Yn ddiweddar, cafodd cerddwyr gyfle i fwynhau taith eirlysiau heulog braf i groesawu’r gwanwyn.

Arweiniodd Ceidwaid Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy, ynghyd â’r tîm Natur er Budd Iechyd daith gerdded y gwanwyn i weld yr eirlysiau yn Eglwys Sant Tysilio, Llantysilio.

Bu’r Ceidwaid yn sgwrsio am y gwaith gwella sy’n mynd ymlaen yn Rhaeadr y Bedol cyn mynd i lawr at yr eglwys.

Croesawyd pawb i’r eglwys gan y warden i ddysgu am ei hanes, y bobl enwog sydd wedi eu claddu yno ac i fwynhau tlysni’r eirlysiau o’i hamgylch.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol y Cabinet dros Ddatblygiad Lleol a Chynllunio: “Mae’n bwysig iawn bod pobl yn neilltuo amser i fwynhau bod allan yn yr awyr agored ac mae llawer iawn o astudiaethau sy’n profi pam bod cysylltu â natur a’r tirlun a’r hanes o’i gwmpas yn dda i ni.”

Hoffai’r Ceidwaid ddiolch yn arbennig i wardeiniaid Eglwys Sant Tysilio am groesawu’r grŵp a chynnal sgwrs mor ddifyr am y safle.

Mae Natur er Budd Iechyd yn brosiect ar y cyd sy’n ymgysylltu ag unigolion a chymunedau i hyrwyddo’r gwaith y gall mynediad at natur ei chwarae i wella iechyd a lles. Mae’r rhaglen yn croesawu pobl o bob gallu i gymryd rhan mewn cadwraeth a gweithgareddau awyr agored iach ar garreg eich drws. Ariennir y prosiect gan Lywodraeth y DU.

Os methoch chi’r daith hon ac os hoffech ymuno â digwyddiad yn y dyfodol, neu os hoffech gael copi o amserlen digwyddiadau am ddim Natur er Budd Iechyd, cysylltwch drwy anfon e-bost at naturerbuddiechyd@sirddinbych.gov.uk neu ewch ar dudalen Eventbrite Natur er Budd Iechyd drwy’r ddolen gyswllt: https://shorturl.at/XSVSU

Dros wyliau hanner tymor rhoddwyd cyngor defnyddiol i bobl a oedd yn cerdded eu cŵn mewn parc poblogaidd yn ogystal â darparu ategolion defnyddiol ar gyfer crwydro llwybrau’r ardal.

Bu i Geidwaid o dîm Tirwedd Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy osod stondin ym maes parcio Penbarras, Parc Gwledig Moel Famau yn ystod gwyliau hanner tymor.

Mae’r stondin yn rhan o ymgyrch wybodaeth wedi’i hanelu at helpu i hysbysu cerddwyr cŵn ynglŷn â’r angen i gadw eu hanifeiliaid ar dennyn wrth gerdded drwy gefn gwlad, yn enwedig wrth i dymor wyna agosáu.

Bu Ceidwaid a cheidwaid gwirfoddol yn sgwrsio ag ymwelwyr cyn iddynt gerdded llwybr Clawdd Offa i gyfeiriad Tŵr Jiwbili, er mwyn eu helpu i ddeall y cyfyngiadau a’r canllawiau sydd mewn grym i’w cadw nhw, eu hanifeiliaid ac eraill yn ddiogel.

Fe wnaethant hefyd gynnig bagiau baw cŵn a phethau i’w dal, tenynnau rhag ofn bod rhai perchnogion wedi anghofio dod â thenynnau ar gyfer eu hanifeiliaid, danteithion i’r cŵn a oedd eisoes ar dennyn a mapiau o’r llwybrau i grwydro’r ardal yn ddiogel.

Hefyd, cymerodd y tîm amser i gyfarfod pobl ar hyd llwybr Clawdd Offa i’w helpu i ddeall sut i aros yn ddiogel gyda’u hanifeiliaid yn y rhan hon o Barc Gwledig Moel Famau.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio: “Mae’r ymateb rydym wedi’i gael gan bobl sy’n mynd â chŵn am dro i fyny Moel Famau wedi bod yn dda iawn ac rydw i’n gobeithio ein bod wedi gallu eu helpu a’u cefnogi, i roi mwy o ymwybyddiaeth iddynt o’r cyfyngiadau cefn gwlad sydd mewn grym mewn rhai ardaloedd ar gyfer y tro nesaf y byddant yn mynd am dro gyda’u cŵn.

