Yn ddiweddar, bu trigolion lleol sydd yn derbyn Cefnogaeth Iechyd Meddwl drwy'r Cyngor a Bwrdd Iechyd Betsi Cadwaladr yn cymryd rhan mewn prosiect i drawsnewid eu hadeilad Iechyd Meddwl Cymunedol yn Ninbych, Tîm Dyffryn Clwyd.

Tarddiad y syniad oedd trigolion yn rhannu adborth gyda staff, a’r casgliad oedd bod yr adeilad yn rhy ffurfiol a chlinigol, gan amharu ar y ffordd yr oeddynt yn ymgysylltu â’r gwasanaeth.

Roedd y ddau wasanaeth eisiau sicrhau bod trigolion yn teimlo bod eu barn yn cael eu clywed a’u gwerthfawrogi, ac roeddynt yn teimlo y byddai’n beth da petai trigolion yn ymgymryd â pherchnogaeth y gofod maen nhw’n ei ddefnyddio.

Yn ystod sesiynau ‘Lles drwy Gelf’ sy’n cael eu hariannu gan grant Unigrwydd ac Ynysigrwydd Cymunedol Cysylltu Cymunedau Llywodraeth Cymru, bu’r dinasyddion yn datblygu darnau o gelf i addurno’r ystafelloedd, gan ddefnyddio sawl cyfrwng yn cynnwys inc, cyanotype a hyd yn oed potiau planhigion oedd wedi'u gwehyddu.

Mae wal nodwedd i’w gweld mewn dwy ystafell sydd wedi’u paentio mewn lliwiau cynhesach, tawelol, a rhoddwyd cyfle i ddinasyddion ailenwi’r ystafelloedd ymgynghori yn yr adeilad hefyd, er mwyn sicrhau eu bod yn cyd-fynd â thema natur y prosiect. Mae’r ystafelloedd bellach wedi cael eu henwi ar ôl tri mynydd lleol, sef Moel Famau, Moel Arthur a Moel Fenlli.

Fe sicrhawyd arian hefyd i brynu dodrefn newydd ar gyfer yr ystafelloedd a fydd yn help i foderneiddio’r gofod yma.

Mae’r broses o gymryd rhan yn y prosiect yma wedi galluogi trigolion i weithredu 5 Ffordd at Les, sy’n helpu iddynt gynnal Lles Meddyliol drwy gysylltu ag eraill, I Roi, I Sylwi, I fod yn Weithgar ac I Ddysgu Rhywbeth Newydd. Y gobaith yw y bydd yn helpu i newid canfyddiad trigolion o’r adeilad a’u hailgysylltu gyda’r gwasanaeth mewn modd mwy cadarnhaol.

Dywedodd Ann Lloyd, Pennaeth Gwasanaethau Gofal Cymdeithasol a Digartrefedd Oedolion: “Mae’r trawsnewidiad o Dîm Dyffryn Clwyd dan arweiniad trigolion yn ysbrydoledig, gan ddangos effaith ryfeddol awdurdodi unigolion i helpu i lywio’r gwasanaethau lleol maen nhw’n eu defnyddio. Mae’r prosiect hwn yn enghraifft wych arall o ymgysylltu a chydweithio yn arwain at newid cadarnhaol yn y gymuned.”

Mae Cymdeithas Canolfan Iâl Association (CCIA) wedi penodi contractwr i ymgymryd â gwelliannau ar adeilad hen ysgol, i fod yn ganolbwynt cymunedol ym Mryneglwys.

Ar 19 Ionawr 2023, cafodd Cyngor Sir Ddinbych gadarnhad bod £10.95 miliwn wedi’i ddyfarnu iddynt gan Llywodraeth y DU ar gyfer cyn-etholaeth Gorllewin Clwyd i gefnogi y ddatblygiad o 10 prosiect sydd â’r nod o warchod treftadaeth unigryw Rhuthun, lles a’i chymunedau gwledig.

Roedd y prosiect yma yn un o’r 10 a gynhwyswyd yng nghais y Cyngor i Lywodraeth y DU, ac o ganlyniad derbyniodd Cymdeithas Canolfan Ial (CCIA) £327,000 o’r cyllid yma gan Lywodraeth y DU i adnewyddu’r hen ysgol bentref a sicrhawyd £65,000 pellach o Gronfa Fferm Wynt Clocaenog tuag at y prosiect.

Ar ôl cau Ysgol Bryneglwys yn 2014, daeth grŵp o wirfoddolwyr at ei gilydd i sicrhau y gallai ased cymunedol gwerthfawr ar un adeg ddod yn rhan annatod o’r gymuned unwaith eto.

