Newyddion
Lleihau dyddiau agor parc ailgylchu Rhuthun a Dinbych
Mae'r Cyngor wedi cyhoeddi bod parciau ailgylchu Rhuthun a Dinbych yn cau un diwrnod yr wythnos o fis Ebrill 2019 ymlaen, fel rhan o fesurau lleihau costau sy’n cael eu cyflwyno gan yr awdurdod.
Roedd y cynigion ymysg pecyn £5.6 miliwn o arbedion effeithlonrwydd yn ddiweddar a gymeradwywyd gan y Cyngor.
Bydd y Parc Ailgylchu Dinbych yn cau bob dydd Iau ond yn parhau i fod yn agored am weddill yr wythnos. Bydd deiliaid tai sydd angen defnyddio cyfleusterau parc ailgylchu yn gallu ymweld â’r pharc ailgylchu agosaf yn Rhuthun neu yn y Rhyl.
Bydd Parc Ailgylchu Rhuthun ar gau bob dydd Gwener, ond yn parhau i fod yn agored am y chwe diwrnod arall o’r wythnos.
Dywedodd y Cynghorydd Brian Jones, Aelod Cabinet Arweiniol Priffyrdd, Cynllunio a Theithio Cynaliadwy: “Mae sefyllfa y gyllideb yn golygu bod arnom angen edrych yn agos iawn ar bopeth yr ydym yn ei wneud, ac mae'n rhaid gwneud ychydig o benderfyniadau anodd.
“Rydym wedi edrych ar weithredoedd ein parc ailgylchu ac wedi cytuno i gau'r parciau yn Rhuthun a Dinbych un diwrnod yr wythnos. Byddant yn cau ar ddiwrnodau gwahanol, ac ar ddiwrnodau sydd yn draddodiadol y distawaf ar gyfer y lleoliad penodol hwnnw. Fodd bynnag, bydd y ddau leoliad ar agor chwe diwrnod yr wythnos (gan gynnwys diwrnodau’r penwythnos pan mae’r parciau ailgylchu yn dueddol o fod yn brysurach). Ni ddylai’r ffordd newydd o weithio effeithio ar breswylwyr, gan fydd cyfleusterau eraill ar gael yn y sir.
Nid yw’r diwrnodau agor parc ailgylchu y Rhyl yn cael eu heffeithio.
Bydd arwyddion yn hysbysu’r preswylwyr o’r newidiadau yn cael eu rhoi ym mharciau ailgylchu Dinbych a Rhuthun ym mis Mawrth i helpu preswylwyr gynllunio eu hymweliadau o amgylch oriau agor newydd o fis Ebrill ymlaen.
Mae manylion am ailgylchu yn Sir Ddinbych ar gael ar wefan y Cyngor: www.sirddinbych.gov.uk/ailgylchu
Sir Ddinbych yn gosod ei gyllideb 2019/20
Rydym wedi cytuno ar y gyllideb ar gyfer y flwyddyn ariannol nesaf.
Mewn cyfarfod yn Neuadd y Sir, Rhuthun, gofynnwyd i'r aelodau ffurfioli'r gyllideb a chytunodd y dylai lefelau treth gyngor godi o 6.35% yn y flwyddyn ariannol nesaf.
Bydd hyn yn mynd i'r afael â'r pwysau ariannol cyfredol yn y Gwasanaethau Plant ac Addysg, gofal cymdeithasol, priffyrdd a'r amgylchedd.
Mae'r 6.35% yn cyfateb i £72.24 y flwyddyn ychwanegol ar gyfer eiddo Band D, neu £1.52 yr wythnos.
Dynodwyd arbedion o £5.6 miliwn gan wasanaethau'n uniongyrchol a chafwyd hyd i'r rhain trwy ystod eang o doriadau ac effeithlonrwydd mewn swyddogaethau sy'n cefnogi'r Cyngor, gyda'r gwasanaethau a gynigir yn uniongyrchol i'r cyhoedd yn cael eu gwarchod gymaint ag y bo modd.
Dywedodd y Cynghorydd Julian Thompson-Hill, Aelod Arweiniol y Cabinet dros Gyllid: "Ein dyletswydd fel cynghorwyr yw sicrhau bod y gyllideb yn gytbwys ar ddiwedd y flwyddyn ariannol ac mae’r ansicrwydd ynghylch lefelau ariannu yn y blynyddoedd diwethaf wedi gwneud ein gwaith llawer yn galetach.
"Mae gostyngiadau ariannol sylweddol mewn termau go iawn i gynghorau lleol yng Nghymru wedi parhau tra bo'r costau'n parhau i dyfu. Mae ysgolion a gofal cymdeithasol yn cynrychioli'r elfennau mwyaf arwyddocaol o gyllideb y Cyngor ac mae costau'r rhain yn tyfu y tu hwnt i'r adnoddau sydd ar gael.
"Er ein bod yn hynod o ofalus wrth reoli'r arian, ar ôl arbed £ 35 miliwn dros y chwe blynedd diwethaf, nid yw'n bosibl mynd i'r afael â'r bwlch cyllido rhwng arbedion a wneir gan wasanaethau a threthi lleol gwirioneddol y mae angen eu cytuno. Mae'r Cyngor hefyd yn disgwyl bod angen i ni ddod o hyd i arbedion o £7 miliwn yn 2020 a £4.5 miliwn y flwyddyn ganlynol ".
Glanhau strydoedd cymuned Gorllewin y Rhyl
Mae ymdrechion i lanhau strydoedd Gorllewin y Rhyl yn talu ar ei ganfed.
Roedd Cyngor Sir Ddinbych, gan weithio gyda'i bartneriaid, wedi nodi 10 lleoliad yn y rhan hon o'r dref yn flaenorol lle'r oedd tipio anghyfreithlon yn bryder.
Roedd y sbwriel yn amrywio o wastraff domestig, matresi, soffas, cadeiriau ac eitemau cartrefi eraill a dodrefn. Roedd pobl hefyd yn rhoi bagiau sbwriel allan, yn aml yn cynnwys gwastraff bwyd, ymhell cyn eu diwrnod casglu. Roedd hyn yn aml yn denu gwylanod i dorri'r bag ar agor wrth chwilio am fwyd.
Mae'r Cyngor ers hynny wedi gweithio'n agos gyda pherchnogion eiddo, trigolion a busnesau i ddeall y problemau y tu ôl i'r tipio anghyfreithlon, i addysgu'r cyhoedd am effeithiau gwrthgymdeithasol tipio anghyfreithlon ac i ddarparu biniau mwy ar gyfer yr unigolion hynny sydd ei angen.
O ganlyniad, mae'r ardal wedi gweld gwelliant dramatig, gyda nifer y mannau problemus yn cael eu lleihau i un.
Dywedodd y Cynghorydd Tony Thomas, Aelod Arweiniol y Cabinet dros Dai, Rheoleiddio a'r Amgylchedd: "Rydym wrth ein bodd bod yr ymdrechion parhaus yn y Rhyl yn gweithio'n dda. Yr ydym yn gweld gwelliant amlwg yn y modd y mae'r gymuned leol yn edrych ac yn teimlo ac mae pobl yn ymddangos yn ymfalchïo yn y ffordd y mae eu heiddo'n edrych. Mae'n ymddangos bod ein hymdrechion addysg yn gweithio.
"Fodd bynnag, rydym yn parhau i gael ambell i eiddo neu unigolion yma sy'n meddwl ei fod yn dderbyniol i dipio’n anghyfreithlon ac nid yw'r neges yn cyrraedd y bobl hyn. Os byddwn yn dod o hyd i enghreifftiau o bobl sy'n tipio'n anghyfreithlon, edrychwn drwy'r sbwriel i weld a oes unrhyw wybodaeth sy'n nodi'r sawl sy'n euog.
"Byddwn yn parhau i weithio gyda'n partneriaid i helpu i wella ansawdd bywyd trigolion a glanhau strydoedd y dref. Gyda datblygiadau arwyddocaol yn mynd rhagddo ar hyd glan y môr a gwaith sy'n mynd rhagddo gydag ymgynghoriad y Prif Gynllun Rhyl, mae'n hanfodol bod y berthynas waith agos yng Ngorllewin y Rhyl yn newid canfyddiadau ac yn gwella profiad byw yno i breswylwyr.