“Os ydych chi’n dod â’ch ci efo chi i’n cefn gwlad, cofiwch gynllunio o flaen llaw, dewch i wybod am y tir y byddwch chi’n cerdded arno, parchwch y cod cefn gwlad a chadwch eich ci ar dennyn bob amser.”

I gael rhagor o wybodaeth, ewch i https://www.clwydianrangeanddeevalleyaonb.org.uk a dilynwch Tirwedd Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy ar Facebook ac X.

Mae grŵp o artistiaid yn dathlu carreg filltir arbennig mewn parc cefn gwlad.

Mae Peintwyr Parc Gwledig Loggerheads yn ôl yn arddangos eu celf yn yr Oriel rhwng y Gerddi Te a’r bont garreg ym Marc Gwledig Loggerheads.

Maent yn grŵp bach o artistiaid amatur lleol sy’n gweithio mewn amrywiaeth o gyfryngau yn amrywio o acrylig, dyfrliw, pastel, caligraffi a llawer mwy.

Mae’r grŵp celf wedi bod yn dod i Loggerheads i gynnal eu gweithdai wythnosol ers 2006 gyda’r gwaith diweddaraf yn 20fed arddangosfa a gynhelir yn y Parc Gwledig.

Mae llawer o waith celf yr aelodau wedi ei ysbrydoli gan amrywiaeth a harddwch naturiol Tirwedd Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy.

Mae’r arddangosfa eleni’n cynnwys ychwanegiad arbennig o Gornel y Gylfinir; wedi ei ysbrydoli gan Brosiect Cysylltu Gylfinir Cymru mae’r grŵp celf wedi creu amrywiaeth o waith celf a ysbrydolwyd gan y gylfinir i helpu i godi ymwybyddiaeth o’r Gylfinir Ewrasiaidd, rhywogaeth adar o bwysigrwydd diwylliannol sy’n dirywio’n sydyn yng Nghymru.

Nod yr ymdrechion cymunedol hyn, sy’n digwydd ar draws tirwedd ehangach Cymru, yw atal diflaniad y gylfinir fel rhywogaeth fridio, y disgwylir iddo ddigwydd yng Nghymru erbyn 2033.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio: “Os ydych yn mynd i Barc Gwledig Loggerheads i weld y gwaith celf anhygoel yn yr arddangosfa eleni, a wnewch chi bleidleisio dros eich hoff ddarn o waith, gan fod yr artist sy’n cael y mwyaf o bleidleisiau bob blwyddyn yn ennill Tarian Peintwyr Parc Gwledig Loggerheads ac yn dewis elusen i gael holl elw’r arddangosfa.

Dewisodd enillydd y llynedd elusen Tŷ Gobaith.

Bydd yr arddangosfa ymlaen tan 20 Mawrth.

Mae gwaith carbon isel wedi helpu ysgol gynradd yn Ninbych i fod yn fwy effeithlon o ran ynni.

Mae Tîm Ynni y Cyngor wedi helpu Ysgol Twm o’r Nant i wella effeithlonrwydd ynni a sicrhau costau is yn yr hirdymor yn dilyn gwaith carbon isel yn adeilad yr ysgol.

Mae'r tîm wedi rheoli prosiectau ar draws adeiladau'r Cyngor yn cynnwys nifer o ysgolion, i wella effeithlonrwydd ynni adeiladau, lleihau allyriadau a chostau defnyddio dros y tymor hwy hefyd.

Fe asesodd Tîm Ynni y Cyngor yr adeilad er mwyn helpu i ganolbwyntio ar ba feysydd o ddefnydd ynni y gellir eu gwella drwy gyflwyno technoleg newydd ar y safle.

Roedd hyn yn cynnwys gosod system panel solar (14.94KW) ar do’r ysgol. Bydd pob cilowat a gynhyrchir ac a ddefnyddir gan Ysgol Twm o’r Nant yn arbed tua 22 ceiniog. Nid yn unig y mae’r capasiti yma’n lleihau allyriadau carbon yn sylweddol, ond hefyd yn lleihau straen ar isadeiledd y grid lleol.

Cafodd batris storio hefyd eu gosod wrth ymyl y system panel solar er mwyn helpu’r ysgol i storio ynni ychwanegol a gynhyrchir gan y paneli er mwyn ei ddefnyddio ar y safle.

Gosodwyd goleuadau LED y tu mewn i’r ysgol a fydd hefyd yn helpu i wella effeithlonrwydd ynni a lleihau costau defnyddio ynni.

Disgwylir i’r gwaith hwn arbed tua 13664kWh yn flynyddol, dros 5.6 tunnell o allyriadau carbon a thros £5,997.00 y flwyddyn mewn llai o gostau ynni, gan dalu’n ôl yr hyn sydd wedi cael ei fuddsoddi mewn cyfnod byr o amser.