Ffurfiodd y grŵp o breswylwyr Gymdeithas Canolfan Iâl Association (CCIA) a derbyn statws elusen ym mis Ebrill 2020, gyda’r nod i droi’r hen ysgol yn ganolbwynt cymunedol sydd wirioneddol ei angen.

Roedd Adever Construction yn llwyddiannus yn eu tendr ar gyfer y prosiect ac mae gwaith rhagarweiniol wedi dechrau i gael gwared ar asbestos presennol o fewn yr adeilad, cynnal profion aer glân a rendro’r tu allan i’r canolbwynt cymunedol.

Bydd gwelliannau pellach y tu mewn i’r adeilad yn galluogi i ddigwyddiadau cymunedol gael eu cynnal o fewn y canolbwynt cymunedol yn y dyfodol a darparu cyfleuster canolfan glyd i breswylwyr.

Dywedodd Pat Downes, Cadeirydd Cymdeithas Canolfan Iâl Association (CCIA):

“Cafodd Cymdeithas Canolfan Iâl Association (CCIA) ei ffurfio fel elusen un mater i droi’r hen ysgol yn ganolbwynt cymunedol sydd wir ei angen. Mae wedi bod yn lawer o waith caled ac mae cymaint o bobl wedi ein helpu ni dros y blynyddoedd. Mae yna ymdrech tîm gwirioneddol wedi bod o amgylch y prosiect hwn.

“Mae’n amser cyffrous, nid yn unig i CCIA, ond gobeithio y bydd y pentref cyfan yn edrych ymlaen at gael yr amwynder hwn. ydd yn cynnig cyfle i breswylwyr ddod ynghyd yn rheolaidd yn y caffi newydd ac yn darparu lle i gynnal digwyddiadau fel cyngherddau. Bydd hefyd ar gael i’w logi unwaith y bydd y gwaith wedi’i gwblhau.”

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Rydym yn falch o glywed bod contractwr wedi’i benodi i gwblhau’r gwelliannau hyn sydd wir eu hangen i greu canolbwynt cymunedol ym Mryneglwys.

“Mae’n gyffrous bod Cyngor Sir Ddinbych wedi gallu cefnogi’r gymuned hon i gyflawni eu dyheadau. Mae hybiau fel hyn hefyd yn chwarae rôl hanfodol i ddod â’r preswylwyr ynghyd ac rydym yn gobeithio pan fydd y gwaith adfer wedi’i gwblhau y bydd yn ased gwerthfawr i bobl Bryneglwys.”

Ar ôl canlyniadau Lefel A a TGAU yn ddiweddar, mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn rhoi sbotolau ar berson ifanc y buon nhw’n ei gefnogi’n ddiweddar ar ôl iddo adael addysg.

Mae gan Alex angerdd at Beirianneg ac fe ymhelaethodd ar hyn ymhellach trwy gynllun Dechrau Gweithio.

Mae’r Cynllun Dechrau Gweithio wedi’i ddylunio i ddarparu cyfleoedd lleoliad gwaith amhrisiadwy i bobl mewn sector maen nhw’n angerddol amdano, ac roedd yn drobwynt i Alex. Ar ôl ennill ei gymhwyster Lefel 2 mewn Peirianneg, gofynnodd am arweiniad arbenigol gan Swyddog Lleoliadau a fu’n helpu Alex i gael lleoliad 12 wythnos ym maes mecaneg ar ôl dangos sgiliau ac ymroddiad arbennig trwy gydol ei broses gyfweld. Mae posibilrwydd y bydd hon yn rôl barhaol ar ôl iddo gwblhau’r lleoliad.

Dywedodd cyn-gyfranogwr Sir Ddinbych yn Gweithio, Alex:

“Doeddwn i ddim yn siŵr lle i droi am gefnogaeth gyrfa ar ôl gadael addysg, ond cyn gynted i mi glywed am Sir Ddinbych yn Gweithio, cysylltais â nhw.

Rhoddodd y Cynllun Dechrau Gweithio gyfle i mi ennill gwybodaeth a sgiliau i gael y swydd yr oeddwn ei heisiau, a bydd y profiad hwn yn aros gyda mi wrth i mi ddatblygu ymhellach yn fy ngyrfa.

Byddwn i’n argymell Sir Ddinbych yn Gweithio i unrhyw un sydd wedi gadael yr ysgol neu addysg fel fi, heb y profiad na’r sgiliau perthnasol ar gyfer eich gyrfa ddewisol. Cefais lawer o help ganddyn nhw.”