Os ydych yn gweld pobl yn tipio anghyfreithlon, dylent roi gwybod amdanynt i 01824 706000, gan roi cymaint o fanylion â phosib o'r troseddwyr. Gallwch hefyd roi gwybod am broblem ar ein gwefan.
Llun o dipio anghyfreithlon yng Nghraianrhyd ger Llanarmon yn Iâl.
Dim goddef ymddygiad gwrthgymdeithasol yn erbyn staff y Cyngor
Ni fydd Cyngor Sir Ddinbych yn goddef ymddygiad gwrth - gymdeithasol yn erbyn staff - dyna yw’r neges ar ôl i ddau swyddog gorfodaeth wynebu ymddygiad bygythiol yn ystod digwyddiad yn Rhuthun.
Roedd swyddogion wedi adnabod car a oedd wedi parcio yn Sgwâr Sant Pedr yn Rhuthun nad oedd wedi arddangos tocyn. Mi ddisgwyliodd y swyddogion am bum munud cyn cyflwyno Tocyn Rhybudd Cosb o £50. Yn ystod y cyfnod hwn, mi gyrhaeddodd y perchennog car ac ymddwyn yn fygythiol yn erbyn y swyddogion, a hynny o flaen tystion.
Mi barhaodd yr ymddygiad gwrthgymdeithasol, er gwaethaf dau swyddog cefnogi’r heddlu yn cyrraedd.
Yn Llys Ynadon Llandudno, mi dderbyniodd ddirwy a gorchymyn i dalu costau ar ôl pledio’n euog i gyhuddiad o dor-heddwch.
Dywedodd y Cynghorydd Tony Thomas, Aelod Arweiniol dros Dai, Rheoleiddio a’r Amgylchedd: “Nid oedd y swyddogion wedi’i hanafu ond wedi dioddef o ymddygiad bygythiol. Roedd y swyddogion wedi ymddwyn yn gwbl broffesiynol yn yr achos hwn. Mi fuodd i’r ddau ddal eu tir a delio gyda’r mater yn y modd cywir.
“Mae swyddogion gorfodaeth yn gweithio ar draws y sir yn ddyddiol. Dydyn nhw ddim yn disgwyl dod ar draws ymddygiad i’r fath. Ni fydd hyn yn cael ei oddef ac mi fydd y Cyngor yn cymryd camau yn erbyn unigolion sy’n ymddwyn yn y modd yma”.
Ydych chi wedi clywed y si am y gystadleuaeth dylunio logo?
Mae si ar led bod cyfle cyffrous i blant ysgol gymryd rhan mewn cystadleuaeth dylunio logo newydd.
Rydym yn rhoi cyfle i blant rhwng 5 ac 14 oed ddylunio logo ‘Cyfeillgar i Wenyn' y Cyngor.
Yn gynharach eleni dyfarnwyd statws Cyfeillgar i Wenyn i'r Cyngor gan Lywodraeth Cymru, cynllun sy’n ceisio gwneud Cymru yn wlad cyfeillgar i beillwyr.
Mae’r Cyngor yn gweithio gydag ysgolion a grwpiau cymunedol i greu "gwestai” i wenyn a phryfaid, lleihau’r defnydd o blaladdwyr a chwynladdwyr a nodi safleoedd i'w gwella ar gyfer creaduriaid sy’n peillio trwy blannu blodau gwyllt a hadau blodau gwyllt.
Gofynnir i ddisgyblion feddwl am ddyluniad syml a thrawiadol y gallwn ei ddefnyddio ar bob un o’n safleoedd a’n cyhoeddiadau Cyfeillgar i Wenyn, a dylai gynnwys pryf sy’n peillio fel gwenyn neu löyn byw.
Dywedodd y Cynghorydd Tony Thomas, Aelod Arweiniol dros yr Amgylchedd: “Hoffwn ddymuno pob lwc i'r holl gystadleuwyr ac edrychaf ymlaen at weld y dyluniadau gwych.
“Mae gwenyn yn hynod bwysig i’r system eco. Yn ogystal â pheillio planhigion mewn gerddi, parciau a’r cefn gwlad ehangach, maent yn cyfrannu at yr amgylchedd ehangach. Mae creu sir sy’n Gyfeillgar i Wenyn yn rhan o’n gwaith i wella ac amddiffyn yr amgylchedd.”
Mae tri chategori oedran, Cyfnod Sylfaen, 5-7, 7-11 a 11-14 a byddwn yn dewis enillydd o bob categori cyn dewis y prif enillydd.
Bydd ysgol lle mae enillydd pob categori yn mynychu yn derbyn cymorth i greu ardal 'Cyfeillgar i Wenyn.’
Dyddiad cau’r gystadleuaeth yw 14 Mawrth ac i gystadlu anfonwch eich dyluniadau at Gystadleuaeth Dylunio Logo ‘Cyfeillgar i Wenyn’ Gwasanaethau Cefn Gwlad Sir Ddinbych, Liam Blazey, Swyddog Bioamrywiaeth, Parc Gwledig Loggerheads, Ffordd Rhuthun, Yr Wyddgrug, CH7 5LH.
Am fwy o wybodaeth, cysylltwch â Liam ar 07787 741763 neu e-bostiwch: liam.blazey@sirddinbych.gov.uk.
Grŵp Darllen Peilot i gael ei lansio yn y Rhyl
Mae grŵp darllen yn cael ei lansio er mwyn helpu’r rhai hynny sy’n byw gyda dementia a’u gofalwyr.
Bydd y Cyngor Sir a Gwasanaeth Gwybodaeth i Ofalwyr Gogledd Ddwyrain Cymru (NEWCIS) yn peilota’r grŵp Darllen a Chofio yn Llyfrgell y Rhyl a’r Siop Un Alwad.
Bydd y Gwasanaethau Llyfrgell a NEWCIS yn cynnal y sesiynau grŵp i annog cyd-ddarllen, rhannu atgofion a chyfarfod pobl newydd mewn awyrgylch hamddenol.
Mae gwaith arall sy’n cael ei wneud gan y Gwasanaeth Llyfrgell yn cynnwys cynyddu nifer y llyfrau fyddai o ddiddordeb i ofalwyr; gwasanaeth llyfrgell misol i fynd a llyfrau at bobl sy'n gaeth i'w cartrefi a llyfrau sydd wedi cael cymeradwyaeth glinigol i helpu pobl sy'n byw gyda dementia, eu teuluoedd a'u gofalwyr i ddeall y cyflwr.
Bydd y grŵp darllen yn cael ei gynnal ddydd Mercher, Mawrth 6 o 1.30pm yn Llyfrgell y Rhyl ac os bydd yn llwyddiannus mae’n bosibl y bydd rhagor o grwpiau'n cael eu sefydlu ar draws y sir.
Am ragor o wybodaeth cysylltwch â Llyfrgell y Rhyl ar 01745 353814.
Cydweithio ar waith gwrth-dlodi
Mae ymdrechion i leihau tlodi a gwella lles ariannol a trigolion Sir Ddinbych yn parhau i fod yn flaenoriaeth i'r Cyngor wrth iddo ddyfarnu cytundeb pedair blynedd newydd i Gyngor ar Bopeth Sir Ddinbych i wneud gwaith ar ei ran. 
Dewiswyd CAB Sir Ddinbych i ddarparu gwasanaeth cynghori defnyddwyr annibynnol, cyfrinachol a rhad ac am ddim i drigolion Sir Ddinbych. Bydd y gwasanaeth hwn yn effeithiol wrth atal a lleihau materion yn ymwneud â budd-daliadau a chredydau treth, dyledion, tai ynni, tanwydd, cyflogaeth, materion defnyddwyr a theulu / perthynas.
Mae gan y sefydliad hanes cryf o weithio yn Sir Ddinbych eisoes, ar ôl cyflwyno gwasanaeth budd-daliadau i'r Cyngor ar ôl i'r awdurdod wneud toriadau i'r gwasanaeth a gynigiwyd gan y Cyngor yn flaenorol. Bydd CAB yn darparu gwasanaeth lles arbenigol, gan edrych ar bob agwedd ar y buddion sydd ar gael i drigolion.
Byddant yn darparu cymorth i unigolion sydd â phrosesau adolygiadau budd-daliadau ac apeliadau, yn helpu i liniaru unrhyw faterion sy'n codi o Gredyd Cynhwysol ac yn gyffredinol byddant yn cyfeirio pobl at y cyngor cywir ar yr adeg iawn.
