr a oedd yn bresennol yn y sesiynau am ddim yn gadarnhaol iawn ac mae’n bwysig bod y cyhoedd yn ymwybodol o’r peryglon posibl wrth orlwytho eu carafanau neu faniau gwersylla”.

I gael rhagor o wybodaeth am dîm safonau masnach y cyngor neu i gysylltu â ni, ewch i’n gwefan.

Annog pobl ifanc i hawlio eu cynilion

Gallai nifer o oedolion ifanc yn Sir Ddinbych fod â chyfartaledd o £2,200 yn aros amdanynt yn eu cyfrif Cronfa Ymddiriedolaeth Plant heb eu hawlio.

Cyflwynwyd Cronfeydd Ymddiriedolaeth Plant gan Lywodraeth y DU yn 2005. Agorwyd cyfrifon ar gyfer bron 6 miliwn o blant a anwyd yn y DU rhwng 1 Medi 2002 a 2 Ionawr 2011.

Mae bron hanner nifer y Cronfeydd Ymddiriedolaeth Plant yng Nghymru heb eu hawlio o hyd. Yn ôl y Share Foundation, mae oddeutu 1240 o gyfrifon heb eu hawlio o hyd yn Sir Ddinbych.

Gall pobl ifanc 16 oed neu’n hŷn gymryd rheolaeth o’u Cronfa Ymddiriedolaeth Plant eu hunain, er na ellir tynnu’r arian o’r gronfa tan fyddant yn 18 oed. Gall teuluoedd barhau i dalu hyd at £9,000 y flwyddyn yn ddi-dreth i’r Gronfa Ymddiriedolaeth Plant tan fydd y cyfrif yn aeddfedu.  Mae’r arian yn aros yn y cyfrif tan fydd y plentyn yn ei dynnu allan neu yn ei ail-fuddsoddi i mewn i gyfrif arall. Os nad oedd rhiant neu warcheidwad wedi gallu agor cyfrif i’w plentyn, bu i’r llywodraeth agor cyfrif cynilo ar ran y plentyn.

Bydd pob unigolyn 16 oed yn cael gwybodaeth am sut i ddod o hyd i’w Cronfa Ymddiriedolaeth Plant gan Gyllid a Thollau Ei Fawrhydi gyda’u llythyr Yswiriant Gwladol.  Os oes unrhyw un yn ansicr am eu sefyllfa, yna dylent wirio gyda’u banc neu gymdeithas adeiladu. Fel arall, gall oedolion ifanc a rhieni chwilio ar www.gov.uk/child-trust-funds i ddod o hyd i ble mae eu Cronfa Ymddiriedolaeth Plant yn cael ei gadw.

Dywedodd y Cynghorydd Delyth Jones, Aelod Arweiniol Cyllid, Perfformiad ac Asedau Strategol:

“Hoffwn annog yr holl bobl ifanc sy’n gymwys i wirio eu cyfrifon a hawlio yr hyn sy’n eiddo iddynt. Gellir symud y buddsoddiad i ISA oedolyn neu ei ddefnyddio ar gyfer eu haddysg, tai neu wersi gyrru.

Byddwn yn annog pobl ifanc i ddefnyddio’r adnodd ar-lein i’w olrhain, neu i rieni plant yn eu harddegau i siarad â nhw i sicrhau eu bod yn ymwybodol o’u Cronfa Ymddiriedolaeth Plant. Gallai hyn wneud gwahaniaeth gwirioneddol i’w cynlluniau ar gyfer eu dyfodol yn enwedig mewn cyfnod pan fo arian yn dynn.”

Bu i’r cynllun Cronfa Ymddiriedolaeth Plant gau ym mis Ionawr 2011 a bu i Gyfrifon Cynilo Unigol (ISA) Plant gymryd eu lle.

I gael rhagor o wybodaeth am Gronfeydd Ymddiriedolaeth Plant, ewch i www.gov.uk/child-trust-funds. Fel arall, ewch i https://www.meiccymru.org/do-you-have-money-hiding-in-a-child-trust-fund, anfonwch neges destun at 07943 114449 neu ffoniwch 080880 23456.