Meddai Ross o Redstone Services, Rhuthun:

“Mae Alex wedi bod gyda ni ers rhai wythnosau bellach yn helpu o amgylch y gweithdy a’n dysgu’r broses a’r manylder rydyn ni’n rhoi i’n gwaith er mwyn gallu trwsio cerbydau i’r lefel uchaf. Mae Dechrau Gwaith wedi ein helpu i ddod o hyd i’r person iawn i’n cwmni ni. Baswn i’n argymell Sir Ddinbych yn Gweithio i unrhyw gyflogwr sydd angen help llaw wrth edrych am weithwyr.”

Dywedodd Racheal Sumner-Lewis, Rheolwr Perthnasoedd Cyflogwyr a Hyfforddiant yn Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Daeth Alex atom i chwilio am yrfa ddiogel ym maes mecaneg ac rydym wrth ein boddau o fod wedi gallu ei gefnogi gyda hynny.

Trwy gynnig cefnogaeth wedi’i haddasu a sicrhau eu bod yn cael eu paru â chyfleoedd am leoliadau sydd ar gael, gallwn wylio cyfranogwyr yn rhagori yn eu llwybr gyrfa dewisol.

Os oes angen cefnogaeth cyflogaeth arnoch chi, cysylltwch â Sir Ddinbych yn Gweithio i weld sut gallwn ni eich helpu chi.”

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Gall canfod y cam nesaf ar ôl gorffen yn yr ysgol fod yn ddryslyd i rai.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yno i sicrhau bod rhai sy’n gadael yr ysgol yn cael yr help sydd ei angen arnynt wrth gymryd y cam nesaf ar eu taith.”

Mae’r Cynllun Dechrau Gweithio yn darparu cyfleoedd am leoliadau gwaith i breswylwyr Sir Ddinbych 16 oed a hŷn, i ennill profiad mewn swydd o’u dewis.

Os oes gennych chi ddiddordeb mewn gwneud cais am un o’n lleoliadau Dechrau Gweithio, anfonwch e-bost at workstart@sirddinbych.gov.uk.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio yn cael ei hariannu’n rhannol drwy Raglen Cymunedau am Waith a Mwy Llywodraeth Cymru sy’n cefnogi’r bobl dan yr anfantais fwyaf yn y farchnad lafur i oresgyn y rhwystrau sy’n eu hatal nhw rhag cael gwaith.

Mae Sir Ddinbych yn Gweithio wedi’w hariannu’n rhannol gan Lywodraeth y DU.

Mae darpar wneuthurwyr ffilmiau lleol wedi cael cyfle i gymryd rhan mewn sesiynau blasu am ddim a gynhelir gan arbenigwyr diwydiant dros ddwy sesiwn.

Bu Sir Ddinbych yn Gweithio yn gweithio gyda elusen Cherddoriaeth a Ffilm Cymunedol TAPE sy’n seiliedig yn Hen Golwyn, a sefydlwyd dau weithdy am ddim yn Llyfrgell y Rhyl, gan roi cyfle i ddarpar wneuthurwyr ffilmiau lleol ddefnyddio offer ffilmio a golygu o safon broffesiynol.

Gwnaeth cyfranogwyr Sir Ddinbych yn Gweithio, busnesau a gwasanaethau lleol wirfoddoli i fod ar gamera yn rhannu eu profiadau cadarnhaol a phersonol o ddefnyddio’r gwasanaeth cyflogadwyedd a sgiliau a ddarperir gan Sir Ddinbych yn Gweithio, a bu cyfranogwyr newydd yn cydweithio i gofnodi eu stori.

Niall Jones o TAPE fu’n arwain y ddwy sesiwn, ac eglurodd hanfodion creu ffilmiau, gan rannu technegau a sgiliau allweddol yn ystod sesiwn awr a hanner.

Dywedodd Niall Jones, gwneuthurwr ffilmiau yng Ngherddoriaeth a Ffilm Cymunedol TAPE:

“Mae rhannu sgiliau ac angerdd creadigol mewn ffordd sy’n cynnwys pawb wrth wraidd ethos TAPE. Diolch i Sir Ddinbych yn Gweithio am ganiatáu i ni gysylltu ymhellach â phreswylwyr Sir Ddinbych, a diolch i bawb a ddaeth i’r sesiynau i sicrhau ei fod yn brofiad mor ddifyr!”