Dywedodd y Cynghorydd Julian Thompson-Hill, Aelod Arweiniol y Cabinet dros Gyllid: "Rydym wrth ein bodd o gael CAB yn ôl i helpu gyda'r gwaith o ddarparu gwasanaeth buddion go iawn, gan gynorthwyo trigolion i ddelio â phryderon ariannol a sicrhau eu bod yn ymwybodol o'r holl gefnogaeth a chyngor sydd ar gael iddynt.
"Rydym eisoes wedi gweld bod rhai prosiectau arloesol yn digwydd ar lawr gwlad yn Sir Ddinbych ac rydym yn edrych ymlaen at gydweithio'n agos â Chyngor ar Bopeth Sir Ddinbych, i sicrhau ein bod yn adeiladu cymuned sy'n wydn".
Sir Ddinbych yn Gweithio
Os ydych chi neu rywun rydych yn gwybod am, mewn, neu mewn perygl o fod mewn tlodi a hoffech helpu nhw i gael gwaith, neu i wneud cynnydd yn eu gwaith, gallwn ni helpu drwy gynnig cymorth ac arweiniad gyda: 
- Cymhelliant a hunan hyder
- Cyngor ac arweiniad un i un
- Cyfleoedd hyfforddi
- Gwirfoddoli
- Ysgrifennu CV
- Profiad Gwaith
- Technegau Cyfweliad
- Gwneud Cais am Swydd
- Cyllid personol
- Cyfrifoldebau Gofalu
- Unrhyw beth arall sy'n eich atal rhag mynd i mewn i addysg, cyflogaeth neu hyfforddiant
Sir Ddinbych yn gweithio yw ein dull o fynd i'r afael â thlodi trwy gyflogaeth. Ein nod yw cydlynu cefnogaeth sy'n helpu pobl i mewn i waith, yn tynnu’r rhwystrau i gael mewn i waith ac yn rhoi'r cychwyn gorau mewn bywyd i blant. Ein bwriad yw lleihau tlodi trwy alluogi pobl gael mynediad at rwydwaith o wasanaethau sy'n eu cefnogi yn eu taith tuag at gyflogaeth, ac i gynnal eu swydd a mynd yn eu blaen unwaith mewn cyflogaeth.
Os ydych chi neu rywun rydych chi'n gwybod am yn 16 oed neu'n hŷn, mewn, neu mewn perygl o dlodi. Neu, os hoffech gymorth i fynd i mewn neu fynd ymlaen yn eich gwaith. Ewch i'n tudalen ‘Cymorth i gael gwaith ac i wneud cynnydd yn y gwaith’ er mwyn canfod sut y gallwn ni helpu.
Gadewch i ni gydweithio i fynd i’r afael â gwylanod trafferthus
Unwaith eto eleni rydym yn atgoffa ein preswylwyr i beidio â bwydo gwylanod.
Mae’r Cyngor yn derbyn cwynion am wylanod yn rheolaidd ac ystyrir y gwylanod hyn yn niwsans mawr, yn bennaf o fewn cymunedau arfordirol, ond maent hefyd yn bresennol yn y cymunedau mewndirol.
Mae’r Cyngor bellach yn edrych ar ffyrdd o fynd i’r afael â’r mater hwn a bydd yn canolbwyntio ei ymdrechion ar annog preswylwyr ac ymwelwyr i beidio â bwydo’r gwylanod.
Rydym hefyd yn gofyn i fusnesau yn y sir sy’n paratoi bwyd i wneud yn siŵr bod ganddynt ddigon o le yn eu biniau i roi eu sbwriel a bod y biniau hyn yn cael eu cau yn dynn. Rydym hefyd yn gofyn iddynt annog eu holl gwsmeriaid i waredu bwyd yn y modd priodol a pheidio â’i daflu ar y stryd.
Dywedodd y Cynghorydd Tony Thomas, Aelod Cabinet Arweiniol Tai a’r Amgylchedd: “Rydym yn cydnabod yn llawn bod gwylanod yn rhan o fywyd bob dydd ym mhob cymuned arfordirol. Maent wedi bod yn bresennol ers sawl blwyddyn bellach ac maent yn parhau i ffynnu.
"Fodd bynnag, rydym yn derbyn cwynion yn rheolaidd gan breswylwyr ein cymunedau arfordirol, yn ogystal â rhai o’n trefi mewndirol, mewn perthynas â’r peryglon a achosir gan wylanod, yn enwedig pan maent yn cael eu denu at fwyd.
“Mae’r opsiynau sydd ar gael i’r Cyngor yn gyfyngedig, gan eu bod yn rhywogaeth a warchodir. Rydym wedi rhoi cynnig ar dechnegau i’w dychryn yn debyg iawn i’r balwnau ‘Angry Birds’ a’r netin/bynting sydd wedi cael eu darparu i rai ardaloedd ac sydd wedi llwyddo i raddau.
“Yr hyn rydym ei angen yw cefnogaeth y cyhoedd. Drwy beidio â bwydo gwylanod a sicrhau bod gwastraff bwyd wedi’i orchuddio, gall hyn leihau’r cyfleoedd i wylanod blymio ar ganol ein trefi.”
Gweithio Gyda'n Gilydd yn Y Rhyl
Bu cynnydd gwych gyda'r gwaith adfywio yn Y Rhyl hyd yma ac rydym am adeiladu ar hyn trwy ehangu ein ffocws rhag adfywio yn unig, i gynnwys datblygu cymunedol. Nod y gwaith datblygu cymunedol hwn yw cefnogi trigolion i lunio dyfodol eu cymuned a goresgyn ffactorau parhaus yr amddifadedd a wynebir. Er mwyn cyflawni hyn, rydym yn gweithio gyda phartneriaid allweddol y sector cyhoeddus, gan gynnwys Iechyd, Heddlu, Tai ac Addysg.
Ar hyn o bryd, rydym wrthi'n trefnu pobl ac adnoddau i ddechrau'r gwaith hwn a fydd yn cynnwys trafodaethau gyda phobl sy'n byw ac yn gweithio yn Y Rhyl.
Byddwn yn rhoi gwybod i chi am ddatblygiadau dros y misoedd nesaf ac edrychwn ymlaen at barhau â'n gwaith i sicrhau bod pob cymuned yn Sir Ddinbych yn lle, lle gall pobl ddisgwyl byw'n iach a diogel.
Cynnig Perchnogion
Oes gennych chi eiddo gwag nad yw'n cael ei ddefnyddio ar hyn o bryd? Os felly, mae'r Cyngor eisiau defnyddio eich tai i helpu unigolion neu deuluoedd digartref.
Byddwch yn derbyn:
- 6 mis o rhent ymlaen llaw
- Blaendal
- Fydd y Cyngor yn rheoli'r tŷ am y 6 mis cyntaf
- Taliad cymhelliant ar ddiwedd y 6 mis os fydd y preswylydd yn derbyn tenantiaeth
- Cefnogaeth parhaus trwy ein cynhaliaeth tenantiaeth a'n gwasanaethau cefnogi pobl
- Bydd hyfforddiant 'Renting Ready' ar gael i'r tenantiaid
Byddwn yn rhoi cymorth i'r unigolion neu'r teuluoedd rydym yn ail-gartrefu yn eich tai. Ar ôl cyfnod o 6 mis byddwn yn hoffi i’r unigolion neu deulu dderbyn tenantiaeth byrddaliad sicr 6 mis. Fydd hwn yn golygu gallwch ddod i adnabod y bobl cyn iddynt gychwyn y tenantiaeth, a byddwch yn helpu pobl sydd angen cartref.
Os ydych angen mwy o wybodaeth, cysylltwch trwy e-bost: atal.digartrefedd@sirddinbych.gov.uk neu rhif Ffôn: 01824 706 354
Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol
Plas Newydd, Llangollen
Mae'r gwanwyn ar ein gwarthaf ym Mhlas Newydd ac rydym yn brysur yn paratoi am dymor newydd.
Bydd y safle ar agor bob dydd o 1 Ebrill hyd nes 3 Tachwedd eleni, a bydd ymwelwyr yn sylwi ar rai newidiadau.
Yn y tiroedd rydym wedi derbyn cyllid gan Gronfa Dreftadaeth y Loteri a Chyfoeth Naturiol Cymru i wella'r mynedfeydd i’r Dell, felly mae’r rhain yn llawer mwy diogel bellach.