Wythnos Credyd Pensiwn

Mae Credyd Pensiwn yn gwneud mwy na darparu cymorth ariannol uniongyrchol – mae'n datgloi ystod o gymorth a allai arbed cannoedd o bunnoedd i bensiynwyr cymwys bob blwyddyn.*

Pedair ffordd y mae Credyd Pensiwn yn helpu pensiynwyr i gynilo:

• Costau tai: Gallai Credyd Pensiwn helpu i leihau eich costau tai. Gallai pensiynwyr cymwys hefyd fod yn gymwys i gael Gostyngiad Treth Cyngor i ostwng eu bil treth gyngor, Budd-dal Tai os ydynt yn rhentu, neu Gymorth ar gyfer Llog Morgais os ydynt yn berchen ar eu cartref.
• Biliau ynni: Gall Credyd Pensiwn agor mynediad at gymorth ynni ychwanegol. Gallai pensiynwyr cymwys dderbyn y Gostyngiad Cartref Cynnes i leihau costau trydan a Thaliadau Tywydd Oer yn ystod cyfnodau arbennig o oer.
• Iechyd a lles: Gall Credyd Pensiwn ddarparu mynediad at wasanaethau hanfodol am ddim y GIG. Mae hyn yn cynnwys triniaeth ddeintyddol a chymorth gyda chostau cludo ar gyfer apwyntiadau ysbyty.
• Trwydded Deledu: Mae pensiynwyr 75 oed neu'n hŷn sy'n gymwys i gael Credyd Pensiwn yn gymwys i gael trwydded deledu am ddim.

Os ydych chi’n ymwybodol o bensiynwyr allai elwa neu allai fod yn gymwys i dderbyn Credyd Pension, ond nad ydynt yn ymwybodol o’r gefnogaeth ychwanegol, rhannwch y negeseuon hyn gyda nhw.

I gael fwy o wybodaeth, ewch wefan gov.uk i gael manylion llawn ac i wneud cais.

*Mae meini prawf cymhwysedd yn berthnasol. Mae gan Credyd Pensiwn ddwy ran – Credyd Pensiwn Gwarantedig a Chredyd Pensiwn Cynilo. Efallai y byddwch yn gallu cael un neu'r ddwy ran yn dibynnu ar eich amgylchiadau. Gall y math o Gredyd Pensiwn rydych yn ei gael effeithio ar ba fudd-daliadau pasbort rydych chi'n eu cael yn awtomatig.

Diweddariad mis Hydref – Gwaith cynnal a chadw ffyrdd

Mae ein tîm Priffyrdd wrthi’n cwblhau gwaith cynnal a chadw ar draws y sir.

Rydym yn gyfrifol am gynnal a chadw 1,400 cilomedr o ffyrdd yn Sir Ddinbych. Mae ein timoedd yn cwblhau rhaglen waith rheolaidd i gynnal a gwella ein ffyrdd, sy’n amrywio o drwsio tyllau yn y ffyrdd i brosiectau ail wynebu ffyrdd.

Mae’n bosibl y bydd angen cau ffyrdd er mwyn cwblhau gwaith trwsio, draenio a gwaith cefnogol arall.

Isod mae rhestr o waith Priffyrdd ar gyfer mis Medi:

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth, "Mae ein timau Priffyrdd yn gweithio'n rheolaidd drwy gydol y flwyddyn i gynnal a chadw'r ffyrdd ledled y sir. Hoffwn ddiolch i drigolion am eu hamynedd a'u cefnogaeth y mis hwn wrth i ni gwblhau'r gwaith pwysig hwn."

Gall dyddiadau gwaith newid oherwydd y tywydd neu ffactorau allanol eraill.

Am yr holl wybodaeth am waith ar draws ffyrdd Sir Ddinbych, gan gynnwys gwasanaethau eraill y Cyngor a chwmnïau cyfleustodau, ewch i'r ddolen hon am ragor o wybodaeth.

Darganfod Sir Ddinbych...

Eisiau darganfod mwy o Sir Ddinbych?

Beth am gael ysbrydoliaeth o'n mapiau cerdded a beicio am syniadau newydd o leoedd i ymweld â nhw.

Am fwy o ysbrydoliaeth ar weithgareddau yn Sir Ddinbych a'r cyffiniau ewch i - https://www.northeastwales.wales/cy/ 

Diweddariad mis Medi – Gwaith cynnal a chadw ffyrdd

Mae ein tîm Priffyrdd wrthi’n cwblhau gwaith cynnal a chadw ar draws y sir.

Rydym yn gyfrifol am gynnal a chadw 1,400 cilomedr o ffyrdd yn Sir Ddinbych. Mae ein timoedd yn cwblhau rhaglen waith rheolaidd i gynnal a gwella ein ffyrdd, sy’n amrywio o drwsio tyllau yn y ffyrdd i brosiectau ail wynebu ffyrdd.