Dywedodd Melanie Evans, Prif Reolwr ac Arweinydd Strategol Sir Ddinbych yn Gweithio:

“Mae digwyddiadau fel hyn yn amlygu pwysigrwydd y gwasanaeth hwn a’r amrywiaeth eang o gefnogaeth cyflogaeth a sgiliau sydd ar gael i’n pobl ifanc yn y sir.

Rydym yn ddiolchgar o fod wedi gallu cydweithio â TAPE i ddarparu’r sesiynau hyn am ddim. Mae’r math hwn o broffesiynoldeb yn darparu profiad i breswylwyr gan ddefnyddio offer o ansawdd uchel, a fydd yn ychwanegu gwerth at eu CV.”

Dywedodd y Cynghorydd Jason McLellan, Arweinydd y Cyngor ac Aelod Arweiniol Twf Economaidd a Threchu Amddifadedd:

“Bydd y wybodaeth a gafwyd o’r sesiynau hyn yn rhoi mwy o ddealltwriaeth i ddarpar wneuthurwyr ffilmiau lleol o’r maes maen nhw am weithio ynddo.

Mae gweithio gyda gweithwyr proffesiynol yn caniatáu twf a dealltwriaeth ac mae’n ffordd wych o greu CV.”

Mae rhwydwaith gwefru cerbydau trydan cyhoeddus wedi dathlu ei ben-blwydd cyntaf drwy ddarparu miloedd o filltiroedd gwyrdd i fodurwyr i deithio o amgylch Sir Ddinbych.

Ers lansio’n swyddogol yr haf diwethaf, mae rhwydwaith y Cyngor o fannau gwefru cerbydau trydan wedi’u lleoli ar draws holl drefi’r sir wedi darparu 239,146kwh i fodurwyr yn defnyddio’r cyfleusterau.

Mae hynny gyfwerth â 837,000 milltir o deithiau carbon is mwy gwyrdd wedi’u darparu gan y rhwydwaith, sydd yr un pellter â theithio o amgylch cylchedd y byd bron i 34 gwaith.

Yn nes at adref, mae’r milltiroedd gyfwerth ag oddeutu 1,000 o deithiau o Lands End i John O’Groats a 9,300 o deithiau o Gaergybi i Wrecsam.

O ran y rhai hynny sy’n defnyddio milltiroedd mwy gwyrdd i deithio o amgylch Sir Ddinbych, mae’r swm blynyddol yn gyfwerth yn fras â 19,420 o deithiau mewn car o arfordir Prestatyn i olygfeydd yr Afon Dyfrdwy yn Llangollen.

A hithau’n wyliau’r haf, gall y rhwydwaith cerbydau trydan ddarparu cyfle ardderchog i deithio o amgylch Sir Ddinbych i fwynhau’r holl atyniadau sydd gan y sir i’w cynnig wrth wefru eich cerbyd.

Os ydych chi’n bwriadu ymweld â Rheilffordd Llangollen, mae pum peiriant gwefru cerbydau trydan ar gael ger yr orsaf ym maes parcio Lôn Las, Corwen, fel rhan o brosiect ar y safle a ariannwyd gan Gronfa Ffyniant Bro Llywodraeth y DU. Yn Llangollen, mae mannau gwefru ar gael yn Heol y Farchnad a meysydd parcio’r Pafiliwn.

Mae maes parcio Cae Ddôl yn Rhuthun yn cynnig cyfleusterau gwefru cerbydau trydan i’w defnyddio ger y Carchar a’r parc ei hun os ydych yn ymweld â’r dref gyda’r teulu ac mae mannau gwefru hefyd ar gael yng Nghanolfan Grefft Rhuthun.

Os ydych yn ymweld â’r arfordir yr haf hwn, mae gwefrwyr cyflym ar gael ym maes parcio Gorllewin Stryd Cinmel, Y Rhyl a maes parcio Rhodfa Brenin, Prestatyn.

Mae mannau gwefru eraill y rhwydwaith ym maes parcio Lôn y Post, Dinbych, maes parcio’r lawnt fowlio yn Llanelwy, maes parcio Morley Road yn Y Rhyl a maes parcio Rhodfa Rhedyn, Prestatyn.

Ategwyd y gwaith ar y rhwydwaith wefru ychwanegol ar gyfer rhai safleoedd gan gyllid grant drwy Swyddfa Cerbydau Di-allyriadau Llywodraeth y DU (OZEV)

Mae'r prosiect hwn hefyd wedi'i gynnal i gefnogi pobl i drosglwyddo i gerbyd trydan lle nad oedd ganddynt fynediad i gyfleuster gwefru o'r blaen.