Mae’r tŷ wedi elwa o gael taith dywys sain gyffrous newydd, ar gyfer oedolion a phlant, a fydd ar gael mewn nifer o ieithoedd.
Gall plant hefyd fwynhau llwybrau tymhorol newydd o amgylch y tiroedd, a fydd ar gael i’w prynu yn y swyddfa docynnau. Ac yn olaf.... os ydych yn edrych ymlaen am goginio Steve y cogydd unwaith eto, rydym yn gobeithio y byddwch yn mwynhau’r Ystafell De ar ei newydd wedd – rydym yn credu y dylai fod yn welliant mawr.
Erbyn mis Ebrill, bydd y gerddi’n dod yn fyw, a byddwn yn dathlu’r tymor gyda Ffair Wanwyn ddydd Sadwrn 13 Ebrill, o hanner dydd tan 3pm. Bydd ŵyn a digon o grefftau'n ymwneud â gwlân i chi gymryd rhan ynddynt, felly beth am ymuno â ni ar y safle arbennig hwn?
Darganfyddwch yr Awyr Dywyll yn 2019
Mae Ardal o Harddwch Naturiol Eithriadol Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy yn falch o gyhoeddi rhaglen gyffrous o ddigwyddiadau i godi ymwybyddiaeth o’n Prosiect Awyr Dywyll.
Rydym yn gweithio mewn partneriaeth â Techniquest i ddod â phecyn amrywiol o sioeau planetariwm a sgyrsiau laser i grefftau anhygoel gan gynnwys adeiladu syllwr cytser a gweithdai rocedi, heb sôn am y cyfleoedd i wisgo fyny fel gofodwr!
Rydym yn gobeithio y bydd y digwyddiadau hyn yn codi ymwybyddiaeth o bwysigrwydd awyr y nos nid yn unig i’n hiechyd a’n lles ni, ond hefyd i fywyd gwyllt a fflora a ffawna sy’n dibynnu ar dywyllwch i oroesi.
Hoffem gyflwyno aelod newydd o'n tîm i chi hefyd sef Dani Robertson. Dani yw Swyddog Partneriaeth Awyr Dywyll Gogledd Cymru ac mae’n gweithio ar ran AHNE Bryniau Clwyd a Dyffryn Dyfrdwy ac Ynys Môn a Llŷn yn ogystal ag Awdurdod Parc Cenedlaethol Eryri. Bydd Dani yn y swydd am ddwy flynedd i gynorthwyo gyda digwyddiadau a chydlynu camau gweithredu sy’n gysylltiedig â’n cais i’r Gymdeithas Awyr Dywyll Rhyngwladol. Pob lwc Dani.
Mae’r Gwanwyn wedi cyrraedd Ein Tirlun Darluniadwy
Mae’r tîm ar y Prosiect Ein Tirlun Darluniadwy wedi bod yn brysur dros y Gaeaf yn cynllunio digwyddiadau er mwyn ymgysylltu’r cymunedau lleol gyda lleoliadau hardd sydd ar eu stepen drws. Bydd y rhaglen ddiweddaraf o ddigwyddiadau yn cael ei gyhoeddi yn y canllaw digwyddiadau ‘O Gwmpas Sir Ddinbych'. Brynhawn dydd Sadwrn 13 Ebrill, bydd y prosiect yn cynnal lansiad swyddogol yn Ffair Wanwyn Plas Newydd yn Llangollen, lle bydd prynhawn o weithgareddau, yn cynnwys rhoi cynnig ar ffeltio gwlân, darganfod hanes gwlân a chyfarfod y defaid. Yn ogystal â’r cyfle i roi cynnig ar lwybrau darganfod newydd o amgylch y safle ac ymuno â thaith gerdded dywys a sgwrs am gynlluniau i adfer y Dell yn ôl i’w hen ogoniant yn y cyfnod rhamantaidd pan oedd Merched Llangollen yn byw ym Mhlas Newydd. Bydd y tymor newydd ar gyfer y tŷ ac ystafelloedd te yn ei anterth hefyd, gan fod y drysau yn agor i ymwelwyr o 1 Ebrill ymlaen.
Ers y 1700au, mae pobl wedi bod ar siwrneiau ysbrydoledig drwy Ddyffryn Dyfrdwy, ar hyd Traphont Ddŵr a Chamlas Pontcysyllte, ar hyd ffordd A5 Telford, Rheilffordd Llangollen a'r Afon Dyfrdwy. Daethant i fwynhau ac ymgysylltu â’r tirlun unigryw ac roedd nifer yn teimlo cymhelliant i drosi’r tirlun hardd i mewn i gelf. Trwy ystod eang o ddigwyddiadau a gweithgareddau cymunedol, bwriad y prosiect yw ysgogi pobl leol heddiw i ddilyn ôl-traed artistiaid y gorffennol a chymryd rhan mewn gweithgareddau artistig eu hunain er mwyn dathlu'r tirlun hardd ac unigryw. Gobeithiwn hefyd annog pobl i ddarganfod a dysgu am eu treftadaeth a’u cynefin, pwysau'r oes fodern sy’n eu hwynebu a sut allwn ni eu diogelu a'u rheoli yn y dyfodol.
Os hoffech wybod mwy am y prosiect, neu os ydych yn rhan o grŵp cymunedol yn Nyffryn Dyfrdwy, rhwng Corwen a’r Waun, ac os oes gennych ddiddordeb mewn cymryd rhan yn y prosiect drwy weithgareddau celf neu awyr agored, cysylltwch â our.picturesque.landscape@sirddinbych.gov.uk 01824 706163.
Addysg
Penodi Pennaeth Ysgol Gatholig Crist y Gair
Cadarnhawyd mai Amanda Preston yw Pennaeth newydd Ysgol Gatholig Crist y Gair 3-16 yn y Rhyl.
Bydd yr ysgol, sy’n rhan o Esgobaeth Wrecsam, yn agor ei drysau ym mis Medi, mewn adeilad newydd sbon, ac mae’r penodiad yn gam sylweddol ymlaen.
Mae’r rhaglen adeiladu wedi bod yn datblygu’n dda, ac mae’n parhau i fod ar amser.
Mae’r ysgol, a fydd yn gartref i 420 disgybl llawn amser rhwng 3 ac 11 mlwydd oed a 500 o ddisgyblion rhwng 11 ac 16 mlwydd oed, yn cael ei hariannu mewn partneriaeth gyda Chyngor Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru drwy ei Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.
Bydd Ysgol Gatholig Crist y Gair yn disodli Ysgol Mair ac Ysgol Gatholig Bendigaid Edward Jones.
Dywedodd Amanda, sef Dirprwy Bennaeth Ysgol Uwchradd Elfed ym Mwcle ar hyn o bryd: “Rydw i wedi cyffroi’n arw ac mae’n hynod o fraint cael fy mhenodi fel Pennaeth cyntaf Ysgol Gatholig Crist y Gair.
Rydw i wedi bod yn dysgu ers dros 20 mlynedd mewn amryw o ysgolion. Yn ystod fy ngyrfa fel athro, rydw i wedi gweithredu rôl arweinydd mewn sawl swydd uwch, gan gynnwys pennaeth, dirprwy bennaeth, pennaeth cynorthwyol a Phennaeth Mathemateg.
Fe wnes i raddio o Brifysgol Ystrad Clun gyda gradd Meistr mewn Peirianneg, ac rydw i wrth fy modd yn dysgu Mathemateg i bob lefel gallu.
Rydw i wedi bod yn gyfrifol am sawl agwedd allweddol o arwain ysgol, gan gynnwys safonau a chynnydd ym meysydd Sgiliau, Cwricwlwm a Lles.
Fy mhrif flaenoriaeth yw bod y plant a’r staff yn setlo, ac yn hapus yn ein hysgol newydd.
Rydw i’n teimlo’n angerddol dros addysgu, ynghyd â sicrhau darpariaeth addysgol ragorol ymhob maes, mae angen i ysgol gymunedol o’r radd flaenaf feithrin hyder a gwydnwch mewn pobl ifanc fel eu bod yn gallu mynd i’r afael â heriau gyda brwdfrydedd.
Rydw i’n credu bod gan blant angen am sylfaen gadarn i dyfu a ffynnu, ymhob maes, felly rydw i’n edrych ymlaen at gael arwain teulu Catholig Crist y Gair. Cefnogi a datblygu cred, gallu a doniau pob person ifanc, ac felly’n paratoi ein plant i fyw ac arwain mewn byd sy’n newid yn barhaus.”