Mae’n bosibl y bydd angen cau ffyrdd er mwyn cwblhau gwaith trwsio, draenio a gwaith cefnogol arall.

Isod mae rhestr o waith Priffyrdd ar gyfer mis Medi :

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd a Thrafnidiaeth, "Mae ein timau Priffyrdd yn gweithio'n rheolaidd drwy gydol y flwyddyn i gynnal a chadw'r ffyrdd ledled y sir. Hoffwn ddiolch i drigolion am eu hamynedd a'u cefnogaeth y mis hwn wrth i ni gwblhau'r gwaith pwysig hwn."

Gall dyddiadau gwaith newid oherwydd y tywydd neu ffactorau allanol eraill.

Am yr holl wybodaeth am waith ar draws ffyrdd Sir Ddinbych, gan gynnwys gwasanaethau eraill y Cyngor a chwmnïau cyfleustodau, ewch i'r ddolen hon am ragor o wybodaeth.

Awydd dysgu rhywbeth newydd?

Mae’r cynllun Llysgennad Twristiaeth Sir Ddinbych, yn gwrs hyfforddiant ar-lein am ddim i wella eich gwybodaeth am y sector twristiaeth yn Sir Ddinbych.

Mae 14 modiwl i ddewis ohonynt ar amrywiaeth o themâu gan gynnwys cerdded, becio. bwyd, celfyddydau, arfordir, hanes a thwristiaeth gynaliadwy.

Gwyliwch ein ffilm fer sy’n sôn am y cwrs.

Ewch i www.llysgennad.cymru a chychwyn arni heddiw.

Mwy o ardaloedd i dderbyn cymorth Dechrau’n Deg yn Sir Ddinbych

Mae mwy o ardaloedd yn Sir Ddinbych am dderbyn cymorth drwy gynllun gofal plant Dechrau’n Deg.

Mae’r ardaloedd ychwanegol yn cynnwys y Rhyl, Prestatyn, Gallt Melyd, Rhuddlan, Dyserth, Dinbych, Corwen, Llangollen, Llandrillo a Llanfair DC, ac mae’n berthnasol i deuluoedd sydd â phlentyn a gafodd ei ben-blwydd yn 2 oed rhwng 1 Medi 2024 a 31 Awst 2025.

Mae ehangu’r cynllun yn golygu y bydd teuluoedd yn yr ardaloedd newydd yn gymwys am 12 awr a hanner o ofal plant wedi’i ariannu yn ystod tymor yr ysgol. Gyda mwy o leoliadau yn cynnig Gofal Plant Dechrau'n Deg wedi'i ariannu, a chodau post newydd yn cael eu hychwanegu'n rheolaidd, anogir teuluoedd i wirio eu cod post gan ddefnyddio'r gwiriwr cod post ar y wefan.

Mae Dechrau’n Deg Sir Ddinbych yn rhaglen a ariennir gan Lywodraeth Cymru. Nod y rhaglen yw helpu plant i gael y cychwyn gorau posibl mewn bywyd er mwyn eu twf a’u datblygiad yn y dyfodol.

Meddai’r Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Bydd yr ehangiad diweddaraf hwn i gynllun Dechrau’n Deg yn golygu y bydd mwy o deuluoedd Sir Dinbych bellach yn gallu cael mynediad at ddarpariaeth gofal plant am ddim. Mae’r cymorth hwn o fudd mawr i rieni a theuluoedd.

Gall preswylwyr yn yr ardaloedd newydd wirio a yw eu cod post yn gymwys gyda’r gwiriwr cod post.”

Am fwy o wybodaeth, ewch i: https://www.denbighshire.gov.uk/cy/gofal-plant-a-rhianta/teuluoedd-yn-gyntaf-a-dechraun-deg/dechraun-deg.aspx

Spotolau ar ein prif drefi

Mae ein Tîm Twristiaeth wedi bod yn tynnu sylw at bob un o'n prif drefi yn eu blog Gogledd-ddwyrain Cymru.

Mae mwy o wybodaeth yn eu blog. 

A wyddoch chi y gallwch wylio cyfarfodydd y Cyngor arlein?

Gallwch weld gweddarllediadau byw ac wedi eu recordio o gyfarfodydd pwyllgorau’r Cyngor ar unrhyw adeg.

Mae'r holl bapurau ar gael i'w gweld o flaen llaw hefyd.