Mae’r rhwydwaith cerbydau trydan cyhoeddus yn rhan o gamau gweithredu cyffredinol y Cyngor i fynd i’r afael â newid hinsawdd yn dilyn datganiad Argyfwng Hinsawdd ac Ecolegol yn 2019 drwy leihau ôl-troed carbon y sir.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Braf iawn yw gweld y rhwydwaith cerbydau trydan cyhoeddus yn helpu i gefnogi milltiroedd mwy gwyrdd yn ystod y flwyddyn swyddogol gyntaf. Rydym eisiau lleihau allyriadau carbon o amgylch y sir ac mae’r rhwydwaith yn helpu i symud tuag at hyn drwy gefnogi dulliau mwy gwyrdd o deithio.

“Mae’r rhwydwaith gwefru cerbydau trydan cyhoeddus hefyd yn ddelfrydol ar gyfer unrhyw un sy’n lleol i’r sir neu sy’n ymweld o bell yr haf hwn oherwydd ei fod yn darparu cefnogaeth ddelfrydol ar gyfer ymweld ag atyniadau a gwefru cerbydau wrth wneud hynny.

“Gall gyrwyr cerbydau trydan gynllunio llwybrau o amgylch y sir yn defnyddio’r rhwydwaith i fwynhau’r hyn sydd gan Sir Ddinbych i’w gynnig, a chefnogi ein busnesau lleol pan fyddant yn stopio mewn mannau gwefru a darganfod beth sydd gan y trefi i’w gynnig tra eu bod yn aros.

“Mae’r cyfleusterau hyn hefyd yn bwysig i helpu’r rhai hynny sydd eisiau newid i gerbydau trydan ond nid oes ganddynt y cyfleuster na man parcio oddi ar y ffordd i wneud hynny.”

Mae coeden brin, sydd wedi rhoi ysbrydoliaeth i enwi llawer o dafarndai yn y DU, yn hau dyfodol newydd iddi’i hun yn Sir Ddinbych.

Mae Coed Cerddin Gwyllt yn ffynnu yr haf hwn ym Mhlanhigfa y Cyngor yn Llanelwy.

Nod y blanhigfa goed yn Green Gates Farm, Llanelwy yw cynhyrchu 5,000 o blanhigion blodau gwylltion cynhenid y flwyddyn, ynghyd â 5,000 o goed cynhenid.

Bydd coed a phlanhigion a dyfir yn y blanhigfa yn y pen draw yn mynd yn ôl i gefn gwlad i hybu bioamrywiaeth.

Dim ond mewn ychydig o leoliadau anghysbell ar draws Sir Ddinbych y mae’r gerddinen i’w gweld. Yn hanesyddol fe'i gelwir hefyd yn goeden ‘chequers’ yn Saesneg oherwydd y ffrwythau y dywedir eu bod yn blasu'n debyg i ddatys ac a roddwyd i blant yn y gorffennol fel fferins.

Yn draddodiadol, gwnaed cwrw brag alcoholig o ffrwythau’r goeden hefyd a chredir mai dyma sydd wedi arwain at enwi nifer o dafarndai yn ‘Chequers’.

Wedi egino nifer o goed Cerddin a gasglwyd yr hydref diwethaf, mae’r blanhigfa leol wedi tyfu nifer o goed iach i gefnogi’r darn hanesyddol hwn o natur.

Mae’r blanhigfa goed a ariennir gan Lywodraeth Cymru trwy brosiect Galluogi Adnoddau Naturiol a Lles Partneriaethau Natur Lleol Cymru a grant Lleoedd Lleol ar gyfer Natur, bellach yn gartref i 240 o goed Cerddin iach sy’n tyfu.

Meddai Liam Blazey, Uwch-swyddog Bioamrywiaeth: “Rydym yn falch iawn bod y cyfleusterau yma yn y blanhigfa goed wedi rhoi achubiaeth bwysig yn ein sir i goeden brin â chydnabyddiaeth hanesyddol.

“Ar ôl egino mewn bagiau rhewgell yn llawn compost yn yr oergell, gyda chymorth y staff a’n grŵp gwych o wirfoddolwyr sy’n cefnogi’r blanhigfa, symudwyd yr hadau i botiau gwreiddio, cyn cael eu plannu mewn potiau 3 litr.