Meddai’r Cynghorydd Huw Hilditch Roberts, Aelod Arweiniol Addysg, Plant a Phobl Ifanc a'r Iaith Gymraeg: “Hoffwn longyfarch Mrs Preston ar ran y Cyngor a dymuno’n dda iddi yn ei swydd newydd.
“Bydd Amanda yn darparu arweinyddiaeth hanfodol ac yn helpu i gyfrannu at lwyddiant Ysgol Gatholig Crist y Gair a fydd yn cynnig cyfleusterau o’r radd flaenaf i ddisgyblion ac yn darparu amgylchedd dysgu da er mwyn iddynt ffynnu. Mae cefnogi pobl ifanc i gyflawni eu potensial yn flaenoriaeth i’r Cyngor ac mae darparu cyfleusterau ysgol modern sy’n gwella dysg disgyblion yn ein helpu i gyflawni hyn.”
Dywedodd Gill Greenland, Cadeirydd y Corff Llywodraethu Dros Dro: “Dyma newyddion cadarnhaol a chyffrous i’r ysgol newydd. Rydym yn edrych ymlaen at groesawu Amanda i’n cymuned wrth i bennod newydd mewn addysg Gatholig ddechrau yn y Rhyl.”
Cyn-ddisgybl yn dychwelyd i Ysgol yn y Rhyl i lansio prosiect ffilm fer
Cafodd y disgyblion gipolwg ar fyd Hollywood pan ddaeth cyn-ddisgybl proffil uchel yn ôl i ysgol yn y Rhyl.
Croesawodd y Cyngor ac Ysgol Gatholig y Bendigaid Edward Jones eu cyn-ddisgybl Paul Higginson, sy’n is-lywydd gweithredol EMEA ar gyfer Twentieth Century Fox, i drafod sut i olrhain gyrfa yn y byd ffilmiau.
Lansiodd Paul Higginson brosiect ffilm fer mewn cydweithrediad â menter Cyfoethogi Cwricwlwm Sir Ddinbych a Cherddoriaeth a Ffilm Gymunedol Tape, ar ôl dosbarth meistr ysgrifennu sgriptiau yn 2017, pan ddaeth yr awdur teledu a ffilmiau Jimmy McGovern i'r ysgol a chynorthwyo myfyrwyr i lunio sgript ar gyfer ffilm fer o’r enw Fight or Flight.
Mae Paul wedi gweithio ar sawl ffilm enwog, gan gynnwys Titanic yn 1997, ac roedd yn gyfrifol am ddod â dangosiad cyntaf comedi Jim Carrey - Me, Myself and Irene i’r dref yn 2000.
Dywedodd: "Fe wnes i dyfu i fyny yn y Rhyl, es i'r ysgol hon ac roeddwn eisiau cyfrannu at y prosiect hwn.
“Roeddwn yn edrych ymlaen at ddod yn ôl ac roedd yn emosiynol iawn. Roeddwn eisiau i’r myfyrwyr ddeall beth sy’n bosibl, mae cymaint o sylw negyddol o ran ymestyn y tu hwnt i’ch amgylchedd a’r hyn y mae'r unigolion o'ch cwmpas yn eu gosod fel paramedrau ar eich cyfer.
“Roeddwn eisiau dweud wrthynt y gallant wthio y tu hwnt i'r ffiniau. Rwy’n falch o gefnogi menter sy’n cynorthwyo plant i deimlo felly”.
Bydd y disgyblion yn ffilmio a chynhyrchu Fight or Flight, sy’n ymdrin â materion megis hunan-barch, delwedd y corff a chyfryngau cymdeithasol, gyda’r dangosiad cyntaf i’w gynnal yn yr ysgol yn ddiweddarach eleni.
Dywedodd Mathew Smith, disgybl blwyddyn 11, fod sgwrs Mr Higginson wedi ysbrydoli’r myfyrwyr.
Dywedodd: “Un peth sy'n arwyddocaol i mi yw ei fod o'r un dref â ni, gan olygu ei fod yn fwy credadwy ac yn edrych fel rhywbeth y gallwn ni ei wneud".
Mae’r prosiect yn gydweithrediad rhwng menter Cyfoethogi Cwricwlwm Sir Ddinbych , yr ysgol a Tape, gyda chyllid gan Gronfa Addysg Thomas Howell ar gyfer Gogledd Cymru.
Dywedodd Dominic Tobin, Pennaeth yr ysgol: “Mae ein myfyrwyr yn falch o’r cyfle i wthio eu hunain y tu hwnt i’r arferol, daeth gweithwyr proffesiynol i’r ysgol i weithio gyda nhw a gwthio’r ffiniau sy’n wych, ynghyd â rhoi cred iddynt y gallai eu diddordebau arwain at yrfa. Yn ogystal bydd hwn yn hwb i’w hyder ac hunan-gred, gan agor eu meddyliau i bosibiliadau gyrfaoedd yn y dyfodol.
Cipolwg ar gyraeddiadau prosiect Ysgolion yr 21ain Ganrif yn Sir Ddinbych
Ddeng mlynedd yn ôl cymeradwyodd cynghorwyr Sir Ddinbych ddechreuad y Rhaglen Moderneiddio Addysg sydd wedi gwneud buddsoddi mewn adeiladau ysgol yn y sir yn flaenoriaeth allweddol. Yn sgil y gefnogaeth hon gan gynghorwyr a gwaith partneriaeth â Llywodraeth Cymru, ers 2010 gwariwyd bron £97 miliwn ar wella neu godi adeiladau ysgol newydd yn Sir Ddinbych gyda phrosiectau yn y Rhyl a Phrestatyn yng ngogledd y sir i lawr i Langollen a Chynwyd yn y de.
Nod y Rhaglen Moderneiddio Addysg yw adolygu darpariaeth ysgolion yn Sir Ddinbych a buddsoddi mewn adeiladau a chyfleusterau gwell. Daw’r dyraniad cyllid cyntaf ar gyfer y Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif, sef rhaglen genedlaethol gyda Llywodraeth Cymru’n darparu nawdd cyfatebol ar gyfer prosiectau, i ben eleni a hyd yma fel rhan o’r rhaglen cwblhawyd sawl prosiect rhagorol gyda thri arall i’w cwblhau eleni.
Mae’r rhaglen hefyd wedi rhoi hwb i’r economi lleol gan fod y rhan fwyaf o gynlluniau wedi’u hymgymryd a nhw gan gwmnïau o Ogledd Cymru gyda phwyslais cryf ar sicrhau caffael lleol. Mae hyn wedi dod a chyfleoedd hyfforddi a chyflogaeth i’r economi lleol.
Mae’r prosiectau ysgolion cynradd sydd wedi’u cwblhau hyd yma yn cynnwys:
Mae'r prosiectau ysgolion uwchradd sydd wedi'u cwblhau hyd yma yn cynnwys:
Dyma brosiectau Ysgolion yr 21ain Ganrif sydd yn parhau:
I ddarganfod mwy am bob un o'r prosiectau unigol uchod, cliciwch ar y ddolenni.
Dyffryn Dyfrdwy: Ysgol Dyffryn Iâl, Llandegla
Agorwyd yr ysgol ym mis Tachwedd 2013
Cost: £900k
Ariannwyd gan y Cyngor Sir.
Roedd y prosiect yn cynnwys codi adeilad newydd ar gyfer addysgu a dysgu sy’n cyffinio â neuadd y pentref. Mae hyn wedi galluogi’r ysgol i weithredu o un safle mewn ystafelloedd dosbarth pwrpasol.
Dyffryn Dyfrdwy: Ysgol Gwernant / Ysgol Bryn Collen, Llangollen
Agorwyd mis Medi 2011.
Cost: £900k
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru.
Fel rhan o’r buddsoddiad hwn mewn ysgol gynradd yn Llangollen adeiladwyd estyniad tair ystafell ddosbarth ac adnewyddwyd rhannau o’r adeilad ysgol oedd eisoes ar y safle.
Roedd y prosiect hwn yn ymateb i’r galw am fwy o lefydd yn yr ysgol ar gyfer plant y dref, cael gwared ar yr hen gyfleusterau symudol a hefyd gwneud lle ar gyfer disgyblion o Ysgol Glyndyfrdwy ar ôl i’r ysgol honno gau.