Os hoffech chi ddarganfod mwy am beth syn digwydd yn y Cyngor, edrychwch ar y calendr cyfarfodydd i weld beth sy’n mynd ymlaen.

Wyddoch chi mai 1.8% o wariant Treth Cyngor sy’n mynd ar wagu biniau ac ailgylchu?

Mae 1.8% o wariant eich Treth Cyngor yn mynd ar wagio biniau ac ailgylchu sy’n cyfateb i £32.89 y flwyddyn (yn seiliedig ar eiddo Band D).

Am hyn, mae’r Cyngor yn casglu oddeutu 73,000 o finiau o fwy na 47,000 o gartrefi bob wythnos ar draws y sir.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

A wyddoch chi fod 1.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ffyrdd ac isadeiledd?

Mae 1.8% o wariant eich Treth Cyngor yn mynd tuag at ffyrdd ac isadeiledd.

O fewn hyn mae’r gwasanaeth yn gyfrifol am 1,419km o briffyrdd (ag eithrio cefnffyrdd), 601 o bontydd priffyrdd a cheuffosydd, 302 o waliau cynnal a 26,000 o geunentydd.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

A wyddoch chi fod gan Sir Ddinbych yn Gweithio tudalennau ar ein gwefan?

Mae gan Sir Ddinbych yn Gweithio dudalennau ar wefan y Cyngor.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yma i helpu preswylwyr 16 oed a hŷn a allai fod yn ei chael yn anodd neu sy’n poeni am arian. P’un ai a ydych chi’n chwilio am waith neu angen cefnogaeth i godi eich hun yn ôl ar eich traed, mae nhw yma i’ch arwain chi tuag at ddyfodol gwell. Ewch i'n gwefan i gael gweld beth sydd gennyn nhw i gynnig.

A wyddoch chi?

Mae 36.7% o'ch Treth Cyngor yn cael ei wario ar ysgolion ac addysg, a 29.8% yn cael ei wario ar ofal cymdeithasol, sy'n golygu bod dros 66% o'ch Treth Cyngor yn mynd ar amddiffyn y mwyaf bregus yn ein cymdeithas.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

A wyddoch chi bod rhan o'ch Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân?

Oeddech chi'n gwybod bod rhan o'ch Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân?

Nid yw'r holl Dreth Cyngor a gesglir yn talu am ddim ond gwasanaethau'r cyngor, mae 2.5% yn mynd tuag at y Gwasanaeth Tân. I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

Prydau ysgol am ddim

Mae pob plentyn oed cynradd yn gymwys i gael prydau ysgol am ddim drwy'r cynllun Prydau Ysgol Cynradd Cynradd Cyffredinol. Mae hon yn fenter gan Lywodraeth Cymru sydd wedi'i sefydlu i helpu gyda'r costau byw cynyddol. Gallwch ddarganfod rhagor o wybodaeth ar wefan y Cyngor.

Mae Treth y Cyngor yn cynrychioli dim ond 25% o arian y Cyngor

Mae Treth y Cyngor ond yn cyfrif am 25% o gyfanswm cyllid y Cyngor. Pan fyddwch yn talu eich bil Treth y Cyngor blynyddol, mae 1.8% o hwnnw’n talu am gasgliadau gwastraff ac ailgylchu – sy’n cyfateb i £32.89 y flwyddyn (yn seiliedig ar dreth gyngor eiddo Band D o £1,799.48 y flwyddyn). Mae'r rhan fwyaf o wariant Treth y Cyngor yn mynd tuag at y rhai mwyaf agored i niwed mewn cymdeithas - ysgolion ac addysg yw'r gwariant mwyaf sy'n cyfrif am 36.7% tra bod gofal oedolion a gofal cymdeithasol yn cyfrif am 29.8%. Darganfyddwch fwy ar ein gwefan.

Gwasanaeth Ieuenctid Sir Ddinbych

Fod Gwasanaeth Ieuenctid Sir Ddinbych yn agored i bawb 11 i 25 oed. Mae nhw yn cynnig gweithgareddau a chyfleoedd cymdeithasol i ddatblygu diddordebau yn ogystal â helpu a chefnogi unrhyw un sydd ei angen. I ddod o hyd i glwb ieuenctid lleol neu i gael cymorth a chefnogaeth i blant a phobl ifanc, ewch i’n gwefan.

A wyddoch chi fod 0.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at oleuadau stryd?

Mae 0.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at oleuadau stryd.