“Diolch i’r holl sylw a roddwyd i warchod y Gerddinen, mae gennym 240 o goed yn yr awyr agored ar dir y blanhigfa yn mwynhau’r tywydd cynnes, ac maen nhw’n tyfu’n dda. Pan fyddant wedi tyfu digon, byddwn yn eu symud i rannau o’r sir i helpu i roi hwb i’w niferoedd.”

Meddai’r Cyng. Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant, a Chefnogwr Bioamrywiaeth: “Mae ein tîm Bioamrywiaeth yn gweithio’n galed i leihau effaith newid hinsawdd ar ein tiroedd, lle mae llawer o rywogaethau’n prinhau’n anffodus.

“Bydd yr ymdrech wych hon nid yn unig yn helpu byd natur i wella ond bydd hefyd yn rhoi darn o hanes yn ôl i’n cymunedau yn y dyfodol y gallant fynd allan i’r awyr agored i ymweld ag ef a’i fwynhau er eu lles corfforol a meddyliol eu hunain.”

Mae gwaith carbon isel yng nghyfleuster storio’r Cyngor wedi gostwng y defnydd o ynni yn sylweddol ar sail misol bron 75 y cant.

Mae Tîm Ynni y Cyngor wedi cwblhau prosiect i leihau’r defnydd o ynni a hefyd i leihau costau ynni yn hirdymor yn safle Storfeydd Corfforaethol y Cyngor yn Lôn Parcwr, Rhuthun.

Mae’r tîm wedi gweithio ar nifer o brosiectau i helpu i wella effeithlonrwydd ynni adeiladau’r Cyngor, yn ogystal â chefnogi’r gwaith o leihau allyriadau carbon a chostau ynni yn yr hirdymor.

Mae’r gwaith parhaus hwn yn rhan o ymgyrch y Cyngor i ymdrin â’r argyfwng hinsawdd a natur a gyhoeddwyd yn 2019 a lleihau ei ôl-troed carbon adeiladau ei hun fel rhan o’r ymateb.

Mae Storfeydd Corfforaethol yn cefnogi gwasanaethau ar draws y Cyngor drwy ddarparu cyfleusterau storio sydd eu hangen.

Gosododd y Tîm Ynni system oleuo LED newydd sy’n gallu helpu i leihau defnydd trydan i oleuo adeiladau o leiaf 50 y cant.

Ynghyd â’r system LED ac 11kW o baneli solar ffotofoltäig hefyd wedi eu gosod ar do’r adeilad i harneisio ynni’r haul i leihau’r defnydd o’r Grid Cenedlaethol. Mae gwelliannau effeithlonrwydd ynni i’r rheolyddion gwresogi hefyd wedi eu cwblhau.

Mae’r gwaith cyfunol hwn wedi gweld gostyngiad o hyd at 75 y cant mewn defnydd ynni yn ystod misoedd yr haf yn y safle gan arwain at arbediad cost o £1109 y mis. Disgwylir arbedion blynyddol o dros £11,000 y flwyddyn. Bydd yr arbedion allyriadau carbon dros 11 tunnell y flwyddyn.

Dywedodd Martyn Smith, Rheolwr Ynni a Charbon Eiddo: “Mae storfeydd corfforaethol yn adeilad unigryw i ni roi sylw iddo gan nad oes yna lawer o ffenestri yn yr adeilad sy’n golygu bron dim golau naturiol ac mae golau yn flaenoriaeth gan ei fod y prif ddefnyddiwr ynni. Mae defnyddio system LED i fynd i’r afael â’r angen am olau rheolaidd yn yr adeilad, a gefnogir gan y paneli ffotofoltäig wedi ein helpu i gyflawni’r gostyngiad mawr hwn mewn defnydd ynni a hefyd costau ynni is dros yr hirdymor.

Mae prosiectau a gwblhawyd mewn adeiladau eraill sy’n eiddo i’r Cyngor hefyd wedi gweld y Tîm Ynni yn llwyddo i gyrraedd carreg filltir bwysig o dros fegawat o gapasiti ynni adnewyddadwy (1099kWp). Cynhyrchir y mwyafrif o’r ynni hwn drwy baneli solar ffotofoltäig ar y to. Gall pob cilowat a gynhyrchir gan baneli ffotofoltäig arbed tua 30 ceiniog.

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant: “Rydym wedi ymrwymo i barhau i sicrhau fod yr ôl-troed carbon yn gostwng ar draws y sir drwy edrych ar adeiladau sy’n eiddo i ni a datblygu prosiectau i helpu i dorri allyriadau ac arbed costau ynni yn yr hirdymor. Yn ogystal ag edrych ar ein hadeiladau rydym hefyd yn canolbwyntio ar brosiectau i gefnogi’r gwaith o leihau allbwn carbon o'n fflyd, cerbydau preifat yn ogystal â hybu gwytnwch bioamrywiaeth ar draws y sir.