Dyffryn Dyfrdwy: Ysgol Bro Dyfrdwy, Cynwyd
Agorwyd ym mis Mehefin 2014
Cost: £1.4m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif
Fel rhan o’r prosiect hwn adeiladwyd estyniad tair ystafell dosbarth ac adnewyddwyd dosbarthiadau eraill a chrëwyd derbynfa a chyfleusterau gweinyddu newydd.
Roedd cwblhad y prosiect yn galluogi’r ysgol a oedd newydd ei chyfuno i weithredu o un safle a chael gwared ar ddosbarth symudol.
Ardal Prestatyn: Ysgol y Llys, Prestatyn
Agorwyd mis Medi 2014
Cost: £2.8m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru
Gyda chynnydd mewn galw am Addysg Cyfrwng Cymraeg darparodd y prosiect hwn estyniad wyth ystafell dosbarth a gwaith adnewyddu er mwyn darparu ar gyfer anghenion y dyfodol.
Gyda chwblhad y prosiect bu modd cael gwared ar ddosbarthiadau symudol o’r safle.
Ardal Prestatyn: Ysgol Gymunedol Bodnant
Agorwyd mis Medi 2016.
Cost: £3.5m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif
Drwy ymestyn safle’r ysgol iau bu modd i’r ysgol ddechrau weithredu o un safle. Darp ac adnewyddiad ardaloedd dysgu eraill ynghyd â derbynfa, cyfleusterau gweinyddu a neuadd newydd.
Bu modd hefyd cael gwared ar ystafelloedd symudol a dechreuodd yr ysgol a oedd newydd gyfuno weithredu o un safle.
Ardal Rhuthun: Ysgol Stryd y Rhos / Ysgol Pen Barras
Agorwyd mis Ebrill 2018
Cost: £11.3m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif
Yn sgil y prosiect hwn symudodd Ysgol Stryd Rhos ac Ysgol Pen Barras i safle newydd pwrpasol mewn amgylchedd modern.
Disodlodd yr ysgol newydd yr hen safle a oedd yn orlawn ac yn cynnwys sawl adeilad symudol.
Ardal Dinbych: Ysgol Twm o'r Nant, Dinbych
Wedi agor mis Medi 2014
Cost: £1.4m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru
Darparpodd y prosiect estyniad tair ysafell dosbarth yng nghefn y safle ac adnewyddiad rhai rhannau o’r ysgol a neuadd yr ysgol.
Nod y prosiect oedd cael gwared ar ystafelloedd symudol a diwallu’r angen cynyddol am Addysg Cyfrwng Gymreg.
Ysgol Uwchradd y Rhyl / Ysgol Tir Morfa, y Rhyl
Agorwyd mis Ebrill 2016.
Cost: £24m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.
Trawsnewidiwyd addysg uwchradd yn nhref y Rhyl yn sgil y prosiect hwn. Cafodd yr hen adeiladau a oedd wedi’u gwasgaru ar hyd y safle, llawer ohonynt mewn cyflwr gwael dros ben, eu disodli â chyfleuster newydd o’r radd flaenaf.
Mae’r ysgol newydd yn darparu 1200 o lefydd ar gyfer disgyblion Ysgol Uwchradd y Rhyl a 45 ar gyfer Ysgol Tir Morfa.
Ysgol Glan Clwyd
Agorwyd mis Medi 2017
Cost: £16.5m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.
Cwblhawyd y prosiect hwn fesul cam. Roedd estyniad mawr newydd wedi’i gwblhau erbyn mis Rhagfyr 2017 a bu modd wedyn adnewyddu’r rhan fwyaf o brif adeilad yr ysgol yn cynnwys yr adeilad Fictoraidd a oedd yn nodwedd amlwg yn nhirwedd Llanelwy, ynghyd â dymchwel adeiladau oedd mewn cyflwr salach. Bu modd hefyd cael gwared ar adeiladau symudol.
Y nod oedd diwallu’r galw cynyddol am Addysg Cyfrwng Cymraeg.
Ysgol Carreg Emlyn, Clocaenog
I agor yn yr haf 2019
Cost: £5m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.
Mae ysgol safle sengl newydd ar gyfer Ysgol Carreg Emlyn yn cael ei hadeiladu ym Mhentref Clocaenog, yn lle’r adeiladau presennol yng Nghyffylliog a Chlocaenog. Mae Ysgol Carreg Emlyn wedi bod yn weithredol ar safle Clocaenog a Chyffylliog ers i’r ddwy ysgol gael eu cyfuno yn 2014.
Dechreuodd y prif gontractwr, Wynne Construction waith ar y safle ym mis Mai 2018 ac yn ystod y gwaith mae staff a disgyblion wedi ymweld â’r safle ar gerrig milltir allweddol er mwyn gweld y cynnydd.
Bydd y safle newydd yn cynnwys ystafelloedd dosbarth newydd, ardaloedd dysgu ychwanegol, neuadd, ystafell gymunedol, ardaloedd chwarae awyr agored, mynedfa newydd ar gyfer cerbydau a maes parcio gyda man gollwng.
Mae’r prosiect yn dilyn yr amserlen gyda'r gwaith adeiladu erbyn hyn ar y camau olaf a disgwylir y bydd y disgyblion yn symud i’r safle newydd yn ystod tymor yr haf 2019.
Ysgol Llanfair
I agor yn yr haf 2019
Cost £5.3m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.
Ysgol Eglwys ddwyieithog newydd ar gyfer Ysgol Llanfair DC, sy’n cael ei hadeiladu ar dir dros y ffordd i Bryn y Clwyd, Llanfair DC.
Ariennir y prosiect ar y cyd gan Lywodraeth Cymru a Chyngor Sir Ddinbych mewn partneriaeth ag esgobaeth Llanelwy a bydd yn darparu ystafelloedd dosbarth newydd, ardaloedd dysgu ychwanegol, ardal fyfyrio, neuadd, ystafell gymunedol, ardaloedd chwarae awyr agored, mynedfa gerbydau newydd a lle parcio ceir gyda man ollwng. Mae hyn yn fuddsoddiad gwirioneddol angenrheidiol yn yr ysgol gan fod cyfleusterau presennol yr ysgol wedi dyddio gydag angen dybryd i’w moderneiddio. Roedd pryderon wedi bod hefyd am y diffyg lle parcio, ardaloedd cyhoeddus a hygyrchedd yr ysgol, sydd wedi’i lleoli ar yr A525 brysur yng nghanol y pentref
Dechreuodd cwmni Wynne Construction o Fodelwyddan, y prif gontractwr, waith ar y safle ym mis Mehefin 2018. Mae cynnydd rhagorol wedi’i wneud ar y safle yn ystod y cam adeiladu ac mae staff a disgyblion wedi ymweld ar gamau allweddol i gael cipolwg ar eu cyfleuster newydd wrth i’r gwaith adeiladu fynd yn ei flaen ar y safle.
Disgwylir y bydd y disgyblion yn symud i mewn i’r ysgol newydd yn ystod tymor yr haf 2019.
Ysgol Gatholig Crist y Gair
Cam cyntaf i agor yn yr hydref 2019
Cost: £23m
Ariannwyd gan Sir Ddinbych a Llywodraeth Cymru fel rhan o’r Rhaglen Ysgolion yr 21ain Ganrif.
Mae gwaith ar Ysgol Crist y Gair yn y Rhyl yn mynd yn ei flaen yn dda. Bydd yr ysgol newydd a fydd yn disodli Ysgol Gynradd Mair ac Ysgol Uwchradd y Bendigaid Edward Jones yn darparu ar gyfer 420 o ddisgyblion llawn amser rhwng 3-11 a 500 o ddisgyblion rhwng 11-16 a disgwylir y bydd yr adeilad newydd yn agor yn yr hydref 2019. Wedi hyn bydd yr adeiladau presennol yn cael eu dymchwel i wneud lle ar gyfer ardaloedd chwaraeon/chwarae a gobeithir y bydd y safle cyfan wedi’i gwblhau erbyn yr haf 2020.