Am hyn, mae’r Cyngor yn cynnal 11,763 o oleuadau stryd a 1,547 o arwyddion a physt wedi’u goleuo

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

A wyddoch chi fod 1.1% o wariant Treth y Cyngor yn mynd tuag at y gwasanaeth Cefn Gwlad?

Mae 1.1% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at y Gwasanaeth Cefn Gwlad sy'n rheoli dros 80 o safleoedd cefn gwlad, dros 1,200 hectar o fannau gwyrdd ar gyfer hamdden a chadwraeth.

Mae'r rhain yn amrywio o Barc Gwledig Loggerheads a Moel Fammau, Planhigfa Goed y Sir yn Llanelwy, Pwll Brickfield yn y Rhyl, Prestatyn Dyserth Way, Llantysilio Green yn Nyffryn Dyfrdwy a nifer o safleoedd cymunedol llai ar draws y Sir.

Mae gan y Gwasanaeth dîm arbenigol yn y maes Ecoleg a Choed ledled y Sir,  y dynodiad Tirwedd Genedlaethol, hamdden a hawliau tramwy, sy'n trefnu teithiau cerdded natur ar gyfer iechyd ac yn rheoli'r Ganolfan Cefn Gwlad yn Loggerheads ac arlwyo ym Mhlas Newydd.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

Llawrlwytho eLyfrau, llyfrau sain, papurau newydd ac yn y blaen

Gallwch chi lawrlwytho eLyfrau, llyfrau sain, cylchgronau digidol a phapurau newydd am ddim gan ddefnyddio ap Borrowbox? Y cyfan sydd ei angen arnoch chi yw eich cerdyn llyfrgell a'ch PIN. Ddim yn aelod o'r llyfrgell? Mae ymuno ar-lein am ddim www.sirddinbych.gov.uk/llyfrgelloedd.  

A wyddoch chi bod 2.9% o wariant Treth Cyngor yn mynd ar drafnidiaeth ysgol?

Mae 2.9% o wariant Treth Cyngor yn mynd ar drafnidiaeth ysgol.

Am hyn, mae'r Cyngor yn cludo oddeutu 2,871 o ddisgyblion yn ddiogel i 75 ysgol ledled y sir.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

A wyddoch chi mai 0.9% o wariant Treth y Cyngor sy'n mynd ar Wasanaeth Treftadaeth y sir?

Mae Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych yn cyfrif am 0.9% o wariant Treth y Cyngor.

Am hyn, mae'n cadw ac yn hyrwyddo hanes unigryw'r sir, gan ofalu am safleoedd hanesyddol pwysig gan gynnwys Carchar Rhuthun, Plas Newydd, Nantclwyd Y Dre, Amgueddfa'r Rhyl (wedi'i lleoli yn y llyfrgell) a storfa gasgliadau fawr.

Drwy ddiogelu'r rhain mae'r gwasanaeth yn sicrhau bod hanes cyfoethog Sir Ddinbych yn parhau i fod yn hygyrch ar gyfer addysg, lles a mwynhad.

Trwy ein hatyniadau, digwyddiadau a rhaglenni dysgu, rydym yn cefnogi balchder lleol, twristiaeth ddiwylliannol a'r economi wrth amddiffyn treftadaeth ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig sesiynau llesiant yn wythnosol

Fod Sir Ddinbych yn Gweithio yn cynnig sesiynau llesiant wythnosol am ddim ledled y sir – gan gynnwys galwadau heibio, teithiau cerdded llesiant, cefnogaeth i bobl ifanc, a gweithgareddau i hybu hyder. Maen nhw ar agor i holl drigolion Sir Ddinbych 16+ oed, ac yn hollol rhad ac am ddim! Edrychwch ar yr amserlen a’r digwyddiadau diweddaraf yma. 

A wyddoch chi fod 1.9% o wariant Treth y Cyngor yn mynd tuag at Warchod y Cyhoedd ac Iechyd yr Amgylchedd?

Mae 1.9% o wariant Treth y Cyngor yn mynd tuag at Warchod y Cyhoedd ac Iechyd yr Amgylchedd ac fel rhan o hyn, mae'r Cyngor yn archwilio oddeutu 720 o fwytai, caffis a lleoliadau pryd ar glud bob blwyddyn i sicrhau eu bod yn gweithredu'n ddiogel ar gyfer trigolioin Sir Ddinbych.

Yn ogystal, mae'r Cyngor yn ymateb i dros 1,200 o geisiadau bob blwyddyn sy'n berthnasol i dai a llygredd.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan

A wyddoch chi bod 29.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ofal cymdeithasol i blant ac oedolion?