Yn ddiweddar, bu i ddisgyblion o Ysgol Dinas Brân dorchi eu llewys er mwyn dysgu sgiliau rheoli cefn gwlad.

Cafodd y bobl ifanc eu cefnogi gan Swyddogion Ymgysylltu Addysg o wasanaeth Llwybrau'r Cyngor i gymryd rhan mewn sesiynau addysg awyr agored a gynhaliwyd gan Geidwaid Cefn Gwlad o amgylch ardal ddeheuol y sir.

Mae ‘Prosiect Addysg Sir Ddinbych – Tîm Llwybrau’ yn cefnogi pobl ifanc yn Sir Ddinbych i leihau eu risg o ymddieithrio oddi wrth addysg, ac yn eu helpu i ail-ymgysylltu ag addysg neu symud i waith neu hyfforddiant ar ddiwedd blwyddyn 11. Cafodd y gwasanaeth arian gan Gronfa Ffyniant Gyffredin Llywodraeth y DU.

Mae Ceidwaid Tirweddau Cenedlaethol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy wedi helpu’r disgyblion i ddysgu sgiliau rheoli cefn gwlad a sgiliau eraill trwy’r sesiynau, yn cynnwys:

• • Clirio rhedyn yn Ninas Brân
  • Tynnu ffromlys ym Mharc Gwledig Tŷ Mawr
  • Garddio yng Ngardd Gymunedol Corwen
  • Gweithgareddau crefftau yn Nhŷ a Gerddi Hanesyddol Plas Newydd gyda thîm Ein Tirlun Darluniadwy
  • Codi waliau sych ar Fryngaer Oes yr Haearn Caer Drewyn
  • Codi sbwriel ar hyd y Panorama

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd: “Rwyf wrth fy modd yn gweld y gwaith gwych sydd wedi’i wneud gyda disgyblion Ysgol Dinas Brân, nid yn unig i gefnogi’r bobl ifanc hyn i ail-ymgysylltu gyda’u haddysg, ond hefyd i ysgogi diddordeb newydd ar gyfer sgiliau efallai na fyddent wedi’u datblygu trwy addysgu yn y brif ffrwd.

“Dyma enghraifft wych o weithio mewn partneriaeth gan wasanaeth Llwybrau’r Cyngor, y mae eu Swyddogion Ymgysylltu Addysg profiadol wedi gwneud gwaith gwych i ddefnyddio sgiliau ac adnoddau o amrywiaeth o sefydliadau gwahanol er mwyn cefnogi’r disgyblion hyn i ail-ymgysylltu gyda’u haddysg a darganfod sgiliau a diddordebau newydd nad oeddent yn ymwybodol ohonynt o’r blaen.”

Dywedodd y Cynghorydd Alan James, Aelod Arweiniol Datblygu Lleol a Chynllunio: “Mae’r sesiynau hyn sydd wedi’u harwain gan ein Ceidwaid Cefn Gwlad wirioneddol wedi helpu’r disgyblion i fagu eu hyder a dysgu sgiliau newydd, ac maent wedi cael eu gwobrwyo gyda thystysgrifau i ddangos eu hymroddiad tuag at wirfoddoli ar y prosiect hwn.”

Mae rhandiroedd ym Mhrestatyn yn rhoi cefnogaeth gref i egin arddwyr a pheillwyr.

Roedd Wythnos Genedlaethol Rhandiroedd ymlaen mis Awst, yn dathlu bioamrywiaeth yn holl randiroedd y DU, gan edrych ar sut y gall safleoedd helpu i feithrin sgiliau garddio a rhoi rhywbeth yn ôl i natur yn lleol hefyd.

Mae safle rhandiroedd Coed y Morfa, sy’n cael ei reoli gan Wasanaethau Cefn Gwlad Sir Ddinbych, yn hafan nid yn unig i egin arddwyr a’r rhai sy’n frwd am arddwriaeth, ond hefyd i lu o beillwyr.

Mae’r safle, oedd yn arfer bod yn ardal gwaredu gwastraff, wedi cael ei drawsnewid i randiroedd sydd â 50 gwely plannu uchel, twnnel polythen mawr a nifer o welyau blodau, potiau a basgedi.