Cyrhaeddwyd carreg filltir allweddol ddiwedd mis Ionawr 2010 pan gafodd Amanda Preston ei phenodi’n bennaeth newydd yr ysgol. Meddai Mrs. Preston, sydd yn ddirprwy bennaeth yn ysgol Uwchradd Elfed, Bwcle ar hyn o bryd: “Rydw i wrth fy modd ac yn teimlo’n freintiedig iawn i fod wedi cael fy mhenodi’n bennaeth cyntaf Ysgol Gatholig Crist y Gair.”
I ddilyn datblygiad y prosiect hwn dilynwch y blog addysg: https://educationindenbighshire.wordpress.com/
Nodweddion
Pan roedd Pencadlys Heddlu’r Sir yn Rhuthun
Mae Peter Daniels yn ymchwilio’r wybodaeth leol ar Heulfre, sydd bellach yn rhan o gampws Ruthin School
Mae Heulfre, a arferai fod yn gartref preifat o faint maenorol, wedi’i guddio i raddau helaeth gan estyniadau allanol. Fel yr awgryma ei faint, roedd ei feddianwyr yn gyfoethog a dylanwadol ac yn eu plith, ym 1911, oedd William Robert Evans, cyfreithiwr a Chlerc Heddwch. Yn yr 1950au, daeth yn gartref plant ac, yn ddiweddarach, yn swyddfeydd y sir a chartref nyrsio ond am gwta chwe blynedd, dyma oedd pencadlys Heddlu Sir Ddinbych
Mae’r rhesymau dos symud pencadlys heddlu Sir Ddinbych o’r Wrecsam i Ruthun yn niwlog bellach. Efallai fod hyn am yr un rheswm a fod Rhuthun yn dref sirol yr Hen Sir Ddinbych, roedd Rhuthun yn syml iawn yn fwy canolog. Ar y pryd, roedd Sir Ddinbych yn cynnwys Llanrwst, Bae Colwyn, Abergele, Dyffryn Ceiriog a Wrecsam. Roedd siâp eithaf anarferol a rhyfedd y sir yn llenwi’r bwlch rhyfedd rhwng siroedd sefydledig Sir Gaernarfon a Sir y Fflint.
Roedd hen bencadlys yr heddlu ar Stryt y Rhaglaw yn Wrecsam, lleoliad presennol amgueddfa tref Wrecsam. Ym 1961, ar ôl symud y Pencadlys i Ruthun, roedd Heulfre yn gartref i’r swyddfa ganolog bwysig hon. Roedd rhwng 40 a 50 o staff wedi eu lleoli yn Heulfre, rhai ohonynt yn sifiliaid, gweinyddwyr gan amlaf, ond roedd swyddi eraill, fel stôr-geidwaid a garddwr.
Cyn hynny, roedd Heulfre yn gartref plant i Gyngor Sir Ddinbych gyda dalgylch mawr. Roeddynt yn mynychu Ysgol Brynhyfryd. Cyngor Sir Ddinbych, yn y cyfamser, oedd yn berchen ar Heulfre.
Ym 1961, nid oedd digon o le i ddechrau yn Heulfre er mwyn bod yn gartref i holl weithgareddau Pencadlys Heddlu Sir Ddinbych. Roedd y CID canolog wedi eu lleoli ar yr ail lawr ar ddiwedd Rhes y Rheilffordd cyn symud yn ddiweddarach i orsaf heddlu’r dref ar Stryd y Llys.
Ym 1967, unwyd Heddlu Sir Ddinbych gyda heddluoedd Sir y Fflint a Gwynedd. Dyma pryd y gwnaeth Walter Stansfield, prif gwnstabl olaf Sir Ddinbych, ymddeol. Roedd Heddlu Sir Gwynedd ei hun wedi bodoli ers 1950, pan unwyd lluoedd Ynys Môn, Sir Gaernarfon a Meirionnydd.
Cymerwyd y llun yma ar ddiwrnod olaf yr oedd Heulfre ar agor fel adeilad i'r heddlu, yn 1973.
Rhoddwyd y teitl Heddlu Sir Gwynedd ar yr heddlu cyfun ym 1967. Yn amlwg, nid oedd angen tri phencadlys ar wasanaeth heddlu cyfun Gwynedd. Mabwysiadodd safle yng Nghaernarfon fel ei leoliad canolog. Yn ddiddorol, ac heb amheuaeth fel arwydd o’r hyn oedd i ddod, lleolwyd awdurdod yr heddlu yn yr Wyddgrug, a’r clerc oedd prif weithredwr Sir y Fflint, T M Haydn Rees.
Fodd bynnag, nid y newidiadau ym 1967 oedd diwedd yr hanes i Heulfre. Parhaodd Haulfre mewn rhinwedd llai pwysig, ond roedd yn parhau i fod yn un o asedau pwysicaf yr heddlu cyfun newydd. O 1967, roedd Haulfre yn gartref i gofnodion troseddol a llysoedd y llu newydd. Yn y blynyddoedd cyntaf ar ôl 1967, roedd yn rhaid catalogio’r rhain, eu cymhathu a’u ffeilio yn Rhuthun. Roedd hyn, wrth gwrs, yn y dyddiau cyn roedd unrhyw ddirnadaeth o'r cyfrifiaduro oedd i ddod, heb hyd yn oed sôn am gyfrifiadur cenedlaethol yr heddlu.
Yn ogystal roedd Heulfre yn gartref i’r storfeydd, adran trafodwyr cŵn ac academi yrru ganolog Heddlu newydd Gwynedd. Byddai dau hyfforddwr yr heddlu cyfun yn addysgu gyrwyr dros gyfnod o bum wythnos a byddai cwnstabliaid dibrofiad fel arfer yn aros gyda theuluoedd yn y dref. Byddai recriwtiaid newydd yn ymweld â Rhuthun i gael iwnifformau. Gallai pobl a oedd yn cerdded heibio weld cŵn yn cael eu hyffordd o flaen Heulfre.
Yn fwy lleol, roedd Heulfre yn parhau i fod yn gartref i staff ffotograffig rhanbarth Sir Ddinbych ac ystafell weithrediadau rhanbarth Sir Ddinbych, er bod y swyddogion heddlu traffig agosaf wedi eu lleoli yn Ninbych. Heulfre oedd yn cynnig cyfleusterau bwyta i swyddogion oedd wedi eu lleoli’n lleol ar Stryd y Llys.
Nid tan y 1970au cynnar y gwnaeth yr heddlu cyfun ystyried cael pencadlys newydd, mwy o faint. Yn ystod y cyfarfodydd niferus, rhoddodd awdurdod yr heddlu ystyriaeth ddwys i gael yr adeiladau newydd yn Rhuthun. Yn ôl y sôn roedd yn frwydr agos, ond collodd Rhuthun y dydd i Fae Colwyn.
Ym 1973 agorodd Heddlu Gwynedd ei bencadlys newydd canolog ym Mae Colwyn. Symudodd y swyddogaethau oedd wedi eu lleoli’n Rhuthun i’r safle newydd ar unwaith. Yn syth cyn hynny, yn Heulfre, roedd 19 o staff yn weddill, saith ohonyn nhw mewn iwnifform, prif arolygydd oedd y swyddog uchaf ei reng. Flwyddyn yn ddiweddarach, i osgoi dryswch gyda'r Cyngor Sir Gwynedd newydd, newidiodd Heddlu Gwynedd ei enw i Heddlu Gogledd Cymru.
Ym 1973, nid oedd bellach angen Heulfre. Ddechrau 1974, ar ôl cyfnod o fod yn wag, cymerodd tasglu bychan o gynllunwyr Sir Ddinbych a Sir y Fflint drosodd ran o’r adeilad oedd bellach mewn cyflwr gwael er mwyn cytuno ar bolisïau cludiant cynnar ar gyfer sir Clwyd oedd ar fin cael ei ffurfio. Nid oedd wedi cymryd yn hir iawn i’r adeilad adfeilio rhyw gymaint. Wedyn cafodd ei ddefnyddio ar gyfer addysg. Am tua dwy flynedd, daeth yn adeilad y chweched dosbarth ac yn ystafell gyffredin ar gyfer Ysgol Brynhyfryd. Cafodd hefyd ei adnewyddu fel un o bedwar swyddfa addysg ardal Cyngor Sir Clwyd, a oedd yn cefnogi ysgolion lleol. O’r herwydd, cafodd ei labelu’n Swyddfeydd y Sir.