Mae 29.8% o wariant Treth Cyngor yn mynd tuag at ofal cymdeithasol i blant ac oedolion.

A gyda 36.7% yn mynd i ysgolion ac addysg, mae hyn yn golygu bod dros 66% o’ch Treth Cyngor yn mynd i warchod y mwyaf bregus yn ein cymdeithas.

I ddarganfod mwy am sut caiff Treth y Cyngor ei wario ewch i'n gwefan.

A wyddoch chi bod Tîm Trwyddedu’r Cyngor wedi lansio eu safonau gwasanaeth newydd.

Bod Tîm Trwyddedu’r Cyngor wedi lansio eu safonau gwasanaeth newydd. Mae’n egluro beth allwch chi ei ddisgwyl wrth wneud cais am drwyddedau, yn ystod archwiliadau a gorfodi, a sut i gysylltu neu roi adborth. Am ragor o wybodaeth ewch i’n gwefan.

Cyhoeddi rhaglenni mawr i gynnal a chadw priffyrdd

Mae Cyngor Sir Ddinbych wedi datgelu pa ffyrdd a fydd yn elwa ar waith cynnal a chadw mawr wedi’i ariannu gan Lywodraeth Cymru. Mwy yma.

Diwrnod y Rhuban Gwyn

Mae Cyngor Sir Dinbych a Hamdden Sir Ddinbych Cyf yn falch o gefnogi Diwrnod y Rhuban Gwyn 2025, y mudiad byd-eang sy'n annog dynion a bechgyn i sefyll yn erbyn trais tuag at fenywod a merched.

Mae thema eleni 'Rydym yn Siarad dros Newid' yn canolbwyntio ar hyrwyddo perthnasoedd iach, herio ymddygiadau niweidiol, a grymuso dynion i siarad allan pan fyddant yn gweld neu'n clywed rhywbeth nad yw'n iawn. Mae'r Cyngor yn ailddatgan ei ymrwymiad i greu cymunedau mwy diogel a meithrin diwylliant o barch ledled Sir Dinbych.

Rydym yn annog pawb i wisgo rhubanau gwyn a gwneud yr Addewid Rhuban Gwyn - i beidio byth â defnyddio, esgusodi, na chadw'n dawel am drais yn erbyn menywod a merched.

Cynhelir Diwrnod y Rhuban Gwyn ddydd Mawrth 25 Tachwedd, a bydd Hamdden Sir Dinbych Cyf yn goleuo eu hadeiladau a'u tirnodau i godi ymwybyddiaeth.

Lluniau a dynnwyd yn 2024 drwy garedigrwydd Hamdden Sir Ddinbych

Dywedodd Jamie Groves, Rheolwr Gyfarwyddwr Hamdden Sir Dinbych: “Rydym yn falch o oleuo ein hadeiladau ar gyfer Diwrnod y Rhuban Gwyn.

“Gall siarad allan, herio iaith neu ymddygiad, a bod yn gynghreiriad gweithredol wneud gwahaniaeth gwirioneddol.

“Yma yn Sir Ddinbych, rydym wedi ymrwymo i gefnogi pawb yr effeithir arnynt a gweithio gyda phartneriaid i wneud ein cymunedau’n fwy diogel i bawb.”

Dywedodd y Cynghorydd Rhys Thomas, Aelod Arweiniol dros Dai a Chymunedau:

“Fel Cyngor, rydym yn falch o gefnogi Diwrnod y Rhuban Gwyn a bydd y neges y mae’n ei chario a gweithio tuag at ddod â cham-drin domestig i ben bob amser yn uchel ar ein hagenda.

“Byddwn yn parhau i weithio ochr yn ochr â Heddlu Gogledd Cymru a’n partneriaid i sicrhau ein bod yn gwneud popeth o fewn ein gallu i amddiffyn ein trigolion rhag gorfod byw mewn ofn trais.

“Mae hefyd yn bwysig cofio y gall dynion hefyd brofi cam-drin domestig ac rwy’n annog pawb i ymuno â ni i wneud yr Addewid Rhuban Gwyn a sefyll dros barch, cydraddoldeb a diogelwch.”