Dywedodd Martyn Smith, Rheolwr Ynni a Charbon Eiddo: “Mae hi wedi bod yn wych dod â darnau amrywiol o dechnoleg ynni ynghyd i helpu i leihau defnydd, allyriadau carbon a chostau hirdymor yr ysgol. Fe fydd hyn hefyd yn helpu i wella amgylchedd yr adeilad ar gyfer disgyblion a staff.”

Fe ychwanegodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, “Mae’r Cyngor wedi ymrwymo i leihau allyriadau carbon ein hadeiladau ac rydym ni’n diolch i’r Tîm Ynni am eu gwaith rhagweithiol parhaus a’r gefnogaeth gan ddisgyblion a staff Ysgol Twm o’r Nant am alluogi i’r prosiect hwn gael ei gwblhau.”

Mae disgyblion Ysgol Uwchradd Prestatyn wedi helpu i gefnogi natur ar safle’r ysgol.

Yn ddiweddar bu i’r disgyblion ymuno â Thîm Bioamrywiaeth a Cheidwaid Cefn Gwlad y Cyngor i helpu i ymestyn gwrychoedd ar y safle i ddarparu mwy o gymorth i natur leol.

Dros y 12 mis diwethaf, mae gwaith wedi parhau ledled ysgolion y sir, er mwyn helpu i gynyddu bioamrywiaeth a chanopïau coed ar diroedd ysgol, i helpu adferiad natur a darparu ardal awyr agored lles addysgol i’r plant. Cafodd y gwaith hwn ei ariannu drwy grant gan Lywodraeth y DU.

Trwy blannu coed ar diroedd ysgolion, mae hefyd yn cefnogi ymdrech y Cyngor i fod yn ddi-garbon drwy gyfrannu at faint o garbon sy’n cael ei storio (neu ei amsugno).

Bu i ddisgyblion helpu i lenwi’r bylchau mewn 110 metr o wrychoedd trwy blannu 16 coeden safonol a chefnogi datblygiad ardal 60 metr newydd o wrychoedd.

Bu iddynt hefyd helpu i blannu 19 coeden fawr i greu ardal goetir ar y cae yn y cefn a hefyd 16 coeden ffrwythau.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, a Chefnogwr Bioamrywiaeth: “Rydym yn ddiolchgar iawn i Ysgol Uwchradd Prestatyn am eu cymorth gwych wrth helpu ein Tîm Bioamrywiaeth i greu cymorth ychwanegol ar y safle i natur leol ei fwynhau a hefyd darparu gwell lles awyr agored a dysgu i’r holl bobl ifanc a gymerodd ran.”

Mae ardal goetir newydd yn gwreiddio mewn ysgol uwchradd yn y Rhyl.

Yn ddiweddar, torchodd disgyblion Crist y Gair eu llewys i helpu i greu hafan newydd i fyd natur ar dir eu hysgol.

Yn ddiweddar bu disgyblion yn helpu Tîm Bioamrywiaeth a Cheidwaid Cefn Gwlad y Cyngor i ddatblygu gwrychoedd a choetiroedd newydd yn yr ysgol.

Cynhaliwyd gwaith plannu prysur ar draws ysgolion y sir i helpu i gynyddu bioamrywiaeth a chanopïau coed ar draws tiroedd ysgol. Mae hyn er mwyn cefnogi byd natur a’i adfer, gan ddarparu ardal awyr agored lles addysgol i bobl ifanc. Cafodd y gwaith hwn ei ariannu drwy grant gan Lywodraeth y DU.

Mae cynyddu nifer y coed ar diroedd ysgol hefyd yn helpu i gefnogi ymgyrch y Cyngor i fod yn ddi-garbon drwy gyfrannu at faint o garbon sy’n cael ei storio (neu ei amsugno).

Bu’r disgyblion yn helpu i greu gwrych 260 metr o hyd, gan gynnwys 14 o goed safonol ynddo. Roedd y rhain yn cynnwys criafol, Masarn Bach, Ffug-geirios, Gwifwrnwydden, Ceirios Du, a Choed Ceirios yr Adar.

Bu disgyblion Crist y Gair hefyd yn helpu i blannu cymysgedd o goed derw, gwern a helyg yn ardal yr ysgol goedwig. Cyfanswm arwynebedd y gwaith plannu a gyflawnwyd gan ddisgyblion y Tîm Bioamrywiaeth a'r ceidwaid yw 400 metr sgwâr.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, a’r Cefnogwr Bioamrywiaeth: “Rydym yn ddiolchgar iawn i ddisgyblion Crist y Gair am eu cymorth gwych wrth helpu ein Tîm Bioamrywiaeth a’r ceidwaid i greu’r ardal newydd hon ar y safle i natur leol ei fwynhau a hefyd darparu gwell lles awyr agored a dysgu i’r holl bobl ifanc yn yr ysgol.”