Bob dydd Mawrth, mae giatiau'r rhandiroedd ar agor i’r cyhoedd o 3pm - 4.30pm. Bryd hynny, mae croeso i bobl helpu â thasgau garddio, dysgu mwy am sut i dyfu planhigion y mae ganddynt ddiddordeb ynddynt a chyfarfod â phobl eraill sy’n hoffi garddio.

Dywedodd y Ceidwad Cefn Gwlad, Sasha Taylor:

“Mae gennym hefyd ystod o weithgareddau gwirfoddoli yn y rhandir a’r ardal o’i amgylch. Rydym wedi hau pys gyda’r ysgol gynradd leol, Ysgol y Llys, wedi gwneud rhaffau danadl poethion, torchau Nadoligaidd ac wedi cynnal nifer o arolygon infertebratau yn cynnwys ar gyfer gwenyn, glöynnod byw a gwyfynod.

Rydym wedi cael canlyniadau gwych o’n harolygon gwyfynod dros y blynyddoedd. Cofnodwyd y Teigr Ysgarlad, Siani Flewog, Ŵylun y Derw, y Gwyfyn Mintys a’r Gwalchwyfyn. Ni roddir fawr o sylw i wyfynod yn aml, ond gall eu cofnodi ddweud llawer iawn wrthym am ein cynefinoedd lleol.

Maen nhw yr un mor bwysig â gwenyn a glöynnod byw o ran peillio planhigion ac maen nhw’n gyfrifol am draean yr holl ymweliadau gan beillwyr â blodau, coed a chnydau. Mae rhai mathau o ymchwil yn awgrymu bod gwyfynod yn beillwyr mwy effeithlon na gwenyn hyd yn oed!”

Dywedodd y Cynghorydd Barry Mellor, Aelod Arweiniol yr Amgylchedd a Chludiant:

“Mae’n wych clywed sut mae gwaith cymuned rhandiroedd Coed y Morfa yn rhoi hwb i’n peillwyr pwysig. Mae’r safleoedd hyn yn wych i natur a hefyd lles corfforol a meddyliol ein cymunedau.

Os hoffech wybod mwy am y rhandiroedd neu sesiynau gwirfoddoli gyda Gwasanaeth Cefn Gwlad y Cyngor yna anfonwch e-bost at: sasha.taylor@sirddinbych.gov.uk

Rydym yn atgoffa preswylwyr i fanteisio ar y Prydau Ysgol Am Ddim sydd ar gael i holl blant ysgol cynradd yn y Sir, cyn dechrau blwyddyn academaidd newydd.

Ym mis Rhagfyr 2021, cyhoeddodd Llywodraeth Cymru gynlluniau i gynnig prydau ysgol am ddim i holl ddisgyblion ysgolion cynradd, mewn ymateb i bwysau costau byw cynyddol ar deuluoedd, gyda’r nod erbyn Medi 2024 y bydd holl blant mewn ysgolion cynradd ar draws Cymru yn derbyn prydau ysgol am ddim.

Yn gynharach eleni, roedd y cynnig Prydau Ysgol am Ddim i holl blant cynradd yn Sir Ddinbych wedi cael ei gyflwyno’n llwyddiannus o ddosbarth derbyn i flwyddyn 6, sy’n golygu fod pob disgybl ysgol gynradd yn Sir Ddinbych wedi cael mynediad i brydau ysgol am ddim cyn dyddiad targed Llywodraeth Cymru.

Os yw rhieni neu ofalwyr yn derbyn budd-daliadau penodol neu os nad yw incwm y cartref yn cyrraedd trothwy presennol y Llywodraeth, efallai bod hawl gan eu plentyn i brydau ysgol am ddim.

Dywedodd y Cynghorydd Diane King, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Theuluoedd:

“Mae’n wych fod disgyblion mewn ysgolion cynradd ar draws Sir Ddinbych yn cael pryd cynnes am ddim a hoffwn gydnabod y gwaith gan ein staff ymroddgar i gyflawni carreg filltir o’r fath ynghynt na’r disgwyl.

“Mae darparu prydau ysgol yn hanfodol i blentyn allu dysgu a datblygu ac mae’r tîm arlwyo yn parhau i weithio gyda chyflenwyr lleol i ddarparu pryd cytbwys maethlon poeth amser cinio.

“Mae Cyngor Sir Ddinbych wedi ymrwymo i fwyta’n iach ac mae’n gweithio’n galed gydag ysgolion i hyrwyddo iechyd a lles disgyblion.”

I weld y fwydlen neu am fwy o wybodaeth ewch i wefan prydau ysgol Sir Ddinbych