Sut i gael cymorth:

• Os ydych chi, eich plentyn neu unrhyw un yn eich teulu mewn perygl uniongyrchol o niwed, dylech gysylltu â’r heddlu ar frys - ffoniwch 999
• Os ydych chi’n ddioddefwr cam-drin domestig, gallwch ffonio Llinell Gymorth Byw Heb Ofn ar 0808 8010 800 nawr neu ewch i’r wefan https://llyw.cymru/byw-heb-ofn.
• Mae cymorth ar gael 24/7

#DiwrnodYRhubanGwyn #GwnewchYrAddewid #DimEsgusAmGam-drin

Dathliad y Nadolig

Cynhelir gwasanaeth carolau blynyddol ‘Dathliad y Nadolig’ a gynhelir gan Gyngor Sir Dinbych yn y Rhyl y mis nesaf.

Bydd y gwasanaeth yn digwydd nos Fercher 3 Rhagfyr am 7pm yn Eglwys Sant Thomas, Y Rhyl.

Yn ystod y gwasanaeth, gwneir casgliad tuag at Hosbis Sant Cyndeyrn, Llanelwy ac Urdd Gobaith Cymru, sef elusennau dewisol y Cadeirydd eleni.

Yn cymryd rhan eleni mae:

• Ysgol Brynhyfryd
• Band Cyfuniad y Pedair Sir
• Côr NantClwyd

Dywedodd y Cynghorydd Arwel Roberts, Cadeirydd y Cyngor: “Rwy’n falch iawn o wahodd pawb i ymuno â ni ar gyfer Cyngerdd Carolau eleni.

“Mae bob amser yn achlysur arbennig sy’n dod â’n cymuned ynghyd, ac mae’n hyfryd gweld plant ysgol lleol yn rhannu eu doniau a’u hysbryd Nadoligaidd.

“Rwy’n gobeithio y bydd cymaint o bobl â phosibl yn dod draw i fwynhau noson o gerddoriaeth a dathlu.”

Hoffem ddiolch i Cerdd Cydweithredol Sir Ddinbych, sydd unwaith eto eleni yn goruchwylio'r trefniadau/cyfarwyddiad cerddorol ar gyfer y noson.

Gŵyl Ffuglen yn Llyfrgelloedd Sir Ddinbych

Yr hydref hwn mae gan Lyfrgelloedd Sir Ddinbych restr wych o awduron i oleuo'r dyddiau tywyll. Pan mae hi'n oer y tu allan, beth allai fod yn well na chyrlio i fyny gyda llyfr da, ond os oes angen rhywfaint o ysbrydoliaeth arnoch ar gyfer eich darlleniad nesaf, beth am ymuno â ni yn ein digwyddiadau am ddim?

Rydym yn edrych ymlaen i gael ein hymuno gan ddau awdur Cymreig gwych. Enillodd yr awdur o Brestatyn, Rebecca Roberts, Wobr Tir na n-Og 2021 a Llyfr y Flwyddyn 2021 gyda'i nofel gyntaf i Oedolion Ifanc, #Helynt. Mae Rebecca yn ysgrifennu llyfrau i oedolion ac oedolion ifanc, gyda'r teitlau'n cynnwys Mudferwi, Chwerwfelys, Diwedd y gan ac Eat Sleep Rage Repeat.

Mae nofelau Marlyn Samuel yn llawn rhamant a hiwmor, a disgwylir i'w llyfr diweddaraf, Yr Ail Briodas, gael ei gyhoeddi ym mis Tachwedd.

Mae Simon McCleave yn awdur sydd wedi gwerthu miliynau ac sydd wedi'i leoli yng Ngogledd Cymru, yn awdur y gyfres wych DI Ruth Hunter, sy'n cynnwys Llofruddiaethau Lloches Dinbych. Mae gan Simon gyfres wedi'i lleoli yn Ynys Môn hefyd, a chyfres newydd yn cynnwys Marsial of Snowdonia.

Os ydych chi'n mwynhau trosedd clyd ymunwch â ni yn Llyfrgell Llanelwy pan fydd Margaret Holbrook yn ein cyflwyno i Jack France, gyrrwr rasio modur ifanc, sengl, dewr, sydd hefyd yn dditectif amatur.

Mewn cyferbyniad bydd 'Llofruddiaeth ac Anhrefn' yn Llyfrgell Rhuddlan gyda'r awdur lleol David Ebsworth. Mae'r awdur yn datgelu rhai o'r straeon gwir "rhyfeddach na ffug" a'i helpodd i ddod o hyd i ffyrdd gwreiddiol o ladd rhai o'i gymeriadau a chreu'r cefndir i'w amrywiol nofelau cyffro hanesyddol a nofelau trosedd. Nid ar gyfer y rhai sydd â thuedd nerfus!