Mae gwaith wedi dechrau ar greu parc natur newydd yn Sir Ddinbych.

Mae cam cyntaf y gwaith o ddatblygu ac adfywio coetir a pharcdir o amgylch Castell Bodelwyddan wedi dechrau.

Wedi’i ariannu gan Lywodraeth y DU, fe fydd y gwaith adnewyddu ym Mharc Bodelwyddan yn golygu y bydd y parcdiroedd, coetiroedd a pherllannau yn ailagor i’r cyhoedd unwaith eto.

Mae bron i filltir a hanner o lwybrau calchfaen newydd sy’n addas i bobl anabl eu defnyddio wedi cael eu datblygu ar draws tir o waelod y parcdir, gan gysylltu i fyny at y coetir.

Fe fydd y llwybrau yma’n gweu trwy ardaloedd o goetir a dolydd blodau gwyllt sydd newydd eu plannu er mwyn helpu bioamrywiaeth leol, i gyd-fynd â’r golygfeydd o Gastell Bodelwyddan a Dyffryn Clwyd. Mae hen berllan wedi cael ei hagor er mwyn cerdded drwyddi hefyd, fe fydd byrddau dehongli yn cael eu lleoli ar hyd y llwybrau er mwyn rhoi eglurhad am y tir gerllaw ac fe fydd seddi newydd yn cael eu darparu.

Fe fydd gwrychoedd yn cael eu plannu ar hyd ffensys ffiniol newydd i gefnogi natur lleol ar y parcdir. Fe fydd mynediad yn cael ei ddarparu i yr o geirw iwrch y parcdir mewn mannau allweddol yn y ffensys ffiniol newydd.

Mae gwaith wedi cael ei wneud i gadw’r ffosydd hanesyddol o’r Rhyfel Byd Cyntaf ym mhen uchaf y parcdir gyda ffensys newydd i amddiffyn y safle.

Fe fydd llwybrau’r coetir hefyd yn cael eu hadnewyddu gyda thopin calchfaen newydd i wella mynediad i ymwelwyr i Barc Bodelwyddan, ynghyd ag arwyddion newydd yn yr ardal a’r parcdir.

Mae ffensys amddiffynnol arbennig wedi cael eu hadeiladu yn y coetir i amddiffyn ardaloedd o goed a phlanhigion yn cynnwys yr hen Berllan Fictoraidd rhag ceirw er mwyn i rywogaethau penodol ffynnu’n gryfach wrth symud ymlaen.

Mae ardal parcio newydd wedi cael ei greu ger y fynedfa waelod oddi yr A55 i bobl sy’n ymweld â’r parc. Mae cam cyntaf y gwaith fod i gael ei gwblhau ym mis Mai.

Meddai’r Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio: “Rydym ni’n falch iawn o weld bod Parc Bodelwyddan yn dechrau siapio ac rydym ni’n edrych ymlaen at groesawu’r cyhoedd yn ôl i’r ardal wych yma i gefnogi eu lles corfforol a meddyliol trwy gerdded drwy amrywiaeth mor eang o barcdir.

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant a Chefnogwr Bioamrywiaeth y Cyngor: “Fe fydd adnewyddu’r parcdir yn rhoi cefnogaeth hollbwysig y mae ein bywyd gwyllt lleol ei angen i oroesi wrth symud ymlaen a bydd hefyd yn rhoi lle gwych i breswylwyr ac ymwelwyr â Sir Ddinbych i ymweld i brofi’r natur sydd gan ein Sir i’w gynnig.”

Bydd mynedfa hafan natur yn cael ei ailfywiogi’r haf hwn.

Mae gwaith wedi dechrau ar roi hwb i fioamrywiaeth mynedfa Coed y Morfa ym Mhrestatyn.

Mae Ceidwaid Cefn Gwlad Sir Ddinbych a gwirfoddolwyr Natur Er Budd Iechyd yn ehangu’r ddôl flodau gwyllt ar y dde wrth i chi ddod i mewn i barc Coed y Morfa.

Mae’r grŵp yn ehangu’r ddôl drwy glirio’r prysg ar yr ochr uchaf iddi a pharatoi’r pridd ar gyfer cymysgedd o flodau gwyllt a glaswellt, yn cynnwys 25 o rywogaethau gwahanol fel briallen Fair sawrus, cribell felen, blodau'r brain, gwygbys, cynffonwellt y maes a pheiswellt coch.