Ni wnaeth erioed adfer ei statws blaenorol o ran ei rôl yn y sector cyhoeddus a chafodd ei adael yn wag, ac erbyn 1988, roedd Heulfre wedi dod yn gartref nyrsio. Roedd hyn yn ystod cyfnod o ehangu sylweddol yn y sector cartrefi nyrsio preifat. Yng nghanol yr 1980au ac unwaith eto ym 1993, ceisiodd y cartref nyrsio am ganiatâd ar gyfer rhagor o estyniadau. Ym 1997, gwnaeth Ruthin School gaffael yr adeilad a’i drosi’n lety preswyl.
Lleolir Heulfre oddi ar Ffordd yr Wyddgrug. Ewch drwy'r rhwystr ar fynedfa Ruthin School ar hyd y dreif ac mae Heulfre lai na munud o daith gerdded ar y chwith. Er ei fod ar hawl tramwy, cofiwch fod hwn yn rhan o ysgol.
Diolch i Peter Daniels, Cymdeithas Dinesig Rhuthun a'r Cylch ynghyd a Val Roberts, Ron Hughes, Roger Edwards, Pat Astbury, Emrys Wynne, Kay Culhane and Gareth Evans am y wybodaeth a'r erthygl.
Prosiect Clychau Eglwys Sant Pedr – Seinio’r Newidiadau
Mae clychau Eglwys Sant Pedr, Rhuthun, a brynwyd yn y bedwaredd ganrif ar bymtheg drwy danysgrifiad cyhoeddus, yn cael eu hadfer i’w gogoniant atseiniol llawn yn 2019 diolch i grant mawr gan y Loteri Genedlaethol a rhoddion eraill.
Dengys archifau fod ‘cloch fawr’ wedi’i chanu yn Eglwys Sant Pedr ers o leiaf 1654 ac erbyn 1788 roedd gan yr eglwys chwech o glychau’n canu. Cafodd y rhain eu disodli yn 1843 ac fe ychwanegwyd dwy gloch drebl newydd yn 1889, i wneud cyfanswm o wyth o glychau.
Gwahoddwyd ysgolion lleol i ddylunio logo ar gyfer ‘Loti’ y gloch fydd newydd ei hatgyweirio pan fydd yn dychwelyd o Ffowndri Glychau John Taylor & Co yn Loughborough. Derbyniwyd 120 o geisiadau gan ddisgyblion 4 i 11 oed o Ysgol Borthyn, Ysgol Pen Barras ac Ysgol Stryd y Rhos ac mae’r dylunwyr buddugol yn cael eu gwobrwyo â thrip i’r Ffowndri Glychau yn Loughborough.
Bydd arddangosfa i ddathlu dychweliad ‘Lottie’ yn dangos yr holl geisiadau a dderbyniwyd yn y gystadleuaeth ddylunio; gellir eu gweld yn Stiwdio 5 yng Nghanolfan Grefft Rhuthun o fis Ebrill tan fis Mehefin.
Gosodiad Blodau’r Grawys – Eglwys Sant Pedr, Rhuthun
Mae Canolfan Grefft Rhuthun yn cydweithio ag Eglwys Sant Pedr i greu gosodiad o flodau o amgylch y Groes ar dir yr Eglwys. Mae croeso i bawb greu eu Blodyn y Grawys eu hunain un ai yn yr Eglwys neu yng ngofod gweithgaredd Stiwdio 3 yng Nghanolfan Grefft Rhuthun o Chwefror 23ain tan benwythnos y Pasg.
Fe leolir y gosodiad o flaen Eglwys Sant Pedr o Ebrill 20fed tan Fehefin 9fed 2019.
Treftadaeth
Beth sy'n newydd yn Nhreftadaeth ar gyfer 2019
2019
Dros y gaeaf, mae Gwasanaeth Treftadaeth Sir Ddinbych wedi bod yn brysur yn cael y safleoedd yn barod ar gyfer 2019. Mae Amgueddfa'r Rhyl (yn Llyfrgell y Rhyl) yn agored trwy’r flwyddyn, tra bod Plas Newydd (Llangollen), Carchar Rhuthun a Nantclwyd Y Dre ar agor am ymweliadau cyffredinol o fis Ebrill, ond gellir archebu ymlaen llaw ar gyfer grwpiau trwy gydol y flwyddyn (gweler 'Cynllunio Eich Ymweliad' isod).
Beth sy’n newydd ar gyfer 2019?
Bydd Teithiau Sain diweddaraf o'r radd flaenaf yn cael eu lansio ym Mhlas Newydd a Charchar Rhuthun y gwanwyn hwn.
Gyda'r gwaith trosleisio wedi’i ddarparu gan bobl leol, bydd y teithiau newydd hyn yn ychwanegu haen rhyngweithiol newydd sbon i'r safleoedd. Mae'r system newydd yn hawdd ei defnyddio, ysgafn, ac mae'n cynnwys gwybodaeth newydd wedi’i diweddaru am Blas Newydd a Charchar Rhuthun a'r bobl sy'n gysylltiedig â'r adeiladau hanesyddol hyn.
Hefyd mae Taith Plant ddigidol rhyngweithiol newydd i annog cynulleidfaoedd iau i archwilio a dysgu tra'n cymryd rhan mewn cwis hwyliog.
Mae'r holl deithiau sain ar gael yn Gymraeg a Saesneg, gyda mwy o ieithoedd yn cael eu hychwanegu trwy gydol 2019.
Mae yna rai digwyddiadau gwych eleni, teithiau gwanwyn a haf newydd ym Mhlas Newydd, Diwrnod Natur mawr yn Nantclwyd Y Dre ym mis Mehefin, teithiau ystlumod, sgyrsiau gardd, digwyddiadau gwisgo i fyny i’r plant a hyd yn oed cyfle i fod yn garcharor yng Ngharchar Rhuthun!
Cyflawni Rhagoriaeth
Cyrhaeddodd Carchar Rhuthun, Plas Newydd ac Amgueddfa’r Rhyl safon uchel o ragoriaeth yn 2018 ac enillodd statws Amgueddfa Achrededig llawn yn dilyn arolygiadau a gynhaliwyd gan Lywodraeth Cymru. Rydym wrth ein bodd ein bod wedi cael achrediad llawn - mae'n adlewyrchu'r gwasanaeth cwsmer rhagorol, y gwaith caled a'r ymroddiad a ddarperir gan ein tîm.
Mae pob safle hefyd wedi ennill marc Sicrhau Ansawdd Croeso Cymru ac mae Nantclwyd Y Dre a Charchar Rhuthun unwaith eto wedi ennill Gwobr Trysor Cudd Cymru.
Cynllunio Eich Ymweliad
Mae safleoedd treftadaeth ar agor o fis Ebrill 2019, mae amseroedd/ dyddiau agor yn amrywio felly ewch i www.sirddinbych.gov.uk/treftadaeth am fanylion unigol.
Mae Carchar Rhuthun yn gwbl hygyrch gyda lifftiau ar gyfer cadeiriau olwyn, sgwteri symudedd, a phramiau / cadeiriau gwthio.
Mae Nantclwyd Y Dre yn hygyrch o’r llawr gwaelod, gydag arddangosfeydd gweledol rhyngweithiol o'r lloriau uchaf a Phlas Newydd yn hygyrch o'r llawr gwaelod gyda chaffi. Gallwch ymweld ar unrhyw un o'r diwrnodau a hysbysebir heb archebu, neu archebu ymlaen llaw ar gyfer taith grŵp preifat, yn Gymraeg neu yn Saesneg, dan arweiniad un o'n harweinwyr gwych.
Ffoniwch 01824 706868 am ragor o fanylion.
Amser cystadleuaeth – Cyfle i Ennill Tocyn Teulu AM DDIM!
Ar Facebook trwy gydol mis Mawrth byddwn yn cynnig y cyfle i ennill tri Tocyn Teulu gwerth £17.50- £20. Bydd cwestiwn am y safleoedd hanesyddol hyn yn cael ei bostio ar Facebook bob wythnos a bydd pob ateb cywir yn cael ei roi mewn raffl i’w dynnu ddiwedd mis Mawrth. Mae un tocyn teulu ar gyfer pob safle, felly os ydych chi'n bwriadu ymweld â Charchar Rhuthun, Nantclwyd Y Dre, neu Plas Newydd eleni, cadwch lygad yn ystod yr wythnosau nesaf.
Ewch i'n tudalen Facebook am fwy o fanylion https://www.facebook.com/heritagedenbighshire/