Bydd cefnogwyr trosedd gwir yn mwynhau cwrdd â'r awdur Sion Tecwyn, a fydd yn siarad am ei lyfr diweddaraf, ‘Murder on Ynys Môn; The Anglesey Crossbow Killing’, lle mae'n archwilio'r digwyddiadau a arweiniodd at y llofruddiaeth greulon a'r ymchwiliad a ddilynol.

Mae llyfr Gene Moran, ‘Running on the Spectrum’, yn hunangofiannol i raddau helaeth, gan dynnu ar ei brofiadau mewn addysg arbennig. Bydd Gene yn siarad am ei daith trwy addysg, heriau, a thwf personol, a hefyd y broses ysgrifennu a chyhoeddi.

Er nad ffuglen yw hi, mae'r awdur lleol Graham Edwards hefyd yn ymuno â ni, a fydd yn rhoi sgwrs ar Richard Jones Berwyn a'i fywyd rhyfeddol ym Mhatagonia.

Dywedodd y Cynghorydd Emrys Wynne, Aelod Arweiniol dros yr Iaith Gymraeg, Diwylliant a Threftadaeth:

“Mae’n wych gweld ein llyfrgelloedd yn cynnal dathliad mor fywiog o ddarllen a chreadigrwydd. Mae Gŵyl Ffuglen yn gyfle gwych i drigolion gwrdd ag awduron talentog, darganfod straeon newydd, a chael eu hysbrydoli i ddarllen ac ysgrifennu mwy. Mae ein llyfrgelloedd yn chwarae rhan hanfodol wrth ddod â chymunedau ynghyd, ac mae’r ŵyl hon yn dangos faint maen nhw’n parhau i gyfoethogi bywyd diwylliannol yma yn Sir Ddinbych.”

Os hoffech chi ddechrau ysgrifennu, beth am ymuno â’n dosbarth meistr ysgrifennu yn Llyfrgell y Rhyl. Bydd yr awdur a’r bardd plant clodwiw, Oliver Sykes, yn rhannu ei awgrymiadau a’i driciau gorau ar sut i ddod o hyd i’ch llais ysgrifennu, sut i roi eich hun yng nghanol eich ysgrifennu a sut i ysgrifennu stori sy’n sefyll allan i blant, yn ogystal â thrafod llwybrau i gyhoeddi.

Gobeithio bod rhywbeth y gall pawb ei fwynhau yn y rhaglen ddigwyddiadau am ddim hon – cysylltwch â'r llyfrgell berthnasol i archebu eich lle, neu archebwch ar-lein. 

Gellir dod o hyd i wybodaeth am ein llyfrgelloedd ar ein gwefan.

Wythnos Llysgennad Cymru

Dathlwch Wythnos Llysgennad Cymru trwy ddod yn Llysgennad Twristiaeth Sir Ddinbych.   

Pam dod yn Llysgennad Twristiaeth? 

• Darganfod ffeithiau manwl am yr ardal
• Cyrsiau ar-lein rhad ac am ddim
• Rhannwch eich gwybodaeth ag eraill
• Derbyn tystysgrif i arddangos eich sgiliau newydd!

Am fwy o wybodaeth am y cynllun Llysgennad Twristaieth yn Sir Ddinbych cliciwch yma.

Cyngerdd Elusennol y Cadeirydd yng Nghadeirlan Llanelwy

Mae'r Cynghorydd Arwel Roberts, Cadeirydd y Cyngor, yn eich gwahodd i'w gyngerdd elusennol yng nghwmni dau gôr lleol enwog sef Meibion ​​Marchan a Chôr Rhuthun.

Manylion y cyngerdd:

      📅 Nos Wener, 21 Tachwedd

      🕢 7.30pm

      📍 Eglwys Gadeiriol Llanelwy

Mae tocynnau ar gyfer y cyngerdd yn £12 ac ar gael o:

• Siop Elfair: Rhuthun/Ruthin (01824 702575)
• Siop Clwyd: Dinbych/Denbigh (01745 813431)
• WISH: Rhuddlan (01745 591264)
• Tudor House: Prestatyn (01745 859528)
• Eleri Woolford: 01824 706196 (eleri.woolford@sirddinbych.gov.uk)

Bydd holl elw’r cyngerdd yn mynd at elusennau dewisol y Cadeirydd sef Hosbis Sant Cyndeyrn ac Urdd Gobaith Cymru.