Bydd yr ardal hon wedyn yn ategu’r safle blodau gwyllt wrth ymyl y ffordd fynediad.

Bydd ehangu’r ardal flodau gwyllt yn helpu i roi hwb i bryfed peillio a bywyd gwyllt Coed y Morfa sy’n bwydo ar bryfaid.

Mae creu safleoedd blodau gwyllt yn bwysig oherwydd ers y 1930au mae’r DU wedi colli 97% o’i gynefinoedd dolydd blodau gwyllt, sydd wedi cael effaith ar bryfed peillio hanfodol fel gwenyn sy’n helpu i ddod â bwyd i aelwydydd.

Meddai Sasha Taylor, Ceidwad Cefn Gwlad: “Mae creu ardaloedd fel hyn yn bwysig gan ei fod yn darparu priffordd i bryfed ac anifeiliaid ar draws y sir i helpu i ailboblogi safleoedd eraill gerllaw drwy gludo hadau o un lle i’r llall.

“Mae hefyd yn wych i’r gymuned gan y byddan nhw’n gweld yr ardal hon yn darparu llinell fywyd i flodau sy’n galluogi cenedlaethau’r dyfodol i fwynhau’r safle ochr yn ochr â’r gefnogaeth gadarnhaol mae’r ardal yn ei rhoi i natur leol.”

Meddai’r Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, a’r Cefnogwr Bioamrywiaeth: “Mae dolydd blodau gwyllt yn hanfodol ar gyfer cefnogi natur leol sydd wedi dioddef effeithiau’r newid yn yr hinsawdd. Wrth i ni gyflwyno mwy o flodau gwyllt i’r tir byddan nhw’n helpu i gynyddu bioamrywiaeth a lliw fel y gall cymunedau fwynhau’r ardal ac er mwyn cefnogi pryfed peillio sydd mewn perygl, sy’n helpu i roi bwyd ar ein byrddau.

“O gofio’r amser sydd arnyn nhw ei angen i sefydlu, bydd ein holl ddolydd er lles preswylwyr a bywyd gwyllt i’w mwynhau nawr ac, yn bwysicach fyth, ar gyfer cenedlaethau'r dyfodol ym Mhrestatyn.”

Mae cymorth wedi ei roi i natur sydd ar hyd llwybr poblogaidd yn Sir Ddinbych.

Mae Gwasanaeth Cefn Gwlad Sir Ddinbych a Gwirfoddolwyr Natur Er Budd Iechyd wedi rhoi bywyd newydd i natur ar hyd Llwybr Prestatyn i Ddyserth a hynny gyda chrefft draddodiadol a ddefnyddir gyda choetiroedd.

Mae gwaith coedlannu wedi ei wneud ar goed cyll ger yr hen lein reilffordd nad yw’n cael ei defnyddio mwyach, ger Y Sied yng Ngallt Melyd.

Fel rhan o’r dechneg sgiliau coed caiff y goeden gollen ei thorri i lefel y tir er mwyn helpu coesau newydd i aildyfu o’r gwaelod er mwyn hybu adnewyddiad y goeden.

Mae arfer y dechneg hon ar hyd Llwybr Prestatyn i Ddyserth hefyd yn helpu i gefnogi natur yn yr ardal. Mae coedlannu yn galluogi i fwy o olau i daro’r tir o amgylch y coed gan roi mwy o gefnogaeth i rywogaethau planhigion eraill, gan achosi adwaith cadwynol sy’n cynyddu ystod y planhigion a bywyd gwyllt mewn ardal o goetir.

Dywedodd Sasha Taylor, Ceidwad Cefn Gwlad: “Rydym hefyd wedi gallu creu twmpathau cynefinoedd o dorbrennau coed cyll sydd gennym ni o’r gwaith coedlannu ar hyd y llwybr. Mae’r rhain yn bwysig ar gyfer cefnogi twf bioamrywiaeth yn yr ardal hon gan y byddant yn darparu bwyd a hefyd lloches fel y gall natur leol ffynnu a goroesi.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant a Chefnogwr Bioamrywiaeth y Cyngor: “Mae’r gwaith traddodiadol hwn yn bwysig ar gyfer cefnogi twf bioamrywiaeth yn y dyfodol. Pob clod i’r gwirfoddolwyr a’r staff Cefn Gwlad am helpu natur i ffynnu ar hyd y llwybr gwych hwn fel y gall cymunedau lleol ei fwynhau.”